Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (PLH )

Prezentacja na temat: "Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (PLH )"— Zapis prezentacji:

1 Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (PLH 280007)
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Opracowanie projektów planów ochrony obszarów Natura 2000 w rejonie Zalewu Wiślanego Zalew Wiślany (PLB ) Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (PLH ) Spotkanie informacyjne Elbląg, 16 stycznia 2014 r.

2 Obszar zainteresowania

3 Kierownik projektu: dr Andrzej Osowiecki (Instytut Morski w Gdańsku)
Zespół wykonawców Kierownik projektu: dr Andrzej Osowiecki (Instytut Morski w Gdańsku) Zakres prac Koordynator Instytucja Siedliska lądowe i gatunki roślin mgr Sebastian Nowakowski, PZPK PKMW dr hab. Jerzy Solon, prof. IGiPZ PAN Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska – Warszawa Ptaki prof. dr hab. Włodzimierz Meissner dr Szymon Bzoma Uniwersytet Gdański GBPW KULING Ryby dr hab. Jacek Kozłowski , prof. UWM dr inż. Krzysztof Kozłowski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Baza pokarmowa ryb i ptaków mgr Radosław Opioła Instytut Morski w Gdańsku Bezkręgowce i kręgowce lądowe dr Mateusz Ciechanowski Hydrologia dr Jacek Nowacki Geologia i geomorfologia prof. dr hab. Stanisław Rudowski Ochrona brzegów mgr inż. Helena Boniecka Planowanie przestrzenne dr hab. Jacek Zaucha, prof. UG Mapy w systemie GIS mgr Joanna Pardus

4 Nadzór merytoryczny Zamawiający : Urząd Morski w Gdyni
Zespół Opiniujący: Recenzenci: K. Skóra, P. Pawlaczyk, M. Jarzemski, P. Chylarecki Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

5 Harmonogram prac Początek Projektu 22 października 2011 r.
Inwentaryzacja przyrodnicza listopad 2011 r. – październik 2013 r. Konsultacje społeczne styczeń 2014 r. – kwiecień 2014 r. Wstępna wersja programów zarządzania i planów ochrony 22 kwietnia 2014 r. Ostateczna wersja programów zarządzania i planów ochrony 31 lipca 2014 r.

6 Zakres prac etapu I pozyskanie dokumentacji, materiałów oraz danych kartograficznych wraz z oceną istniejących danych, przygotowanie wniosków i uzyskanie zgody na badania terenowe, opracowanie metodyk inwentaryzacji oraz zaakceptowanie ich przez Zespół Opiniujący i Zamawiającego, konsultacja metodyk z Wykonawcami planów ochrony Zalewu Szczecińskiego i Zatoki Pomorskiej, przeprowadzenie inwentaryzacyjnych badań terenowych, na podstawie których opracowano Sprawozdania zbiorcze z wyników inwentaryzacji dla obszarów PLH i PLB

7 Zakres prac etapu II Konsultacje społeczne
– spotkanie informacyjne – I spotkanie warsztatowe (Zagrożenia i sposoby ich eliminacji) – II spotkanie warsztatowe (Wstępne zapisy do planów ochrony) – spotkanie podsumowujące (Wypracowana wersja zapisów do planów ochrony) … etap III: przygotowanie programu zarządzania i projektów planów ochrony obszarów Natura 2000

8

9 Siedliska wodne: 1130 Ujścia rzek, 1150-1 Zalewy (siedlisko priorytetowe)
Autorzy: Jacek Nowacki, Joanna Fac-Beneda, Helena Boniecka, Wojciech Gawlik, Agnieszka Gajda, Paulina Brzeska

10 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Za siedlisko 1130 uznano ujścia rzek: Wisła Królewiecka, Szkarpawa, Nogat, Elbląg wraz z Zatoką Elbląską. Za kryterium wyboru przyjęto intensywność wymiany wód, która w Zalewie Wiślanym wynika głównie ze zmian poziomu wód i największe są w jego części zachodniej. Przy wzroście poziomu wody powodują one podparcie odpływu i cofkę a przy spadku przepłukiwanie ujścia, utrudniające osadzanie się materiału sedymentacyjnego w ujściu i na jego przedpolu. Pominięcie pozostałych cieków Zalewu Wiślanego (Kamionka, Kamienica, Narusa, Bauda oraz Pasłęka) wynika z faktu, że w ich ujściach intensywność wymienionych procesów i zasięg cofki jest mniejszy. Za granicę siedliska ujście rzeki (1130), w przypadku obszaru Natura 2000 Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (PLH ) przyjęto: od strony lądu granicę średniego (z wielolecia) zasięgu oddziaływania wód zalewu (cofki) w nurcie. Wobec braku elementów morfologicznych budowanych przez materiał sedymentacyjny nanoszony przez rzekę (łachy, mielizny), za granicę od strony Zalewu Wiślanego przyjęto linię styczną do brzegu przecinającą nurt. Ze względu na to, że zasięg cofki, we wszystkich wymienionych siedliskach sięga daleko poza obszar Natura 2000 Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana (PLH ) oraz na to, że rzeki oddziaływają na obszary przyległe, za granicę lądową wymienionych siedlisk przyjęto koryta rzeczne i przyległe do nich obszary lądowe w granicach obszaru Natura 2000.

11 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametry i wskaźniki, opracowane przez Wykonawcę, na podstawie, których wykonano ocenę stanu ochrony siedliska 1130

12 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/wskaźnik Opis Powierzchnia siedliska Obszar siedliska wyznaczany na podstawie: od strony lądu - granica średniego (z wielolecia) zasięgu oddziaływania wód zalewu (cofki) w nurcie. - od strony zalewu - wobec braku dających się wyróżnić elementów morfologicznych budowanych przez materiał sedymentacyjny nanoszony przez rzekę (łachy, mielizny), za granicę od strony Zalewu Wiślanego przyjęto linię styczną do brzegu przecinającą nurt.

13 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/wskaźnik Opis Struktura i funkcja Charakterystyka przepływu Charakterystyka reżimu hydrologicznego ujścia rzeki na podstawie analizy przepływu. Charakter i modyfikacja brzegów Opis charakteru brzegów rzeki lub potoku, sztuczne lub naturalne modyfikacje brzegów i ich typ. Zabudowa techniczna Opis występowania sztucznych barier ograniczających migracje organizmów wodnych i transport rumowiska rzecznego. Wskaźnik antropogenizacji strefy brzegowej w bezpośrednim sąsiedztwie ujścia Ocena stanu działań związanych z ochroną brzegów morskich – długość odcinków chronionych, z podziałem na typy budowli ochronnych oraz planowanych działań ochronnych związanych ze wzrostem oddziaływania czynników hydrodynamicznych na strefę brzegową.

14 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/wskaźnik Opis Szanse zachowania siedliska Ocena możliwości zachowania siedliska lub jego poprawy na podstawie rozpoznanego stanu siedliska oraz istniejących i potencjalnych zagrożeń.

15 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Opis waloryzacji parametrów i wskaźników oceny stanu ochrony siedliska 1130

16 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/Wskaźnik Ocena FV (właściwy) U1 (niezadowalający) U2 (zły) Powierzchnia siedliska Nie zmniejsza się, nie jest antropogenicznie pofragmentowana. Wykazuje powolny trend spadkowy lub jest antropogenicznie pofragmentowana. Wykazuje szybki trend spadkowy lub jest silnie antropogenicznie pofragmentowana. Struktura i funkcja Charakterystyka przepływu Średnia wartość stanu w okresie sprawozdawczym mieści się w przedziale zmian od średniej niskiej wody (SNW) do średniej wysokiej wody (SWW). Odchylenie do 5% średniej wartości stanu w okresie sprawozdawczym poniżej średniej niskiej wody (SNW) lub powyżej średniej wysokiej wody (SWW). Odchylenie powyżej 5% średniej wartości stanu w okresie sprawozdawczym poniżej średniej niskiej wody (SNW) lub powyżej średniej wysokiej wody (SWW).

17 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/Wskaźnik Ocena FV (właściwy) U1 (niezadowalający) U2 (zły) Charakter i modyfikacja brzegów Brzegi ujściowego odcinka rzeki całkowicie naturalne nieuregulowane i niezabudowane. Najbliższe brzegom obiekty trwałe – budynki, obiekty infrastruktury itp. w odległości od brzegu ujścia nie mniejszej niż 50 m. Brak zabudowy brzegu. Najbliższe brzegom obiekty trwałe – budynki, obiekty infrastruktury itp. w odległości od brzegu ujścia nie mniejszej niż 50 m. Najwyżej na 30% długości prawego brzegu ujścia i najwyżej na 30% długości lewego brzegu ujścia brzegi te uregulowane, przy ewentualnym zastosowaniu tylko biotechnicznych metod. Co najmniej jeden z brzegów ujścia rzeki jest uregulowany na odcinku większym niż 30 % jego długości, lub (i) łączna długość odcinków uregulowanych przekracza 30% łącznej długości brzegów ujścia, lub (i) obiekty trwałe - budynki, obiekty infrastruktury itp. w odległości od brzegu ujścia nie mniejszej niż 50 m.

18 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/Wskaźnik Ocena FV (właściwy) U1 (niezadowalający) U2 (zły) Zabudowa techniczna Naturalny, nie obudowany wypływ wody z rzeki do morza. Brak sztucznych przeszkód (np. progów podwodnych) usytuowanych w poprzek rzeki. Budowle liniowe (dwie lub jedna) kierujące i ewentualnie zwężające, wypływ wody z rzeki do morza (palisada, ścianka szczelna, narzut kamienny itp.) wychodzące w morze do głębokości dna nie większej niż 2 m lub (i) niewysoki próg podwodny w poprzek rzeki (do wys. 0,3 m nad dnem). Budowle liniowe kierujące wypływ wody z rzeki do morza (palisada, ścianka szczelna, narzut kamienny itp.) lub falochrony bądź inne budowle portowe wychodzące w morze do głębokości dna powyżej 2 m lub (i) sztuczny próg w poprzek rzeki (o wysokości powyżej 0,3 m nad dnem) lub (i) inne obiekty techniczne w korycie rzeki.

19 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/Wskaźnik Ocena FV (właściwy) U1 (niezadowalający) U2 (zły) Wskaźnik antropogenizacji strefy brzegowej w bezpośrednim sąsiedztwie ujścia Nie występują (nie wystąpiły) zmiany naturalnego charakteru brzegu morskiego (umocnienia brzegowe, efekty sztucznego zasilania, zabudowa, infrastruktura, itp.) w strefach bezpośrednio sąsiadujących z nurtem rzeki po obu jego stronach. Zasięg stref sąsiadujących – zgodnie z definicją. W strefach bezpośrednio sąsiadującymi z ujściem rzeki (definicja) występują (wystąpiły) trwale lub czasowo zmiany naturalnego charakteru brzegu morskiego na odcinku o długości łącznej wzdłuż brzegu (brzeg po lewej stronie ujścia i brzeg po prawej stronie ujścia) nie większej niż 100 m, w odległości od brzegu ujścia rzeki nie mniejszej niż 50 m. W strefach bezpośrednio sąsiadującymi z ujściem rzeki (definicja) występują (wystąpiły) trwale lub czasowo zmiany naturalnego charakteru brzegu morskiego na odcinku o długości łącznej wzdłuż brzegu (brzeg po lewej stronie ujścia i brzeg po prawej stronie ujścia) większej niż 100 m lub (i) odległość miejsc (elementów) które uległy, lub ulegają zmianom, od brzegu ujścia rzeki wynosi mniej niż 50 m.

20 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/Wskaźnik Ocena FV (właściwy) U1 (niezadowalający) U2 (zły) Szanse zachowania siedliska Brak zagrożeń i negatywnych trendów. Zachowanie siedliska w stanie niepogorszonym w perspektywie lat jest niemal pewne. Zachowanie siedliska w stanie niepogorszonym w perspektywie lat nie jest pewne, ale jest prawdopodobne, o ile uda się zapobiec istniejącym zagrożeniom. Zachowanie siedliska w stanie niepogorszonym w perspektywie lat będzie bardzo trudne: zaawansowane procesy recesji, silnie negatywne trendy lub znaczne zagrożenia.

21 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Waloryzacja parametrów i wskaźników oceny stanu ochrony siedliska 1130

22 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Parametr/wskaźnik (*wskaźniki kardynalne) Ocena Powierzchnia FV Struktura i funkcja Charakterystyka przepływu * Charakter i modyfikacja brzegów * Zabudowa techniczna * Wskaźnik antropogenizacji strefy brzegowej w bezpośrednim sąsiedztwie ujścia* Szanse zachowania siedliska U1 Ocena globalna

23 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Obszarem siedliska jest cały akwen Zalewu Wiślanego w granicach obszaru PLH

24 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Parametry i wskaźniki, opracowane przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska*, na podstawie, których wykonano ocenę stanu ochrony siedliska * Zalewska-Gałosz J. 1150* Zalewy i jeziora przymorskie (laguny). W: Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część pierwsza. Red.: Mróz W. Biblioteka Monitoringu Środowiska. GIOŚ: 36-45

25 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)

26 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)

27 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Opis waloryzacji parametrów i wskaźników oceny stanu ochrony siedliska

28 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)

29 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)

30 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)

31 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Waloryzacja parametrów i wskaźników oceny stanu ochrony siedliska

32 1150-1 Zalewy (podtyp siedliska 1150 Zalewy i jeziora przymorskie)
Parametr/wskaźnik (*wskaźniki kardynalne) Ocena Powierzchnia siedliska U1 Struktura i funkcje Liczba zbiorowisk* FV Obecność hydrofitów* Obecność ramienic Zasilanie wodami słonymi* Przezroczystość wody [m] Azot nieorganiczny [mg/dm3]* Fosfor nieorganiczny [mg/dm3]* Zawartość chlorków [mg/dm3]* Odczyn wody [pH]* Ogólnie struktura i funkcje Perspektywy ochrony Ocena globalna

33 Zagrożenia siedliska 1130 Ujścia rzek (estuaria)
Poziom Kod Nazwa Wewnętrzne /zewnętrzne M J Modyfikowanie prądów rzecznych wewnętrzne H J02.12 Tamy, wały, sztuczne plaże - ogólnie E06 Inne rodzaje aktywności człowieka związane z urbanizacją, przemysłem etc zewnętrzne G05 Inna ingerencja i zakłócenia powodowane przez działalność człowieka G05.01 Wydeptywanie, nadmierne użytkowanie E03 Odpady, ścieki G01.02 Turystyka piesza, jazda konna i jazda na pojazdach niezmotoryzowanych G01 Sporty i różne formy czynnego wypoczynku rekreacji, uprawiane w plenerze D06 Inne formy transportu i komunikacji J02.03 Regulowanie (prostowanie) koryt rzecznych i zmiana przebiegu koryt rzecznych L E03.01 Pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych / obiektów rekreacyjnych J02.02 Usuwanie osadów (mułu...) L07 Sztorm, cyklon D03.01 Obszary portowe F02.03 Wędkarstwo D01.01 Ścieżki, szlaki piesze, szlaki rowerowe G02 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna A08 Nawożenie/nawozy sztuczne zewnętrzne i wewnętrzne Poziom: H = wysoki, M = średni, L = niski

34 Zagrożenia siedliska 1150-1 Zalewy
Poziom Kod Nazwa Wewnętrzne /zewnętrzne H J02.12 Tamy, wały, sztuczne plaże - ogólnie wewnętrzne M E06 Inne rodzaje aktywności człowieka związane z urbanizacją, przemysłem etc zewnętrzne J prace związane z obroną przed aktywnością morza i ochroną wybrzeży, groble G05 Inna ingerencja i zakłócenia powodowane przez działalność człowieka G05.01 Wydeptywanie, nadmierne użytkowanie E03 Odpady, ścieki G01.02 Turystyka piesza, jazda konna i jazda na pojazdach niezmotoryzowanych G01 Sporty i różne formy czynnego wypoczynku rekreacji, uprawiane w plenerze D06 Inne formy transportu i komunikacji L E03.01 Pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych / obiektów rekreacyjnych J02.02 Usuwanie osadów (mułu...) L07 Sztorm, cyklon G02.08 Kempingi i karawaningi D03.01 Obszary portowe F02.03 Wędkarstwo D01.01 Ścieżki, szlaki piesze, szlaki rowerowe G02 Infrastruktura sportowa i rekreacyjna A08 Nawożenie/nawozy sztuczne zewnętrzne i wewnętrzne Poziom: H = wysoki, M = średni, L = niski

35 Siedliska lądowe i gatunki roślin
Sebastian Nowakowski

36 Zespół autorski w składzie:
Prace terenowe, dokumentacja, opracowanie tekstu i wstępne przygotowanie danych do GIS: Sebastian Nowakowski (PZPK PKMW, Stegna) Konsultacje merytoryczne: Jerzy Solon (IGiPZ PAN, Warszawa)

37 Metody inwentaryzacji szaty roślinnej
Lokalizacja płatów w terenie, Metodyka GIOŚ – częściowo zmodyfikowana, Zdjęcia fitosocjologiczne, spisy florystyczne, Prace wykonano w sezonach wegetacyjnych , uwzględniono również własne materiały z lat

38 Siedliska wymienione w SDF
Kod Chronione siedlisko przyrodnicze Reprezentatywność wg SDF Proponowana zmiana z uzasadnieniem 2110 Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych D C (wzmocnienie ochrony pasa wydmowego) 2120 Nadmorskie wydmy białe (Elymo-Ammophiletum) B — 2130 Nadmorskie wydmy szare A 2180 Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich 2190 Wilgotne zagłębienia międzywydmowe 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion D (niska reprezentatywność stwierdzonych obiektów) 3270 Zalewane muliste brzegi rzek 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 6510 Ekstensywnie użytkowane niżowe łąki świeże (Arrhenatherion) ew. C (ważne dla ochrony ptaków) 7120 Torfowiska wysokie zdegradowane lecz zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) 9130 Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati- Fagenion) Wykreślić z SDF (brak siedliska w Obszarze) 9190 Kwaśne dąbrowy (Quercion robori-petraeae) B (odpowiednia reprezentacja w terenie) 91D0 Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum) 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion) C (zmiana konieczna dla ochrony łęgów w Obszarze)

39 Siedliska niewymienione w SDF
Kod Chronione siedlisko przyrodnicze Proponowana reprezentatywność 1210 Kidzina na brzegu morskim C 2170 Nadmorskie wydmy z zaroślami wierzby piaskowej D 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo- Fagenion) 9160 Grąd subatlantycki Stellario-Carpinetum

40 Ocena stanu ochrony dla przedmiotów ochrony w Obszarze
Kod Nazwa przedmiotu ochrony Ocena ogólna w Obszarze 2120 Nadmorskie wydmy białe (Elymo-Ammophiletum) U1 2130 Nadmorskie wydmy szare U2 2180 Lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 91D0 Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum)

41 Ocena stanu ochrony dla proponowanych przedmiotów ochrony w Obszarze
Kod Nazwa proponowanego przedmiotu ochrony Ocena ogólna w Obszarze Wymienione w SDF 2110 Inicjalne stadia nadmorskich wydm białych FV 6510 Ekstensywnie użytkowane niżowe łąki świeże (Arrhenatherion) (U2) 9190 Kwaśne dąbrowy (Quercion robori-petraeae) U2 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion) Niewymienione w SDF 1210 Kidzina na brzegu morskim 9110 Kwaśne buczyny (Luzulo- Fagenion)

42 Reprezentatywność wg SDF
Gatunki roślin Kod Gatunek rośliny Reprezentatywność wg SDF Proponowana zmiana 2216 Lnica wonna Linaria loeselii (Linaria odora) B —

43 Najważniejsze zagrożenia
Kod Nazwa działalności Opis Najbardziej narażone siedliska B02 B02.02 Gospodarka leśna i plantacyjna i użytkowanie lasów i plantacji. Wycinka lasu Niewłaściwy skład gatunkowy zalesień. Usunięcie drzewostanu 2180, 9110, 9190, 91D0, 91E0 E03 E03.01 H03 H03.03 H05 Odpady, ścieki. Pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych / obiektów rekreacyjnych. Zanieczyszczenie wód morskich. Makrozanieczyszczenie morza (np. torebki foliowe, styropian). Zanieczyszczenie gleby i odpady stałe (z wyłączeniem zrzutów) Każde siedlisko, szczególnie jednak 1210 i 3150 oraz leśne G01.02 G01.03 Turystyka piesza, jazda konna i jazda na pojazdach niezmotoryzowanych. Pojazdy zmotoryzowane 2110, 2120, 2130 G05.01 Wydeptywanie, nadmierne użytkowanie Wydeptywanie przy plażach i kąpieliskach Siedliska nadmorskie 1210, 2110, 2120, 2130 G05.07 Niewłaściwie realizowane działania ochronne lub ich brak Przestarzałe metody walki z abrazją, niewłaściwe metody hodowli lasu, zaniechanie zabiegów pratotechnicznych, itd. Każde siedlisko

44 Najważniejsze zagrożenia
Kod Nazwa działalności Opis Najbardziej narażone siedliska I01 I02 K02.01 Nierodzime gatunki zaborcze. Problematyczne gatunki rodzime. Zmiana składu gatunkowego (sukcesja) Możliwa konkurencja międzygatunkowa. W przypadku siedlisk wydmowych – fanerofity, leśnych – zwłaszcza drzewa szpilkowe; także negatywny wpływ zwierząt (zgryzanie roślinności, zmiana stosunków wodnych wskutek działalności bobrów). Każde siedlisko, zwłaszcza wydmowe J03.02 Antropogeniczne zmniejszenie spójności siedlisk Budowa infrastruktury turystycznej, np. dojść doplażowych, zmiany użytkowania terenu, zbędne prace ziemne Wszystkie siedliska, zwłaszcza wydmowe, leśne i łąkowe J02 J02.01 Spowodowane przez człowieka zmiany stosunków wodnych. Zasypywanie terenu, melioracje i osuszanie - ogólnie Dawne melioracje odwadniające 7120, 7140, 91D0, 91E0

45 Krzysztof Kozłowski, Jacek Kozłowski
Ryby Krzysztof Kozłowski, Jacek Kozłowski

46 Metodyka inwentaryzacji - ryby
Normy: PN-EN 14757: 2005 „Jakość wody. Wytyczne dotyczące zakresu i wyboru metod pobierania próbek ryb” PN-EN 14011: 2006 „Jakość wody. Pobieranie próbek ryb z zastosowaniem elektryczności” Narzędzia: Sieci sektorowe Pułapki narybkowe Agregat elektryczny – zestaw klasyczny Dane literaturowe: „Inwentaryzacja ichtiofauny w polskiej części Zalewu Wiślanego wraz z Zatoką Elbląską”. MIR 2011 i MIR 2012

47 Lokalizacja stacji badawczych
Miejscowości: Przebrno, Skowronki, Frombork, Nowy Świat, Kąty Rybackie, Kadyny, Piaski Ujścia rzek: Elbląg, Szkarpawa, Bauda, Pasłęka Polder Różaniec Rezerwat Zatoka Elbląska

48 Skład gatunkowy Połowy badawcze w ramach Projektu: 22 gatunki
4 gatunki z II załącznika Dyrektywy Siedliskowej 3 gatunki wymienione w SDF Inwentaryzacja MIR: 45 gatunków 5 gatunków z II załącznika Dyrektywy Siedliskowej 4 gatunki wymienione w SDF

49 Propozycja zmiany oceny populacji
Gatunek Kod Ocena populacji wg SDF Propozycja zmiany oceny populacji Ustalenia na podstawie połowów badawczych i literatury Alosa fallax parposz 1103 B C Brak w połowach badawczych. Występowanie historyczne. Incydentalnie pojawia się w połowach komercyjnych. W przypadku wzrostu populacji w Bałtyku możliwy jest powrót do wód Zalewu Wiślanego. Petromyzon marinus minóg morski 1095 A Brak w połowach badawczych. Występowanie historyczne. Obszar jest potencjalnym korytarzem migracyjnym. Lampetra fluviatilis minóg rzeczny 1099 Nielicznie stwierdzony w połowach inwentaryzacyjnych. Obszar jest korytarzem migracyjnym. Cobitis tenia koza 1149 D Gatunek liczny w połowach, wykształcona stabilna populacja, stwierdzono typowe siedliska Pelecus cultratus ciosa 2522 Rhodeus sericeus amarus różanka 1134 Gatunek liczny w połowach, wykształcona stabilna populacja, stwierdzono typowe siedliska w szczególności Zatoka Elbląska Misgurnus fosilis piskorz 1145 Brak w SDF Stwierdzony w rowach odwadniających w polderze Różaniec

50 Potencjalne zagrożenia
Gatunek Potencjalne zagrożenia Alosa fallax parposz 1103 wykonanie i konserwacja toru wodnego Petromyzon marinus minóg morski 1095 zanieczyszczenie wód, zabudowa rzek (odcięcie od tarlisk) poza obszarem, kłusownictwo Lampetra fluviatilis minóg rzeczny 1099 Cobitis tenia koza 1149 Zabudowa brzegów, niszczenie litoralu Pelecus cultratus ciosa 2522 Rhodeus sericeus amarus różanka 1134 Zabudowa brzegów, niszczenie litoralu, zanik małży skójkowatych, ekspansja szczeżui chińskiej Misgurnus fosilis piskorz 1145 przebudowa, bagrowanie rowów odwadniających

51 Inne gatunki zwierząt Mateusz Ciechanowski

52 Inne gatunki zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej
Czego szukano? Gatunki wymienione w SDF – przedmioty ochrony Płazy Kumak nizinny (Bombina bombina) Ssaki Foka szara (Halichoerus gryphus) Gatunki możliwe do stwierdzenia Ssaki Bóbr (Castor fiber), wydra (Lutra lutra), nocek łydkowłosy (Myotis dasycneme) Płazy Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) Motyle Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar), czerwończyk fioletek (Lycaena helle), przeplatka aurinia (Euphydras aurinia) Chrząszcze Koziróg dębosz (Cerambyx cerdo), jelonek rogacz (Lucanus cervus), pachnica dębowa (Osmoderma barnabita), pływak szerokobrzeżek (Dytiscus latissimus), kreślinek nizinny (Graphoderus bilineatus)

53 Gatunki wymienione w SDF – przedmioty ochrony
Kumak nizinny (Bombina bombina) W 2011 roku znaleziono tylko jedno, efemeryczne stanowisko tego gatunku – płytki, okresowy zbiornik wodny przy parkingu koło plaży w Kadynach. Stan siedliska gatunku oceniono jako niezadowalający (U1). Nie potwierdzono jego występowania w tym miejscu w 2012 roku.

54 Gatunki wymienione w SDF – przedmioty ochrony
Foka szara Halichoerus grypus 35 obserwacji fok, w tym: 14 żywych, 21 martwych (2 × przyłów w sieci rybackie), 25 foki szare Halichoerus grypus, 1 foka obrączkowana Phoca hispida.

55 Brak istotnych zagrożeń: wystarczy ochrona bierna
Pozostałe gatunki Bóbr (Castor fiber) 13 czynnych stanowisk (rodzin), około 48 osobników Propozycja: umieścić w SDF jako kolejny przedmiot ochrony obszaru (ocena C) Brak istotnych zagrożeń: wystarczy ochrona bierna

56 Brak istotnych zagrożeń: wystarczy ochrona bierna
Pozostałe gatunki Wydra (Lutra lutra) 67 miejsc aktywności wydry Propozycja: umieścić w SDF jako kolejny przedmiot ochrony obszaru (ocena C) Brak istotnych zagrożeń: wystarczy ochrona bierna

57 Brak istotnych zagrożeń: wystarczy ochrona bierna
Pozostałe gatunki Nocek łydkowłosy (Myotis dasycneme) Pojedyncze przeloty zarejestrowane za pomocą detektora ultradźwięków nad Zalewem Wiślanym między Kadynami a Zatoką Elbląską Propozycja: umieścić w SDF z oceną D Brak istotnych zagrożeń: wystarczy ochrona bierna

58 Pozostałe gatunki ♂ ♀ Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar)
14 stanowisk Propozycja: umieścić w SDF jako kolejny przedmiot ochrony obszaru (ocena C) Wymaga ochrony czynnej – koszenia i/lub wypasu zachowania zbiorowisk łąkowych

59 Pozostałe gatunki ♂ ♀ Pachnica dębowa Osmoderma eremita (=O. barnabita) Wymaga ochrony biernej – zachowania starych, próchniejących drzew, będących siedliskiem gatunku 1 stanowisko w Kadynach Propozycja: umieścić w SDF jako kolejny przedmiot ochrony obszaru (ocena C)

60 Ptaki Zalewu Wiślanego
Szymon Bzoma, Włodzimierz Meissner

61 Ptaki lęgowe

62 Ptaki lęgowe Lęgowe populacje 17 gatunków wpisane są jako przedmioty ochrony w SDF W przypadku aż 6 z nich nie udało się potwierdzić lęgów w 2012 r., niektóre na pewno nie gniazdują w ostoi 7 innych gatunków lęgowych spełnia kryteria liczebności dla przedmiotów ochrony

63 Ptaki lęgowe - zagrożenia
Wśród przedmiotów ochrony są zarówno gatunki gniazdujące kolonijnie jak i w rozproszeniu na całym obszarze Gatunkom kolonijnym zagraża wzrost antropopresji (rozwój turystyki) Gatunkom gniazdującym w rozproszeniu zagraża eksploatacja trzciny i fragmentacja siedlisk

64 Ptaki migrujące i zimujące

65 Ptaki migrujące i zimujące
Populacje migrujące i zimujące 14 gatunków wpisane są jako przedmioty ochrony w SDF W trakcie liczeń od września 2011 do marca 2012 stwierdzano ponad ptaków wodnych w trakcie pojedynczych kontroli (maks w październiku) Najważniejsze dla nielęgowych ptaków są zachodnie fragmenty ostoi, Zatoka Elbląska i okolice Ujścia Pasłęki

66 Ptaki migrujące i zimujące - zagrożenia
Wzrost ruchu jednostek pływających w miejscach koncentracji Przyłów w sieciach rybackich