Wprowadzenie do systemu ochrony dziedzictwa w Polsce Introduction to the heritage protection system in Poland

Polska 16 województw 380 powiatów 2479 gmin Poland 16 voivodships 380 districts 2479 communes

ZASÓB ZABYTKÓW W POLSCE: zabytki wpisane do rejestru – ok nieruchomych; ok ruchomych; ok archeologicznych; pomniki historii – 69 obiektów (58 zarządzeń Prezydenta RP) ; miejsca światowego dziedzictwa – 28 obiektów (14 wpisów); Krajowa ewidencja zabytków – ok nieruchomych; ok archeologicznych RESOURCE OF VALUABLE HISTORICAL OBJECTS/SITES IN POLAND : objects/sites entered in the register – about sites and buildings; about movable objects; about archaeological sites; monuments of history – 69 objects (58 decrees of the President of the Republic of Poland); World Heritage Sites – 28 objects (14 entries); The state inventory of monuments - about immovable: sites and buildings; about archaeological sites.

Administracja publiczna w terenie Public administration in regions Rządowa administracja terenowa The Government Administration in regions Wojewoda The Voivode Organy administracji zespolonej Bodies of government administration Jednostki Samorządy Terytorialnego The Local Government Units Samorząd wojewódzki The Local Government of Voivodship Samorząd powiatowy The Local Government of district Samorząd gminny The Local Government of commune

Podstawa prawna ochrony zabytków Konstytucja RP Ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie wojewódzkim Legal basis of monuments protection The Polish Constitution The Act of 23 July 2003 on the protection and the care of monuments The Act of 27 March 2003 on the planning and spatial development The Act of 7 July 1994 – Construction/building Law The Act of 8 March 1990 on the Local Government of the commune The Act of 5 June 1998 on the Local Government of the district The Act of 5 June 1998 on the Local Government of the Voivodship

Najważniejsze zadania administracji rządowej: Opracowywanie krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami (GKZ); Realizacja działań wynikających z KPOZiOnZ (GKZ, WKZ); Inicjowanie procedury uznawania obiektu za pomnik historii; Prowadzenie krajowej ewidencji zabytków (GKZ); Prowadzenie wojewódzkiej ewidencji zabytków (WKZ); Prowadzenie wojewódzkiego rejestru zabytków (WKZ); Wydawanie decyzji, pozwoleń, zaświadczeń dotyczących zabytków wpisanych do rejestru i działań przy nich (WKZ, GKZ); Sprawowanie nadzoru nad działaniami przy zabytkach (WKZ); Uczestnictwo w finansowaniu zachowania zabytków (WKZ, GKZ); Współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego (WKZ). The most important tasks of government administration authorities: Development of the national program for the protection of monuments and care of monuments (GIM); Implementation of the program for the protection of monuments and care of monuments (GIM, VIM) ; Initiation of a procedure for the recognition of the object as a monument of history; Keeping the state inventory of monuments (GIM); Keeping the regional inventory of monuments (VIM); Conduction of the voivodship register of monuments (VIM); Issue of decisions, permits, certificates for the registered objects, and activities related to them (VIM, GIM); Supervision over the activities related to the monuments (VIM); Participation in financing the restoration of monuments (VIM, GIM); Cooperation with local government units (VIM).

Najważniejsze zadania samorządu gminnego: Realizacja zadań własnych obejmujących sprawy kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; Opieka nad posiadanymi zabytkami; Opracowywanie gminnego programu opieki nad zabytkami (uzgadniany z WKZ) (454 – 18%); Prowadzenie gminnej ewidencji zabytków (w porozumieniu z WKZ); Tworzenie parków kulturowych (w porozumieniu z WKZ) (27); The most important tasks of local government of the commune: Execution of tasks and activities within commune competences, covering cultural affairs, including municipal libraries and other cultural institutions, protection of monuments and care of monuments; Care of owned monuments; Development of the commune’s program for care of monuments (agreed with VIM) ( %); Keeping the commune’s inventory of monuments (in agreement with VIM); Development of cultural parks (in agreement with VIM) (27);

Najważniejsze zadania samorządu gminnego Uwzględnianie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w strategii rozwoju gminy, studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; Uwzględnienie ochrony zabytków w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego a także w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego (w uzgodnieniu z WKZ). The most important tasks of local government of the commune: Taking into account the protection of monuments and care of monuments in the development strategy of the commune, and in studies of conditions and directions of spatial management; Taking into account the protection of monuments in the zoning plan as well as in the decision of the location of a public investment, the building permit, the permit of the execution of road investment, the decision of the location of a railway line or a permit of the realization of investments in public-use airports (in agreement with VIM).

FINANSOWANIE: dofinansowanie z budżetu państwa w ramach programu operacyjnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Dziedzictwo kulturowe”; dofinansowanie ze środków europejskich (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Kultura ( ), Mechanizm Finansowy EOG (2009 – 2014); Wieloletnie Programy Rządowe; Dofinansowanie z regionalnych programów operacyjnych Urzędów Marszałkowskich Prywatne środki finansowe właścicieli zabytków Zwolnienia podatkowe dla posiadaczy zabytków wpisanych do rejestru FINANCING: co-financing by the state budget under the operational program of the Minister of Culture and National Heritage: "Cultural Heritage"; co-financing by European funds (Operational Programme Infrastructure and Environment, Culture Programme ( ), the EEA Financial Mechanism ( ); Multiannual Government Programs; Funding by the regional operational programs of Marshal Offices Private funding of monuments owners Tax exemptions for owners of registered monuments

Dziękuję za uwagę Thank you for your attention Bartosz Skaldawski