Jest utrzymującym się przez dłuższy czas procesem wzrostu cen w gospodarce narodowej, połączonym z dużą utratą wartości pieniądza. Występuje wówczas duży wzrost podaży pieniądza i szybkości obiegu pieniądza oraz ucieczki od danej waluty do innych wartości pieniężnych i rzeczowych.
Inflacja popytowa - w której przyczyną wzrostu cen jest nadmierny popyt w stosunku do istniejącej podaży. Nazywana jest również inflacją pieniężną ze względu na nadmierną ilość pieniądza w obiegu. Inflacja kosztowa - w której przyczyną wzrostu cen są rosnące koszty produkcji.
Inflacja strukturalna - której przyczyną jest niedostosowanie struktury produkcyjnej do zmieniających się potrzeb nabywców. Inflacja strukturalna ma charakter inflacji popytowo - kosztowej. Inflacja monetarna – jest spowodowana przewagą podaży pieniądza na rynku w stosunku do możliwości ich wydania na rynku
Pełzająca – nie przekracza 5% rocznie Umiarkowana (krocząca) – oscyluje w granicach 5-10% rocznie Galopująca – roczny wzrost cen według stopy dwu- lub trzycyfrowej
Megainflacja – stan pośredni między inflacją galopującą i hiperinflacją Hiperinflacja – miesięczny wzrost cen przekracza 50%
Według kryterium przyczyny: - wewnętrzna - importowana - endogeniczna - egzogeniczna - budżetowa - kredytowa - płacowa Według kryterium przejawiania się oraz skutków: -otwarta -tłumiona -jawna -ukryta
-nadmierna w porównaniu z podażą dóbr ilość pieniądza w gospodarce, -kłopoty finansowe państwa i konieczność finansowania deficytu budżetowego -nadmierny wzrost płac w gospodarce -znaczny wzrost cen surowców energetycznych np. wzrost cen ropy naftowej -ograniczenie podaży dóbr np. zboża z powodu nieurodzaju, ropy naftowej w związku z ograniczeniami limitów wydobycia przez OPEC, -wysokie obciążenia podatkowe -nadmierna ilość monopoli w gospodarce
- spadek wartości niezabezpieczonych oszczędności (pieniądze w tzw. "kieszeni" oraz na nisko oprocentowanych lokatach bankowych ) - brak stabilności w prowadzeniu działalności gospodarczej - naciski pracowników na wzrost płac - spadek wartości i zaufania do pieniądza, - rozbieżność pomiędzy planowanymi a rzeczywistymi zyskami - wyższe dochody nominalne, - ograniczenie produkcji - utrudnienia w rozliczaniu transakcji zagranicznych
Deflator produktu narodowego brutto (PNB), to procentowy wskaźnik wyrażany stosunkiem nominalnego PNB – to jest wyrażonego w cenach bieżących do realnego PNB – to jest wyrażonego w cenach stałych. Indeks cen dóbr konsumpcyjnych jest kolejnym, powszechnie stosowanym narzędziem pomiaru ogólnego poziomu cen jest wskaźnik cen konsumpcyjnych. Oznacza się go jako CPI (od: consumer price index) albo, jako P. Jest on procentowym wskaźnikiem wydatków – na dobra i usługi, w typowym koszyku konsumpcyjnym, konsumowane przez typową rodzinę – okresu bieżącego, do wydatków okresu bazowego. Stopa cen inflacji cen dóbr konsumpcyjnych jest mierzona stopą wzrostu (lub) spadku poziomu cen, najczęściej z jednego roku na drugi.
20 lat temu inflacja w Polsce osiągnęła rekordowy poziom 1395 proc. Udało się ją ograniczyć m.in. dzięki rygorystycznemu stosowaniu tzw. popiwku. Najwyższa w historii inflacja miała miejsce w lipcu 1944 r. na Węgrzech, gdzie co 15,6 godziny ceny rosły o 100 proc. Były minister finansów w rządzie Hanny Suchockiej, prof. Jerzy Osiatyński wskazuje kilka przyczyn hiperinflacji w Polsce w 1990 r. "Zasoby gotówki, którymi dysponowały zarówno gospodarstwa domowe jak i przedsiębiorstwa były dużo wyższe niż podaż dóbr konsumpcyjnych, inwestycyjnych i zaopatrzeniowych" - uważa profesor. Dodał, że kolejnym czynnikiem wzrostu cen była ich liberalizacja, w sytuacji gdy nie zaczęło jeszcze działać ograniczenie wzrostu płac. Osiatyński wskazał także, że w gospodarce przeważały struktury monopolistyczne, a wpływ konkurencji na ceny był ograniczony. "Ponadto kurs złotego do walut został określony na bardzo niskim poziomie, wobec czego dewaluacja działała bardzo silnie na podrożenie importu" - powiedział Osiatyński. Jego zdaniem, inflację udało się ograniczyć przede wszystkim dzięki bardzo niskiej indeksacji płac i surowym stosowaniu tzw. popiwku - kar za podnoszenie płac powyżej indeksacji. "W obliczu rosnących cen i wolniejszego wzrostu płac pusty pieniądz był z rynku systematycznie eliminowany" - wyjaśnił prof. Osiatyński.
Inflacja w Polsce w 1990 r., nie była jednak rekordowo wysoka licząc w skali globalnej. Jak wynika z danych amerykańskiego Cato Institute, najwyższy w historii wzrost cen miał miejsce w lipcu 1944 r. na Węgrzech. Codziennie ceny rosły o 195 proc. Oznacza to, że produkty drożały o 100 proc. co 15,6 godziny. Na drugim miejscu niechlubnej statystyki znalazło się Zimbabwe. W połowie listopada 2008 r. dzienna inflacja sięgnęła 98 proc. Oznacza to, że codziennie wszystko było dwa razy droższe niż poprzedniego dnia. W efekcie mieszkańcy Zimbabwe przestali używać lokalnego dolara, zastępując go głównie dolarem amerykańskim. W styczniu 2009 r. rząd zalegalizował te działania dopuszczając do obrotu także inne zagraniczne waluty, co doprowadziło do spadku cen. W grudniu 2009 r. w gospodarce Zimbabwe zanotowano deflację na poziomie 7,7 proc., a w styczniu 2010 r. na poziomie 4,7 proc. Na trzecim miejscu "inflacyjnej" statystyki jest była Jugosławia, która w styczniu 1994 r. zanotowała dzienną inflację na poziomie 64,6 proc.
RokInfla- cja RokInfla- cja RokInfla- cja RokInfla- cja RokInfla- cja RokInfla- cja 19506,5%19601,8%19701,1%19801% ,3 % 20008,5% 19519,6%19610,7%1971-0,1%198121,2%199160,4%20013,6% ,4%19622,5%19720,0% ,8 % ,3%20020,8% ,9%19630,8%19732,8%198322,1%199337,6%20031,7% ,3%19641,2%19747,1%198415,0%199429,5%20044,4% ,4%19650,9%19753,0%198515,1%199521,6%20050,7% ,0%19661,2%19764,4%198617,7%199618,5%20061,4% 19575,4%19671,5%19774,9%198725,2%199713,2%20074,0% 19582,7%19681,6%19788,1%198860,2%19988,6%20083,3% 19591,1%19691,4%19797,0% ,6 % 19999,8%20093,5%
Źródło: -