BOŻE NARODZENIE NA KASZUBACH Anna Matysiak, Justyna Kozłowska

Kaszubi (nazwa w ł asna – Kaszëbi) – zachodnios ł owia ń ska grupa etniczna wywodz ą ca si ę w prostej linii od Pomorzan zamieszkuj ą ca Pomorze Gda ń skie i wschodni ą cz ęść Pomorza Zachodniego. Obecnie tereny te znajduj ą si ę w województwie pomorskim. Kaszubi wyró ż niaj ą si ę bardzo ciekawym folklorem, rozbudowanym rzemios ł em oraz pi ę knym haftem. Najwi ę kszym skarbem tej grupy jest ich j ę zyk, który uznawany za oddzielny j ę zyk, nie tylko za gwar ę – mo ż na zdawa ć równie ż na maturze.

KASZUBI MIELI RÓŻNE STROJE W ZALEŻNOŚCI OD ZAWODU. JEDNAKOWE BYŁY ZAŚ STROJE ŚWIĄTECZNE.

HAFT KASZUBSKI

Tradycje bo ż onarodzeniowe na Kaszubach s ą bardzo bogate. Wigilia Bo ż ego Narodzenia by ł a uwa ż ana za wieczór czarów i cudów. W dniu Wigilii od ś witu a ż do zmierzchu sprz ą ta ł o si ę dom i zagrod ę, ubiera ł o choink ę i przygotowywa ł o wigilijny stó ł. Do sto ł u zasiadaj ą wszyscy domownicy i dziel ą si ę op ł atkiem sk ł adaj ą c sobie ż yczenia. Na stó ł k ł adzie si ę jedno nakrycie wi ę cej ni ż jest domowników; przygotowane dla niespodziewanego go ś cia. Na stó ł wigilijny k ł adziono troch ę siana a w k ą t izby stawiano snop ż yta, by zbo ż e w nadchodz ą cym roku da ł o obfity plon.

CHOINKA W każdym domu kaszubskim jest „godnie drzewko” czyli choinka przystrojona małymi jabłuszkami, domowymi ciastami, przedstawiającymi zwierzęta i gwiazdki. Trzeba jednak pamiętać, że choinka dawniej nie była znana na Kaszubach. Dotarła tutaj dopiero na początku XX wieku.

W dzie ń wigilijny Kaszubi staraj ą si ę wstrzymywa ć od jedzenia, dopiero wieczorem siadaj ą do wspólnej wieczerzy. By ł a ona postna i na ogó ł skromna. U zamo ż niejszych podawano do 12 potraw przygotowanych z: MAKU SUSZONYCH GRZYBÓW KAPUSTY I GROCHU OWOCÓW RYB

Najwa ż niejsz ą potraw ą by ł y kluski z suszonymi owocami, kapusta z grzybami, „pulpy”- czyli ziemniaki w mundurkach oraz ryby( ś led ź i kapr). Specja ł em wigilijnym rybaków z pó ł wyspu helskiego by ł gotowany w ę gorz z kluskami i ś liwkami. Do sto ł u zasiadaj ą wszyscy domownicy i dziel ą si ę op ł atkiem sk ł adaj ą c sobie ż yczenia. Na stó ł k ł adzie si ę jedno nakrycie wi ę cej ni ż jest domowników; przygotowane dla niespodziewanego go ś cia. Na stó ł wigilijny k ł adziono troch ę siana a w k ą t izby stawiano snop ż yta, by zbo ż e w nadchodz ą cym roku da ł o obfity plon.

Według Kaszubów noc wigilijna obfituje w przeróżne cuda:  Woda w stawach, jeziorach i strumykach zamienia się na chwilę w wino  Zwierzęta rozmawiają ze sobą ludzkim głosem - "wszetka chowa może gadac jak ledze„  Ludzką mowę rozumiały też drzewa

 Kto nieświadomie przypadkiem napije się wody zamienionej w czerwone wino, będzie miał szczęście w przyszłym roku, tych zaś, którzy czyhają na to świadomie - spotka nieszczęście.  Niebezpieczne jest podsłuchiwanie zwierząt rozmawiających ze sobą ludzkim głosem  Przed pójściem na pasterkę "gbur„- czyli gospodarz, budził zwierzęta domowe i drzewa słowami: "Me tero jidzeme na pasterkę, pójta z nama".

KOLĘDNICY I GWIŻDŻE Po wigilii czekano na „Gwiôzdkę”- Gwiazdora, króremu towarzyszył kilkuosobowy orszak, z Szandarem czyli policjantem na czele. Wśród kolędników - przebierańców byłi wesoły diabeł (Purtk) baba i strach Cygan lub Żyd śmierć, kozioł i koniecznie muzykant, grający na akordeonie.

KASZUBI

KASZUBY I KASZUBSKIE NUTY

solidarni.pl KONIEC