Nowe trendy w branży spożywczej Grażyna Buczyńska Departament Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności PARP Krajowe Klastry Kluczowe w działaniach PARP w perspektywie finansowej 2014-2020 Nowe trendy w branży spożywczej Ministerstwo Gospodarki Warszawa, 30 czerwca 2014 r.

Rekomendacje Grupy roboczej ds. polityki klastrowej Raport zawiera: kierunkowe założenia polityki klastrowej do 2020 roku rekomendacje dot. kierunków wsparcia klastrów na poziomie kraju i regionu rekomendacje dot. sposobu i mechanizmu wyboru klastrów kluczowych na obu poziomach mapę drogową działań spodziewane efekty wdrożenia rekomendacji

Założenia systemowe wspierania klastrów Założenia polityki klastrowej przewidują dwa kierunki oddziaływania: poziom regionalny - wspieranie istniejących i tworzących się klastrów poprzez dofinansowanie koordynatorów klastrów; zapewnienie funkcjonowania instytucji pełniących kluczową rolę dla rozwoju współpracy, interakcji i przepływów wiedzy w ramach skupisk działalności gospodarczej, a tym samym podnoszenia ich konkurencyjności i innowacyjności; poziom krajowy - zintegrowanie dostępnego wsparcia publicznego wokół Krajowych Klastrów Kluczowych - wybranych klastrów o kluczowym znaczeniu i potencjale konkurencyjnym dla gospodarki kraju; (w regionach rekomenduje się skupienie wsparcia wokół Regionalnych Klastrów Kluczowych); klastry kluczowe krajowe i regionalne wpisują się w inteligentne specjalizacje krajowe i regionalne.

Klastry lokalne / regionalne Klastry w Polsce 2014 - 2020 klastry o największym potencjale konkurencyjnym i znaczeniu dla gospodarki kraju konkurencyjne w skali międzynarodowej posiadają znaczący potencjał naukowo- technologiczny Krajowe Klastry Kluczowe: rozpoznawalne i konkurencyjne w skali globalnej Regionalne Klastry Kluczowe: strategiczne znaczenie dla gospodarki regionów Klastry lokalne / regionalne klastry o największym potencjale konkurencyjnym i znaczeniu dla gospodarki regionu konkurencyjne w skali regionu / kraju wpisują się w regionalne inteligentne specjalizacje

KKK wg Raportu Grupy koncentracja środków publicznych – wokół klastrów kluczowych; liczba KKK powinna być ograniczona - trudno realnie budować pozycję konkurencyjną Polski w zbyt wielu specjalizacjach; strategia i program rozwoju klastra – podstawowe dokumenty niezbędne przy aplikowaniu o status klastra kluczowego; uzgodniona przez aktorów danego skupiska; aktualizacja dokumentów; podstawowe obszary określające kryteria wyboru KKK: istotny potencjał gospodarczy, który może być rozwijany poprzez innowacje technologiczne i nietechnologiczne; znaczący potencjał naukowo-technologiczny dający szansę na rozwijanie technologii i transfer wiedzy; kryteria wyboru KKK powinny być zgodne z kryteriami stawianymi dla inteligentnych specjalizacji.

Proponowane kryteria wyboru KKK wielkość klastra - liczba członków klastra w podziale na kategorie: mikro, MSP, duże przedsiebiorstwa, IOB, instytucje naukowe i edukacyjne, inne; zatrudnienie w klastrze – np. w działaniach B+R; aktywność członków – współpraca, wspólne projekty (w szczególności B+R), oferta, produkty itp.; koncentracja geograficzna członków klastra; zasoby – materialne, ludzkie, infrastrukturalne; rola koordynatora i zarządzanie klastrem; innowacyjność klastra; obecność klastra i firm klastrowych na rynkach zagranicznych; rozpoznawalność klastra w kraju i zagranicą.

Klaster - wnioskodawca koordynatorzy klastrów – osoba prawna działająca na rzecz rozwoju klastra i jego członków; najczęściej występuje w początkowym etapie rozwoju lub, gdy celem podejmowanych działań jest budowanie i zarządzanie wspólnymi zasobami klastra; reprezentuje interesy wszystkich członków; realizuje projekty na rzecz klastra; konsorcja członków klastra - konsorcja przedsiębiorstw, jednostek edukacyjnych i naukowych, instytucji otoczenia biznesu i innych (w tym koordynatorzy); wnioskują o współfinansowanie wiązki projektów rozwojowych, wynikających z przyjętej strategii rozwojowej klastra (co powinien potwierdzić każdorazowo koordynator klastra); spółki celowe – powołane przez członków klastra do realizacji zadań inwestycyjnych i projektów B+R, w wyniku których powstają nowe aktywa.

Wybór KKK – kluczowe etapy Kryteria oceny Nabór i sposób oceny Włączanie interesariuszy Etap I Projektowanie procesu Formalne ogłoszenie naboru Przeprowadzenie oceny Walidacja Etap II Uruchomienie 1. rundy konkursu

Poziom centralny – Krajowe Klastry Kluczowe dodatkowe punkty w systemie oceny dla projektów KKK – w ramach różnych programów i działań pomocowych na poziomie krajowym i regionalnym; instrument dedykowany koordynatorom KKK na poziomie krajowym, na działania związane z internacjonalizacją; działania wspierające dla KKK w zakresie realizacji strategii i planu działania (coaching).

PARP - propozycja instrumentu dedykowanego KKK CEL – wzrost innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw działających w ramach KKK na rynkach zagranicznych. I. – Umacnianie pozycji konkurencyjnej KKK na rynkach międzynarodowych w szczególności poprzez: dostęp do różnych źródeł informacji nt. prowadzenie działalności na nowym rynku; usługi finansowe i prawne z tym związane; doradztwo nt. ochrony prawnej produktów / usług zagranicą; zdefiniowanie zasobów technologicznych klastra; działania marketingowe na arenie międzynarodowej; przygotowanie i realizacja kampanii promocyjnych i reklamowych; wzornictwo / design przy projektowaniu produktów.

PARP - propozycja instrumentu dedykowanego KKK Internacjonalizacja: tworzenie sieci kontaktów międzynarodowych; intensyfikacja transferu technologii, przepływu wiedzy i informacji - organizacja i udział w szkoleniach, warsztatach, konferencjach, misjach; wymiana specjalistów w zespołach badawczych; dostęp do specjalistycznej infrastruktury B+R w różnych krajach; udział w projektach i przedsięwzięciach międzynarodowych, w szczególności B+R; zwiększenie aktywności i zaangażowania klastra w przedsięwzięciach międzynarodowych.

PARP - propozycja instrumentu dedykowanego KKK III. Zakup lub modernizacja zaplecza klastra: zakup środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do wytworzenia nowego innowacyjnego produktu / usługi w celu skutecznej ekspansji na rynki zagraniczne; dofinansowanie ww. inwestycji pod warunkiem, że wyprodukowany, nowy innowacyjny produkt zostanie wprowadzony na co najmniej jeden nowy rynek zagraniczny; Maksymalna wartość projektu: 16 mln zł Intensywność wsparcia: do 50% kosztów kwalifikowanych (max 8 mln zł) Beneficjenci: koordynatorzy KKK Alokacja na działanie: 240 mln zł

Instrumenty wsparcia przedsiębiorców w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój Wsparcie wdrożeń wyników B+R, Tworzenie warunków infrastrukturalnych dla prowadzenia działalności B+R przez przedsiębiorstwa, Wsparcie funduszy typu venture capital, sieci aniołów biznesu, funduszy seed capital Wsparcie ochrony własności przemysłowej przedsiębiorstw, Wsparcie rozwoju otwartych innowacji (współpraca firm dużych i MŚP na rzecz dzielenia się wiedzą i realizacji innowacyjnych projektów), Stymulowanie współpracy nauki z biznesem – bony na innowacje, Wsparcie internacjonalizacji innowacyjnych przedsiębiorstw, Rozwój proinnowacyjnych usług IOB, Wsparcie przedsiębiorstw i jednostek naukowych w przygotowaniu do udziału w programach międzynarodowych, Wsparcie współpracy nauki i biznesu, promocja innowacyjności, Laboratorium idei. Program koncentruje się na przedsięwzięciach związanych ze zwiększeniem innowacyjności gospodarki, rozwojem sektora nauki, współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a sektorem nauki oraz zapewnieniem wysokiej jakości otoczenia biznesu sprzyjającego podnoszeniu innowacyjności przedsiębiorstw. W porównaniu z perspektywą finansową 2007-2013 w nowym okresie programowania PARP proponuje szereg zmian, które mają na celu przede wszystkim rozwój przedsiębiorstw, ale również rozwój gospodarczy kraju. Do najważniejszych z nich należą następujące: • Położenie większego nacisku na projekty polegające na prowadzeniu działalności badawczo-rozwojowej oraz rozwoju innowacji technologicznych. Proponujemy wsparcie dla projektów polegających na rozwoju technologii opracowanej przez przedsiębiorcę lub nabytej, która nie została jeszcze skomercjalizowana i wykorzystana w praktyce (projekty typu pierwsze wdrożenie technologii). Finansowaniem objęte byłyby w szczególności koszty przeprowadzenia kolejnych etapów prac badawczo-rozwojowych oraz koszty wdrożenia wyników tych prac. Wspierany będzie rozwój infrastruktury B+R przedsiębiorstw poprzez inwestycje w aparaturę, sprzęt, technologie i inną niezbędną infrastrukturę, służącą tworzeniu innowacyjnych produktów i usług. • PARP mocno zwraca uwagę na komercjalizację wyników prac badawczo-rozwojowych; nie zależy nam tylko na samym zwiększaniu nakładów prywatnych na B+R, ale na wygenerowaniu innowacji – dlatego większy nacisk położony zostanie na wspieranie projektów realizowanych we współpracy nauki i biznesu, co powinno zwiększyć stopień komercjalizacji wyników prac B+R w kraju. Zgodnie z tym podejściem, instrumenty skierowane do jednostek naukowych powinny przyczyniać się do budowy gospodarki opartej na wiedzy. • PARP postuluje większe wsparcie przedsiębiorstw w przygotowaniu do udziału w programach międzynarodowych – takich jak Horyzont 2020, COSME oraz programy Europejskiej Agencji Kosmicznej, udział przedsiębiorstw w organizowanych w systemie ONZ zamówieniach publicznych. • Wspierane powinny być także inne formy innowacji niż oparte na rozwoju technologii – w tym przypadku mówimy o rozwoju i zastosowaniu w przedsiębiorstwach innowacji organizacyjnych i marketingowych, które są szczególnie ważne np. w sektorze usług. • W celu pobudzenia współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami wspierane będą projekty polegające na rozwoju otwartych innowacji, które powstają poprzez realizację innowacyjnego rozwiązania przez kilka podmiotów oraz z wykorzystaniem zasobów zewnętrznych. • Szczególnie ważną formą wsparcia jest wykorzystanie i pobudzenie działalności instytucji finansujących projekty wysokiego ryzyka. Dotyczy to w szczególności funduszy typu seed capital, aniołów biznesu i funduszy venture capital, które inwestują w przedsięwzięcia o wysokim potencjale wzrostu, a jednocześnie bardzo ryzykowne. Instrumenty te będą służyć zapewnieniu kapitału dla innowacyjnych przedsiębiorstw, w szczególności realizujących projekty związane z komercjalizacją wyników badań naukowych i prac rozwojowych. Finansowaniem objęte zostaną działania polegające przede wszystkim na tworzeniu przedsiębiorstw na bazie innowacyjnych pomysłów oraz zasileniu kapitałowym nowo powstałych firm. Warto wykorzystać w tym celu mechanizmy koinwestycyjne zapewniające „zdrowe” bodźce dla inwestorów do poszukiwania najlepszych przedsięwzięć a także wykorzystanie ich „niefinansowego” potencjału (kontakty, eksperci, procesy itp.). • Wsparcie w zakresie internacjonalizacji działalności MŚP ukierunkowane będzie na realizację głównie projektów systemowych i pilotażowych z zakresu umiędzynarodowienia i budowy pozytywnego wizerunku polskiej gospodarki zagranicą. Chcemy wspierać tworzenie firm typu „born global”, działających w obszarach dających Polsce przewagę konkurencyjną na arenie międzynarodowej. Finansowaniem objęty zostanie m.in. rozwój przedsiębiorstw z potencjałem międzynarodowym i o wysokim potencjale wzrostu, udział w misjach i targach gospodarczych, dostęp do baz informacji naukowej i gospodarczej, rozwój działalności przedsiębiorstw w wiodących międzynarodowych parkach i inkubatorach technologicznych oraz rozwój specjalistycznych usług doradczych z zakresu internacjonalizacji, świadczonych na rzecz przedsiębiorstw przez instytucje otoczenia biznesu. • Działalność instytucji otoczenia innowacyjnych przedsiębiorstw powinna zgodnie z podejściem popytowym w większym stopniu podlegać mechanizmom rynkowym i umożliwiać samofinansowanie tych podmiotów. Zależy nam na tym, aby PARP mogła współtworzyć skuteczne otoczenie biznesu w Polsce, a więc wspomóc działalność instytucji dając im możliwości korzystania z międzynarodowych praktyk, ukierunkowywać działalność instytucji na usługach proinnowacyjnych, na zarządzaniu procesem innowacyjnym w przedsiębiorstwie, oraz na umiędzynaradawianiu działalności innowacyjnej przedsiębiorstw. • Wsparcie będzie także kierowane do koordynatorów klastrów, czyli podmiotów tworzących warunki sprzyjające prowadzeniu działalności innowacyjnej przez przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa działające w klastrach będą otrzymywały preferencje w ubieganiu się o środki na wsparcie wspólnych projektów B+R oraz innowacyjnych. • Poprzez realizację projektów systemowych prowadzona będzie promocja współpracy przedsiębiorstw z sektorem nauki oraz postaw kreatywnych i innowacyjnych w społeczeństwie. Realizowane będą projekty dotyczące promocji i wdrażania innowacyjnych rozwiązań o charakterze nietechnologicznym (innowacje w usługach, innowacje zarządcze, organizacyjne i marketingowe) oraz innych form innowacji (innowacje popytowe, innowacje otwarte, nowe modele biznesowe itp.). • Finansowane będzie także prowadzenie analiz dotyczących zmiany stanu innowacyjności gospodarki, skuteczności wykorzystywanych instrumentów wsparcia oraz nowych trendów w tym zakresie. Zgodnie z postulatem Komisji Europejskiej dotyczącym koncentracji środków publicznych na wybranych obszarach rozwoju, wprowadzone powinno być ukierunkowanie tematyczne wsparcia projektów innowacyjnych przedsiębiorstw. Preferowane będą projekty charakteryzujące się wysokim potencjałem w zakresie komercjalizacji wiedzy oraz wpisujące się w tzw. krajowe i regionalne strategie inteligentnej specjalizacji. W celu zapewnienia koncentracji wsparcia premiowane zatem będą projekty wpisujące się w obszary określone jako inteligentne specjalizacje. PO IR ma przewidywać rozwiązania preferujące projekty z zakresu B+R oraz innowacji w obszarze technologii środowiskowych, w tym niskoemisyjnych (priorytet inwestycyjny 4.6) – obszar, który PARP wskazuje jako jeden z kluczowych. Łączna alokacja (EFRR + budżet państwa) na działania proponowane przez PARP, które są planowane do uwzględnienia w PO IR (osie priorytetowe 2 i 3) wynosi ponad 2,73 mld euro.

Dziękuję za uwagę Grażyna Buczyńska Grazyna_buczynska@parp.gov.pl (22) 432-83-07 Departament Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości www.parp.gov.pl www.pi.gov.pl