ODBUDOWA POWOJENNA I WIELKI KRYZYS Skutki I wojny światowej . Powstanie i działalność Ligi Narodów Problemy narodowościowe, rozwój i kryzys demokracji w Europie. Pierwsze koncepcje zjednoczenia Europy- Paneuropa Przyczyny i przebieg wielkiego kryzysu gospodarczego 1929-1935

Na jakich terenach toczyły się walki podczas I wojny światowej Na jakich terenach toczyły się walki podczas I wojny światowej?. Które państwa ucierpiały najbardziej w ich wyniku

Straty militarne żołnierzy poszczególnych państw[48] Kraj Zmobilizowani Polegli i zmarli Ranni Odsetek zmobilizowanych obywateli Łączne straty Ententa Rosja 12 mln 1,7 mln 4,95 mln 8,8% 9,15 mln Francja 8,41 mln 1 357 800 4,266 mln 20% 6,16 mln Wielka Brytania (razem z dominiami) 8 904 467 908 371 2 090 212 12,7% 3 190 235 Włochy 5,615 mln 650 tys. 947 tys. 15% 2,197 mln Razem 42 mln 5,1 mln 12,83 mln 22 mln Państwa centralne Niemcy 11 mln 1 773 700 4 216 058 7 142 558 Austro-Węgry 7,8 mln 1,2 mln 3,62 mln 17% 7,0 mln Łącznie 65 mln 8,5 mln 21,21 mln 37,5 mln Podaj, w których państwach odsetek zmobilizowanych obywateli był największy Oblicz, które państwa straciły największy odsetek mieszkańców

Procent strat wśród zmobilizowanych Ententa Rosja 76,3 Francja Anglia 35,8 Włochy 39,1 52,3 Państwa centralne 64,9 90,0 57,6

Setki tysięcy wróciło z frontu poważnie okaleczonych – musieli zmagać się nie tylko z niepełnosprawnością, lecz także z brakiem pracy i ubóstwem

Pandemia Hiszpanki – 1918-1919 zabiła od 50 do 100 milionów ludzi na całym świecie. To dwa razy więcej niż I Wojna Światowa.

Państwa, które najbardziej ucierpiały w wyniku wojny Hiperinflacja 1919-1923 bardzo wysoka inflacja powodowana zwykle przez całkowite załamanie systemu finansowego kraju i ogromny deficyt budżetowy finansowany przez dodruk pieniędzy. Państwa, które najbardziej ucierpiały w wyniku wojny niskie dochody państwowe wysokie wydatki Dodruk pieniędzy niemających pokrycia w złocie lub towarach Teraz jestem milionerem Mój Boże jak będę wyglądał gdy zostanę miliarderem Jakie były skutki hiperinflacji dla mieszkańców państw?

plakat, Niemcy ok. 1930 „Co straciliśmy”20% obszarów przemysłowych;10%ludność; 1/3 kopalni węgla;1/4 żywności;4/5 złóż rudy żelaza, wszystkie kolonie , całą flotę

USTROJE POLITYCZNE PAŃSTW EUROPY W 1920

Etatyzm Ingerencja państwa w sprawy gospodarcze Samowystarczalność ekonomiczna – autarkia Cła protekcjonistyczne

Koniunktura gospodarcza w latach 1922 – 1929 po zakończeniu I wojny światowej nastąpił spadek produkcji przemysłowej związany z potrzebą przestawienia się gospodarki z produkcji wojennej na pokojową. Rozwojowi gospodarczemu nie sprzyjała również początkowo nieustabilizowana sytuacja polityczna ( chaos powojenny , szczególnie w państwach , które przegrały wojnę i spłacały reparacje. W 1922 r. kryzys został opanowany ( konferencja gospodarcza w Genewie ). Produkcja zaczęła rosnąć. ( tzw. ,, boom gospodarczy ‘’ ). – wzrost produkcji w roku 1929 o 45 % w stosunku do roku 1914. odbudowa zniszczeń wojennych i konieczność wymiany zużytych maszyn przemysłowych spowodował zapotrzebowanie na wyroby przemysłowe. po latach wojennych wyrzeczeń i głodu ludzie dokonywali masowego zakupu dóbr ( tzw. ,, popyt odłożony ‘’. społeczeństwa w państwach uprzemysłowionych zadłużały się , kredyt wywoływał zaś wzrost popytu na towary.

Pałac Ligi Narodów w Genewie LIGA NARODÓW międzynarodowy związek niezależnych państw, powołany do życia po I wojnie światowej i działający faktycznie do końca 1939. Formalnie rozwiązany uchwałą Zgromadzenia Ligi Narodów 18 IV 1946 Głównymi organami Ligi Narodów były: Zgromadzenie, Rada i Sekretariat, ponadto Liga Narodów posiadała dwa organy specjalne: Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej i Międzynarodową Organizację Pracy Pałac Ligi Narodów w Genewie

nieuciekania się do wojny, LIGA NARODÓW Zadaniem Ligi Narodów było likwidowanie sporów międzypaństwowych na drodze pokojowej. Założenia programowe określone zostały w 26 artykułach statutu, które zobowiązywały członków do: nieuciekania się do wojny, utrzymywania jawnych stosunków międzynarodowych, ścisłego przestrzegania sprawiedliwości i poszanowania wszelkich zobowiązań wynikających z traktatów.

Sekretariat Ligi Narodów LIGA NARODÓW Głównymi organami Ligi Narodów były: Zgromadzenie, Rada Ligi Narodów Sekretariat Ligi Narodów ponadto Liga Narodów posiadała dwa organy specjalne: Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej i Międzynarodową Organizację Pracy James Eric Drummond

Alegoria Ligi Narodów (wyczerpana syzyfową pracą, sterana życiem kobieta) i typ Prusaka podżegacza usiłują, na siłę, nakarmić Litwina (Żmudzina) Wileńszczyzną. Symbolizuje ją młoda dziewczyna w ludowym stroju raczej polskim niż litewskim, którą troskliwie ochrania ramieniem żołnierz w polskim mundurze. Jest to propagandowy chwyt przemawiający za przyłączeniem Wilna do Polski Międzynarodowy konflikt

MNIEJSZOŚCI NARODOWE

MAŁY TRAKTAT WERSALSKI Mały traktat wersalski – traktat podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Polskę po I wojnie światowej łącznie z traktatem wersalskim i jako warunek jego zawarcia. Gwarantował poszanowanie i obronę praw mniejszości narodowych zamieszkujących Polskę. W aneksie II traktatu Polska zobowiązała się do wzięcia odpowiedzialności za część długu publicznego i wszystkie inne zobowiązania finansowe państwa rosyjskiego. Zakres odpowiedzialności miała określić osobna Konwencja zawarta pomiędzy Polską a Głównymi Mocarstwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi. Analogiczne traktaty podpisały również: Rumunia, Grecja, Czechosłowacja, Królestwo SHS. W krajach-sygnatariuszach tego traktatu mniejszości narodowe czujące się dyskryminowane mogły odwoływać się bezpośrednio do Ligi Narodów z pominięciem krajowej drogi sądowej.

PAKT BRIANDA KELLOGGA – 27 VIII 1928 Pakt zawierał bezwzględny zakaz wojny agresywnej między stronami umowy, zezwalał jednak na prowadzenie wojny obronnej. Frank Billings Kellogg Aristide Briand, 1862-1932

PIERWSZE KONCEPCJE ZJEDNOCZONEJ EUROPY – PANEUROPA I STANY ZJEDNOCZONE EUROPY Idea zjednoczenia wszystkich państw europejskich "od Polski po Portugalię", by stawić czoła wzmagającej presji Rosji na Europę: równość państw wspólna waluta unia celna W ramach federacji funkcjonować miała unia celna, wspólny rynek oraz wspólny system bezpieczeństwa. Koncepcja zakładała istnienie stałych instytucji federalnych takich jak Stały Komitet Polityczny (organ wykonawczy), Konferencja Polityczna czy Sekretariat. Richard Coudenhove-Kalergi Aristide Briand, 1862-1932

POCZĄTKI KRYZYSU - 1929 w 1929 r. korzystna koniunktura została zahamowana , albowiem konieczność spłaty zaciągniętych kredytów wymusiła u ludzi oszczędności w wydatkach a w dalszej perspektywie oznaczała spadek zainteresowania dalszym nabywaniem dóbr. ( były to początkowe oznaki stagnacji gospodarczej). kryzys roku 1929 – nazywany jest potocznie ,, kryzysem nadprodukcji ‘’ - ( ponieważ przedsiębiorcy produkowali więcej towarów niż był w stanie wchłonąć rynek – inaczej podaż przerosła popyt ) , a w magazynach gromadziły się zapasy.

WIELKI KRYZYS GOSPODARCZY NA ŚWIECIE 1929-1933 (OKOLICZNOŚCI I OBJAWY) 24 października 1929 r. ,, czarny czwartek ‘’ na giełdzie papierów wartościowych w Nowym Jorku Gwałtowny spadek wartości cen akcji przedsiębiorstw - reakcja łańcuchowa. masowa wyprzedaż akcji spowodowała kryzys finansowy – niewypłacalność banków ). Banki wstrzymały udzielanie kredytów domagając się raczej zwrotu tych które już udzieliły Wobec braku pieniądza na rynku nastąpił spadek popytu , a przemysł borykał się z nadmiarem towarów do sprzedania ( duża podaż towarów ). Nastąpił spadek produkcji i liczne bankructwa banków i przedsiębiorstw. Wobec powiązania kapitału USA z gospodarkami państw Europy i świata kryzys w niedługim czasie objął cały glob ziemski. Zamknięcie giełdy nowojorskiej (24.10.1929)

Wielki kryzys gospodarczy lat 1929 – 1935 na świecie - skutki Wynikiem kryzysu było rosnące w zastraszającym tempie bezrobocie i frustracja społeczeństwa. W krajach o strukturze przemysłowej , lub przemysłowo – rolniczej trwał on do roku 1933 a w państwach rolniczych ( np. Europa Śodkowo – Wchodnia aż do 1935 ) , gdyż rolnictwo jest niedochodową gałęzią gospodarki. W rolnictwie spadek popytu na żywność oznaczał drastyczne zmniejszenie dochodów. Wielu drobnych rolników traciło ziemię. A pozostali zwiększali produkcję co powodowało tzw. ,, nożyce cen ‘’( tj. zmniejszenie cen towarów rolnych w stosunku do przemysłowych ) - nadprodukcja Kryzys podważył wiarę społeczeństwa kapitalistycznego w gospodarkę wolnorynkową. Migrująca matka autor: Dorothea Lane – bezrobotna zbieraczka grochu w wieku lat 32, matka siedmiorga dzieci, w Nipomo w stanie Kalifornia

Walka z kryzysem na świecie ( New Deal ) : w 1933 r nowy prezydent USA Franklin Delano Roosevelt przedstawił nową koncepcję polityki gospodarczej zwaną potocznie ,, New Deal ‘’ ( czyt. Niu Del ) czyli ,, Nowym Ładem ‘ opracowana przez specjalny zespół ekspertów - ekonomistów nazywany ,,trustem mózgów ‘’ oparta na poglądach amerykańskiego ekonomisty Johna Keynesa ( czyt. Dżona Kejnsa ) , który: odrzucał część ekonomii liberalnej zawieszono wymienialność waluty amerykańskiej i zakazano wywozu złota z kraju. Obniżając pensje urzędników uzyskano niezbędne rezerwy finansowe. Bezrobotnym udzielono pomocy w postaci zasiłków i zatrudnienia przy robotach publicznych. Zastosowano tzw. interwencjonizm państwowy ( polityka aktywnego ingerowania państwa w przebieg procesów gospodarczych ; zakładał trzy główne cele : 1). Ograniczenie bezrobocia , 2). Pobudzenie popytu globalnego , 3). Podniesienia tempa wzrostu gospodarczego )

Walka z kryzysem na świecie ( New Deal ) : W ramach robót publicznych ( zalesiano nieużytki , budowano drogi , linie kolejowe , kanały , elektryfikowano miasta i wsie , meliorowano pola itp. – w przyszłości usprawni to gospodarkę : np. transport , zwiększona wydajność w rolnictwie i przemyśle itp. ). Od farmerów państwo odkupiło upadające rozdrobnione działki i odprzedało je wielkim farmerom ( tworzenie wydajnych gospodarstw wielo towarowych ) , ponadto oddłużono rolnictwo. Aby powstrzymać wzrost cen artykułów rolnych, wykupywano nadwyżki płodów rolnych do magazynów państwowych – regulacja cen ) Nakłaniano farmerów do zmniejszania powierzchni upraw. Podobne działania podejmowały rządy wszystkich państw na świecie. Golden Gate w San Francisco 1933