Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie

Ekonomia stosowana 15 Co to są zasoby pracy? Kto to jest bezrobotny? Bezrobocie Co to są zasoby pracy? Kto to jest bezrobotny? Jak liczymy wysokość bezrobocia? Jakie są cechy charakterystyczne dla bezrobocia w Polsce? Na dzisiejszej lekcji poznamy podstawowe zagadnienia dotyczące bezrobocia. Dowiemy się, jak się je liczy oraz jakie są charakterystyczne cechy polskiego bezrobocia.

Ekonomia stosowana 15 Zasoby ludzkie: nieaktywni (bierni) zawodowo Bezrobocie Zasoby ludzkie: nieaktywni (bierni) zawodowo aktywni zawodowo – zasób siły roboczej Cechą różnicującą obie grupy jest gotowość do podjęcia działalności zawodowej. Wszyscy ludzie w danym kraju tworzą zasoby ludzkie tego kraju. Nie wszyscy ludzie pracują – w każdym społeczeństwie jest spora grupa osób, które z różnych powodów nie podejmują żadnej aktywności zawodowej. Grupę tę nazywamy nieaktywnymi (biernymi) zawodowo. Są to osoby, które z różnych przyczyn nie wyrażają zainteresowania podjęciem pracy. Najbardziej licznie reprezentowani wśród nieaktywnych są uczniowie i studenci, emeryci, osoby niepełnosprawne lub zbyt chore, by podjąć pracę, czy też osoby (głównie kobiety) oddane obowiązkom rodzinnym lub prowadzeniu domu. Należy pamiętać, że to, że ktoś należy do grupy biernych zawodowo, nie oznacza, że jest to osoba bezrobotna. Bezrobotni zaliczani są do grupy aktywnej zawodowo, ponieważ są to osoby, które chcą podjąć pracę, ale z różnych powodów nie mogą jej znaleźć. Do grupy osób aktywnych zawodowo zaliczamy więc wszystkich tych, którzy pracują i tych, którzy chcieliby i mogą pracować. Ta grupa tworzy zasoby siły roboczej danego kraju.

Ekonomia stosowana 15 Współczynnik aktywności zawodowej ludności: Bezrobocie Współczynnik aktywności zawodowej ludności: Udział ludności aktywnej zawodowo w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej. O tym, ile mamy w danym kraju ludności czynnej zawodowo, mówi współczynnik aktywności zawodowej ludności. Im wyższy dany współczynnik, tym lepiej dla gospodarki danego kraju – oznacza to bowiem, że więcej ludzi pracuje, płaci podatki, wytwarza PKB tego kraju.

Współczynnik aktywności zawodowej Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Kraj UE 27 Współczynnik aktywności zawodowej Austria 75,3 Luksemburg 68,7 Belgia 66,9 Łotwa 73,9 Bułgaria 67,2 Malta 59,1 Cypr 74,0 Niemcy 76,9 Czechy 70,1 Polska 64,7 Dania 80,7 Portugalia 73,7 Estonia Rumunia 63,1 Finlandia 75,0 Słowacja 68,4 Francja 70,7 Słowenia 71,8 Grecja 67,8 Szwecja 78,9 Hiszpania 73,0 Węgry 61,6 Holandia 79,7 Wielka Brytania 75,7 Irlandia 70,2 Włochy 62,4 Litwa 69,8 Niestety w Polsce mamy jeden z najniższych współczynników aktywności zawodowej w Europie. Wynika to z różnych przyczyn. Pracuje u nas stosunkowo mało kobiet, które często z racji braku innych możliwości muszą zajmować się dziećmi lub starszymi rodzicami; znajduje u nas zatrudnienie bardzo niski odsetek osób niepełnosprawnych; mamy też stosunkowo niski wiek przechodzenia na emeryturę i dużą liczbę rencistów. Źródło: www.rynekpracy.pl , Aktywność ekonomiczna obywateli krajów UE w 2009 roku. Odczyt dnia 7.02.2013 r.

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie – definicje Bezrobocie Bezrobotni (BAEL) są to osoby w wieku 15–74 lata, które spełniają jednocześnie 3 warunki: w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi, aktywnie poszukują pracy, są gotowe podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym. Bezrobotni (statystyka urzędów pracy) – osoby zarejestrowane jako bezrobotne W statystykach posługujemy się dwiema różnymi definicjami osoby bezrobotnej. Badanie BAEL (Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności) skupia się przede wszystkim na tym, czy dana osoba chce pracować i czy rzeczywiście tej pracy poszukuje. Natomiast według urzędów pracy, by zaliczać się do grona bezrobotnych, trzeba dokonać rejestracji w urzędzie pracy. Osoby zarejestrowane liczą się jako bezrobotne nawet wtedy, kiedy w istocie nie szukają pracy (bo np. pracują na czarno lub nie chce im się podejmować pracy). Stąd wyniki uzyskiwane w badaniach wysokości bezrobocia według obu metodologii znacznie się różnią. Podaje się też dodatkowe warunki, jakie musi spełniać osoba bezrobotna według metodologii bezrobocia rejestrowanego. Do bezrobotnych zarejestrowanych zalicza się osoby niezatrudnione i niewykonujące innej pracy zarobkowej, zdolne i gotowe do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, nieuczące się w szkole, jeżeli m.in.: — ukończyły 18 lat i jednocześnie nie ukończyły: kobiety — 60 lat, a mężczyźni — 65 lat, — nie nabyły prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, nie pobierają świadczenia rehabilitacyjnego, świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego, zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego, — nie są właścicielami lub posiadaczami (samoistnymi lub zależnymi) nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych, nie podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o analogicznej powierzchni, — nie uzyskują miesięcznego przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, — nie pobierają, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka.

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Stopa bezrobocia jest to liczba bezrobotnych wyrażona w procentach siły roboczej. Przykład: Liczba osób pracujących w kraju A = 22,5 mln Liczba osób bezrobotnych w kraju A = 2,5 mln Wówczas, w kraju A, liczba osób aktywnych zawodowo równa się 22,5 mln + 2,5 mln = 25 mln Obliczamy stopę bezrobocia: Podając wysokość bezrobocia w danym kraju, województwie czy w danej grupie społecznej, najczęściej stosuje się miarę nazywaną stopą bezrobocia. Stopę bezrobocia mierzy się, licząc, jaki procent wszystkich osób aktywnych zawodowo stanowią ludzie bezrobotni.

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Jak powiedzieliśmy wcześniej, różne są metody liczenia osób bezrobotnych, stąd również wyniki obliczania stopy bezrobocia będą różne w zależności od przyjętego sposobu pomiaru. Na wykresie mamy przedstawione stopy bezrobocia na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Możemy zauważyć, że zwykle stopa bezrobocia rejestrowanego jest wyższa niż stopa bezrobocia według BAEL. Co może świadczyć o tym, że część zarejestrowanych osób tak naprawdę nie ma zamiaru podejmować pracy, a są zarejestrowane np. ze względu na ubezpieczenie zdrowotne. Według CBOS (Centrum Badania Opinii Społecznej), co trzeci bezrobotny Polak pracuje. W marcu 2009 roku 5% z osób uznających się za bezrobotne przyznało się do zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu, a 20% podało, że posiada pracę będącą źródłem utrzymania. Z kolei wśród bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach 33% zadeklarowało, że aby się utrzymać, wykonuje dodatkowo różne prace – stałe lub dorywcze.  W ramach projektu Diagnoza społeczna osoby zarejestrowane w urzędach pracy dzielą się na bezrobotnych prawdziwych i pozornych. W podsumowaniu wyników z 2009 roku czytamy, że prawdziwi bezrobotni stanowią jedynie nieco ponad 50% wszystkich zarejestrowanych. Pozostała grupa to osoby, które nie szukają pracy bądź nie są gotowe do jej podjęcia, jak również pracujący na czarno lub osiągający dochód w inny sposób.  Biała kreska na wykresie jest spowodowana brakiem danych za ten okres. Źródło: eGospodarka.pl, Rynek pracy w Polsce w pierwszym kwartale 2012 r. , odczyt dnia 07.02.2013 r.

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Podstawowe cechy charakterystyczne polskiego bezrobocia: duże zróżnicowanie terytorialne Jedną z podstawowych cech bezrobocia w Polsce jest jego duże zróżnicowanie terytorialne.

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Nie we wszystkich rejonach Polski stopa bezrobocia jest taka sama. Regionem o najwyższej stopie bezrobocia w Polsce jest województwo warmińsko-mazurskie – stan ten utrzymuje się od lat. Podobnie od wielu lat regionami o najniższej stopie bezrobocia są województwa: wielkopolskie, mazowieckie oraz śląskie. Dane, które widzimy na mapce, są danymi średnimi dla całego województwa, jednak nawet wewnątrz województw występują duże różnice terytorialne – zwykle niższe bezrobocie jest w miastach wojewódzkich, a wyższe w regionach oddalonych od dużych miast. Źródło: RYNEK PRACY W POLSCE W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2012 ROKU, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Podstawowe cechy charakterystyczne polskiego bezrobocia: duże zróżnicowanie terytorialne wysoka stopa bezrobocia ludzi młodych Inną cechą charakterystyczną bezrobocia w Polsce jest stosunkowo wysoki odsetek bezrobotnych ludzi młodych.

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Bezrobocie wśród młodych ludzi wynosi 19,4 %, w kolejnej grupie wiekowej (25-34 lata) jest jeszcze wyższe i wynosi prawie 30%. Pamiętajmy jednak, że nie oznacza to, że co piąta osoba w wieku powyżej 15 lat jest bezrobotna – dotyczy to tylko tych, którzy należą do grupy aktywnych zawodowo. Źródło: RYNEK PRACY W POLSCE W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2012 ROKU, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Choć stopa bezrobocia wśród ludzi młodych w Polsce jest wysoka, nie jest to jednak najwyższe bezrobocie w tej grupie wiekowej wśród krajów UE. Dwa kraje, które szczególnie odczuwają skutki ostatniego kryzysu gospodarczego, mają bezrobocie wśród młodych ludzi wynoszące prawie 50%. Źródło: Młodzi w liczbach, Załącznik numer jeden do programu Młodzi na rynku pracy. Odczyt dnia 07.02.2013 r. Dane na koniec roku 2011.

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Podstawowe cechy charakterystyczne polskiego bezrobocia: duże zróżnicowanie terytorialne wysoka stopa bezrobocia ludzi młodych duży udział wśród bezrobotnych osób z najniższym wykształceniem Choć ostatnio wiele mówi się o tym, że studia nie dają gwarancji zatrudnienia, to jednak ciągle największą grupą wśród ludzi bezrobotnych pozostają osoby z najniższym wykształceniem i bez umiejętności zawodowych.

Ekonomia stosowana 15 Bezrobocie Największa grupa bezrobotnych to osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub niższym. Stosunkowo dużą grupę bezrobotnych stanowią też osoby, które ukończyły tylko liceum, nie zdobywając wykształcenia wyższego. Pomimo narzekań na studia i studiowanie ciągle zdobycie wyższego wykształcenia daje większe szanse na rynku pracy. Skończenie studiów nie jest już jednak gwarancją zdobycia zatrudnienia. Źródło: RYNEK PRACY W POLSCE W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2012 ROKU, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy