OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA

OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA Otoczenie - jest zbiorem struktur nie należących do organizacji, ale pozostających w ciągłym stanie wzajemnego oddziaływania. Otoczenie stwarza szanse i zagrożenia dla przetrwania i rozwoju przedsiębiorstwa.

CECHY OTOCZENIA Złożoność wyrażająca się w ogromnej liczbie zjawisk, procesów i podmiotów wzajemnie ze sobą powiązanych , bezpośrednio lub pośrednio współoddziałujących Niepewność ograniczająca możliwość przewidywania zachowań

ELEMENTY OTOCZENIA Makrootoczenie (otoczenie dalsze, ogólne) Mikrootoczenie (otoczenie bliższe, bezpośrednie, zadaniowe, społeczne)

MAKROOTOCZENIE

MAKROOTOCZENIE Makrootoczenie (otoczenie dalsze, ogólne) – zjawiska procesy i podmioty, które zasadniczo oddziałują na przedsiębiorstwo pośrednio, obiektywnie, stwarzając ramy działalności

ANALIZA MAKROOTOCZENIA Otoczenie polityczno-prawne Otoczenie ekonomiczne Otoczenie technologiczne Otoczenie społeczno-kulturowe i demograficzne Otoczenie naturalne Otoczenie międzynarodowe

OTOCZENIE POLITYCZNO - PRAWNE Otoczenie polityczno prawne - Stwarza podmiotom gospodarczym ramy organizacyjno prawne działalności gospodarczej, która podlega regulacjom w zakresie jej podejmowania oraz prowadzenia

UWARUNKOWANIA PRAWNE LICENCJE I KONCESJE USTAWA O OCHRONIE KONKURENCJI I KONSUMENTÓW USTAWY BRANŻOWE KODEKS CYWILNY PRAWO SPÓŁEK

OTOCZENIE EKONOMICZNE Obejmuje zjawiska i procesy ekonomiczne, powstające jako świadomej i celowej działalności gospodarczej osób fizycznych i podmiotów gospodarczych, a także organów władzy Otoczenie ekonomiczne przedstawia zasoby i sposoby ich wykorzystania w poszczególnych krajach i w skali globalnej.

OTOCZENIE EKONOMICZNE Podstawowe wskaźniki PKB Inflacja Wielkość i struktura popytu i podaży Skala i rodzaj bezrobocia Skłonność do inwestycji Skłonność do konsumpcji Modele zachowań nabywców

OTOCZENIE SPOŁECZNO - KULTUROWE Otoczenie społeczne obejmuje zjawiska i procesy dotyczące ogółu ludzi pozostających ze sobą w różnorodnych relacjach a także instytucji związanych z jego funkcjonowaniem Otoczenie kulturowe należy do otoczenia społecznego Cechy demograficzno – społeczne Liczba ludności i ruch naturalny ludności Struktura demograficzno – społeczna Rozmieszczenie ludności i migracja

MIKROOTOCZENIE

MIKROOTOCZENIE Mikrootoczenie (otoczenie bliższe, bezpośrednie, zadaniowe, społeczne) – zjawiska, procesy i podmioty, które oddziałują bezpośrednio na przedsiębiorstwo i są przedmiotami jego oddziaływań

ANALIZA OTOCZENIA KONKURENCYJNEGO wskazuje na mocne strony przedsiębiorstwa w porównaniu do najważniejszych konkurentów ujawnia słabe strony konkurencji i stwarza szanse rozwoju dla przedsiębiorstwa wskazuje na zagrożenia generowane zarówno przez obecnych jak i potencjalnych konkurentów

POZIOMY KONKURENCJI Rynki - których granice wyznaczane są danego rodzaju potrzebami i popytem na dobra służące do zaspakajania tych potrzeb Sektory - które obejmują podmioty wytwarzające dobra i/lub usługi będące substytutami Grupy strategiczne - które tworzą podmioty stosujące zbliżone lub identyczne sposoby i instrumenty konkurowania (strategie konkurowania)

SEKTOR sektor to grupa przedsiębiorstw wytwarzających wyroby lub usługi o podobnym przeznaczeniu kryteria wyodrębnienia sektora korzystanie z tych samych źródeł zaopatrzenia zaspokajanie tej samej potrzeby zasięg terytorialny działalności przedsiębiorstwa

FAZY ŻYCIA SEKTORA FAZY KRYTERIA NARO-DZINY ROZWÓJ DOJRZA-ŁOŚĆ STARZE- NIE SIĘ STOPA WZROSTU średnia duża słaba zerowa MIOŻLIWOŚĆ WZROSTU znaczna ujemna LICZBA KON- KURENTÓW mała STRUKTURA KONKURENCJI zmienna stabilizująca stali liderzy oligopole TECHNOLOGIE ekspery-mentalne rozwijające się dojrzałe schyłkowe DOSTĘP DO SEKTORA łatwy możliwy bardzo trudny brak zainte- resowania

CELE ANALIZY “PIĘCIU SIŁ” PORTERA określenie atrakcyjności sektorów, w których działa przedsiębiorstwo ze wskazaniem na szanse i zagrożenia dla rozwoju przedsiębiorstwa wskazanie na zmiany w kształtowaniu portfela produktów na podstawie atrakcyjności sektorów, w których działa przedsiębiorstwo wyznaczenie kierunków rozwoju dla przedsiębiorstwa

KONKURENCJA W SEKTORZE – MODEL 5 SIŁ M.PORTERA Siła przetargowa nabywców Bariery wejścia i wyjścia Konkurencja - rywalizacja między przedsiębiorstwami sektora Siła przetargowa dostawców Groźba pojawienia się substytutów

DOSTAWCY I NABYWCY OD CZEGO ZALEŻY ICH SIŁA PRZETARGOWA Stopień koncentracji sektorów Groźba integracji poziomej (fuzje i przejęcia) Uzależnienie jakości usług odbiorcy do jakości produktów dostawcy Wysoki koszt zmiany dostawcy Wysoki udział dostawcy w kosztach odbiorcy

GROŹBA POJAWIENIA SIĘ SUBSTYTUTÓW Produkt nowy a substytut Zagrożenie ze strony substytutów Atrakcyjny sektor przyciąga nowych inwestorów Wysokie bariery wejścia i wyjścia zniechęcają nowych inwestorów Groźba reakcji ze strony firm sektora zniechęca nowych inwestorów

GROŹBA POJAWIENIA SIĘ NOWYCH PRODUKTÓW I SUBSTYTUTÓW Nowy produkt Substytut takie same lub podobne cechy użytkowe odmiana produktu wytwarzanego w sektorze wyróżnia się opakowaniem, marką, jakością, technologią, wyglądem produkt zastępczy w sensie technologicznym zupełnie inny pełni podobna lub szerszą funkcje użytkową zaspokaja ta sama lub podobna potrzebę

BARIERY WEJŚCIA I WYJŚCIA Bariery technologiczne Bariery finansowe Bariery dostępu do kanałów dystrybucji (sprzedaży) Bariery formalno – prawne (koncesje)

KONKURENCI Natężenie walki konkurencyjnej Produkty konkurentów i ich udziały w rynku Silne i słabe strony konkurentów Potencjalni nowi konkurenci

PODSTAWOWE METODY ANALIZY KONKURENCJI analiza “pięciu sił” Portera punktowa ocena atrakcyjności sektora mapa grup strategicznych krzywa doświadczeń

PUNKTOWA OCENA ATRAKCYJNOŚCI SEKTORA punktowa ocena atrakcyjności sektora umożliwia porównywanie atrakcyjności różnych sektorów (pod warunkiem stosowania tych samych kryteriów oceny)

ANALIZA ATRAKCYJNOŚCI SEKTORA llu konkurentów jest w sektorze i jakie są ich udziały? Jakie grupy strategiczne są w sektorze i jakie przedsiębiorstwa skupiają? Jakie kategorie dostawców są związane z sektorem i jaką mają oddziaływania na badany sektor? Jakie są segmenty odbiorców i jaki mają udział w powstaniu zysku Jakie należy przewidywać szanse i zagrożenia związane z popytem w sektorze? Jak duża jest groźba pojawienia się nowych producentów w sekty i jacy to będą producenci? Jak duża jest groźba pojawienia się substytutów i jakie to są lub dą substytuty?

MAPY GRUP STRATEGICZNYCH konkurencja toczy się pomiędzy przedsiębiorstwami wewnątrz danej grupy strategicznej podstawą wyodrębnienia przedsiębiorstw należących do tej samej grupy strategicznej jest identyfikacja strategii rynkowych przedsiębiorstw sektora

KRYTERIA RÓŻNICOWANIA STRATEGII PRZEDSIĘBIORSTW W SEKTORZE jakość produktu wykorzystywane technologie specjalizacja asortymentowa ceny produktu koszty produkcji zakres obsługiwanego rynku rodzaj klientów sieć dystrybucji integracja pionowa integracja pozioma

ETAPY TWORZENIA MAPY GRUP STRATEGICZNYCH identyfikacja kryteriów różnicujących przedsiębiorstwa w sektorze sporządzenie różnych wariantów map strategicznych (wybór par kryteriów różnicujących przedsiębiorstwa w sektorze) wyznaczenie miejsca poszczególnych przedsiębiorstw na mapie narysowanie koła wokół każdej grupy strategiczne

PRZEDSIĘBIORSTWA, W RAMACH GRUPY STRATEGICZNEJ wzmacniają bariery wejścia do grupy utrudniają naśladownictwo stosują wspólna politykę rynkową wobec konkurentów spoza grupy strategicznej

INFORMACJE, KTÓRYCH DOSTARCZA NAM MAPA GRUP STRATEGICZNYCH Do jakiej grupy strategicznej należy moje przedsiębiorstwo? Jakich mam konkurentów w grupie strategicznej? Jakie strategie realizują inne grupy strategiczne? Jaka jest atrakcyjność poszczególnych grup strategicznych? Które grupy strategiczne dają największą szansę rozwoju dla przedsiębiorstwa? Jakie szanse i zagrożenia wynikają z przynależności do danej grupy strategicznej? Czy istnieją w sektorze tzw. nisze rynkowe, które nie są w polu zainteresowania żadnej grupy strategicznej?

WALKA KONKURENCYJNA NA RYNKU

KONKURENCJA KONKURENCJA WARUNKI ISTNIENIA KONKURENCJI rywalizacja między poszczególnymi osobami lub grupami zainteresowanymi w osiąganiu analogicznych celów. W odniesieniu do przedsiębiorstw oznacza współubieganie się o rynki zbytu, zakup surowców, materiałów, pozyskanie siły roboczej. WARUNKI ISTNIENIA KONKURENCJI oferty muszą być względem siebie w jakimś stopniu substytucyjne popyt musi być mniejszy od podaży - rynek nabywcy

KRYTERIA ANALIZY KONKURENCJI podmioty konkurencji przedmiot konkurencji zakres (zasięg) konkurencji charakter konkurencji intensywność konkurencji

ODMIANY KONKURENCJI SUBSTYTUCYJNEJ konkurencja między przedsiębiorstwami należącymi do tych samych grup strategicznych konkurencja między przedsiębiorstwami oferującymi te same bądź podobne produkty konkurencja między przedsiębiorstwami zaspokajającymi tę samą potrzebę konkurencja ogólna (rywalizacja przedsiębiorstw o strukturę wydatków nabywców w ich budżetach)

MIARY NATĘŻENIA WALKI KONKURENCYJNEJ BEZWZGLĘDNY UDZIAŁ W RYNKU - S Si = qi / Q gdzie: Si - udział sprzedaży i-tego przedsiębiorstwa w sprzedaży ogółem, qi - wielkość sprzedaży i-tego przedsiębiorstwa, Q - wielkość sprzedaży ogółem danego sektora, Przez dodawanie wskaźników S dla pierwszych czterech lub ośmiu firm sektora określa się stopień koncentracji.

MIARY STRUKTURY RYNKU WSPÓŁCZYNNIK KONCENTRACJI – C4 C4 = q4 / Q gdzie: C4 - udział sprzedaży 4 największych przedsiębiorstw w sprzedaży ogółem, qi - wielkość sprzedaży 4 największych przedsiębiorstw, Q - wielkość sprzedaży ogółem danego sektora, INTERPRETACJA C1 > 90% – monopol C4 > 60% - ścisły oligopol 40% < C4 < 60% - luźny oligopol C4 < 40% - rynek konkurencyjny

MIARY STRUKTURY RYNKU INDEKS HERFINDAHLA – HIRSCHMANA - HHI HHI = s1² + s2² + …+ sn² gdzie: si – udział w rynku i-tego przedsiębiorstwa, n – liczba przedsiębiorstw, INTERPRETACJA HHI = 0 – nieskończenie wiele małych przedsiębiorstw, HHI = 10000 – monopol (1 firma – 100% udział w rynku) HHI uwzględnia udziały wszystkich firm na rynku Im bardziej nierównomierny podział rynku, tym wyższa wartość wskaźnika Im więcej przedsiębiorstw na rynku, tym niższa wartość wskaźnika

STRUKTURA RYNKU ANTYBIOTYKÓW W POLSCE W 2003