Różnicowanie się gimnazjów w dużych miastach Roman Dolata

Edukacja a nierówności społeczne Wykluczenie: ilu uczniów opuszcza szkoły bez minimalnych kompetencji intelektualnych potrzebnych do współtworzenia wspólnoty społecznej, politycznej i gospodarczej oraz udanego życia prywatnego? Determinacja statusowa: na ile osiągnięcia szkolne są wyznaczane przez pochodzenie społeczne ucznia? Zróżnicowanie systemu szkół: czy system szkolny daje wszystkim uczniom równe szanse na dobre wykształcenie?

Zróżnicowanie szkół ze względu na osiągnięcia szkolne niezróżnicowany system szkół

Zróżnicowanie szkół ze względu na osiągnięcia szkolne niezróżnicowany system szkół zróżnicowany system szkół

Potencjalne mechanizmy odpowiedzialne za różnicowanie się szkół ze względu na wyniki nauczania - Segregacje przestrzenne. Jeżeli dany system szkół funkcjonuje w społeczeństwie o rosnącym poziomie segregacji przestrzennych, to mimo jednolitości systemu oświaty, wskaźnik zróżnicowania międzyszkolnego będzie rósł. - Autoselekcja i selekcja uczniów na progu szkoły. Mechanizmy quasi-rynkowe, wprowadzone często pod hasłem rodzicielskiego prawa do wyboru szkoły, uruchamiają na progach szkolnych procesy autoselekcji i selekcji, które mogą nasilać procesy różnicowania się szkół ze względu na skład społeczny a przez to na osiągnięcia. - Rozwój sektora szkół prywatnych. - Autoselekcja i selekcja nauczycieli i związane z tym różnicowanie się efektywności nauczania.

Konsekwencje procesu różnicowania się gimnazjów Hipoteza 1: zyskują wszyscy uczniowie dzięki sortowaniu uczniów na „wejściu” jest możliwe lepsze dopasowanie nauczania do możliwości i potrzeb uczniów rywalizacja między szkołami zwiększa zaangażowanie wszystkich nauczycieli Hipoteza 2: zyskują najlepsi, wzrasta zróżnicowanie wyników rywalizacja między szkołami zwiększa potencjał zwycięskich szkół, słabsze podupadają, ale nie są likwidowane efekt rówieśników Hipoteza 3: rozkład wyników nie zmienia się - występuje silniejsze sortowanie uczniów „na wejściu”, ale rozkład wyników pozostaje bez zmian

Zróżnicowanie międzyszkolne w pespektywie międzynarodowej: PISA 2009, czytanie

Wykorzystane dane W analizach wykorzystano dane ogólnokrajowe z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego (GH) dla lat 2002-2013 oraz trzy panele danych sprawdzian -> egzamin gimnazjalny (GH): 2002 -> 2005, 2009 -> 2012, 2010 -> 2013. Egzaminy gimnazjalne są standaryzowanymi testami ogólnokrajowymi. Kolejne edycje nie są wyrażane na tej samej skali, a wyniki są przedstawiane w postaci surowej liczby punktów. W związku z tym przed analizami wyniki surowe dla każdego roku znormalizowano (metoda Bloma) i wystandaryzowano (średnia w kraju 100, odchylenie standardowe 15). W zakresie trafności jedynym sposobem zapewniania stałości treściowej testów jest dość szczegółowy plan testów. W 2012 roku ten plan w znaczący sposób uległ zmianie, co może zaburzać wyniki analizy trendu w zakresie zróżnicowania międzyszkolnego. Wartości współczynnika rzetelności alfa Cronbacha dla części humanistycznej testów gimnazjalnych w latach 2002-2013 wahały się od 0,78 do 0,89. Jak na testy wysokiej stawki rzetelność jest zbyt niska, ale dla celów naszej analizy wystarczająca. Występują znaczące wahania w rzetelności, ale nie są one skorelowane z trendem w zakresie zróżnicowania międzyszkolnego.

Normalizacja i standaryzacja wyniki standaryzowane

Metoda analizy zróżnicowania Obliczenie wskaźnika międzyszkolnego zróżnicowania wyników nauczania to klasyczny problem dekompozycji wariancji. Najpierw podzielono gimnazja ze względu na lokalizację na 4 grupy: wieś, miasta do 20 tysięcy, miasta od 20 do 100 tysięcy i miasta ponad 100 tysięcy mieszkańców. Następnie oddzielnie dla każdej grupy gimnazjów całkowitą wariancję wyników testu egzaminacyjnego rozłożono na trzy części: wariancję wewnątrzszkolną, wariancję międzyszkolną i wariancję między gminami/dzielnicami. Następnie wariancję międzyszkolną podzielono przez wariancję całkowitą, a wynik wyrażono w procentach. Interesujący nas zatem wskaźnik mówi nam, jaki odsetek wariancji całkowitej to wariancja międzyszkolna. W analizach użyto trzypoziomowych modeli pustych, a składniki wariancji szacowano metodą full maximum likelihood przy użyciu oprogramowania do analiz hierarchicznych HLM 6.0.

Zróżnicowanie międzygminne, międzyszkolne i wewnątrzszkolne wyników egzaminu gimnazjalnego (GH) w segmencie szkół zlokalizowanych na wsi

Zróżnicowanie międzygminne, międzyszkolne i wewnątrzszkolne wyników egzaminu gimnazjalnego (GH) w segmencie szkół zlokalizowanych w małych miastach (do 20 tysięcy mieszkańców)

Zróżnicowanie międzygminne, międzyszkolne i wewnątrzszkolne wyników egzaminu gimnazjalnego (GH) w segmencie szkół zlokalizowanych w średnich miastach (od 20 do 100 tysięcy mieszkańców)

Zróżnicowanie międzygminne, międzyszkolne i wewnątrzszkolne wyników egzaminu gimnazjalnego (GH) w segmencie szkół zlokalizowanych w dużych miastach (ponad 100 tysięcy)

Mechanizm zjawiska

Przypadek 1: Kraków Procesy rekrutacji na progu gimnazjum (sprawdzian) i zróżnicowanie gimnazjów (egzamin gimnazjalny) podstawowa 2002 2002 gimnazjum 2005 rekrutacja nauczanie sprawdzian egzamin gim. (GH)

Przypadek 1: Kraków Procesy rekrutacji na progu gimnazjum

Przypadek 2: Łódź Procesy rekrutacji na progu gimnazjum

Przypadek 3: Wrocław Procesy rekrutacji na progu gimnazjum

Sektor niepublicznych gimnazjów: odsetek uczniów, różnica między średnim wynikiem szkół publicznych i niepublicznych

Konsekwencje zjawiska

Przypadek 1: Kraków Parametry rozkładu wyników sprawdzianu i egzaminu gimnazjalnego (GH)

Przypadek 2: Łódź Parametry rozkładu wyników sprawdzianu i egzaminu gimnazjalnego (GH)

Przypadek 3: Wrocław Parametry rozkładu wyników sprawdzianu i egzaminu gimnazjalnego (GH)