Program edukacyjny PATRON Strategia współpracy z pacjentem. Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie

Jak uzyskać kontrolę astmy? Ocena kontroli astmy według chorego i lekarza różni się znacząco. Badanie Global Asthma Physician and Patient Survey GAPP obnażyło prawdę o relacjach w zakresie kontaktów lekarz-pacjent.

PATRON Na astmę oskrzelową i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc choruje w Polsce ponad osób. Zachorowalność i śmiertelność z powodu POCHP wzrasta w sposób znaczacy aktualnie jest 4 przyczyna zgonów w populacji osób dorosłych a w 2020 zajmie 3 miejsce.

Global Asthma Physician and Patient Survey GAPP W badaniu uczestniczyło 1726 chorych na astmę oraz 1733 lekarzy zajmujących się terapią chorych z astmą (lekarze rodzinni, interniści, pulmonolodzy, alergolodzy) W projektowaniu badania brały udział: – World Allergy Organisation – American College Asthma Allergy Organisation oraz organizacje chorych – Allergy Asthma Network – Monthers of Asthmatics

Global Asthma Physician and Patient Survey GAPP Cele badania: Ocena compliance chorych (porozumienie między lekarzem i chorym przekładające się na stopień akceptacji sposobu leczenia) Ocena stopnia świadomości na temat działań niepożądanych leków na astmę Ocena jakości i znaczenia edukacji w procesie leczenia

Global Asthma Physician and Patient Survey GAPP GAPP ujawniło, że chorym brak podstawowych informacji na temat choroby. Lekarze twierdzili, że połowę czasu wizyty poświęcają na rozmowę z chorym (średni czas wizyty 15 minut – 7-8 min. edukacja terapeutyczna???) Chorzy uważają, że lekarze w ogóle z nimi nie rozmawiają, skupiając się na badaniu i wypisaniu recept. KTO MA RACJĘ ???

Global Asthma Physician and Patient Survey GAPP Między lekarzem a pacjentem rzadko dochodzi do porozumienia-przekładającego się na skuteczność leczenia. EFEKT- 74% chorych modyfikuje leczenie 26% chorych twierdzi, że w pełni realizuje zalecenia lekarza. DLACZEGO? - chorzy nie wiedzą dlaczego muszą korzystać akurat z tych leków.

Global Asthma Physician and Patient Survey GAPP Chorzy nie są informowani na temat działań niepożądanych leków. EFEKT- 45% chorych na astmę - mających powikłania przestało stosować lub znacząco zmieniło dawkowanie steroidów wziewnych bez względu na stopień nasilenia choroby DLACZEGO? - brak informacji o sposobie działania leków steroidowych i ich powikłaniach (de facto mało istotnych klinicznie ale bardzo istotnych dla chorego) Tylko 2% lekarzy informuje swoich pacjentów, że rozpoczęło leczenie steroidami.

Global Asthma Physician and Patient Survey GAPP Steroidofobia GAPP obnażył prawdę o lęku przed stosowaniem steroidów zarówno wśród chorych jak i w grupie badanych lekarzy. Ulotka do leku steroidowego bez odpowiedniego przekazu pozytywnie nastawionego do terapii lekarza- PRZESTRASZA

Global Asthma Physician and Patient Survey GAPP 23 % chorych twierdziło, że w momencie rozpoznania i dalej w trakcie terapii nikt nie udzielił im podstawowych informacji o astmie. GINA od lat wskazuje na edukację jako podstawę procesu terapeutycznego w astmie. 90 % lekarzy twierdzi, że aktywnie edukuje chorych. Edukacja: w gabinecie lekarza i w szkołach na astmę?

Compliance pacjentów chorych na astmę Pacjenci leczeni z powodu astmy gorzej stosują się do zaleceń lekarzy niż pacjenci leczeni z powodu innych chorób ze względu na skomplikowany sposób podawania leków (inhalatory vs tabletki) 1 Jeśli chorzy nie są uczeni prawidłowej techniki inhalacji, leczenie jest mniej skuteczne, co prowadzi do zmniejszenia compliance pacjenta 1 51,5% chorych przyjmujących leki z kilku inhalatorów nie zgłasza się po kolejną receptę w ciągu pierwszego roku po rozpoczęciu leczenia 2 Leczenie z wykorzystaniem mniejszej liczby inhalatorów (leczenie skojarzone) poprawia compliance pacjenta 2 1) Howell G et al. Journal of Asthma ) Marceau C et al. J Allergy Clin Immunol 2006

Co jest ważne z punktu widzenia chorego? 1. Wiedza o tym, co się dzieje w układzie oddechowym chorego na astmę – z jakiego powodu mam kaszel i duszność. 2. Dlaczego sterydy są tak ważne? 3. Jak postępować w przypadku duszności nie ustępującej po standardowej dawce leków rozszerzających oskrzela? 4. Czy astma jest chorobą na całe życie?

Przestrzeganie zaleceń Co jest ważne z punktu widzenia chorego? Co jest najważniejsze w ocenie pacjenta? 1. Liczba inhalatorów 29,3% 2. Dawka glikokortykosteroidów 21.1% 3. Całkowite ustąpienie objawów 16,3% 4. Wybór miejsca leczenia zaostrzeń 15,0% 5. Posiadanie pisemnego schematu leczenia 12,3% 6. Możliwość samodzielnej intensyfikacji leczenia 6,1% Haughney J. i wsp. 2007

Cel współpracy z chorym osiągnięcie stabilnej postaci choroby (pełna kontrola) Bez współpracy z chorym uzyskanie pełnej kontroli choroby jest niemożliwe. Leczenie w astmie podobnie jak w cukrzycy leczonej insuliną wymaga aktywnego udziału chorego w terapii. Aerozoloterapia to nie leczenie tabletkami i wypisanie recepty - nie kończy wizyty u lekarza, ale rozpoczyna drugi etap – edukację.

Cel współpracy z chorym pełna kontrola astmyObjawy Pod kontrolą (wszystkie następujące) Pod częściową kontrolą (którykolwiek z objawów pojawia się w tygodniu) Brak kontroli Objawy w dzień Brak (do 2 / tydzień) Ponad dwa / tydzień Co najmniej 3 objawy astmy pod częściową kontrolą obecne w którymkolwie k tygodniu Ograniczenie aktywności BrakJakiekolwiek Objawy w nocy / przebudzenie BrakJakiekolwiek Konieczna pomoc / lek „ łagodzący objawy ” Brak (do 2 / tydzień) Ponad dwa / tydzień Czynność płuc (PEF lub FEV 1 ) W normie < 80% prognozowanej lub najlepsza (jeśli znana) w którykolwiek dzień ZaostrzeniaBrak co najmniej jeden / rok 1 w którymkolwiek tygodniu co najmniej jeden / rok 1 w którymkolwiek tygodniu

Obsługa inhalatora z perspektywy pacjenta Test inhalatorów leków wziewnych – badanie ilościowe przeprowadzone przez Pentor Medical – sierpień’2005 Cel badania - porównanie dostępnych na rynku inhalatorów ze względu na łatwość obsługi, szybkość nauki obsługi, szybkość inhalacji oraz preferencje przy wyborze inhalatora w sytuacji konieczności stosowania leków wziewnych Wielkość próby respondentów Po 50 respondentów na każdy segment wiekowy: lat, lat i lat

Czy wszystkie inhalatory są takie same? Skuteczna inhalacja leku przy użyciu inhalatorów proszkowych (DPI) wymaga wysiłku wdechowego, różnego w zależności od typu stosowanego inhalatora – zależy to m.in. od oporu wewnętrznego urządzenia. – Nie wszyscy chorzy są w stanie wykonać wymagany dla danego rodzaju DPI wysiłek wdechowy. – Może to owocować przyjmowaniem niepełnej lub zmiennej dawki leku. Inhalatory różnią się między sobą łatwością obsługi i podatnością na popełnienie błędów podczas inhalacji.

Opór wewnętrzny inhalatorów DPI Al.-Showair RAM. Resp Med; 2007

Możliwość uzyskania różnych przepływów oddechowych w zależności od typu inhalatora Al.-Showair RAM. Resp Med; 2007

Użycie inhalatora opinia obiektywna – błędy Słupki jasne – przed szkoleniem Słupki ciemne – po szkoleniu Odsetek bezbłędnie wykonanych inhalacji

Wady i zalety inhalatorów opinie pacjentów

Co jest najważniejsze w ocenie pacjenta? 1. Liczba inhalatorów 29,3% 2. Dawka glikokortykosteroidów 21.1% 3. Całkowite ustąpienie objawów 16,3% 4. Wybór miejsca leczenia zaostrzeń 15,0% 5. Posiadanie pisemnego schematu leczenia 12,3% 6. Możliwość samodzielnej intensyfikacji leczenia 6,1% Co jest ważne z punktu widzenia chorego? Haughney J. i wsp. 2007

Czy aby uzyskać poprawę efektów leczenia należy zawsze zwiększać dawki leków? Efektywna edukacja chorych prowadzi do istotnej poprawy efektów leczenia. 92% chorych, u których nie dokonano zmiany dotychczasowego leczenia uzyskało poprawę kontroli choroby (ocenianej na podstawie ACT) w wyniku: – Poprawy techniki inhalacji, – Poprawy zrozumienia choroby i sposobu leczenia, co doprowadziło do bardziej regularnego i prawidłowego przyjmowania leków.

Wyniki Liczba pacjentów 69% of uncontrolled patients moved to reasonable or total control 85% achieved some improvement

Kontrola astmy, a jakość życia pacjentów „Wpływ edukacji w szkole dla chorych na astmę na jakość życia pacjentów i farmakoekonomikę lecenia astmy” Uniwersytet Medyczny Łódź 2002 r. Na podstawie podjętych i zrealizowanych badań stwierdzono, że edukacja w szkole dla chorych na astmę Wpływa na farmakoekonomikę leczenia astmy Zmniejsza o 78% ilość interwencji pogotowia ratunkowego w grupie chorych atopowych i o 64% w grupie chorych bez atopii. Zmniejsza o 76% ilość krótkotrwałych procedur leczniczych w izbie przyjęć w grupie chorych atopowych i o 63 % w grupie chorych bez atopii. Zmniejsza o 66% ilość hospitalizacji nie zależnie od rodzaju astmy.

Wpływ edukacji na ilość doraźnych interwencji pogotowia ratunkowego Całość badanej grupy – 196 osób Osoby uczestniczące w szkoleniu n=103 Osoby nieuczestniczące w szkoleniu n=93 Astma atopowa n=75 Astma nieatopowa n=28 Astma atopowa n=62 Astma nieatopowa n=31 Stopień astmy LSCLSCLSCLSC Ilość interwencji R Przed szkoleniem Ilość interwencji R Po szkoleniu %-64%-5%-5%

Wpływ edukacji na liczbę porad ośrodka pomocy doraźnej Całość badanej grupy – 196 osób Osoby uczestniczące w szkoleniu n=103 Osoby nieuczestniczące w szkoleniu n=93 Astma atopowa n=75 Astma nieatopowa n=28 Astma atopowa n=62 Astma nieatopowa n=31 Stopień astmy LSCLSCLSCLSC liczba terapii w izbie przyjęć Przed szkoleniem liczba terapii w izbie przyjęć Po szkoleniu %-63%-2,5%+9,5%

Wpływ edukacji na liczbę hospitalizacji Całość badanej grupy – 196 osób Osoby uczestniczące w szkoleniu n=103 Osoby nieuczestniczące w szkoleniu n=93 Astma atopowa n=75 Astma nieatopowa n=28 Astma atopowa n=62 Astma nieatopowa n=31 Stopień astmy LSCLSCLSCLSC liczba przyjęć do oddziału wewnętrznego Przed szkoleniem liczba przyjęć do oddziału wewnętrznego Po szkoleniu %-67% Brak różnic

Dziękuję za uwagę astma. gmail. com