Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu Jakość życia w Wałbrzychu – ocena młodzieży akademickiej w świetle strategii rozwoju miasta Magdalena Manikowska, inż. Paweł Wolski, Patryk Chwedczuk, Mateusz Macko, Kacper Wysocki https://www.facebook.com/KNMLJIT/ Koło Naukowe Młodych Logistyków Just in Time WPROWADZENIE Wałbrzych to miasto, którego początki sięgają już wczesnego średniowiecza, położone w południowo–zachodniej Polsce, w centralnej części Sudetów Środkowych. Jego powstanie datuje się na koniec XII w. Była to wówczas mała osada słowiańska, której niewielką społeczność tworzyli ludzie zajmujący się głównie myślistwem i bartnictwem (hodowlą pszczół). Miasto od tego czasu rozwijało się - zmianie ulegała jakość życia. Aktualnie Wałbrzych to drugie co do wielkości miasto Dolnego Śląska, liczące ok. 113 tys. Mieszkańców (dane GUS z dnia 31.12.2017). Istotą i podstawą definiowania jakości życia jest system wartości oraz hierarchia potrzeb - które kształtują zachowania ekonomiczne i społeczne ludzi, wyznaczając preferowane style życia. Urząd Miejski w Wałbrzychu kładzie nacisk na systematyczną poprawę jakości życia w mieście – co jest podkreślone m.in. w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wałbrzycha do 2020 roku oraz Gminnym Programie Rewitalizacji Miasta Wałbrzycha na lata 2016 – 2025. Celem projektu była ocena jakości życia w Wałbrzychu z punktu widzenia młodzieży akademickiej: Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. A. Silesiusa, Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości oraz Wydziału Techniczno-Inżynieryjnego Politechniki Wrocławskiej. Ocena ta dokonana została w oparciu o wyniki badań ankietowych oraz analizę zapisów zawartych w strategii rozwoju miasta. Zdaniem respondentów zadowalająca w Wałbrzychu jest rekreacyjna oferta obiektów sportowych. Jako formę spędzania wolnego czasu ponad 55% ankietowanych wybiera właśnie wałbrzyskie siłownie, korty tenisowe, boiska typu „orlik” oraz basen. Pozytywnym aspektem jest również ocena opieki szpitalnej oraz medycznej w mieście, gdzie największa liczba ankietowanych (40%) przyznała jej ocenę bardzo dobrą lub dobrą, 30% ankietowanych oceniło ją na przeciętną, negatywną opinię wystawiło 20% respondentów, a 10% ankietowanych nie miało zdania na jej temat. Większość respondentów (60,5%) uważa, że ilość klubów i pubów w Wałbrzychu nie jest zadowalająca, przez co mają ograniczone możliwości spędzania wolnego czasu w formie spotkań towarzyskich. W Tab. 2. przedstawiono średnie wyniki ocen i ważności przyznawanych przez respondentów poszczególnym aspektom życia wpływającym na jego jakość. METODYKA BADAWCZA Realizacja celu projektu wymagała m.in. przeprowadzenia badań ankietowych. Badania zostały przeprowadzone w formie elektronicznej, w maju 2018 roku i były anonimowe. Formularze składały się z trzech części. W części A respondenci odpowiadali na 10 pytań zamkniętych – w przypadku niektórych pytań możliwe były odpowiedzi alternatywne (Tak, Nie), w przypadku pozostałych zastosowano kafeterię z gotową listą odpowiedzi (do zaznaczenia właściwej). W części B zawarto trzy pytania otwarte – z prośbą o odniesienie się do nich w sposób opisowy. W części C zawarto tabelę, w której respondenci odnosili się do wybranych 15 aspektów jakości życia (Tab. 1) – zaznaczając ich ważność oraz ocenę. W obu przypadkach zastosowano skalę Likerta 1-5. W przypadku ważności: 1 – oznaczała najmniejsze znaczenie danego aspektu, 5 – największe znaczenie. W przypadku ocen: 1 - oznaczała ocenę bardzo złą, a 5 – bardzo dobrą. Zastosowanie tego rozwiązania pozwoliło na przedstawienie wyników w postaci mapy jakości życia w mieście. W badaniu uczestniczyło 196 respondentów: 47,5% kobiet i 52,5% mężczyzn. Największą grupę ankietowanych stanowili studenci zamieszkujący Powiat Wałbrzyski – 51%, mieszkańcy Wałbrzycha – 35%, osoby mieszkające poza Powiatem Wałbrzyskim – 10%, studenci mieszkający w wałbrzyskich akademikach – 4%. Tab. 2. Średnia ocena i ważność (waga) badanych aspektów Lp. Aspekt Ocena Waga 1 Warunki mieszkaniowe 2,5 4,5 2 Miejsca pracy w mieście 2,7 4,7 3 Poziom czystości powietrza 3,5 3,7 4 Hałas 3,0 5 Usługi medyczne 4,1 6 Usługi pocztowe i kurierskie 3,3 7 Zagospodarowanie przestrzeni miejskiej 2,0 8 Zatłoczenie komunikacyjne 2,2 3,8 9 Oferta edukacyjna 3,2 4,3 10 System inf. miejskiej 2,8 3,3 11 Oferta kulturowa i sportowa 2,9 3,6 12 Oferta gastronomiczna 3,4 3,8 13 Dostępność sklepów 14 Dostępność klubów 1,7 4,0 15 Stan dróg 3,9 Tab. 1. Wybrane aspekty jakości życia w mieście Wałbrzych – poddane ocenie respondentów Źródło: opracowanie własne Lp. Aspekty 1 Warunki mieszkaniowe 2 Miejsca pracy w mieście 3 Czystość powietrza 4 Hałas 5 Usługi medyczne 6 Usługi pocztowe i kurierskie 7 Zagospodarowanie przestrzeni miejskiej 8 Zatłoczenie komunikacyjne 9 Oferta edukacyjna 10 System informacji miejskiej 11 Oferta kulturowa i sportowa 12 Oferta gastronomiczna 13 Dostępność sklepów 14 Dostępność klubów 15 Stan dróg Najwyżej ocenione zostały usługi medyczne w mieście (śr. 3,5), poziom czystości powietrzna (śr. 3,5), dostępność sklepów (śr. 3,4) oraz oferta gastronomiczna (śr. 3,4). Oceniając jakość życia w Wałbrzychu, największe znaczenie dla respondentów mają miejsca pracy, związane z podjętym kierunkiem studiów (śr. 4,7), warunki mieszkaniowe (śr. 4,5) oraz oferta edukacyjna (śr. 4,3). Rys. 1. Struktura wieku respondentów Źródło: opracowanie własne Rys. 5. Mapa jakości życia w Wałbrzychu – ocena respondentów Rys. 2. Struktura respondentów będących studentami wałbrzyskich uczelni Źródło: opracowanie własne Najmniejszą „wagę” respondenci przykładają do zagospodarowania przestrzeni oraz systemu informacji miejskiej (Tab. 2, Rys. 5). Spośród badanych aspektów największym problemem miasta Wałbrzycha w opinii respondentów jest zły stan dróg oraz dostęp do klubów (śr. 1,7). Niską ocenę wskazano także zagospodarowaniu przestrzeni publicznej (2,0) oraz zatłoczeniu komunikacyjnemu (śr. 2,2) – Tab. 2, Rys. 5 Źródło: opracowanie własne Źródło: opracowanie własne WYNIKI BADAŃ Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na przeciętny stopień zadowolenia respondentów z życia w Wałbrzychu (Rys, 3). Według 60% respondentów walory jakości życia w mieście są przeciętne, zdaniem 10% są dobre lub bardzo dobre, natomiast według 26,5% są złe lub bardzo złe (3,5% nie miało zdania). Zdaniem ankietowanych na taki stan rzeczy wpływają m.in.: brak perspektyw dla młodzieży, brak wystarczająco atrakcyjnych ofert pracy, mała ilość miejsc do spędzania czasu wolnego (np. mała ilość pubów, interesujących lokali), relatywnie niskie płace, słaby stan dróg, kongestia (korki). Respondenci zgodnie wskazują, że oczekują na zmiany związane z poprawą jakości życia w mieście.   WNIOSKI Władze Wałbrzycha kładą nacisk na systematyczną poprawę jakości życia w mieście. Jego misją jest bowiem zaspokajanie potrzeb zbiorowych mieszkańców. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wałbrzycha do 2020 roku - gdzie jako nadrzędny cel strategiczny przyjęto wysoką jakość życia. Na ten cel składa się m.in. zwiększanie zakresu możliwości spędzania wolnego czasu i rozwijania zainteresowań mieszkańców (średnia ocena respondentów 2,9). Zadanie to realizowane jest m.in. poprzez modernizację funkcjonowania instytucji kultury oraz budowę kompleksu sportowego przy ul. Chopina (Nowe Miasto). Kolejnym, realizowanym przez Urząd Miejski aspektem jest rozwijanie infrastruktury drogowej (średnia ocena respondentów 1,7), m.in. poprzez budowę obwodnicy Wałbrzycha, czy też odbudowę sieci dróg w granicach administracyjnych miasta. W ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Wałbrzycha na lata 2016 – 2025, realizowane są kwestie infrastrukturalne, dotyczące warunków mieszkaniowych (ocena respondentów 2,5). Zadania są realizowane w podobszarach: Biały Kamień, Stary Zdrój, Śródmieście, Sobięcin, Nowe Miasto oraz Pogórze. W oparciu o zapisy ww. dokumentów strategicznych oraz wyniki przeprowadzonych badań można podsumować, że działania na rzecz rozwoju warunków mieszkaniowych, stanu dróg, oferty kulturalnej oraz sportowej są w Wałbrzychu systematycznie podejmowane i rozwijane - jednak w opinii respondentów efekty tych prac są niewystarczające. Przykładem jest niezadowalająca według 60,5% respondentów ilość klubów i pubów w mieście. Rekomenduje się zatem, aby w większym stopniu w dokumentach strategicznych miasta uwzględniono potrzeby młodzieży akademickiej. Rys. 3. Ocena Wałbrzycha pod względem walorów życia Źródło: opracowanie własne LITERATURA Gminny Program Rewitalizacji Miasta Wałbrzycha na lata 2016-2025, [on-line] https://www.um.walbrzych.pl/pl/page/strategie-i-plany [dostęp 04.06.2018 r.) Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wałbrzycha do 2020 roku, [on-line] https://www.um.walbrzych.pl/pl/page/strategie-i-plany [dostęp 04.06.2018 r.) https://www.um.walbrzych.pl/pl/page/historia [dostęp: 25.05.2018 r.] https://www.pwsz.com.pl/ogolna-prezentacja-uczelni/ [dostęp: 25.05.2018 r.] http://www.studiamiejskie.uni.opole.pl/wp-content/uploads/2016/05/S_Miejskie_19_2015- Przybyla.pdf [dostęp: 25.05.2018 r.] https://www.um.walbrzych.pl/pl/page/świadczenia-zdrowotne-na-terenie-wałbrzycha [dostęp: 01.06.2018 r.] http://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/18010/2-021_038- Zadrożniak.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp 03.06.2018 r.] Rys. 4. Aspekty uważane przez respondentów za najbardziej uciążliwe w Wałbrzychu Źródło: opracowanie własne