Biomonitoring na ujęciu wody w Straszynie Małże strażnikami wody

Biomonitoring – obserwacje, zazwyczaj długoterminowe, zmierzające do oceny stanu zanieczyszczeń wody na podstawie obecności, liczebności i zachowania organizmów żywych (gatunki wskaźnikowe). W ocenie czystości wody używane są: > ryby > małże słodkowodne > owady wodne Pełnią one rolę bioindykatorów Czym jest biomonitoring? Ciekawe! Pierwszymi metodami stosowania biomonitoringu było używanie kanarków do wykrywania zagrożeń w kopalniach.

Bioindykator to gatunek wskaźnikowy - o wąskim zakresie tolerancji wobec wybranych czynników ograniczających. Cechy dobrego bioindykatora:  występowanie w określonym środowisku  długi cykl życiowy  powszechność występowania  duża populacja  łatwość oznaczania (obserwacji) Jakie gatunki mogą pełnić rolę bioindykatora?

Biomonitoring oparty jest na pomiarze zachowania małży słodkowodnych z gatunku skójka zaostrzona (Unio tumidus) Organizmy te dzięki swej wrażliwości, na mogące pojawić się w wodzie związki toksyczne reagują nagłym całkowitym zamknięciem muszli. Małże spełniają wszystkie wymagania stawiane organizmom wskaźnikowym, a w porównaniu z innymi wykazują wiele korzystnych cech. Dlaczego małże ?

Urządzenie działa na zasadzie jednoczesnego pomiaru stopnia otwarcia muszli 8 osobników, przebywających w akwarium. Jest ono zasilane wodą przepływową, pobieraną wprost ze zbiornika straszyńskiego Jak to działa?

Biomonitoring działa w wyniku połączenia biologii i elektroniki. Zachowanie małży żyjących w akwarium i odżywiających się substancjami zawartymi w wodzie, jest monitorowane za pomocą specjalnych czujników. Ich zachowanie przekłada się na impulsy elektryczne, rejestrowane przez komputer. W sytuacji pojawienia się zanieczyszczenia następuje natychmiastowa sygnalizacja zdarzenia. Współpraca biologii i elektroniki

Biomonitoring polega na całodobowej rejestracji ruchów muszli małży. Komputerowe wykresy aktywności małży Przekrojowe wykresy obrazujące aktywność małży w danym czasie Dobowa aktywność małży pod kontrolą komputera

Alarmy programowe podzielono na cztery rodzaje, z których dwa ze względu na swoją wagę nazwane są alarmami pozostałe dwa określa się jako ostrzeżenia. > alarm czerwony - gwałtowne zamknięcie dużej grupy małży, >alarm żółty – zamknięcie licznej grupy małży w dłuższym czasie, >ostrzeżenie zielone – zamknięcie grupy małży w określonym czasie, niekwalifikujące się do wygenerowania alarmów czerwonego lub żółtego, >ostrzeżenie niebieskie – zamknięcie określonej grupy małży bez warunku czasowego dla zebrania grupy. Granice progów alarmowych wyznaczone są na podstawie doświadczeń z eksploatacji podobnych systemów monitoringowych oraz badań i testów laboratoryjnych Zachowania małży powodujące alarm

 Procedura postępowania przy wystąpieniu alarmu wygenerowanego przez system biomonitoringowy: >alarm czerwony lub żółty – dyspozytor wyłącza stację uzdatniania wody; >ostrzeżenie zielone lub niebieskie – obsługa prowadzi wzmożoną obserwację wszystkich systemów monitoringowych.  Niezależnie od typu alarmu, dyspozytor ujęcia wody: >powiadamia o nim telefonicznie kierownika oraz technologa ujęcia (alarm czerwony oraz żółty niezależnie od pory doby); >pobiera próbę wody ze zbiornika z małżami w celu umożliwienia identyfikacji zanieczyszczenia. Co się dzieje w przypadku zarejestrowania alarmu ?

 Ciągły pomiar podstawowych parametrów fizykochemicznych na stacji ostrzegawczej Bielkówko. Badania tam wykonywane obejmują ciągły pomiar i rejestrację temperatury, przewodności, potencjału Redox, odczynu oraz tlenu rozpuszczonego w wodzie  Obserwacja zachowania i kondycji pstrąga tęczowego, przebywającego w akwarium przepływowym, zasilanym wodą z jeziora, czyli biomonitoring Monitoring jakości wody surowej dla ujęcia powierzchniowego Straszyn prowadzony jest w oparciu o badania i obserwacje na kilku płaszczyznach. Dwie metody: Ciągły monitoring jakości wody

Analizy ciągłe w laboratorium  55 analiz laboratoryjnych w tygodniu Badane są podstawowe parametry fizykochemiczne – 11 analiz wykonywanych 5 x w tygodniu (w tym barwa, mętność, utlenialność, absorbancja)  96 analiz wykonywanych raz w miesiącu Analizy laboratoryjne o rozszerzonym zakresie parametrów –w tym cyjanki, mikrocystyna LR, mikrozanieczyszczenia, detergenty, pestycydy i metale ciężkie  12 analiz mikrobiologicznych w tygodniu 6 analiz bakteriologicznych wykonywanych 2 razy w tygodniu  67 analiz hydrobiologicznych wykonywanych raz w tygodniu