Stefan Aleksander Okrzeja ps. Witold, Ernest (ur. 3 kwietnia 1886 we wsi Dembe, zm. 21 lipca 1905 w Warszawie) – robotnik, członek PPS i Organizacji Bojowej PPS, działacz niepodległościowy i socjalistyczny. Schwytany przez policję w trakcie zamachu na cyrkuł policyjny na Pradze. Akcja ta była elementem zamachu OB PPS na oberpolicmajstra Karla Nolkena. Okrzeja został skazany na śmierć i powieszony na stokach Cytadeli Warszawskiej. Po śmierci stał się symbolem walk rewolucyjnych i niepodległościowych. Źródło: Wikipedia obraz: Alicja Basińska

Stefan Okrzeja urodził się w rodzinie Walentego Okrzei, stróża drogowego lat 26, i Heleny z Cieślińskich, mającej lat 20, w wiosce Dembe. Wkrótce po jego urodzeniu rodzice przenieśli się do Warszawy. Zamieszkali na Pradze przy ulicy Wałowej 30. W wieku 10 lat wstąpił do dwuklasowej szkoły miejskiej, którą ukończył z odznaczeniem. Następnie uczęszczał na dodatkowe lekcje i komplety. Z powodu ciężkich warunków materialnych rodziców musiał podjąć pracę. Malował kwiaty na naczyniach emaliowanych w emalierni „Labor” na Pradze. Po konflikcie z majstrem przeniósł się jako ślusarz do fabryki naczyń emaliowanych „Wulkan” przy ulicy Namiestnikowskiej. Prawdopodobnie w 1904 r. został członkiem dzielnicy praskiej Polskiej Partii Socjalistycznej przyjmując pseudonim "Witold". Do pracy w PPS wciągnął go między innymi Józef Elżanowski, nauczyciel dyrektor praskiego gimnazjum. W tym czasie uczestniczył w zajęciach kół edukacyjnych. Zajęcia polityczne prowadzili Józef Kwiatek, Antoni Brzozowski, zajęcia z przyrody Wiesław Malinowski, z historii Jan Cynarski. W swoich wspomnieniach Jan Cynarski wskazywał Okrzeję jako najbardziej wyróżniającego się.Z inicjatywy Bolesława Bergera "Kuroki", został również członkiem nowo powstających grup bojowych PPS - Kół Bojowych Samoobrony Robotniczej, zwanych również "oddziałami technicznymi", których zadanie było rozklejanie odezw, dostarczanie do fabryk "bibuły", urządzanie drobnych demonstracji, bicie kijami zanadto natrętnych szpicli. źródło i obraz: Wikipedia

Stefan miał siedmioro rodzeństwa, trzy siostry i czterech braci. Imię Stefan nadano również jego bratu urodzonemu w 1907: Stefanowi Stanisławowi porucznikowi pilotowi poległemu we wrześniu Brat Władysław, zginął w wieku 22 lat jako plutonowy podchorąży w czasie wojny polsko-bolszewickiej; brat Michał, robotnik, jako żołnierz walczył we wrześniu 1939, a w bitwie pod Garwolinem został ciężko ranny i zmarł w szpitalu. Brat – Wacław, w wieku 17 lat był aresztowany przez carską policję i zesłany, powrócił do Polski i zmarł w Siostry: Kazimiera Mieszczanek (zmarła w Warszawie w 1976), Marta Czarniecka (również zmarła w Warszawie 1976) oraz Jadwiga Strzelbiecka – działaczka PPS w latach 90., członek Rady Naczelnej PPS. Ojciec Okrzei jako kolejarz po wybuchu I wojny światowej w 1914 został ewakuowany w głąb Rosji i tam wkrótce zmarł. Matka Okrzei zmarła 10 listopada 1949 w Warszawie. Źródło: Wikipedia

Okrzeja został uwięziony na X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Po aresztowaniu Okrzei odbyły się demonstracje robotnicze w jego obronie. 13 czerwca 1905 Stefan Okrzeja stanął przed Wojskowym Sądem Okręgowym w Warszawie. W tym dniu Polska Partia Socjalistyczna wezwała do strajku powszechnego w Warszawie. Okrzeja został oskarżony o to: że należał do tajnego stowarzyszenia, posiadającego w swym rozporządzeniu środki wybuchowe i mającego na celu obalenie drogą gwałtu panującego w państwie rosyjskim porządku – oraz oderwanie od Cesarstwa – stanowiącego jedną z nim całość Królestwa Polskiego; że po porozumieniu z Polską Partią Socjalistyczną i otrzymawszy od niej bombę, rewolwer i sztylet, rzucił jako członek tejże partii bombę do kancelarii XII rewiru policyjnego i rozmyślnie ranił trzech policjantów i dwóch znajdujących się tam robotników; że wystrzałem rewolweru zadał ranę śmiertelną chcącemu go zatrzymać rewirowemu Czepielewiczowi. Obrońcą Okrzei na prośbę matki, był znany adwokat Stanisław Patek. Wyrokiem sądu 23 czerwca 1905 został skazany na pozbawienie praw i karę śmierci przez powieszenie. Sąd zwrócił się jednocześnie do generał-gubernatora warszawskiego Konstantina Maksymowicza z prośbą o złagodzenie kary. Wniosek nie został uwzględniony. Wyrok wykonano 21 lipca 1905 roku na stokach Cytadeli. Straconego pochowano ukradkiem w nieznanym miejscu. Źródło: Wikipedia

"Cześć Męczennikom! "Pocztówka wydana przez Stowarzyszenie b.Więźniów Politycznych 1920 r. Okrzeja wszedł do panteonu narodowych bohaterów jeszcze w czasie rewolucji Dzień 21 lipca 1906, który przypadał w sobotę, ogłoszono „Dniem Okrzei”. Warszawski komitet robotniczy PPS wydał w pierwszą rocznicę jego stracenia odezwę „Do wszystkich robotników warszawskich”, w której wzywał do udziału w rocznicowych uroczystościach. Dzielnicowe organizacje PPS zorganizowały dwadzieścia kilka zgromadzeń robotniczych w Warszawie. Podobne obchody odbyły się 5 listopada 1916, gdzie pod Cytadelą przemawiali Tomasz Arciszewski i Norbert Barlicki źródło: Wikipedia

Imię Stefana Okrzei noszą ulice miast: Aleksandrów Łódzki, Bartoszyce, Biała Podlaska, Biskupiec, Błonie, Bełchatów, Będzin, Bolesławiec, Brzeziny, Chojnów, Czeladź, Bydgoszcz, Bystrzyca Kłodzka, Ciechanów, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Drawsko Pomorskie, Elbląg, Gdynia, Giżycko, Gliwice, Gołdap, Gorlice, Gorzów Wielkopolski,Gubin, Jarosław, Jasień, Jastrzębie-Zdrój, Jelenia Góra, Jędrzejów, Mikołów, Milanówek, Mińsk Mazowiecki, Kamienna Góra, Katowice, Karpacz, Kąty Wrocławskie, Kielce, Kłodzko, Kobyłka, Koszalin, Krasnystaw, Krosno, Kudowa-Zdrój, Kutno, Legnica, Legionowo, Leszno, Lębork, Lipiany, Lipno, Luboń, Łeba, Łódź, Mikołów, Mińsk Mazowiecki, Mysłowice, Niemcza, Olkusz, Olsztyn, Ostrów Mazowiecka, Ostrzeszów, Ośno Lubuskie, Otwock, Piła, Płock, Poznań, Przemyśl, Radom, Racibórz, Rumia, Rzeszów, Sandomierz, Sanok, Siedlce, Sierpc, Skarżysko-Kamienna, Skorogoszcz, Sopot, Sosnowiec, Stargard Szczeciński, Strzelin, Szczecin, Szklarska Poręba, Tarnowskie Góry, Tczew, Toruń, Trzebiatów, Ustronie Morskie, Wałbrzych, Włocławek, Wolbrom, Wrocław, Zamość, Zduńska Wola, Zielonka, Złocieniec, Żary, Żyrardów. Imię Okrzei nosi osiedle w Bełchatowie; Od 1951 do 1967 imię Okrzei nosił statek pasażerski MS "Stefan Okrzeja". 28 listopada 1981 roku odznaczony został Gwiazdą Wytrwałości źródło: Wikipedia

Grób Heleny Okrzei z Cieślińskich – matki Stefana Aleksandra Okrzei – bojowca PPS-u i lotnika Stefana Stanisława Okrzei na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie W czasie okupacji niemieckiej w Polsce Jego imię nosił m.in. III Batalion OW PPS walczący w trakcie Powstania na Woli (funkcjonowała tam również barykada im. Stefana Okrzei), utworzona w trakcie powstania warszawskiego 28 Dywizja Piechoty Armii Krajowej oraz 1 batalion rezerwowego pułku piechoty "Restauracja" 106 Dywizji Piechoty AK dowodzony przez ppor. Apoloniusza Józefowicza. źródło: Wikipedia

Na początku ulicy znajduje się kiosk, a na jej końcu sklep. Między jedną ulicą, a drugą jest mały park, w którym po pracy można odpocząć w zaciszu dębów i akacji. Wzdłuż ulicy znajdują się domy. Niedaleko znajduje się kościół pw. św. Cyryla i Metodego. Tekst: Ola Kłodnicka,Aneta Burdyna Zdjęcia: Kinga Orzoł, Alicja Basińska,Justyna Deberny

Jest to kościół, który znajduje się 500 metrów od ulicy Stanisława Okrzei

Ballada o Okrzei „Posłuchajcie bracia mili o Okrzei powieść znaną, Ażebyśmy tak walczyli, za ideę ukochaną. Był to chłopiec piękny, młody, Wyście o nim nie wiedzieli A jak rzucił bombę w cyrkuł, Dostał się do Cytadeli W Cytadeli długo siedział, Mścili się nad nim katowie, Ciało mu nad ogniem piekli, Myśleli, że im co powie. Wieszaj bracie! po cóż stoisz? Polak śmierci się nie lęka. Każdy widzi, że się boisz, Bo drży ci katowska ręka. Jam za wolność ciągle walczył, Wiem, co polska konstytucja I ostatni okrzyk wznoszę: Niechaj żyje rewolucja! Źródło: Wikipedia

Na ulicy Stefana Okrzei znajduje się znana piekarnia, która istnieje już od lat. Wielu mieszkańców Bolesławca kupuje tam pieczywo, ponieważ jest przepyszne. Zawsze gdy mieszkańcy osiedla idą do pracy, szkoły albo po prostu przechodzą koło piekarni czują przepiękne zapachy pieczonych pączków, słodkich bułek, chlebów czy rogalików, to zawsze się skuszą się na coś pysznego i świeżego. Tekst: Ola Kłodnicka, Aneta Burdyna Zdjęcia: Alicja Basińska, Kinga Orzoł, Justyna Deberny

my.- Czy chciałby pan przeprowadzić z nami wywiad do projektu szkolnego??? odp.- Stary jestem my.- To nic nie szkodzi. odp. -Mnie noga boli my. -Pan tylko będzie odpowiadał odp. -A o czym to? my.- Bo my robimy taki projekt w szkole na temat ulicy Okrzei odp.- Aha no dobrze. my -Jak się panu mieszka na tej ulicy?? odp.- CIĘŻKO. my. -Czy na tej ulicy jest głośno?? odp.- Tutaj jeździ mnóstwo samochodów my. - Czy wie pan może coś na temat Okrzei?? odp.- NIE my - No dobrze dziękujemy,miłego dnia.. :) Skróty: My = my Odp. = odpowiadający my. jak się pani mieszka na tej ulicy?? odp. a bardzo dobrze my. a może bardziej rozwinięcie? odp. a bardziej to już nie :) my. czy jest tu głośno?? odp. zazwyczaj nie jest tutaj głośno my. Przez ile lat już tutaj pani mieszka?? odp. 25 lat. my. czy pani wie coś o Stefanie Okrzei?? odp. nie powiem.. bo wy wiecie kto to jest my. czy są tu jakieś atrakcje?? odp. tak, znajdują się dwa sklepy spożywcze na rogu. my.no dobrze dziękujemy za wywiad, dowidzenia! odp. dowidzenia! Skróty: My = my odp. =odpowiadający Wywiad przeprowadzały: Kinga Orzoł, Justyna Deberny

,,Lubiana ulica’’ Obie drogi, park i domki zaczynają się porządki. Ci co tutaj już mieszkają wiedzą dobrze, co gdzie mają. Na ulicy S. Okrzei piekarz piecze już bochenki. Dzieci lody mają w dłoni Staszek zabrał rower Soni. Chłopcy już po szkole grają w nogę. Psy przebiegły szybko drogę. Aż tu nagle minął dzionek cały, i ciemności już nastały. Autorka: Alicja Basińska

Osoby,które brały udział projekcie o ulicy Stefana Okrzei: Alicja Basińska Aneta Burdyna Justyna Deberny Aleksandra Kłodnicka Karolina Kłak Kinga Orzoł Magdalena Olszowa