Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji WUP w Krakowie

Prezentacja na temat: "Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji WUP w Krakowie"— Zapis prezentacji:

1 Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji WUP w Krakowie
Zjawiska zachodzące w obszarze edukacji i ich wpływ na małopolski rynek pracy Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji WUP w Krakowie

2 „Uczenie się nie jest koniecznością. Podobnie, jak przeżycie”
W. E. Deming

3 Podstawowe dane LICZBA MIESZKAŃCÓW MAŁOPOLSKI I STRUKTURA WIEKU
31 XII 2006 r. – 3280,1 tys. 31 III 2008 r. – 3271,2 tys. w wieku: przedprodukcyjnym ,8 tys. produkcyjnym ,3 tys. w tym w w. mobilnym ,9 tys. w tym w w. niemobilnym ,4 tys. poprodukcyjnym ,1 tys. Obciążenie demograficzne 59% Liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym

4 Podstawowe dane STRUKTURA WYKSZTAŁCENIA

5 Podstawowe dane 3.267.810.995,85 zł WYDATKI NA EDUKACJĘ I WYCHOWANIE
W 2006 r. z budżetów samorządów na oświatę i wychowanie przeznaczono w Małopolsce ,85 zł słownie: niemal TRZY MILIARDY DWIEŚCIE SZEŚĆDZIESIĄT SIEDEM MILIONÓW OSIEMSET JEDENAŚCIE TYSIĘCY ZŁ To najświeższe dane, jakie są dostępne w BDR. Nie uwzględniają one środków przekazywanych z budżetu państwa np. na szkolnictwo wyższe

6 Bibliografia Raport o Kapitale Intelektualnym Polski, red. M. Boni, Warszawa 2008 Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010, MENiS, High/Scope Perry Preschool Study, Texas Youth Commission, 1993 Sprawozdanie ze sprawdzianu w 2008 roku. Osiągnięcia uczniów kończących szkołę podstawową w 2008 roku, Wydział Badań i Analiz, OKE w Krakowie, Kraków 2008 Ocena sytuacji na rynku pracy w Małopolsce w 2007r.: Gospodarka, Edukacja i kształcenie, WUP w Krakowie, 2008 Badania losów absolwentów ponadgimnazjalnych szkół zawodowych w Małopolsce, WUP w Krakowie, 2007 Aspiracje edukacyjne uczniów klas III krakowskich gimnazjów w roku szkolnym 2006/07, Wydział Edukacji UMK, Kraków 2007 Kształcenie zawodowe w województwie małopolskim w świetle wyników egzaminów zewnętrznych, E. Araminowicz, OKE w Krakowie, Kraków 2007 Rynek pracy a osoby bezrobotne 50+. Bariery i szanse, Akademia Filantropii, Warszawa 2007 Diagnoza rynku pracy i wykluczenia społecznego w Małopolsce, red. J Górniak i S. Mazur, w ramach projektu Małopolski system analiz i programowania polityk rynku pracy, MSAP, Kraków 2007

7 Kluczowe pojęcia KAPITAŁ INTELEKTUALNY
KAPITAŁ RELACYJNY: potencjał związany z wizerunkiem Polski na zewnątrz, poziomem integracji z globalną gospodarką, atrakcyjnością dla jej zagranicznych „klientów” – partnerów handlowych, inwestorów, turystów KAPITAŁ SPOŁECZNY: potencjał zgromadzony w pol-skim społeczeństwie w postaci obowiązujących norm postę-powania, zaufania i zaangażo-wania, które wspierając współpracę i wymianę wiedzy, przyczyniają się do wzrostu dobrostanu Polski KAPITAŁ STRUKTURALNY: potencjał zgromadzony w elementach infrastruktury narodowego systemu edukacji i innowacji – placówkach oświatowych, naukowych, badawczych, infrastrukturze teleinformatycznej, własności intelektualnej KAPITAŁ LUDZKI: potencjał zgromadzony we wszystkich Polakach, wyraża-jący się w ich wykształceniu, doświadczeniu życiowym, postawach, umiejętnościach i mogący służyć poprawie aktualnego i przyszłego dobrobytu społecznego Polski KAPITAŁ INTELEKTUALNY: ogół niematerialnych aktywów ludzi, przedsiębiorstw, społeczności, regionów, instytucji i procesów, które odpowiednio wykorzystane mogą być źródłem obecnego i przyszłego dobrostanu kraju Def. Wg „Raportu o Kapitale Intelektualnym Polski”, p. red. Michała Boniego, Szefa Zespołu Doradców Strategicznych Premiera, Warszawa, 10 lipca 2008 r., s. 12 i s. 23.

8 Kluczowe pojęcia LLL/KSZTAŁCENIE USTAWICZNE
Proces stałego odnawiania, doskonalenia i rozwijania kwalifikacji ogólnych i zawodowych jednostki, trwający w ciągu całego jej życia „Koncepcja uczenia się przez całe życie (OECD - Paryż 1996) obejmuje rozwój indywidualny i rozwój cech społecznych we wszystkich formach oraz wszystkich kontekstach – w systemie formalnym i nieformalnym, tj. w szkołach, placówkach kształcenia zawodowego, uczelniach, placówkach kształcenia dorosłych, oraz w ramach kształcenia incydentalnego, a więc w domu, w pracy i w społeczności” Def. z Wikipedii MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU, STRATEGIA ROZWOJU KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO DO ROKU 2010, Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 8 lipca 2003 r. Podkreśla się w niej potrzebę przygotowywania zachęcania wszystkich dzieci do nauki przez całe życie, już od wczesnego wieku. Koncepcja ta ukierunkowuje działania w taki sposób, by zapewnić odpowiednie możliwości wszystkim - osobom dorosłym, pracującym i bezrobotnym, które muszą przekwalifikować się lub podnieść swoje kwalifikacje.

9 Edukacja przedszkolna
POZIOM UCZESTNICTWA W EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ Źródło: Eurostat Polska W Polsce dostęp do edukacji przedszkolnej ma tylko 41% dzieci w wieku 3-5 lat

10 Edukacja przedszkolna
KORZYŚCI Z UCZESTNICTWA W EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ Badania naukowe jednoznacznie wskazują, że większa część umiejętności intelektualnych i społecznych kształtuje się w najmłodszych latach życia W prowadzonym od lat 60-tych XX wieku badaniu High/Scope Perry Preschool Study badano wpływ uczestnictwa w wysokiej jakości programie przedszkolnym dla 3- i 4-latków na ich sytuację w życiu dorosłym Powtarzalnym badaniom poddano dwie grupy dzieci z afroamerykańskich rodzin zamieszkujących w tej samej miejscowości, żyjących w rodzinach biednych i zagrożonych porażką edukacyjną: pierwsza grupa została objęta aktywnym programem przedszkolnym o wysokiej jakości nauczania, druga grupa (kontrolna) nie uczęszczała do przedszkola. Więcej na:

11 Edukacja przedszkolna
Grupa objęta programem przedszkolnym Wskaźniki w % Grupa nieobjęta programem przedszkolnym 29 zarobki 2000$ miesięcznie lub większe 7 36 posiadanie domu na własność 13 30 posiadanie 2 samochodów 71 ukończenie szkoły (12 klas lub więcej) 54 59 korzystanie z pomocy społecznej w wieku lat 80 5 lub więcej aresztowań 35 aresztowanie za produkcję lub handel narkotykami 25 15 udział w programach dla osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi* przez rok lub dłużej 34 Kobiety 48 zarobki powyżej 1000$ 18 posiadanie pracy 55 8 udział w programach dla osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi* (przez rok lub dłużej) 37 84 40 zamężne Mężczyźni 42** 6 52 77 12 49 21 *’educable mental impairment’ ** mężczyźni, którzy uczestniczyli w programie przedszkolnym mają lepiej płatną pracę, niż ci, którzy nie chodzili do przedszkola

12 Edukacja przedszkolna
WNIOSKI: Udział dzieci w wysokiej jakości programie edukacji przedszkolnej w wieku 3-4 lat stworzył ramy dla ich sukcesu w życiu dorosłym Dla osiągnięcia sukcesu w szkole i społeczności przy wykorzystaniu doświadczeń z wczesnego dzieciństwa, związanych z odnoszeniem sukcesu, niezbędny jest rozwój dyspozycji, które pozwalają dzieciom lepiej radzić sobie w kontaktach z ludźmi i z wykonywaniem zadań Odczuwane przez całe życie ekonomiczne korzyści odnoszone przez uczestników programu przedszkolnego, ich rodzin i środowiska wielokrotnie przewyższają ekonomiczne koszty programu, w którym uczestniczyli Jeśli edukację przedszkolną potraktować jak inwestycję, z każdego dolara zainwestowanego w udział uczestnika badań w programie przedszkolnym w momencie badania (27 rok życia) uzyskano stopę zwrotu w wysokości 7,16 $!

13 Edukacja przedszkolna
Główne bariery i problemy - Dostęp do przedszkoli Małopolska Podregion krakowski Podregion m. Kraków Podregion nowosądecki Podregion oświęcimski Podregion tarnowski Liczba przedszkoli 795 (13) 148 (1) 167 (4) 162 (6) 170 (0) (2) Liczba miejsc w przedszkolach 60.397 (506) 9.743 (35) 18.183 (291) 10.068 (145) 12.828 9.575 Liczba dzieci uczęszczających do przedszkoli 59.885 (405) 9.935 (17) 18.302 (285) 9844 (91) 12.400 9.404 (12) W tym dzieci do lat 6 59.569 (99) 9.893 18.218 (84) 9755 (8) 12.342 9.361 (7) Liczba dzieci w wieku 3-6 lat zamieszkujących w (pod)regionie 28.291 24.347 37.286 24.787 19.354 % dzieci uczęszczających do przedszkola 44,5% 35% 74,8% 26,2% 50% 48,4% Poziom zaspokojenia zapotrzebowania* 45,1% 34,4% 74,4% 27% 51,8% 49,5% Prezentowane dane dotyczą roku W nawiasach podano liczby dla przedszkoli specjalnych. Nie zostały one wliczone do wskaźników dla przedszkoli „zwykłych”

14 Edukacja przedszkolna
Konsekwencje dla rynku pracy Brak dostępu do wysokiej jakości wczesnej edukacji przyczynia się do zaprzepaszczania szans dzieci i marnowania potencjalnego kapitału ludzkiego Dostęp do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej jest szczególnie ważny dla dzieci, którym środowisko domowe nie może zapewnić odpowiednich warunków i bodźców rozwoju: dzieci z rodzin ubogich, dysfunkcyjnych, ale również mieszkających w biednych regionach kraju Brak dostępu do edukacji przedszkolnej wpływa również na aktywność zawodową kobiet

15 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne
LICZBA SZKÓŁ I POZIOM SKOLARYZACJI Spadek liczby szkół podstawowych W roku szkolnym 2006/2007: w szkołach podstawowych (w tym 53 specjalnych) uczyło się prawie 226 tys. dzieci (w tym blisko 1,8 tys. dzieci w szkołach specjalnych) W porównaniu z rokiem 1999/2000 liczba szkół podstawowych w Małopolsce zmniejszyła się o 175, tj. o 10,3%, a liczba uczniów o 118,5 tys., tj. o 34,4% Wzrost liczby gimnazjów W roku 2006/2007 w 714 gimnazjach (w tym w 52 specjalnych) uczyło się 136,6 tys. uczniów (w tym 2,2 tys. w gimnazjach specjalnych) W porównaniu z rokiem 1999/2000 w Małopolsce nastąpił wzrost liczby placówek o 188, tj. o 35,7% oraz wzrost liczby uczącej się w nich młodzieży – o 84,4 tys., tj. o 161,7% Pierwszy rok wdrażania nowego systemu edukacji /2000 Spadek liczby uczniów w podstawówkach związany jest ze spadkiem liczby dzieci w wieku od 7 do 12 lat w tym okresie, jak również ze skróceniem o dwa lata cyklu kształcenia w szkole podstawowej.

16 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne
WYNIKI NAUCZANIA I EGZAMINÓW Uczniowie w Małopolsce osiągają wyższe od przeciętnych w kraju wyniki egzaminów zewnętrznych Jest to wynik WZGLĘDNIE dobry, ponieważ… % punktów uzyskanych przez uczniów poszczególnych województw podległych OKE w Krakowie w obszarach standardów wymagań (OKE w Krakowie, Wydział Badań i Analiz, Sprawozdanie ze sprawdzianu w 2008 roku. Osiągnięcia uczniów kończących szkołę podstawową w 2008 roku, Kraków, czerwiec 2008)

17 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne
Polskie szkoły są mało efektywne w rozwijaniu kompetencji poznawczych: przeciętne rezultaty w matematyce są osiągane przy wielokrotnie większym nakładzie czasu, niż w krajach osiągających lepsze wyniki. Z kolei w zakresie nauk przyrodniczych czas przeznaczany na naukę w polskiej klasie należy do najniższych w UE Według danych OECD , polscy uczniowie poświęcają na naukę matematyki w klasie więcej czasu niż uczniowie w jakimkolwiek innym kraju UE (przeszło 69% deklaruje, że jest to ponad 4 godziny tygodniowo, wobec jedynie 31% w Finlandii i 19% w Holandii). Źródło wykresów: OECD, „PISA 2006: Science Competencies for Tomorrow’s World”, Vol. 1, (2007), za: Raport o Kapitale Intelektualnym Polski, s.53.

18 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne
GŁÓWNE BARIERY I PROBLEMY zróżnicowana jakość nauczania niedostateczna dbałość o jakość wychowawczej pracy szkół brak współdziałania szkoły i środowiska rodzinnego brak dostosowania procesu edukacji do indywidualnych potrzeb uczniów (zwłaszcza uczniów uzdolnionych i uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi) brak w procesie nauczania elementów przygotowujących do wyboru zawodu „Najlepsze wyniki edukacji powstają wtedy, kiedy w lokalnej społeczności współistnieją: poczucie odpowiedzialności rodziców za edukację oraz dobre warunki nauczania. Jeżeli brak jest obustronnego zainteresowania sukcesem edukacyjnym, wpojone w szkole dobre wzorce i rzetelna wiedza zostaną zniweczone negatywnymi cechami środowiska rodzinnego. Analogicznie, dobre wzorce wyniesione z domu rodzinnego mogą podlegać erozji w szkole źle zorganizowanej i nieprzygotowanej do roli edukacyjno-wychowawczej. Tymczasem z przeprowadzonych badañ wynika, że w Polsce tylko nieco ponad połowa rodziców uczęszcza na wywiadówki, a 92% z tych, którzy biorą w nich udział, nie utrzymuje żadnych innych kontaktów ze szkołą”

19 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne
KONSEKWENCJE DLA RYNKU PRACY Brak w procesie nauczania elementów przygotowujących do wyboru zawodu skutkuje dużą skalą błędnych decyzji młodzieży w zakresie wyboru kierunku dalszej nauki i zawodu WYBÓR SZKOŁY Czynny: konieczność szybkiego zdobycia zawodu przewidywanie wysokich zarobków Bierny: brak wolnych miejsc w innej szkole brak innej szkoły w okolicy namowa kolegów namowa rodziców (opiekunów) porada psychologa, pedagoga szkolnego, doradcy zawodowego WYBÓR KIERUNKU Czynny: łatwość uzyskania pracy w wyuczonym zawodzie konieczność szybkiego zdobycia zawodu zainteresowania Bierny: brak wolnych miejsc w innej klasie namowa kolegów namowa rodziców (opiekunów) porada psychologa, pedagoga szkolnego, doradcy zawodowego Biernego wyboru szkoły częściej dokonywali respondenci bezrobotni, czynnego – pracujący Świadome kształtowanie własnej kariery sprzyja powodzeniu na rynku pracy i edukacji Wyniki „Badania losów absolwentów ponadgimnazjalnych szkół zawodowych w Małopolsce”

20 Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne
KONSEKWENCJE DLA RYNKU PRACY Dysproporcje między wynikami w nauce przedmiotów humanistycznych i matematyczno-przyrodniczych są pogłębiane w toku dalszej nauki i owocują nadprodukcją absolwentów o profilu humanistycznym przy jednoczesnym deficycie pracowników z przygotowaniem technicznym i ścisłym

21 Szkolnictwo ponadgimnazjalne
SZKOLNICTWO ZAWODOWE I OGÓLNE deklaratywny i rzeczywisty poziom uczestnictwa Typy liceów uczniowie absolwenci licea ogólnokształcące ponadgimnazjalne dla młodzieży bez specjalnych 64 558 20 835 licea ogólnokształcące specjalne ponadgimnazjalne dla młodzieży 135 44 licea ogólnokształcące ponadpodstawowe dla dorosłych 1 076 2 857 licea ogólnokształcące ponadgimnazjalne dla dorosłych 5 491 1 028 uzupełniające licea ogólnokształcące dla młodzieży (bez specjalnych) uzupełniające licea ogólnokształcące dla młodzieży specjalne 32 uzupełniające licea ogólnokształcące dla dorosłych 5 964 1 284 Wydział Edukacji Urzędu Miasta Krakowa: Aspiracje edukacyjne uczniów klas III krakowskich gimnazjów w roku szkolnym 2006/07 (na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w styczniu 2007 r.), Kraków, luty 2007 r. BDR: SZKOLNICTWO PODSTAWOWE, GIMNAZJALNE, PONADPODSTAWOWE I PONADGIMNAZJALNE, liczba uczniów i absolwentów w Małopolsce w 2006 r. Licea:77.256

22 Szkolnictwo ponadgimnazjalne
Typy zasadniczych szkół zawodowych uczniowie absolwenci ponadgimnazjalne szkoły przysposabiające do pracy zawodowej specjalne 539 60 ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży bez specjalnych 20 948 7 202 ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży specjalne 1 466 517 ponadgimnazjalne zasadnicze szkoły zawodowe dla dorosłych 246 95 ponadpodstawowe szkoły zasadnicze dla dorosłych 73 32 Typy szkół średnich zawodowych i artystycznych uczniowie absolwenci licea profilowane dla młodzieży bez specjalnych 9 959 4 763 licea profilowane dla młodzieży specjalne 90 49 ponadgimnazjalne technika dla młodzieży bez specjalnych 52 629 10 070 ponadgimnazjalne technika dla młodzieży specjalne 202 44 technika uzupełniające dla młodzieży bez specjalnych 269 technika uzupełniające dla młodzieży specjalne 16 ponadpodstawowe średnie szkoły zawodowe dla młodzieży bez specjalnych 875 ponadpodstawowe średnie szkoły zawodowe dla młodzieży specjalne 31 licea profilowane dla dorosłych 149 ponadgimnazjalne technika dla dorosłych 618 19 ponadpodstawowe średnie szkoły zawodowe dla dorosłych 482 3 966 ponadgimnazjalne technika uzupełniające dla dorosłych 5 639 szkoły artystyczne nie dające uprawnień zawodowych ze specjalnymi 4 376 569 szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe 2 347 394 BDR: SZKOLNICTWO PODSTAWOWE, GIMNAZJALNE, PONADPODSTAWOWE I PONADGIMNAZJALNE, liczba uczniów i absolwentów w Małopolsce w 2006 r. ZSZ Tech. i szk. art

23 Szkolnictwo ponadgimnazjalne
WYNIKI NAUCZANIA I PRZYSTĘPOWANIE DO EGZAMINÓW MATURA EGZAMINY ZAWODOWE Absolwenci techników lepiej zdają etap pisemny egzaminu, a absolwenci szkół zasadniczych etap praktyczny Porównując wyniki z lat 2006 i 2007 można zaobserwować poprawę wyników absolwentów szkół zasadniczych, natomiast pogorszenie wyników absolwentów techników Największe trudności na egzaminie zawodowym sprawia zdającym PRZETWARZANIE DANYCH LICZBOWYCH I OPERACYJNYCH

24 Szkolnictwo ponadgimnazjalne
Choć nie wszyscy uczniowie szkół zawodowych przystępują do egzaminów potwierdzających kwalifikacje, zdawalność jest bardzo zróżnicowana, w niektórych zawodach niska 4 551 absolwentów w 36 zawodach Do egzaminu zawodowego w 2006 roku przystąpiło absolwentów w 38 zawodach Wyniki egzaminu zawodowego absolwentów T i SPol w 2006 roku E. Araminowicz, OKE w Krakowie, Kształcenie zawodowe w województwie małopolskim w świetle wyników egzaminów zewnętrznych, Kraków 2007

25 Szkolnictwo ponadgimnazjalne
GŁÓWNE BARIERY I PROBLEMY ORAZ KONSEKWENCJE DLA RYNKU PRACY Edukację w zasadniczych szkołach zawodowych wybiera głównie młodzież o niskich aspiracjach i niewielkich zdolnościach. Niewielu uczniów angażuje się w zdobywanie doświadczenia zawodowego i zdawanie egzaminów zawodowych Uczniowie techników nastawiają się raczej na kontynuację nauki na studiach i nie przywiązują wagi do praktycznej nauki zawodu ani do egzaminów zawodowych Zagrożeniem dla osób z wykształceniem zawodowym, zwłaszcza zasadniczym zawodowym, jest posiadanie ograniczonych, wąsko wyspecjalizowanych kompetencji, co ogranicza ich elastyczność podejmowania zatrudnienia, a w konsekwencji pogarsza ich sytuację na rynku pracy Zbyt duży nacisk kładziony na promocję kształcenia ogólnego skutkuje brakiem pracowników z przygotowaniem zawodowym i wysoką motywacją oraz umiejętnościami dalszego podnoszenia i uzupełniania kwalifikacji

26 Szkolnictwo wyższe POZIOM UCZESTNICTWA
Na przestrzeni ostatnich lat w Małopolsce nastąpił wzrost liczby osób legitymujących się wykształceniem wyższym W roku akademickim 2006/2007 na 34 małopolskich uczelniach studiowało 203,5 tys. studentów: 55,7% - kobiety 115,5 tys. osób, czyli 56,8% - na studiach stacjonarnych W 2006 roku 34,5 tys. osób otrzymało dyplom ukończenia szkoły wyższej Dane te byłyby bardzo dobre, gdyby nie fakt, że struktura kształcenia na poziomie szkolnictwa wyższego jest nieadekwatna do potrzeb rynku pracy

27 Szkolnictwo wyższe BARIERY I PROBLEMY
Boom akademicki w Polsce ma wymiar ilościowy, a nie jakościowy: Na uczelniach publicznych, pracownicy uczelni są wynagradzani głównie za dorobek naukowy, a nie za dobrą pracę ze studentami Na uczelniach prywatnych część studentów uczy się bardziej dla dyplomu niż dla wiedzy Polskie uczelnie słabo wypadają w rankingach uczelni wyższych na świecie Nierówny dostęp do szkolnictwa wyższego pogłębiany jest przez sposób funkcjonowania systemu stypendialnego W ocenie menedżerów i przedsiębiorców polski system edukacyjny jest słabo dopasowany do potrzeb gospodarki Współpraca między uczelniami a biznesem jest wręcz śladowa – zarówno w zakresie praktycznego kształcenia studentów, jak i B&R Najlepsze polskie uczelnie, Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Jagielloński, mieszczą się zaledwie w czwartej setce tzw. listy szanghajskiej – prestiżowego rankingu najlepszych uniwersytetów na świecie. W konkurencyjnym rankingu École des Mines de Paris wśród najlepszych blisko 400 uniwersytetów świata nie ma żadnej polskiej uczelni. Przy słabo funkcjonującym systemie stypendiów socjalnych i naukowych, dostęp do szkolnictwa wyższego, w szczególności do najlepszych uniwersytetów, jest wyraźnie utrudniony dla osób spoza dużych aglomeracji (wg GUS różnica pomiędzy dużymi miastami a wsią, w odsetku studiujących w grupie wiekowej lata, wynosiła w 2005 r. 13,5%). Z drugiej strony kryteria przyznawania stypendiów naukowych powinny być zrewidowane, aby zapewnić większe niż obecnie wsparcie rzeczywiście najlepszym. Zarówno międzynarodowe, jak i krajowe badania dowodzą, że musimy jeszcze wiele poprawić w szkolnictwie wyższym, aby można było uznać, że dobrzy absolwenci uczelni mają kompetencje odpowiednie z perspektywy potrzeb przyszłych pracodawców. Według badań 1 ankietowych Światowego Forum Gospodarczego, Polska pod tym względem zajmuje 19 miejsce w poszerzonej UE z oceną 4 w skali 1-7. Z kolei badanie wśród polskich przedsiębiorców wykazało między innymi, że jedynie 6% ocenia wysoko umiejętności podejmowania decyzji nowo zatrudnionych absolwentów uczelni. Jeszcze gorzej oceniane są umiejętności absolwentów w zakresie zarządzania projektami2 aż 81% pracodawców uważa je za niskie, a pozostałe 19% za średnie . 1 Światowe Forum Gospodarcze (2007), 2 Państwowa Komisja Akredytacyjna (2007), Źródło: Raport o kapitale intelektualnym w Polsce, s. 75 inn.

28 Szkolnictwo wyższe KONSEKWENCJE DLA RYNKU PRACY
Nadpodaż absolwentów z wykształceniem humanistycznym Deficyty specjalistów z zakresu nauk ścisłych, zwł. związanych z nowymi technologiami, pogłębiane przez „brain draining” Duża podaż osób z wyższym wykształceniem (szczególnie w okresach „rynku pracodawcy”) skutkuje: wypieraniem z rynku osób o niższych kwalifikacjach zatrudnianiem osób z wyższym wykształceniem na stanowiskach poniżej ich kwalifikacji niższymi płacami dla tej grupy, co z kolei skłania do emigracji zarobkowej najbardziej mobilną część siły roboczej

29 Kształcenie ustawiczne/LLL
STRUKTURA WIEKOWA I POZIOM UCZESTNICTWA Tylko 16,2% Polaków w wieku lata korzysta z jakichkolwiek form zdobywania wiedzy. To powoduje, że osoby 50+, które są często w pełni sprawne fizycznie i psychicznie, przestają być aktywne zawodowo i społecznie tylko dlatego, że nie aktualizują swojej wiedzy i umiejętności Badanie „Rynek pracy a osoby bezrobotne 50+. Bariery i szanse” Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce pokaza³o, ¿e praktycznie nie ma oferty edukacyjnej przystosowanej do potrzeb i możliwości osób 50+. Nie mają jej ani placówki publiczne, ani prywatne czy pozarządowe. Przyczyną bierności edukacyjnej osób 50+ jest również ich niechętny stosunek do edukacji, powiązany z biernym stylem życia zawodowego i społecznego. „Rynek pracy a osoby bezrobotne 50+. Bariery i szanse”, Akademia Filantropii, Warszawa (2007).

30 Kształcenie ustawiczne/LLL
NOWE TECHNOLOGIE Wykorzystanie nowoczesnych technologii w upowszechnianiu LLL jest utrudnione ze względu na niskie kompetencje ICT grup biorących najmniejszy udział w kształceniu ustawicznym oraz z uwagi na niedostateczny rozwój infrastruktury Dane Eurostatu za Raportem o kapitale intelektualnym Polski, s. 114

31 Kształcenie ustawiczne/LLL
GŁÓWNE BARIERY I PROBLEMY ORAZ KONSEKWENCJE DLA RYNKU PRACY Niski poziom aktywności zawodowej Polaków… Niski wiek wyjścia z rynku pracy… Niechęć do udziału w kształceniu ustawicznym… Brak nawyków, a często również umiejętności uczenia się przez całe życie… …utrudniają Polsce osiągnięcie celów Strategii Lizbońskiej

32 Wnioski 7,8% gospodarstw domowych w Małopolsce, przebadanych w ramach projektu MSAP i UJ, deklaruje brak dostępu do szkół i przedszkoli publicznych* - 4 razy więcej na wsi niż w miastach Poprawa dostępności i jakości wczesnej edukacji to klucz do ograniczenia nierówności społecznych Edukacja młodzieży powinna uwzględniać nabywanie umiejętności poszukiwania pracy i uczenia się przez całe życie Bezpłatna wyższa edukacja nie uwzględniająca potrzeb rynku pracy jest inwestycją, która nie przynosi korzyści na poziomie adekwatnym do nakładów Dobrze zaplanowana i wdrażana interwencja z EFS może i powinna w znaczący sposób wpłynąć na poprawę stanu edukacji w Małopolsce i pośrednio na sytuację na małopolskim rynku pracy *W projekcie „Małopolski system analiz i programowania polityk rynku pracy” przebadano 2498 gospodarstw domowych z terenu Małopolski.

33 Dziękuję Państwu za uwagę