Chemia w życiu człowieka

Prezentacja na temat: "Chemia w życiu człowieka"— Zapis prezentacji:

1 Chemia w życiu człowieka

2 Chemia – zastosowania ogólne
Chemia zajmuje się oprócz badaniem substancji występujących na Ziemi i we Wszechświecie również wykorzystywaniem produktów pochodzenia naturalnego i otrzymywaniem substancji syntetycznych. Gotowanie, fermentacja, produkcja szkła, metalurgia są to wszystko procesy chemiczne znane od zarania cywilizacji. Produktem współczesnej technologii chemicznej są tworzywa wynylowe, teflon, ciekłe kryształy, półprzewodniki i nadprzewodniki.

3 Postęp w chemii od XX wieku
XX wiek przyniósł wielki postęp w zrozumieniu zdumiewającej i złożonej chemii organizmów żywych, a ogromne nadzieje niesie ze sobą możliwość wyjaśnienia na poziomie molekularnym ich funkcjonowania i przyczyn powstawania chorób. Współczesna chemia wspomagana coraz bardziej wyrafinowaną aparaturą, zajmuje się badaniami substancji tak małych, jak pojedyncze atomy i tak dużych i złożonych jak DNA, zbudowany z milionów atomów. Można nawet planować otrzymywanie nowych substancji mających wymagane właściwości, a następnie je syntetyzować. Niezwykłe jest tempo w jakim rozwija się wiedza chemiczna: do chwili obecnej zbadano i wytworzono ponad 8 mln różnych substancji chemicznych zarówno naturalnych, jak i syntetycznych. Jeszcze w 1965 liczba ta była mniejsza niż 500 tys.

4 Metale powszechnego użytku:
-glin -miedź -żelazo -srebro -rtęć

5 Glin Aluminium, czyli glin, jest po tlenie i krzemie najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem w górnych warstwach skorupy ziemskiej. Czysty glin jest bardzo lekkim i miękkim metalem, dobrze przewodzącym prąd elektryczny. Świeżo wytworzony glin odznacza się dużą reaktywnością i reaguje z tlenem, wodą, kwasami i zasadami. Naczynia aluminiowe, folia aluminiowa czy przewody elektryczne z aluminium są bardzo tanie i znajdują się chyba w każdym mieszkaniu. Duże zastosowanie w wielu dziedzinach mają związki glinu. Wykorzystuje się je m.in. w medycynie np. używany przy stłuczeniach Altacet zawiera sole glinu. Związki glinu dodaje się też do pudru kosmetycznego

6 Fragmenty naczyń Ceramika neolityczna jest w dotyku śliska - wynika to z małej ilości domieszki schudzającej i dużego "udziału" gliny w naczyniu.

7 Miedź Miedź jest metalem półszlachetnym. W przyrodzie występuje w rudach miedzi i, dużo rzadziej, w stanie rodzimym, tzn. w postaci czystego pierwiastka. Rudy miedzi zawierają najczęściej siarczek miedzi(I) chociaż zdarzają się też związki o bardziej złożonej strukturze. Miedź znano już w starożytności, przede wszystkim dlatego, że występowała w stanie rodzimym i mogła być obrabiana bez uprzedniego wydzielenia z rudy. Ponadto, jeśli nawet pozyskiwano ją z rud, to dość łatwo można ją było wydzielić. Dzięki temu miedź i jej stopy stanowiły główny metal użytkowy aż do późnego średniowiecza, wielką popularnością cieszył się zwłaszcza brąz. Miedź jest składnikiem wielu stopów, oprócz brązu do najbardziej znanych należy mosiądz. Brązy odznaczają się dużą twardością, do tej pory używa się ich do odlewania dzwonów, pomników i rzeźb.

8 Miedź rodzima Miedź wytworzona

9 żelazo Żelazo znane w starożytności było w porównaniu z później produkowaną stalą bardzo miękkie, (choć twardsze od miedzi). Dużą twardość stali zapewniają, bowiem domieszki węgle, które można wprowadzić dopiero po ogrzaniu stępionego żelaza do odpowiednio wysokiej temperatury. Dopiero około VIw.P.n.e. Nauczono się wytwarzać stal na tyle twardą, że zaczęła wypierać brąz. Wiemy też, że żelazo stanowi główny składnik metalicznego jądra Ziemi. Jedną z cech charakterystycznych tego metalu są jego właściwości magnetyczne czyli wrażliwość na działanie pola magnetycznego. Nie istnieje chyba żaden pierwiastek o tak wielkim zastosowaniu jak żelazo. Żeliwo, czyli żelazo z dużą domieszką węgla służy do wyrobu tanich odlewów, będących korpusami maszyn; w naszych domach często są żeliwne wanny czy kaloryfery. Wykorzystuje się ją również do :wyrobu konstrukcji mostów, kadłubów statków, dźwigów, masztów, szyn kolejowych, gwoździ, igieł i odrodzeń.

10 Żelazo rodzime Żelazo wytworzone

11 Srebro Srebro występuje w złożach głównie w postaci siarczku srebra AgS, zwanego argentytem, choć można też spotkać srebro rodzime, czyli kruszec srebrny. Przez stulecia wytwarzano ze srebra monety i biżuterię oraz przedmioty użytkowe, gdyż jest ono metalem o ładnym połysku, topiącym się w stosunkowo niskiej temperaturze (poniżej 1000C), a przy tym nie ulega korozji. Amalgamat srebra jest materiałem stosowanym na przestrzeni dziesięcioleci przez stomatologów do wypełniania ubytków w zębach. Dużym odbiorcą srebra jest przemysł elektromechaniczny, bowiem metal ten należy do dobrych przewodników ciepła i elektryczności. Ponieważ srebro jest wyjątkowo błyszczące, stosuje się je w lustrach jako warstwę odbijającą światło. W fotografii do tej pory używa się halogenków srebra, gdyż są to związki rozkładające się łatwo pod wpływem światła z wydzieleniem srebra.

12 Srebro rodzime Wyrób z srebra

13 rtęć Pary rtęci podczas ochładzania ulegają kondensacji, tworząc srebrzystobiałą, lśniącą ciecz. Jest to dość prosta metoda otrzymywania rtęci, jednak bardzo niebezpieczna dla zdrowia gdyż pary rtęci, podobnie jak związki rtęci, są toksyczne. Rtęć wykorzystywana jest do napełniania termometrów i barometrów. Stanowi element ogniwa, Westona, które stosuje się w analityce chemicznej jako wyjątkowo stabilne źródło napięcia, wchodzi też, (chociaż coraz rzadziej z powody toksyczności) w skład baterii używanych, na co dzień.

14 Rtęć rodzima Rtęć zamarznięta

15 Substancje dodawane do żywności
Zazwyczaj nie zastanawiamy się, co naprawdę zjedliśmy podczas posiłku, który miał być pożywny i zdrowy. Tymczasem sezonowe do tej pory owoce i warzywa są dostępne przez cały rok, przetwory kupowane w sklepach mają niebotycznie długie terminy przydatności do spożycia i intensywną barwę oraz wspaniały aromat.

16 Środki konserwujące Nasi przodkowie chcąc przedłużyć przydatność do spożycia mięsa czy ryb, wędzili je, suszyli lub mocno solili. Nasze babcie smażąc konfitury, przygotowywały nie tylko smaczny deser, ale i produkt, dający się długo przechowywać. Pierwszymi naturalnymi środkami chroniącymi żywność przed zepsuciem były sól i cukier, nieco później odkryto konserwujące właściwości octu. Obecnie lista środków konserwujących jest znacznie dłuższa. Do najpopularnieszych należą: przeciwutleniacze , barwniki, aromaty.

17 Oznaczenia, nazwa związku zastosowanie:
Konserwanty E 210 Kwas benzoesowy Majonezy, marynaty, konserwy warzywne i owocowe E 211 Benzoesan sodu E 220 Tlenek siarki(IV) Powidła, dżemy, soki owocowe wysoko słodzone, koncentraty i przeciery pomidorowe, wino i miody pitne, piwo, suszone owoce- morele, gruszki i śliwki E 221 Siarczan(IV) sodu E 236 Kwas mrówkowy Soki owocowe wysoko słodzone, surowe soki owocowe, wędzone ryby E 237 Mrówczan sodu E 249 Azotan(III) potasu Wędzonki, peklowane wędliny i peklowane konserwy mięsne E 250 Azotan(III) sodu E 251 Azotan(V) sodu Sery dojrzewające, wędliny surowe wędzone typu salami E 252 Azotan(V) potasu E 260 Kwas octowy Stosowany w rozcieńczeniu do śledzi, grzybów i sałatek w occie oraz innych marynat Przeciwutleniacze E 300 Kwas askorbinowy (witamina C) Wino, przetwory mleczne, konserwy mięsne, przetwory zbożowe, piwo

18 Substancje chemiczne niezbędne organizmom żywym
Pod wpływem ogrzewania produkty żywnościowe ulegają zwęgleniu, a na ściankach probówki osadza się para wodna. Oznacza to, że głównymi pierwiastkami wchodzącymi w skład produktów żywnościowych są węgiel, tlen i wodór. I właśnie z tych pierwiastków składa się ciało ludzkie, ponieważ odżywiamy się głównie po to, aby dostarczyć naszemu organizmowi składników budulcowych.

19 Pierwiastki wchodzące w skład organizmów żywych można podzielić w zależności od ich udziału procentowego na: -główne składniki budulcowe stanowiące od 2- 65% masy organizmów żywych; należą do nich :tlen, węgiel, wodór i azot; -makroskładniki (makroelementy) stanowiące od 0,01 do 2% masy organizmów; należą do nich m.in.: wapń, magnez, fosfor; -mikroskładniki (mikroelementy) występujące w ilościach poniżej 0,01%, zwane także pierwiastkami śladowymi, do których zaliczamy m.in.: żelazo, jod i fluor.

20 Leki i trucizny Wiele leków to skomplikowane związki chemiczne. Aktywne składniki leków wpływają na niektóre funkcje naszego organizmu, aby zwalczyć chorobę, złagodzić cierpienie itp. Niektóre leki hamują działanie enzymów bakteryjnych, co powoduje, że komórki bakteryjne nie rosną i się nie rozmnażają. Z leków o takim działaniu najszerzej stosowana jest penicylina.

21 Historia lekarstw Nowoczesna farmacja ma swe źródło w ziołolecznictwie. Grecki lekarz Hipokrates już 400 lat p.n.e. zalecał wywar z liści wierzby jako środek przeciwbólowy. W XVIII w., zgodnie ze wskazaniami medycyny ludowej, stosowano wywar z kory wierzbowej do obniżenia gorączki. Dużo później zbadano, że substancja zawarta w korze i liściach wierzby sama w sobie nie ma żadnych właściwości leczniczych. Dopiero organizm ludzki przetwarza ją w związek aktywny zwany kwasem salicylowym. Pochodna kwasu salicylowego to czynny składnik aspiryny, który do dzisiaj służy jako lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Niektóre leki hamują działanie enzymów bakteryjnych, co powoduje, że komórki bakteryjne nie rosną i się nie rozmnażają. Z leków o takim działaniu najszerzej stosowana jest penicylina. Została ona odkryta przez przypadek. W r. szkocki lekarz i biolog Aleksander Fleming zauważył, że nie toksyczna w stosunku do zwierząt pleśń o nazwie pędzlak wytwarza substancję hamującą rozwój bakterii.

22 Nawozy sztuczne Głównym celem stosowania nawozów sztucznych jest zwiększenie produkcji płodów rolnych. Gleba, jeżeli ma być żyzna, wymaga dostarczania jej składników mineralnych: pierwiastków takich jak azot, fosfor, potas, i inne- w przywalanej postaci. Eksploatacja gleby powoduje ich stały ubytek. Uzupełniać je można w sposób naturalny (nawozy pochodzenia zwierzęcego, komposty) oraz stosując nawozy sztuczne. W obu przypadkach substancjami czynnymi są związki chemiczne wymienionych wyżej pierwiastków. A więc tylko nie właściwe stosowanie nawozów sztucznych jest szkodliwe. Zauważamy, że stosowanie tych nawozów zlikwidowało klęskę głodu w wielu krajach.

23 Prezentacja została zaprojektowana i wykonana przez
Aleksandre Rojek