Prof. zw. dr hab. med.Waldemar Karnafel Prof. zw. dr hab. med. Waldemar Karnafel Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego i ich realizacja w Polsce

Cukrzyca w Polsce  Szacowana liczba chorych na cukrzycę wynosi od 2 do 2,5 mln osób [1:44;3:4].  Blisko połowa z tych osób nie zdaje sobie sprawy z choroby, gdyż cukrzyca nie została jeszcze zdiagnozowana.  Pod względem liczby osób cierpiących na cukrzycę Polska nie odbiega od średniej europejskiej.  W latach 1986 – 2000 zanotowano dwukrotny wzrost zachorowań na cukrzycę typu 2.  Według szacunków IDF odsetek chorych w dorosłej populacji Polski wzrośnie z 9% do około 11% w ciągu kolejnych 20 lat [4:47]. Szacunkowy wzrost odsetka chorych w dorosłej populacji Europy do roku 2025 Źródło: Dane i szacunki IDF Źródło: Leczenie i koszty cukrzycy w Polsce, Raport MillwardBrown/SMG KRC, kwiecień 2007

Retinopatia Choroba naczyniowa mózgu Choroba niedokrwienna serca Nefropatia cukrzycowa Neuropatia Uszkodzenie naczyń krwionośnych Zespół stopy cukrzycowej  Cukrzyca jest chorobą, która łączy się ze znaczącym ryzykiem wystąpienia poważnych powikłań związanych najczęściej z układem krążenia i układem nerwowym.  Od 70% do 80% chorych na cukrzycę umiera na skutek powikłań sercowo-naczyniowych [1:72].  Osoby chore na cukrzyce są dziesięciokrotnie bardziej narażone na utratę wzroku niż osoby zdrowe [5].  Powikłania cukrzycy powodują skrócenie życie średnio o lat u pacjentów z cukrzyca typu 1 i 4-6 lat z cukrzycą typu 2 [5].  Części powikłań można zapobiec lub oddalić je w czasie poprzez właściwą profilaktykę i leczenie cukrzycy. Powikłania cukrzycy Przewlekłe powikłania cukrzycy Źródło:

1.Holman RR. Diabetes Res Clin Pract 1998;40(Suppl 1):S21–5 2.UKPDS Group. Diabetologia 1991; 34:877–90 Czynność komórek β (% normy według HOMA) Czas (lata) ―10 ―8―8―8―8 ―6―6―6―6 ―4―4―4―4 ―2―2―2―20246 ROZPOZNANIE ? Czynność trzustki = 50% normy NIEZDIAGNOZOWANI HOMA, homeostasis model assessment Zaadaptowano na podstawie: Holman 1 ~50% sprawności komórek β jest tracone jeszcze przed rozpoznaniem 1 W momencie rozpoznania, u 50% pacjentów z cukrzycą typu 2 mogą występować rozwinięte powikłania 2

Atlanta 2002 Center for Diseases Control and Prevention W USA w 2002 roku w ciągu 24 godzin:  2200 nowych rozpoznań cukrzycy  512 chorych umiera z powodu cukrzycy  66 traci wzrok  77 rozpoczyna leczenie nerkozastępcze  153 ma wykonaną amputację kończyny dolnej

Algorytm leczenia cukrzycy typu 2 (wg Zaleceń PTD 2010) ETAP I [A] METFORMINAPOCHODNE SULFONYLOMOCZNIKA [B] ETAP II [A] METFORMINA + POCHODNE SULFONYLOMOCZNIKA lub METFORMINA + LEKI INKRETYNOWE [C] lub METFORMINA + 2 LEKI O RÓŻNYCH MECHANIZMACH DZIAŁANIA (POCHODNE SULFONYLOMOCZNIKA lub LEKI INKRETYNOWE [C] lub AKARBOZA lub INSULINA BAZALNA) ETAP III [A] (insulinoterapia prosta) METFORMINA + INSULINA BAZALNA ETAP IV [A] (insulinoterapia złożona) METFORMINA + INSULINA w 2 dawkach (bazalna lub mieszanka) ETAP V [A] METFORMINA + INTENSYWNA INSULINOTERAPIA [A] – na każdym etapie modyfikacja stylu życia [B] – tylko u szczupłych lub u osób z niedoborem wydzielania insuliny [C] – GLP-1 mimetyki, gliptyna

Wyrównanie cukrzycy w Polsce Według badania PolDiab średni poziom HbA1c u pacjentów z cukrzycą w Polsce wynosi 8,07% Jednak większość pacjentów jest nieprowidłowo wyrównanych 86,1% 73,5 %

Poziom edukacji chorych na cukrzycę w Polsce jest niezadowalający Proszę powiedzieć, czy uczestniczył(a) Pan(i) w specjalnie prowadzonym szkoleniu dla pacjentów chorujących na cukrzycę?

Dane epidemiologiczne Liczba chorych którzy są leczeni z powodu cukrzycy i mieszkają na Mazowszu (wg danych NFZ) tzw. chorzy ze znaną cukrzycą w 2008 roku – osób w 2009 roku – osób liczba szacunkowa chorych na cukrzycę po uwzględnieniu korekty o 30% wzwyż o tzw. Cukrzycę nieznaną w 2008 roku osób w 2009 roku – osób liczba ludzi na Mazowszu około

Liczba dużych amputacji jest markerem jakości opieki nad stopą cukrzycową w danym kraju. Jeffcoate W.J. i wsp. Diabetologia 2004,47

Duże amputacje wykonane w obrębie kończyny dolnej mają miejsce na Świecie w następującej liczbie: 0,06-3,83 /1000 chorych na cukrzycę/rok International Working Group on the Diabetic Foot/Consultative Section of the IDF, Amsterdam 2007

Duże amputacje na Mazowszu wg danych z NFZ Liczba amputacji/1000 chorych z cukrzycą/rok) Liczba bezwzględna Rok 2006 – 1,97 amputacji /1000 chorych/rok394/rok Rok 2007 – 1,58 amputacji /1000 chorych/rok317/rok Rok 2008 – 3,54 amputacji /1000 chorych/rok708/rok Rok 2009 – 5,07 amputacji /1000 chorych/rok1084/rok

Kwasica na Mazowszu wg raportu NFZ 2008 było 817 kwasic ( chorych na cukrzycę) Wskaźnik: 3,92 epizodów kwasicy ketonowej na 1000 chorych na cukrzycę/na rok 2009 było 986 ( chorych na cukrzycę) Wskaźnik: 4,61 epizodów kwasicy ketonowej na 1000 chorych na cukrzycę /na rok

Insulinoterapia - bariery Dlaczego tak dużo schematów postępowania i różnych insulin? Problem hipoglikemii Nie zawsze udaje się osiągnąć wyrównanie metaboliczne cukrzycy Tylko około 1/3 chorych z cukrzycą typu 2 Często przyrost masy ciała

Modele insulinoterapii w cukrzycy typu 2 w Polsce i innych krajach Europy W Polsce aż 71% insulinoterapii w cukrzycy typu 2 realizowanych jest za pomocą gotowych mieszanek insuliny. Spośród nich 32% stanowią mieszanki insulin analogowych. Źródło: A+A insutrack 2006, IMS 2009

Wydatki na cukrzycę w Polsce i Europie Źródło: IDF Atlas iV edycja W 2010 r wydatki na cukrzycę w Polsce wyniosą 594 USD na chorego z cukrzycą na rok Stanowi to 11% ogólnych wydatków na zdrowie.

Koszty leczenia cukrzycy Koszty leczenia cukrzycy oraz jej powikłań na świecie pochłaniają średnio od 5% do 10% nakładów na służbę zdrowia [11:10]. W Wielkiej Brytanii wydatki związane z cukrzycą stanowią 6-8% budżetu ochrony zdrowia [9: 292]. W Polsce leczenie cukrzycy pochłania 9,3% wszystkich publicznych wydatków na opiekę zdrowotną [10; 868]. Roczny koszt leczenia cukrzycy w Polsce to wg różnych badań od 2 do ponad 2,6 mld złotych [9; 3]. Według przewidywań IDF do 2025 roku średni udział wydatków na cukrzycę w stosunku do budżetu opieki zdrowia może przekroczyć w Europie 10%. Cukrzyca jest drugą najbardziej kosztowną dla społeczeństwa chorobą (po chorobie niedokrwiennej serca) [9:291]. Porównanie wydatków służby zdrowia w Polsce na osobę bez cukrzycy i z cukrzycą Źródło: [10: 871]

Koszty leczenia cukrzycy w Europie i w Polsce Badanie CODE-2 pozwala przyjrzeć się wydatkom związanym z cukrzycą typu 2 w Europie. W 1999 średnie roczne wydatki związane z leczeniem jednego pacjenta, wynosiły 2834 Euro. Największy wpływ na koszty leczenia miał koszt hospitalizacji (55%) i leczenia ambulatoryjnego (18%). Koszt leków wyniósł 28% całkowitych nakładów na leczenie [12]. Źródło: CODE-2 DYSTRYBUCJA KOSZTÓW LECZENIA CUKRZYCY TYPU 2 W EUROPIE Badanie CODIP przeprowadzone zgodnie z metodologią CODE-2 pozwala porównać koszty leczenia cukrzycy w Polsce i w Europie. W 2002 średnie roczne wydatki związane z leczeniem jednego pacjenta cierpiącego na cukrzycę typu 2, wynosiły 2429 zł, zaś całość wydatków oszacowano na około 2,6 mld PLN. Największy wpływ na koszty leczenia miały koszty leków (46%). Koszt hospitalizacji i leczenia ambulatoryjnego wyniósł około połowy kosztów całkowitych [4]. DYSTRYBUCJA KOSZTÓW LECZENIA CUKRZYCY TYPU 2 POLSCE

W Polsce nie ma refundacji analogów insuliny długodziałających w 2010 roku Chorzy kupują te insuliny I połowa 2009 – osób II połowa 2009 – osób I połowa 2010 – osób pioglitazonu inkretynomimetyków (injekcje) –Liraglutyd (w Europie osób) –Eksenatyd (w Europie osób) inhibitoru DPP-IV (wildagliptyna, saksogliptyna, sitagliptyna) (w Europie 5% chorych z cukrzycą typu 2)

Apel prezydenta ADA Roberta Rizza Waszyngton Aktualnie u 21 mln Amerykanów rozpoznana jest cukrzyca u 41 mln Amerykanów rozpoznano stan przedcukrzycowy Jeżeli nie zrewidujemy leczenia cukrzycy to w ciągu 30 lat:  32 mln zawałów serca  13 mln udarów mózgu  6 mln niewydolności nerek  2 mln amputacji kończyn dolnych  62 mln zgonów zależnych od cukrzycy  121 mln późnych powikłań cukrzycy

W N I O S K I Do poprawy efektywności nakładów wydatków na leczenie cukrzycy w Polsce mogłoby przyczynić się inwestowanie w nowoczesne metody leczenia cukrzycy Konieczna jest kompleksowa opieka diabetologiczna a to nie jest możliwe bez rejestru chorych na cukrzycę Wprowadzenie w/w pozwoliłoby na odsunięcie w czasie lub redukcję tak poważnych powikłań jak zawał serca, udar mózgu, niewydolność nerek, utrata wzroku, amputacje kończyn dolnych