I warsztat ekspercki Omówienie założeń do wytycznych MPiPS dot. sieci współpracy lokalnej w zakresie świadczenia usług użyteczności publicznej Cezary Miżejewski Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych 25 czerwca 2014 r. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Samorząd terytorialny jest zgodnie z Konstytucją RP realizatorem zadań o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o:  wyborze sposobu prowadzenia i form usług użyteczności publicznej ;  wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego.

Usługi te samorząd może bowiem realizować samodzielnie, lub w drodze umowy może powierzać wykonywanie zadań osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej na postawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. ustawy o finansach publicznych, w trybie przepisów  ustawy dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno- prywatnym  ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi  ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych  ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie  ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym albo na zasadach ogólnych.

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:  ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i  przyrody oraz gospodarki wodnej,  gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,  wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania  ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,  lokalnego transportu zbiorowego,  ochrony zdrowia,  pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,  gminnego budownictwa mieszkaniowego,  edukacji publicznej,  kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:  kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,  targowisk i hal targowych,  zieleni gminnej i zadrzewień,  cmentarzy gminnych,  porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,  utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,  polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,  wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej,  promocji gminy,  współpracy z organizacjami pozarządowymi,  współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:  edukacji publicznej,  promocji i ochrony zdrowia,  pomocy społecznej,  polityki prorodzinnej,  wspierania osób niepełnosprawnych,  transportu zbiorowego i dróg publicznych,  kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,  kultury fizycznej i turystyki,  geodezji, kartografii i katastru,  gospodarki nieruchomościami,  administracji architektoniczno-budowlanej, gospodarki wodnej,  ochrony środowiska i przyrody,  rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,  porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli,  ochrony przeciwpowodziowej, (..), przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska,  przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,  ochrony praw konsumenta,  utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,  obronności,  promocji powiatu,  współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Rok Ogółem środki zlecane Otwarte konkursy ofertInne tryby OgółemPowierzanieWspieranieOgółemŚrodki UE b.d. Razem Zadania zlecane przez samorządy organizacjom pozarządowym

Usługi społeczne użyteczności publicznej System ubezpieczeń społecznych System zabezpieczenia społecznego Usługi użyteczności Publicznej (w interesie ogólnym) Osiągnięcie ekonomicznej społecznej i terytorialnej Spójności Wdrażanie podstawowych Praw Społecznych I Ekonomicznych Usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym Nie nastawione na zysk (non profit) Nastawione Na zysk Kontekst europejski

KOMUNIKAT KOMISJI EUROPEJSKIEJ Usługi świadczone w interesie ogólnym, w tym usługi socjalne świadczone w interesie ogólnym: nowe zobowiązanie europejskie z 20 listopada 2007 KOM(2007) 725 wersja ostateczna  zaspokojenie wielorakich potrzeb poszczególnych jednostek wymaga wszechstronności i personalizacji usług socjalnych, które muszą być opracowane i świadczone w sposób zintegrowany; często między odbiorcą usługi i usługodawcą istnieje osobista relacja;  przy definiowaniu i świadczeniu usługi trzeba uwzględniać różnorodność ich adresatów;  usługi socjalne świadczone w celu zaspokojenia potrzeb osób należących do słabszych grup społeczeństwa charakteryzuje często asymetryczny stosunek między usługodawcami i beneficjentami, odmienny od relacji mających miejsce między dostawcą handlowym a konsumentem;  z uwagi na fakt, że usługi te często osadzone są w (lokalnych) tradycjach kulturowych, wybiera się rozwiązania dostosowane do szczególnych cech lokalnej sytuacji, gwarantujące bliskość między usługodawcą a użytkownikiem, zapewniając jednocześnie równy dostęp do usług na całym terytorium;  usługodawcy często potrzebują dużej autonomii, by zaspokoić różne i zmieniające się potrzeby socjalne;  z reguły usługi te opierają się na zasadzie solidarności i w dużym stopniu są one uzależnione od publicznego finansowania, co zapewnia równy dostęp, niezależnie od stanu posiadania czy dochodów;  usługodawcy nienastawieni na zysk oraz pracownicy wolontariatu często odgrywają ważną rolę w świadczeniu usług socjalnych, wyrażając tym samym postawę obywatelską i przyczyniając się do integracji społecznej, spójności społecznej wspólnot lokalnych oraz do solidarności międzypokoleniowej.

DYREKTYWA 2006/123/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym Preambuła (teza 71) Procedura wzajemnej oceny przewidziana w niniejszej dyrektywie nie powinna wpływać na swobodę państw członkowskich we wprowadzaniu wysokiego poziomu ochrony interesu publicznego, zwłaszcza w odniesieniu do celów polityki społecznej. Ponadto konieczne jest, by w procedurze wzajemnej oceny w pełni uwzględnić specyfikę usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym oraz szczególne zadania, których realizacji służą. Może to uzasadniać określone ograniczenia swobody przedsiębiorczości, w szczególności, gdy ograniczenia te służą ochronie zdrowia publicznego i celom polityki społecznej oraz gdy spełniają one warunki określone w art. 15 ust. 3 lit. a), b) i c). Przykładowo w odniesieniu do obowiązku przyjmowania określonej formy prawnej w celu świadczenia określonych usług w dziedzinie społecznej, Trybunał Sprawiedliwości uznał już, że zasadne może okazać się nałożenie na usługodawcę wymogu prowadzenia działalności w celu niezarobkowym.

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE ROZDZIAŁ I Usługi społeczne i inne szczególne usługi Artykuł 74 Udzielanie zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi Zamówień na usług społeczne i inne szczególne usługi wymienione w załączniku XVI udziela się zgodnie z niniejszym rozdziałem, jeżeli wartość zamówienia jest równa kwocie progowej określonej w art. 4 lit. d) lub wyższa. Artykuł 76 Zasady udzielania zamówień 1. Państwa członkowskie wprowadzają krajowe przepisy dotyczące udzielania zamówień objętych zakresem niniejszego rozdziału, aby zapewnić przestrzeganie przez instytucje zamawiające zasad przejrzystości i równego traktowania wykonawców. Państwa członkowskie mogą same określać przepisy proceduralne, które będą mieć zastosowanie, pod warunkiem że te przepisy umożliwią instytucjom zamawiającym uwzględnienie specyfiki przedmiotowych usług. 2. Państwa członkowskie zapewniają instytucjom zamawiającym możliwość uwzględnienia potrzeby zapewnienia jakości, ciągłości, dostępności, przystępności, możliwości korzystania z usług i ich kompleksowości, a także uwzględnienia szczególnych potrzeb różnych kategorii użytkowników, w tym grup defaworyzowanych i słabszych grup społecznych, oraz kwestii zaangażowania i upodmiotowienia użytkowników, jak równie innowacyjności. Państwa członkowskie mogą także postanowić, że wyboru usługodawcy dokonuje sie na podstawie oferty o najlepszej relacji jakości do ceny, z uwzględnieniem kryteriów jakości i zrównoważonego charakteru usług społecznych.

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE Artykuł 77 Zamówienia zastrzeżone w odniesieniu do określonych usług 1. Państwa członkowskie mogą postanowić, e instytucje zamawiające mogą zastrzec dla organizacji prawo udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego wyłącznie w odniesieniu do tych usług zdrowotnych, społecznych i kulturalnych, o których mowa w art. 74, objętych kodami CPV: , , , , , , , , , , , , , od do , , , , Organizacja, o której mowa w ust. 1, musi spełniać wszystkie następujące warunki: a) jej celem jest realizacja misji w zakresie służby publicznej związanej ze świadczeniem usług, o których mowa w ust. 1; b) zyski są ponownie inwestowane z myślą o osiągnięciu celu organizacji. W przypadku gdy zyski podlegają dystrybucji lub redystrybucji, podstawa takich działań powinny być udziały; c) struktura zarządzająca lub struktura własnościowa organizacji realizującej zamówienie opiera sie na akcjonariacie pracowniczym lub zasadach partycypacji, bądź te struktury te wymagają aktywnej partycypacji pracowników, użytkowników lub akcjonariuszy; oraz d) dana instytucja zamawiająca nie udzieliła danej organizacji zamówienia na odnośne usługi na mocy niniejszego artykułu w ciągu trzech poprzednich lat. 3. Maksymalny czas trwania umowy w sprawie zamówienia nie przekracza trzech lat

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1304/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1081/2006 Artykuł 3 Zakres wsparcia 1. W odniesieniu do celów tematycznych ujętych w art. 9 akapit pierwszy pkt 8, 9, 10 i 11 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013, odpowiadających lit. a), b), c) i d) niniejszego ustępu, oraz zgodnie ze swoimi zadaniami EFS wspiera następujące priorytety inwestycyjne: w ramach celu tematycznego „promowanie włączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją”: (i) aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych szans oraz aktywnego uczestnictwa i zwiększaniu szans na zatrudnienie; (ii) integrację społeczno-gospodarczą społeczności marginalizowanych, takich jak Romowie; (iii) zwalczanie wszelkich form dyskryminacji oraz promowanie równych szans; (iv) ułatwianie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym; (v) wspieranie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej i solidarnej w celu ułatwiania dostępu do zatrudnienia; (vi) strategie rozwoju lokalnego kierowane przez społeczność;

WYTYCZNE MPiPS I. Zdefiniowanie usług użyteczności publicznej - określenie, które usługi mają charakter usług społecznych, zgodnie z normami, które znajdą się w zapisach o zamówieniach publicznych, oraz zgodnie z przepisami o działalności pożytku publicznego; II. Diagnoza potrzeb - jak budować diagnozę usług społecznych - jak określić udział obywateli w budowaniu diagnozy; - diagnoza a dokumenty programowe w gminie i powiecie; III. Sieci współpracy - jak organizować usługi społeczne; - do czego potrzebne są działania sieciujące; - jak tworzyć sieci, wiązki usług, partnerstwa; IV. Sposób realizacji usług - zamówienia publiczne z klauzulami społecznymi; - zakupy podprogowe; - In house - zlecane zadań publicznych w trybie pożytku V. Korzyści - jakie korzyści dla JST wynikają z partycypacyjnego sposobu realizacji usług społecznych (korzyści społeczne, ekonomiczne)