Reorganizacja sieci placówek oświatowych w Gdańsku w kontekście reformy ustroju szkolnego

Główne założenia reformy Powrót do systemu 8 (SP) + 4/5 co oznacza faktyczną likwidację 100% szkół gimnazjalnych zarówno samodzielnych, jak i w zespołach. Obok 4-letniego liceum i 5-letniego technikum pojawią się dwustopniowe szkoły branżowe w miejsce obecnych szkół zawodowych. Wprowadzenie nowych podstaw programowych. Wiąże się z tym konieczność przygotowania nowych podręczników dla wszystkich poziomów i etapów edukacyjnych. Zastąpienie ustawy o systemie oświaty nowym aktem – Prawo Oświatowe. Zmiany w zasadach finansowania niektórych obszarów.

Kogo dotyczy reforma? Zmiana w systemie oświaty dotknie każdego na każdym etapie edukacyjnym. Konieczność wygaszenia gimnazjów wiąże się z trudnym do oszacowania kosztem zwolnień pracowników zarówno pedagogicznych, jak i administracji i obsługi. Pozostanie w budynkach szkolnych klas 7 SP może spowodować w niektórych przypadkach zmniejszenie naboru do oddziałów „0”, a tym samym konieczność poszukiwania dodatkowych miejsc dla dzieci młodszych w gdańskich przedszkolach. Samorząd, jako organ prowadzący poniesie znaczne koszty związane z przekształceniami placówek, ewentualnymi zwolnieniami pracowników, koniecznością przekwalifikowania nauczycieli, dostosowywaniem budynków do nowych realiów.

Kogo dotyczy reforma? Naprędce wprowadzana podstawa programowa kształcenia ogólnego nie wnosi do szkół kreatywności, pomniejsza wagę przedmiotów przyrodniczych. Zamieszanie związane z wprowadzaną zmianą odczują najbardziej uczniowie uczący się w tzw. rocznikach przejściowych. Na wiele lat rozbita zostanie budowana przez dyrektorów poszczególnych placówek kadra nauczycielska. Liczba niewiadomych związanych z wprowadzaną zmianą powoduje obawy nie tylko środowiska nauczycielskiego, lecz również rodziców i dzieci.

Jakiego rodzaju zmiany organizacyjne nas czekają? Wymiana tablic i pieczątek. Akcja zamiany wyposażenia pomiędzy niektórymi placówkami. Inwentaryzacja i przepisanie na nowe placówki całości wyposażenia. Dostosowanie sieci teleinformatycznej w każdej przekształcanej szkole – w tym migracja danych z oprogramowania finansowo-księgowo- kadrowego. Roszady w kadrze pedagogicznej oraz wśród pracowników administracji i obsługi. Zmiany w obwodach poszczególnych placówek związane z przekształceniami samodzielnych gimnazjów i zespołów szkół. Konieczność przystosowania budynków SP – remont toalet i adaptacja pomieszczeń na gabinety przedmiotowe.

Jakie jeszcze skutki niesie reforma systemu oświaty? Należy jednak przyjąć, że zgodnie z dostępnym projektem procedowanego Prawa Oświatowego większość z 10 samodzielnych gimnazjów funkcjonujących w Gdańsku zostanie z mocy ustawy wygaszona. Mówimy w tym wypadku o bądź to stopniowym rozłożonym na lata 2017-2019 wygaszaniu w dotychczasowym budynku, lub też wygaszaniu po połączniu obecnego gimnazjum z funkcjonującą w pobliżu szkołą innego typu – w tym drugim przypadku istnieje możliwość wykorzystania budynku na inne cele. Liczba etatów w samodzielnych gimnazjach wynosi wg stanu na dzień 30 września 364. Liczba etatów łącznie wraz z tymi placówkami, którem funkcjonują w zespołach szkół wynosi 1311. Utrata pracy przez nauczycieli nie będzie w tym przypadku jednorazowa, lecz ruch ten będzie się nasilał wraz z postępowaniem procesu wygaszania szkoły.

Jakie jeszcze skutki niesie reforma systemu oświaty? Z uwagi na przepisy określające zatrudnienie pracowników pedagogicznych, może stać się tak, że część nauczycieli gimnazjów, którzy posiadają wyższy stopień awansu zawodowego, a tym samym są chronieni zapisami Karty Nauczyciela zajmie miejsca nauczycieli w chociażby szkołach podstawowych, którzy dopiero zaczynają swoją karierę zawodową i takiej ochrony ustawowej nie posiadają, są zatrudnieni na umowach czasowych. Niemniej jednak pierwsze dane o ruchach kadrowych w placówkach zaczną napływać na przełomie III i IV 2017 r. Problem ten dotyczy również zatrudnionych w szkołach podstawowych nauczycieli przyrody, których przedmiot w projekcie planów nauczania został ograniczony tylko do klasy 4 SP.

Jakie jeszcze skutki niesie reforma systemu oświaty? Jeżeli chodzi o koszty administracyjne związane z projektowaną zmianą najmniejsze koszty związane będą z samodzielnymi szkołami podstawowymi – tych w naszym mieście jest 39. W przypadku funkcjonujących obecnie zespołów szkół (21 ZKPiG oraz 11 ZSO) konieczne zmiany wiążą się z kosztami wymiany szyldów, pieczęci i zmian w sieci telekomunikacyjnej o raz systemie księgowym – w zależności od wielkości placówki należy szacować ten koszt w granicach 10-20 tyś złotych/1 szkoła, co przy uśrednieniu daje kwotę około 2.500.000 złotych.

Jakie jeszcze skutki niesie reforma systemu oświaty? Zmiany w prawie oświatowym wymuszają na szkołach, zwłaszcza szkołach podstawowych konieczność dostosowania do nowej podstawy programowej. Zapowiedzi MEN o rozbiciu nauczanego przedmiotu Przyroda na poszczególne części – Biologia, Chemia, Fizyka i Geografia już od klasy 5 spowodują, że dziś nieprzygotowane do tego placówki, będą musiały uzupełnić swoje zasoby pomocy dydaktycznych, materiałów bibliotecznych oraz wyposażenia pracowni przedmiotowych dla tych przedmiotów, które do tej pory nie były nauczane w szkole podstawowej.

Jakie jeszcze skutki niesie reforma systemu oświaty? Bez znajomości podstawy programowej nie ma jednak możliwości oszacowania, jaki będzie zakres nauczanego materiału, a tym samym zakres koniecznego doposażenia placówki. Problem ten nie będzie w takiej skali dotyczył szkół podstawowych, które powstaną na bazie ZKPiG – te placówki są wyposażone w pracownie. Wszystko też zależeć będzie od wielkości i specyfiki danej szkoły. Można jednak przyjąć, że koszt wyposażenia jednej pracowni przedmiotowej chemicznej/fizycznej wynosi od kilkudziesięciu do ponad 100 tyś. złotych, a biologicznej/geograficznej nieco mniej. Uzależnione także od tego, czy w grę wchodzić będzie konieczność przygotowania miejsc pracy, czy tylko zakupu pomocy do nauczania przedmiotu. Wydatki te będą dotyczyć 39 samodzielnych szkół podstawowych, co przy uśrednieniu daje kwotę estymowaną ok. 12.000.000 złotych.

Harmonogram prac Etap I – prace wewnętrzne, analityczne (sierpień-wrzesień 2016 r.) Analiza istniejącej sieci szkół z uwzględnieniem demografii oraz jakości infrastruktury. Analiza zatrudnienia w placówkach. Analiza poprzedniej sieci oświatowej – sprzed blisko 20 lat. Analiza obecnej sytuacji demograficznej w poszczególnych obwodach oraz skonfrontowanie tego z planami deweloperskimi na terenie dzielnic. Zebranie informacji dotyczących planów deweloperskich i rodzaju inwestycji w poszczególnych częściach miasta oraz migracji wewnętrznych i „banku ziemi”. Analiza potencjału sektora edukacji niepublicznej, m.in. w kontekście uzupełnienia sieci poprzez upublicznianie. Zestawienie inwestycji zrealizowanych na poszczególnych budynkach oświatowych oraz analiza możliwości potencjalnego wykorzystania do innych celów społecznych. Analiza kierunków ewentualnych przenosin pod kątem pojemności i jakości infrastruktury. Analiza zmianowości we wszystkich placówkach w kontekście dołożenia 7 i 8 klasy i/lub dołączenia klas gimnazjalnych w wygaszaniu. Przygotowanie prognoz demograficznych i analiza potencjalnych przepływów uczniów w poszczególnych częściach sytemu i w konkretnych dzielnicach. Szacowanie potencjału naborowego i/lub braków oferty. Przymiarki do szacowania kosztów.

Harmonogram prac Etap II – konsultacje i weryfikacja (wrzesień-grudzień 2016 r./ew. I połowa stycznia 2017 r.) Rozmowy indywidualne z częścią Dyrektorów. Warsztaty robocze, praca w grupach dzielnicowych – Dyrektorzy placówek. Opracowanie założeń nowej sieci oświatowej wraz z ustaleniem propozycji nowych obwodów. Koncepcja wariantowa z uwzględnieniem dowozu uczniów. Materiał do dalszych analiz. Prezentacja WSTĘPNEJ koncepcji dla Radnych Miasta, Dyrektorów i kadry pedagogicznej placówek, Rad Rodziców, Rad Dzielnic, Związków Zawodowych. Dyrektorzy i rady pedagogiczne – analiza wypracowanych propozycji. Organizacje Związkowe – konsultacja wypracowanego projektu. Rady Dzielnic – prezentacja koncepcji wraz z uzasadnieniami + zabieranie uwag – w ramach Kolegium Przewodniczących Rad Dzielnic. Rozmowy indywidualne z częścią Dyrektorów. Ewentualna weryfikacja koncepcji. Prezentacja koncepcji oraz wszystkich zgłoszonych uwag + dyskusja – Radni Miasta Gdańska. Opracowanie koncepcji finalnej i projektów uchwał – przekazanie do środowisk zainteresowanych.

Harmonogram prac Etap III – wdrażanie (styczeń-sierpień 2017 r.) Przeprowadzenie przekształceń lub likwidacji i utworzenia placówek. Uchwalenie nowej sieci oświatowej oraz nowych obwodów szkolnych. Zatwierdzenie nowej sieci oświatowej przez Pomorskiego Kuratora Oświaty. Kampania informacyjna skierowana do mieszkańców nt. zmian. Wydanie informatora „Edukacja w Mieście 2017/2018 (papierowy i elektroniczny). Otwarcie punktu informacyjnego nt. reformy dla mieszkańców Gdańska (???). Przeprowadzenie konkursów na stanowiska Dyrektorów nowych placówek i/lub konkursy terminowe. Opracowanie arkuszy (orzeczeń) organizacyjnych placówek. Zatwierdzenie arkuszy organizacyjnych przez Pomorskiego Kuratora Oświaty. Przekwalifikowanie nauczycieli (w kontekście nowej podstawy programowej), zwolnienia (odprawy), zatrudnienie nowych (w kontekście nowej podstawy). Rozpoczęcie przekwalifikowywania części kadry. Dostosowanie infrastrukturalne wybranych placówek. Przekazanie majątku pomiędzy placówkami. Doposażenie placówek (w tym bibliotek) pod kątem wymagań nowej podstawy programowej.

Harmonogram prac nad uchwałą I. Uchwała w sprawie projektu dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego, wprowadzonego ustawą - Prawo oświatowe: - projekt złożony do Biura Rady Miasta Gdańska - 19 stycznia/26 stycznia - procedowanie na Sesji RMG - 9 lutego/16 lutego (wniosek o sesję nadzwyczajną) - publikacja uchwały na stronie BIP lub w widocznym miejscu w siedzibie Urzędu Miejskiego - przekazanie uchwały do opiniowania Pomorskiemu Kuratorowi Oświaty - 14 lutego/21 lutego - przekazanie uchwały do opiniowania związkom zawodowym (nie ma mocy wiążącej) - 14 lutego/21 lutego - PKO odsyła uchwałę bez uwag lub wskazuje zmiany - 7 marca/14 marca II. Uchwała w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów na okres od dnia 1 września 2017 do dnia 31 sierpnia 2019 r.: - złożenie projektu uchwały do Biura Rady Miasta Gdańska z uwzględnieniem zmian wprowadzonych przez PKO - 9 marca/16 marca - procedowanie na Sesji RMG - 30 marca 2017 Jeżeli organ stanowiący nie uwzględni w uchwale zmian wskazanych przez PKO to uchwała uzyskuje negatywną opinię PKO i obowiązywać będą po 31 marca 2017 r. dotychczasowe uchwały w sprawie sieci szkół podjęte na podstawie art. 17 Uoso.

Inne założenia przy opracowywaniu zmian dostosowujących sieć do reformy Zapewnienie niskiej zmianowości dla komfortu uczenia się oraz pracy kadry nauczycielskiej, a także utrzymania zatrudnienia / ograniczenia fali zwolnień. Utrzymanie szkół o niepełnej zmianowości oraz wypracowanie dla nich wyróżnika/specjalizacji w celu przyciągnięcia dzieci pozaobwodowych. Wprowadzenie do budynków szkolnych, które pozostaną nie w pełni zagospodarowane przez placówkę oświatową, innej placówki edukacyjno-społecznej, celem optymalizacji kosztów utrzymania i utrzymania personelu administracji i obsługi. Uwzględnienie nowej infrastruktury oświatowej na terenie Miasta, która powstaje głównie na tzw. „południowym tarasie”.

Propozycja konkretnych zmian w sieci oświatowej od dnia 1 września 2017 r. Wygaszenie 4 gimnazjów samodzielnych i wcielenie ich do najbliższych SP oraz wygaszenie 1 gimnazjum i wcielenie go do LO Przekształcenie 1 gimnazjum samodzielnego w LO i 3 gimnazjów samodzielnych w SP. W przypadku 1 gimnazjum samodzielnego projekt zakłada stopniowe wygaszenie z pozostawieniem w dotychczasowej lokalizacji. Przekształcenie 2 gimnazjów funkcjonujących w ramach ZSO w SP. Pozostałe gimnazja w ramach ZSO zostaną włączone do LO lub SP w ramach tych zespołów. Wdrożenie reformy spowoduje wygaszenie 1 ZKPiG. Wcielenie klas gimnazjalnych w ramach pozostałych ZKPiG do SP. Zmiana niektórych obwodów szkolnych w celu zapewnienia naborów rejonowych. Stosowne przekształcenia formalno-prawne w innych placówkach.