Melioracje wodne w świetle ustawy Prawo wodne oraz działalność spółek wodnych na terenie powiatu wrocławskiego Anna Krzywiecka Wydział Ochrony Środowiska Starostwa Powiatowego we Wrocławiu 27 czerwca 2016

Melioracje wodne (art. 70 ust Melioracje wodne (art. 70 ust. 1 ustawy Prawo wodne) - polegają na regulacji stosunków wodnych w celu: polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami.

Podział urządzeń melioracji wodnych: Urządzenia melioracji wodnych podstawowe: budowle piętrzące, budowle upustowe oraz obiekty służące do ujmowania wód, stopnie wodne, zbiorniki wodne, kanały, wraz z budowlami związanymi z nimi funkcjonalnie, rurociągi o średnicy co najmniej 0,6 m, budowle regulacyjne oraz przeciwpowodziowe, stacje pomp, z wyjątkiem stacji wykorzystywanych do nawodnień ciśnieniowych Urządzenia melioracji szczegółowe: rowy wraz z budowlami związanymi z nimi funkcjonalnie, drenowania, rurociągi o średnicy poniżej 0,6 m, stacje pomp do nawodnień ciśnieniowych, ziemne stawy rybne, groble na obszarach nawadnianych, systemy nawodnień grawitacyjnych i ciśnieniowych - jeżeli służą polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby, ułatwieniu jej uprawy oraz ochronie użytków rolnych przed powodziami

Utrzymanie melioracji wodnych W myśl art. 75 Prawa wodnego urządzenia melioracji wodnych podstawowe stanowią własność Skarbu Państwa i są utrzymywane przez marszałka województwa, w ramach zleconego ustawowo zadania z zakresu administracji rządowej, natomiast utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych należy do zainteresowanych właścicieli gruntów albo do spółki wodnej, jeżeli urządzenia te są objęte jej działalnością (art. 77 ust. 1 Prawa wodnego)

Jeżeli obowiązek, o którym mowa w art. 77 ust Jeżeli obowiązek, o którym mowa w art. 77 ust.1ustawy Prawo wodne, nie jest wykonywany, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego ustala, w drodze decyzji, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez właścicieli gruntu, szczegółowe zakresy i terminy jego wykonywania.

Pozwolenie wodnoprawne w przypadku wykonania urządzeń melioracji wodnych Ponieważ elementy urządzeń melioracyjnych są urządzeniami wodnymi w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 19 Prawa wodnego, ich wykonanie, począwszy od dnia wejścia w życie Prawa wodnego., tj. od dnia 1 stycznia 2002 r., wymaga pozwolenia wodnoprawnego, zgodnie z art. 122 ust. 1 pkt 3 ustawy. Ponadto art. 9 ust. 2 Prawa wodnego stanowi, iż do urządzeń melioracji wodnych niezaliczonych do urządzeń wodnych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące urządzeń wodnych, a zatem stosownie do art. 122 ust. 1 pkt 3 Prawa wodnego wykonanie urządzeń melioracyjnych wymagać będzie pozwolenia wodnoprawnego.

SPÓŁKI WODNE I ZWIĄZKI WAŁOWE (art SPÓŁKI WODNE I ZWIĄZKI WAŁOWE (art. 164 ustawy Prawo wodne) Spółki wodne oraz związki wałowe są formami organizacyjnymi, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, zrzeszają osoby fizyczne lub prawne i mają na celu zaspokajanie wskazanych ustawą potrzeb w dziedzinie gospodarowania wodami. Spółki wodne mogą być tworzone w szczególności do wykonywania, utrzymywania oraz eksploatacji urządzeń służących do: 1) zapewnienia wody dla ludności, w tym uzdatniania i dostarczania wody; 2) ochrony wód przed zanieczyszczeniem, w tym odprowadzania i oczyszczania ścieków; 3) ochrony przed powodzią; 4) melioracji wodnych oraz prowadzenia racjonalnej gospodarki na terenach zmeliorowanych; 5) wykorzystywania wody do celów przeciwpożarowych; 6) utrzymywania wód.

STATUT SPÓŁKI WODNEJ określa m.in.: teren działalności spółki; cel spółki oraz sposób i środki służące do osiągnięcia tego celu; zasady ustalania wysokości składek i innych świadczeń na rzecz spółki, adekwatnych do celów spółki; warunki przyjmowania nowych członków oraz wykluczania członków ze spółki; warunki następstwa prawnego członków spółki; organy spółki, ich skład, zasady powoływania i odwoływania oraz zakres działania;

Członkowie spółki wodnej są obowiązani do wnoszenia składek i ponoszenia na jej rzecz innych określonych w statucie świadczeń, niezbędnych do wykonywania statutowych zadań spółki Wysokość składek i innych świadczeń powinna być proporcjonalna do korzyści odnoszonych przez członków spółki (art. 170 Prawa wodnego)

Osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące członkami spółki wodnej oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej odnoszące korzyści z urządzeń spółki również obowiązane są do ponoszenia świadczeń na rzecz spółki. Wysokość i rodzaj ww. świadczeń ustala, w drodze decyzji, starosta. (art.  171 Prawa wodnego)

Następca prawny członka spółki wodnej wstępuje w jego prawa i obowiązki (art. 165 ust. 7 Prawa wodnego)

Spółki wodne mogą korzystać z pomocy finansowej państwa udzielanej w formie dotacji podmiotowej z budżetu państwa przeznaczonej na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizacji zadań związanych z utrzymaniem wód i urządzeń wodnych oraz z pomocy finansowej z budżetów jednostek samorządu terytorialnego na bieżące utrzymanie wód i urządzeń wodnych oraz na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji. Zasady udzielania dotacji celowej, tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania określają organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego w drodze uchwały.

Spółki wodne działające na terenie powiatu wrocławskiego: GSW w Czernicy – RZSW w Oławie GSW w Długołęce – RZSW w Oleśnicy GSW w Kobierzycach, w Żórawinie i Świętej Katarzynie – WZSW GSW w Kątach Wr. – RZSW w Środzie Śląskiej GSW w Jordanowie Śląskim – niezrzeszona GSW w Sobótce – niezrzeszona

Długość rowów na terenie powiatu wrocławskiego objętych działalnością spółek wodnych GSW w Czernicy 162,1 km GSW w Długołęce 195 km GSW w Jordanowie Śląskim 64 km GSW w Kątach Wrocławskich 204,2 km GSW w Kobierzycach 172,9 km GSW w Sobótce 180 km GSW w Świętej Katarzynie 170 km GSW w Żórawinie 197 km

Koszty wykonania zadań statutowych spółek wodnych z terenu powiatu wrocławskiego w 2015 r.

Główne problemy utrzymania rowów melioracyjnych niedostateczna ilość środków finansowych przeznaczanych na utrzymanie urządzeń melioracyjnych; ściągalność składek, stanowiących podstawę budżetu, jakim dysponują spółki wodne; prowadzenie robót na obszarach Natura 2000; pozyskanie dobrych pracowników i duża rotacja w zatrudnieniu;

Z uwagi na pogarszający się stan techniczny urządzeń melioracji szczegółowych, przy równoczesnym zwiększeniu się ilości prowadzonych przez nie wód (w związku ze zwiększoną częstotliwością ponadnormatywnych opadów deszczu oraz postępująca zabudową terenów będących dotychczas użytkami rolnymi) potrzeby związane z utrzymaniem sprawności systemów melioracyjnych wymagają większych nakładów finansowych. Wobec powyższego Rada Powiatu Wrocławskiego 20 grudnia 2012 r. podjęła uchwalę w sprawie zasad udzielania dotacji celowych dla spółek wodnych, trybu postępowania w sprawie udzielania dotacji oraz sposobu ich rozliczania (Uchwała nr XV/137/12).

Przykłady wykorzystania dotacji celowej powiatu wrocławskiego udzielanej spółkom wodnym

2013 r. - rów melioracyjny w Siedlcu (gm 2013 r. - rów melioracyjny w Siedlcu (gm. Długołęka) stan przed i po wykonaniu konserwacji, na którą przyznano dotację celową z budżetu powiatu

Rów melioracyjny w Krzykowie (gm Rów melioracyjny w Krzykowie (gm. Czernica) – konserwacja z dotacji z budżetu państwa w 2011 r. i dotacji z budżetu powiatu w 2014 r.

2015 r. – rów melioracyjny w Żernikach Wrocławskich (gm 2015 r. – rów melioracyjny w Żernikach Wrocławskich (gm. Siechnice) przed konserwacją .

2015 r. – rów melioracyjny w Żernikach Wrocławskich po konserwacji

2016 r. – rów melioracyjny w Brzeziej Łące (gm 2016 r. – rów melioracyjny w Brzeziej Łące (gm. Długołęka) – stan sprzed i po konserwacji

2016 r. – rów melioracyjny w Wojnowicach (gm 2016 r. – rów melioracyjny w Wojnowicach (gm. Czernica) – stan sprzed i po konserwacji

2016 r. – rów melioracyjny w Wojnowicach (gm 2016 r. – rów melioracyjny w Wojnowicach (gm. Czernica) – stan sprzed i po konserwacji

Przykładowe mapy urządzeń melioracji wodnych zamieszczone w Systemie Informacji Przestrzennej Powiatu Wrocławskiego - wroSIP

Mirków, gm. Długołęka

Bielawa, gm . Długołęka

Popowice, gm. Jordanów Śl.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ !