Opracowanie: mgr inż. Czesław Doroszkiewicz Zadania i specyfika geodezji kolejowej w przedsięwzięciach inwestycyjnych na terenach kolejowych. Opracowanie: mgr inż. Czesław Doroszkiewicz

Agenda 1. Rys historyczny 2. Zasób geodezyjny: mapa stacji kolejowej, profil podłużny, profil kieszonkowy, szkic przebiegu granic, czystorys - szkic przebiegu granic, plan schematyczny, wykaz znaków regulacji osi toru 3. Kilometracja linii kolejowej 4. Specyfika map kolejowych 5. Pomiary na terenie kolejowym 6. Inwestycje kolejowe – rola KODGiK 7. Klienci Kolejowych Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej 8. Rola geodezji kolejowej

Rys historyczny Od momentu powstania przedsiębiorstwa PKP w 1926 r. istniała potrzeba pomiarów geodezyjnych przy odbudowie wcześniej zniszczonych jak i nowo budowanych linii kolejowych. W tamtych latach prace geodezyjne wykonywali na ogół ludzie z technicznym wykształceniem związani bezpośrednio z budową linii kolejowej. W roku 1936 została powołana na PKP kolejowa służba geodezyjna. W okresie międzywojennym i powojennym do zadań służby geodezyjnej należały: pomiary geodezyjne związane z nabywaniem gruntów pod nowe linie kolejowe, wykonywanie kilometracji linii kolejowych, pomiary sytuacyjno- wysokościowe i opracowanie map kolejowych, pomiary związane z wykonywaniem regulacji osi toru, profili podłużnych, pomiary i opracowanie planów schematycznych stacji i bocznic.

Zasób geodezyjny - instrukcje techniczne Gromadzenie, przechowywanie, reprodukcja i udostępnianie powstałego zasobu geodezyjnego pozostawało w gestii ”składnic planów” a obecnie w Kolejowych Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. W okresie międzywojennym opracowano instrukcje techniczne dla kolejowych pomiarów geodezyjnych: D19, D23, D26. Po wojnie adaptowano je i opracowano nowe m. in. D 29, D 49, D 50. Były to najprawdopodobniej pierwsze techniczne instrukcje geodezyjne opracowane w Polsce. Instrukcje opisywały cały proces technologiczny wykonywania robót geodezyjnych w danej dziedzinie i zawierały: przykłady wykonania map, profili, szkiców polowych, druki, wzory i przykłady obliczeń.

Zasób geodezyjny - mapa stacji kolejowej Mapa sytuacyjna stacji kolejowej Stolno.

Zasób geodezyjny - profil podłużny Profil podłużny – linia kolejowa Kornatowo – Chełmno stacja kolejowa Stolno

Zasób geodezyjny - profil kieszonkowy Profil kieszonkowy linia kolejowa Kornatowo – Chełmno Stacja kolejowa Stolno

Zasób geodezyjny - szkic przebiegu granic Szkic przebiegu granic – linia kolejowa Kornatowo – Chełmno stacja kolejowa Stolno

Zasób geodezyjny - czystorys - szkic przebiegu granic Czystorys – stacja kolejowa Stolno

Zasób geodezyjny - plan schematyczny Plan schematyczny Gdynia Chylonia

Zasób geodezyjny - wykaz znaków regulacji osi toru Wykaz znaków regulacji osi toru – linia kolejowa Tłuszcz - Ostrołęka

Kilometracja linii kolejowej Pierwszoplanowym zadaniem jest wykonanie kilometracji linii kolejowych. Decyzje o nazwie linii, początku i końcu kilometracji podejmował w przeszłości minister komunikacji. Zmiany w kilometracji wprowadzała kolejowa służba geodezyjna na podstawie instrukcji. Po wykonaniu kilometracji opracowywane są profile podłużne, regulacja osi torów, mapy sytuacyjno-wysokościowe, plany schematyczne stacji i bocznic. Kilometracja osi toru służy do określenia zakresu działalności jednostek organizacyjnych kolei bez nawiązania do państwowego podziału administracyjnego, określania miejsc zdarzeń i lokalizacji napraw. Na podstawie profilu podłużnego opracowywane są rozkłady jazdy pociągów (określając prędkości i rodzaje środka trakcyjnego), WOT (wykaz odległości taryfowych dla określania cen biletów) i opracowania regulaminów pracy stacji i łącznic.

Specyfika map kolejowych Mapy kolejowe różnią się od map ogólnodostępnych m.in. : układem arkuszy - stosowany na PKP układ wstęgowy zgodny z kilometracją linii kolejowej, treścią mapy – mapa kolejowa zawiera szczegóły techniczne nie wykazywane na innych mapach (np. rozjazdy, skrzyżowania, geometria toru, ukresy, osie stacji, elementy sterowania ruchem kolejowym). Elementy infrastruktury kolejowej wymagają zastosowania bardzo dokładnych pomiarów charakteryzujących się najwyższą dokładnością wymaganą w geodezji inżynieryjnej. Szczegóły sytuacyjne i informacje które są treścią mapy kolejowej znajdują się również na profilu podłużnym, planie schematycznym a także na wykazie znaków regulacji osi toru. Każda zmiana wymaga aktualizacji wszystkich wymienionych dokumentów.

Pomiary na terenie kolejowym Teren kolejowy z uwagi na liniowy charakter, specyficzne urządzenia służące do prowadzenia i obsługi ruchu kolejowego oraz wyjątkowe zagęszczenie sieci uzbrojenia terenu, powoduje że prowadzenie prac i lokalizowanie nowych sieci wymaga szczególnej ostrożności i dużej dbałości o wysoką jakość dokumentacji geodezyjnej. Zakres mapy do celów projektowych, kilometracja, dokładność geodezyjnych pomiarów układów torowych, dokumentacja w zakresie regulacji osi torów, profil podłużny czy kieszonkowy oraz mapy schematyczne stanowią wyróżniki dokumentacji geodezyjnej sporządzanej dla prac realizowanych na kolejowym terenie zamkniętym, narzucając konieczność stosowania wyższych standardów i zaostrzonych wymogów w zakresie szczegółowości i dokładności opracowań w porównaniu z geodezją cywilną.

Inwestycje kolejowe – rola Kolejowych Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej Gwałtowny wzrost inwestycji kolejowych, związany z modernizacją i przebudową linii kolejowych, spowodował zwiększenie zapotrzebowania na usługi geodezyjne. Geodezja i Kolejowe Ośrodki Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej uczestniczą we wszystkich etapach procesu inwestycyjnego : studium wykonalności (udostępnienie opracowań kartograficznych – mapy, profile), wykonanie projektu budowlanego i wykonawczego (opracowanie map do celów projektowych – udostępnianie dokumentów geodezyjnych do wykonania mapy oraz weryfikacja i archiwizacja opracowanych map), obsługę geodezyjną w trakcie realizacji inwestycji (wydawanie niezbędnej dokumentacji do realizacji inwestycji), wykonanie pomiarów powykonawczych i inwentaryzacyjnych oraz opracowanie lub aktualizacja dokumentacji (zmiany powstałe w wyniku procesu inwestycyjnego są wnoszone po weryfikacji na mapy z zasobu KODGiK do dalszego wykorzystania).

Klienci Kolejowych Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej Dokumentacja gromadzona w KODGiK jest wykorzystywana przez Spółki grupy PKP, która służy między innymi do bieżącej eksploatacji i prowadzonych napraw.

SKM w Trójmieście Sp.z.o.o. Klienci Kolejowych Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej KODGIK Osoby fizyczne PKP SA PKP PLK SA Telekom Sp. Z.o.o. PKP Energetyka SA PKP Cargo SA PKP Utrzymanie Sp.z.o.o. PKP Budownictwo Sp.z.o.o. PKP LHS Sp.z.o.o. SKM w Trójmieście Sp.z.o.o. Urzędy Samorządy PODGIK/ MODGIK Inwestorzy Geodeci Projektanci Inne podmioty Opracowano: wrzesień 2017r. Biuro Geodezji i Ewidencji Nieruchomości

Rola geodezji kolejowej § Zmiany wprowadzone w 1989 roku, szczególnie ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne, miały znaczny wpływ na działanie kolejowej służby geodezyjnej. Kilometracja, kolejowa osnowa specjalna, pomiary geodezyjne układów torowych, regulacja osi torów, profil podłużny czy kieszonkowy oraz mapy schematyczne oddały palmę pierwszeństwa regulacji stanów prawnych nieruchomości, podziałom nieruchomości, aktualizacji danych źródłowych w zakresie budynków czy innych działań związanych z restrukturyzacją PKP S.A. Ustawa z 2000r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe ugruntowała ten stan rzeczy.

Rola geodezji kolejowej Postęp techniczny, nowe technologie i nowoczesny sprzęt pomiarowy obecnie stosowny w geodezji, jak i zmiana technologii w procesie inwestycyjnym na kolei wymagają dziś nowych uregulowań prawnych, które umożliwiałyby stosowanie nowoczesnego sprzęt i technologii. Nowoopracowane uregulowania prawne (zarządzenia, decyzje, instrukcje techniczne) winny być jednolite i obowiązujące dla całej Grupy PKP. Prowadzony obecnie w PKP S.A. projekt wdrożenia systemu informatycznego zarządzającego danymi opisowymi i przestrzennymi zgromadzonymi w kolejowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym oraz prace nad wprowadzeniem narad koordynacyjnych jako sposobu uzgadniania dokumentacji projektowej to odpowiedź na oczekiwania geodetów jak i wpisanie geodezji kolejowej w standardy narzucane przez Ustawę Prawo geodezyjne i kartograficzne, przy zachowaniu specyfiki kolejowego terenu zamkniętego. Usprawnienie procesu inwestycyjnego jest potrzebne i bardzo oczekiwane a wszelkie działania w tym obszarze muszą mieć na względzie bezpieczeństwo transportu kolejowego i komfort podróży.

Dziękuję za uwagę.