1 Sprawozdanie z realizacji programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w 2011 roku.

2 POMOC PAŃSTWA W ZAKRESIE DOŻYWIANIA” - STAN PRAWNY Program wieloletni „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” został uchwalony przez Sejm ustawą z dnia 29 grudnia 2005 r. (Dz. U. Nr 267, poz z późn. zm.). Ustawa ta weszła w życie z dniem 31 grudnia 2005 r. i obowiązywała do dnia 31 grudnia 2009 r. Ustawą z 19 listopada 2009 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją wydatków budżetowych (Dz. U. z 2009 r. nr 219 poz. 1706), art. 17 wprowadzono zmiany do ustawy z 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu Programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” (Dz. U. nr 267 poz. 2259), przedłużając okres jego realizacji na lata Sposób realizacji programu wieloletniego, a także sposób planowania i dokonywania podziału środków budżetu państwa, przyznanych na realizację programu oraz zakres i formy monitorowania realizacji programu określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 2006 r., w sprawie realizacji programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” (Dz. U. Nr 25, poz. 186, z późn. zm.). Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 3 i pkt 14 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz.1362, z późn. zm.) –– do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy m. in. dożywianie dzieci oraz zapewnienie posiłku osobom, które nie są w stanie go sobie zapewnić.

3 CEL PROGRAMU. Poprawa stanu zdrowia dzieci i młodzieży poprzez ograniczanie zjawiska niedożywienia, upowszechnianie zdrowego stylu żywienia, poprawę poziomu życia osób i rodzin o niskich dochodach oraz rozwój w gminach bazy żywieniowej, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb dzieci i młodzieży. Cel zrealizowano poprzez:  zapewnienie pomocy w zakresie dożywiania (w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych): dzieciom do siódmego roku życia, uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej oraz osobom i rodzinom znajdującym się w trudnych sytuacjach, w szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub niepełnosprawnym;  rozwój i wykorzystywanie bazy żywieniowej w gminach lub zwiększenia jej dostępności, w tym tworzenia lub doposażenia punktów przygotowywania lub wydawania posiłków oraz dowozu posiłków  monitorowanie skuteczności działań realizowanych w ramach programu dożywiania w skali kraju i poszczególnych gminach.

4 Program przewiduje otrzymanie pomocy w następujących formach: posiłek, ze szczególnym uwzględnieniem posiłku gorącego, zasiłek celowy na zakup posiłku lub zakup żywności, świadczenie rzeczowe w postaci produktów żywnościowych. Ponadto w ramach programu są realizowane działania dotyczące w szczególności: tworzenia nowych lub doposażenia istniejących punktów, przygotowywania lub wydawania posiłków, dowóz posiłków. Zasady udzielania pomocy: Udzielanie pomocy w powyższych formach precyzują przepisy ustawy z 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania. Pomoc, o której mowa, zależy od dochodów. Dochód ten nie może przekraczać 150%. tzw. kryterium dochodowego, o którym mowa odpowiednio w art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej. Rada gminy może podjąć uchwałę o podwyższeniu kryterium dochodowego. Osoba samotnie gospodarująca może ubiegać się o pomoc w ramach programu, jeżeli jej dochód nie przekracza kwoty 715, 50 zł, a osoba w rodzinie, lub rodzina może ubiegać się o pomoc w ramach programu, jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 526, 50 zł.

5 W 2010 r. ustawą z 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu Programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” (Dz. U. nr 267 poz z późn. zm.) wprowadzono zmiany zgodnie z: 1) art. 5 ust. 2 – rada gminy może podjąć uchwałę w sprawie podwyższenia kryterium dochodowego określonego w art. 5 ust. 1. 2) art. 5 ust w przypadku podwyższenia kryterium dochodowego pomoc przyznana osobom o którym mowa w art. 5 ust. 1, jest finansowana ze środków własnych gminy przeznaczonych na realizację Programu. 3) art. 6 a ust udział dzieci i uczniów, którzy mogą skorzystać z bezpłatnego posiłku, bez ustalania sytuacji w drodze rodzinnego wywiadu środowiskowego, nie może przekroczyć 20% dożywianych dzieci i uczniów w szkołach i przedszkolach na terenie gminy w danym miesiącu na podstawie wydanych decyzji administracyjnych. Pomoc, o której mowa w art. 6 a ust. 4. jest udzielana od początku 2009 roku w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy uczeń albo dziecko korzystające z zajęć w ramach rocznego przygotowania przedszkolnego w szkole lub przedszkolu wyraża chęć zjedzenia posiłku, odpowiednio dyrektor szkoły lub przedszkola udziela pomocy w formie posiłku, informując jednocześnie ośrodek pomocy społecznej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania ucznia lub dziecka o udzieleniu pomocy. Środki na zakup takich posiłków są przekazywane przez ośrodek pomocy społecznej na podstawie sporządzonej przez odpowiednio dyrektora szkoły lub przedszkola listy uczniów lub dzieci oraz liczby spożytych posiłków w przyjętym okresie rozliczeniowym.

6 FINANSOWANIE PROGRAMU Program dożywiania finansowany jest z budżetu państwa oraz ze środków budżetów gmin. Wielkość środków budżetu państwa na 2011 r. zaplanowano w rezerwie celowej. Przewidywana wielkość środków dla woj. opolskiego wynosiła tys. zł.) Na realizację programu zgodnie z art. 14 ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” gmina może otrzymać dotację, jeżeli udział środków własnych gminy wynosi nie mniej niż 40 % przewidywanych kosztów realizacji programu. Na uzasadniony, pisemny wniosek wójta, burmistrza, prezydenta miasta wojewoda może wyrazić zgodę na zwiększenie dotacji, z tym że udział środków własnych gminy nie może wynosić mniej niż 20 % przewidywanych kosztów dożywiania. Dotację przyznaje wojewoda na wniosek wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Wysokość dotacji jest ustalana na podstawie porozumienia między wojewodą a wójtem, burmistrzem, prezydentem miasta, mając na uwadze w szczególności liczbę dzieci młodzieży oraz innych osób wymagających pomocy w zakresie dożywiania, konieczność rozwoju bazy żywieniowej i dowozu posiłków, a także sytuację finansową gminy.

7 REALIZACJA PROGRAMU W 2011 r. Dotacja zaplanowana w ustawie budżetowej na 2011 r. w rozdziale – Pozostała działalność § 2030 – na realizację Programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”, podjęta ustawą z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” - wynosi zł. Decyzjami Ministra Finansów, dofinansowano realizację Programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”, zwiększając w 2011 r. dotację o kwotę ogółem zł tj : (Decyzja MF z r. nr FS10/4135/403/16/DAB/11/3260, I transza środków – zł, Decyzja MF z r. nr FS10/4135/660/16/DAB/11/975, II transza środków, Decyzja MF z r. nr FS10/4135/957/16/DAB/11/8642, III transza środków zł. W grudniu 2011 r. zgłoszono do blokady kwotę zł. Natomiast do budżetu wojewody zwrócono niewykorzystaną kwotę w wysokości ,26 zł. Dotację przyznaną w 2011 r. w rozdziale § 2030, wykorzystano w wysokości ,74, co stanowi 99% planu po zmianach. Ustawa budżetowa na 2010r Rezerwa celowa Zwiększenia Plan po zmianieŚrodki zgłoszone do blokady Rozliczone środki Wykorzystanie % zł zł ,7499%

8 Wydział Polityki Społecznej dokonał podziału środków zaplanowanych w rezerwie celowej na realizację Programu w 2011 r. i podpisał porozumienia, określające wysokość i cel przyznanej dotacji, a także sposób i terminy jej rozliczenia. Podziału środków dokonano w oparciu o wnioski złożone do Wojewody Opolskiego Spośród 71 gmin, które przystąpiły do Programu, 13 gmin wnioskowało o zmniejszenie 40 % udziału środków własnych w koszcie realizacji Programu. Powody uzasadniające zmniejszenie udziału środków własnych gmin to: wysoka liczba osób korzystających z pomocy społecznej, w tym wymagających dożywiania; wysokie wskaźniki bezrobocia strukturalnego, w tym osób długotrwale bezrobotnych, wynikające m. in. z likwidacji zakładów pracy i upadłości firm na terenie gmin, w tym gmin popegerowskich wykluczonych bądź zagrożonych wykluczeniem społecznym, potrzeba wsparcia większej liczby potrzebujących, szczególnie osób w podeszłym wieku, chorych, niepełnosprawnych, niewydolnych wychowawczo oraz otoczenie opieką samotnych matek, rodzin wielodzietnych; rolniczy charakter terenu, który ma zasadniczy wpływ na dochody gminy z podatku rolnego, nieznacznie wzrósł, lecz dochody gminy pozostają na poziomie roku 2010 ze względu na duże ulgi ustawowe z tytułu zakupu gruntów, b) gleby piaszczyste i mało urodzajne klasa IV – VI (klasa V – VI ustawowo zwolniona z podatku rolnego), leśny charakter terenu stanowiący ochronę rezerwatową – zakazujący budowy i rozbudowy obiektów wpływających szkodliwie na środowisko; likwidacja lub zawieszenie działalności znacznej ilości zakładów pracy co powoduje brak wpływów z podatków od nieruchomości do gmin oraz znaczny spadek dochodów podatkowych na mieszkańca gminy, mający wpływ na obniżenie poziomu życia; klęska żywiołowa – powódź - pozbawienie dochodów wielu rolników, a tym samym zmniejszenie wpływów gminy z tytułu podatków; zwolnienia i ulgi w podatkach lokalnych dla przedsiębiorców, brak nowej infrastruktury przemysłowej, która mogłaby wpłynąć na zmniejszenie bezrobocia; utrzymywanie się z pracy dorywczej (tj. roboty publiczne, prace społecznie użyteczne, prace sezonowe) bądź z niewielkich gospodarstw rolnych, których dochód nie pozwala na prawidłową egzystencję. Kryteria uprawniające do zmniejszenia udziału środków własnych przyjęte w 2011 r. : Stopień zagrożenia ubóstwem – wysoki (0,000 – 0,500) – umiarkowany (0,501 – 600), wskaźnik bezrobocia powyżej 5 %, wskaźnik liczby osób korzystających z pomocy społecznej powyżej 5 %, średni wskaźnik gminny Gg dochodów podatkowych dla kraju w przeliczeniu na jednego mieszkańca poniżej 1.180,20 zł, tereny zalewowe w gminie, likwidację zakładów pracy lub zawieszenia ich działalności.

9 D otacja jaką Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przewidziało dla woj. opolskiego na dofinansowanie kosztów realizacji Programu w 2011 r., zabezpiecza wszystkie zgłoszone potrzeby – podjęto decyzję o zwiększeniu dotacji dla 13 gmin. Liczba gmin w województwie opolskim Liczba gmin, których udział środków własnych wynosi: ogółem w tym liczba gmin które uczestniczyły w programie ogółem w tym: 20%21% - 30%31% - 39%40%pow. 40 % Liczba gmin, które podniosły kryterium dochodowe pow. 150%

10 Na podstawie wniosków jednostek samorządu terytorialnego r., ustalono przewidywane koszty realizacji Programu w 2011 r. – na kwotę ogółem zł w tym: środki własne gmin zł, z czego : na dożywianie (zasiłek celowy, świadczenie rzeczowe, posiłek) zł; pozostałe koszty (dowóz posiłków, tworzenie lub doposażenie punktów przygotowywania lub wydawania posiłków, inne koszty) zł; środki z dotacji zł, z czego :  pozostałe koszty (dowóz posiłków, tworzenie lub doposażenie punktów przygotowywania lub wydawania posiłków, inne koszty) zł;  na dożywianie (zasiłek celowy, świadczenie rzeczowe, posiłek) zł; środki własne gmin  Pomoc w formie posiłku nie wymagająca przeprowadzenia wywiadu środowiskowego zł, środki z dotacji  Pomoc w formie posiłku nie wymagająca przeprowadzenia wywiadu środowiskowego zł. Og ó łem Zasiłek celowy Świadczenie rzeczowePosiłek Inne koszty Dzieci do 20% Kwota Refundacji przekazanej dla innej gminie Koszt świadczeń w tym: środki własne dotacja ,49

11 PROGRAM "POMOC PAŃSTWA W ZAKRESIE DOŻYWIANIA" WYSZCZEGÓLNIENIEOGÓŁEM w tym na wsi w tym: dzieci do 7 roku życia uczniowie do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej pozostałe osoby otrzymujące pomoc na podstawie art. 7 ustawy pomocy społecznej OGÓŁE M w tym na wsi OGÓŁEM w tym na wsi OGÓŁE M w tym na wsi RZECZYWISTA LICZBA OSÓB OBJĘTYCH PROGRAMEM OGÓŁEM w tym liczba osób korzystających z posiłku w tym z posiłku w formie: całodziennego wyżywienia (przedszkola, żłobki itp.) pełnego obiadu jednego dania gorącego mleka, bułki / kanapki w tym: liczba osób, którym dowieziono posiłek zasiłku celowego świadczenia rzeczowego Liczba dzieci bez wywiadu (do 20 %)839549

12 RZECZYWISTA LICZBA OSÓB OBJĘTYCH PROGRAMEM Legenda:

13 W okresie I-XII 2011 r. Programem objęto osób, w tym na wsi osób. Najliczniejszą grupą, która otrzymała pomoc w ramach Programu w formie posiłku, zasiłku celowego i świadczenia rzeczowego były osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej objęte pomocą społeczną – osób (51 % wszystkich objętych pomocą). Pozostałe grupy osób objęte Programem to uczniowie do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej osób (35 % wszystkich objętych pomocą), oraz dzieci do lat 7 – osób (16 %). Z pomocy w formie posiłku skorzystało łącznie osób, z zasiłku celowego przeznaczonego na zakup posiłku lub żywności – osób, a świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych – 939 osób. W ramach Programu ośrodki pomocy społecznej przyznały decyzją świadczenia pieniężne w formie zasiłków celowych, z przeznaczeniem na zakup posiłku lub żywności osobom. Koszt zasiłków celowych wyniósł ogółem zł, Ze środków własnych gminy wydatkowały na ten cel zł (24 %), natomiast ze środków z budżetu państwa zł (75 %). Średni koszt jednego świadczenia wyniósł 175 zł Najliczniejszą grupą otrzymującą pomoc w formie zasiłków celowych były osoby dorosłe o najniższych dochodach i będące w trudnej sytuacji życiowej objęte pomocą społeczną – osób

14 LICZBA OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z POSIŁKU Legenda:

15. W okresie I-XII 2011 r. z pomocy w formie świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych skorzystało 939 osób. Koszt tych świadczeń wyniósł zł, ze środków z budżetu państwa zł (57 %), a środków własnych gminy zł (43 %). W 2011 r. liczba dzieci i osób wymagających dożywiania, nie objętych Programem wyniosła 180, z tego 45 osób mieszkających na wsi (25 %). Powodami, dla których osoby te nie zostały objęte pomocą w formie dożywiania były: niechęć do korzystania z tej formy pomocy (dot. 97 % osób nieobjętych dożywianiem) – 175 osób, brak warunków technicznych i sanitarnych do przygotowania posiłków (3 %) – 5 osób. Gminy nie wykazały osób, nie objętych Programem z powodu braku środków W ramach realizacji Programu gminy zorganizowały dowóz posiłków dla 787 osób, w tym na wsi dla 536 osób. Koszt dowozu tych posiłków wyniósł zł (dowóz posiłków pokrywany był zarówno ze środków własnych gminy jak i z dotacji). Posiłki przygotowywano i wydawano w 571 punktach żywieniowych, w tym w 333 punktach zlokalizowanych na wsi. Liczba placówek prowadzących dożywianie wyniosła 730, z tego: szkół –371, przedszkoli – 251, żłobków – 8, innych – 100.

16 LICZBA PLACÓWEK PROWADZĄCYCH DOŻYWIANIE Legenda: