Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” PROGRAM KONTROLI PROGRAM KONTROLI Omówienie procedury sporządzania programu kontroli Dorota Rogóż WIOŚ w Krakowie r. 1

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Program kontroli oznacza indywidualny program kontroli danego zakładu (instalacji) oparty o zasadę 20/80, która oznacza, że do kontroli należy wybrać 20% zagadnień, które generują 80% problemów ekologicznych objętych celem danej kontroli. 2 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Zasada 20/80 w działalności kontrolnej oznacza, że kontroli należy poddać tych 20 % problemów w podmiocie, które w 80 % oddziałują na środowisko. Zasada została wprowadzona do Inspekcji Ochrony Środowiska opierając się na doświadczeniach norweskich. 3 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Program kontroli pozwala w sprawny sposób przeprowadzić kontrolę oraz zrealizować założone cele i priorytety. Przygotowywany jest po to, aby ograniczyć zakres prowadzonej kontroli do tych najważniejszych zagadnień, którymi kontrola powinna być objęta. 4 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Jest bardzo pomocny w wykonywaniu kontroli, gdyż określa ramy zakresu kontroli, porządkuje działania kontrolne, pozwala skupić się na istotnych problemach i zagadnieniach związanych z eksploatacją kontrolowanej instalacji, a poddanych analizie na etapie przygotowania do kontroli – nie pozwala ich „przeoczyć”. 5 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Sporządzanie Programu kontroli nie jest obowiązkowe, ale zalecane zwłaszcza dla inspektorów o niewielkim doświadczeniu w wykonywaniu kontroli. Dokument SK 1.1. Opis nowego Systemu Kontroli Sporządzanie Programu kontroli 6 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Opracowanie programu jest zwłaszcza konieczne w następujących przypadkach: - kontroli kompleksowej, która obejmuje całość zagadnień ochrony środowiska, - kontroli zakładów zaliczanych do I kategorii ryzyka, - kontroli w ramach cyklu kontrolnego, gdzie zakres kontroli określają wytyczne do danego cyklu kontrolnego, - w przypadku gdy kontrolę będzie wykonywał inspektor o niewielkim stażu pracy i doświadczeniu. Dokument SK 3. Programowanie kontroli Procedura sporządzania programu kontroli 7 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Niejednoznaczne zapisy w dokumentacji Systemu Kontroli, nie pozwalają na jednolite podejście inspektorów do sporządzania planu kontroli. 8 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Sporządzanie programu kontroli obejmuje prowadzenie wszystkich kontroli w terenie wykonywanych przez IOŚ. Dokument SK 3. Programowanie kontroli Procedura sporządzania programu kontroli Sporządzanie Programu kontroli nie jest obowiązkowe. Dokument SK 1.1. Opis nowego Systemu Kontroli Sporządzanie Programu kontroli 9 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” W szczególnej sytuacji, kiedy interwencja wskazuje, że niezbędne jest niezwłoczne podjęcie działań kontrolnych inspektor powinien przystąpić do czynności kontrolnych niezwłocznie i wówczas, jeśli miałoby to znacząco wydłużyć czas do rozpoczęcia kontroli, można odstąpić od sporządzenia programu kontroli. 10 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Inspektor sporządza program kontroli na piśmie i przedkłada go do oceny i akceptacji przełożonemu (naczelnikowi wydziału lub kierownikowi działu inspekcji). Program kontroli w formie pisemnej dołączany jest do akt zakładu. 11 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Dopuszczane jest odstąpienie przez inspektora od sporządzenia programu kontroli w przypadku pojawienia się nieoczekiwanych problemów w trakcie kontroli, wynikających z nieprzewidzianych sytuacji (jeżeli w ocenie inspektora będą one istotne dla kontroli). 12 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Opracowanie programu kontroli jest podstawową czynnością w przygotowaniu inspektora do kontroli. Inspektor przed przystąpieniem do wykonywania kontroli powinien być wyposażony w: m. in. w narzędzia wspomagające w tym program kontroli. Za całość przygotowań wraz ze sporządzeniem programu kontroli odpowiedzialny jest inspektor wyznaczony do przeprowadzenia kontroli. 13 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” W przygotowaniu programu kontroli istotnymi są: - listy kontrolne branżowe i horyzontalne - ocena ryzyka – kategoria do jakiej zakład jest zaliczony 14 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Przy opracowywaniu programu i doborze zagadnień do programu należy uwzględniać: 15 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3 rodzaj kontroliwnioski innych organów o przeprowadzenie kontroliczęstotliwość i rodzaj zgłaszanych interwencjiznajomość zakładu przez inspektorazagadnienia objęte kontrolą we wcześniejszych kontrolachcykle kontrolneposiadane pozwolenia i określone w nich wielkości i rodzaje emisji rocznych kategorię zakładu pod względem ryzyka i liczbę punktów z analizy wielokryterialnej

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Program kontroli powinien zawierać: W zakresie zagadnień ogólnych: - cel kontroli, - określenie zakresu kontroli (ochrona przed hałasem, gospodarka wodno – ściekowa, realizacja obowiązków w zakresie opakowań, ochrona powietrza, gospodarka odpadami), - priorytety działań kontrolnych (przestrzeganie decyzji z zakresu ochrony środowiska), - przewidywany czas kontroli, - określenie kontrolowanej instalacji,. 16 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” - miejsca oględzin (źródła emisji hałasu do środowiska, instalacje/urządzenia oczyszczania ścieków i wylot ścieków, miejsca emisji substancji do powietrza, miejsce magazynowania odpadów), - zaplanowane pomiary kontrolne (pomiar hałasu w porze dnia i w porze nocy), - upoważnionych do kontroli inspektorów. W zakresie zagadnień szczegółowych: -zestawienie najważniejszych zagadnień objętych zakresem kontroli. 17 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” System kontroli dopuszcza możliwości posiłkowania się zamieszczonym w dokumencie 3.1. Procedura sporządzania programu kontroli ramowym programem kontroli, przeniesionym z „Instrukcji przeprowadzania kontroli oraz podejmowania działań pokontrolnych przez służby IOŚ r.” (z aktualizacją): 18 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” RAMOWY PROGRAM KONTROLI 1. NIP, REGON, PKD, EKD, posiadane certyfikaty (ISO, EMAS) - lokalizacja jednostki, powierzchnia terenu, akt własności terenu lub umowa dzierżawy, odpis aktualny z KRS, - rodzaj prowadzonej działalności (opis technologii – rodzaj i wielkość produkcji daty uruchomienia, daty większych modernizacji i zmiany technologiczne, zużycie surowców), - zatrudnienie, ilość godzin pracy zakładu w ciągu doby, ilość dni pracy w ciągu roku. 19 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” 2. Legalność działalności wg przepisów prawa budowlanego - wypis z planu zagospodarowania przestrzennego, posiadane decyzje z zakresu prawa budowlanego (decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, pozwolenie na budowę, pozwolenia na użytkowanie, zmiana sposobu użytkowania). 3. Klasyfikacja (rozdział 7, art. 104, 105 i 106 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) - mikroprzedsiębiorca, - mały przedsiębiorca, - średni przedsiębiorca. 20 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” 4. Ochrona powietrza - źródła emisji: zorganizowana (technologia, kotłownia - moc pieca, rodzaj czynnika grzewczego) i niezorganizowana (posiadane środki transportu), agregaty prądotwórcze (rodzaj paliwa), przetaczanie paliw na stacji paliw, - stan formalno- prawny: 1) pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza; (czy na emitorach są zainstalowane króćce i stanowiska pomiarowe), 2) zgłoszenie instalacji do właściwego organu, pomiary emisji. 21 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” 5. Gospodarka wodna - źródła zaopatrzenia w wodę: własne ujęcie, wodociąg miejski (umowa z właścicielem sieci), - charakterystyka własnych ujęć wody: stan formalno - prawny, głębokość, realizacja obowiązków nałożonych w pozwoleniu wodno-prawnym, stan techniczny i eksploatacja ujęć, - ilość pobieranej wody w latach (czy jest zaprowadzony rejestr ilości pobieranej wody), wyposażenie w urządzenia pomiarowe. 22 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” 6. Gospodarka ściekowa - źródła powstawania ścieków, - plan sytuacyjny z układem sieci kanalizacyjnych i sposób odprowadzenia ścieków, rodzaj kanalizacji znajdującej się na terenie zakładu, -charakterystyka urządzeń do podczyszczania ścieków, stan techniczny i eksploatacja, - stan formalno-prawny (umowa z właścicielem sieci kanalizacyjnej, pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych). 23 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” 7. Gospodarka odpadami - źródła powstających odpadów, ewidencja ilościowo – jakościowa powstających odpadów, - sposób magazynowania odpadów na terenie jednostki i sposób postępowania z odpadami, - stan formalno-prawny: pozwolenie na wytwarzanie odpadów, zezwolenie na zbieranie, transport, przetwarzania i unieszkodliwienie odpadów, sprawozdanie do Urzędu Marszałkowskiego. 24 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” 8. Przestrzeganie przepisów z zakresu: ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawy z dnia 11 maja 2001r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej – ustawa nieaktualna. Ustawa z dnia 6 sierpnia 2013r. O gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (poz. 888). 9. Ochrona przed hałasem - źródła powstawania hałasu, - otoczenie zakładu ze szczególnym uwzględnieniem terenów chronionych, - stan formalno-prawny (pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska). 25 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” 10. Inne substancje i materiały niebezpieczne występujące w zakładzie: PCB i azbest. 11. Substancje zubażające warstwę ozonową (freony i halony) -rodzaje i liczba urządzeń wykorzystujących substancje kontrolowane (np.: freon R-22, R-12, itp.), -ilość czynnika w poszczególnych urządzeniach, umowa serwisowa, ilość czynnika uzupełnianego w roku Wyroby wprowadzone do obrotu po dniu 30 kwietnia 2004 r., podlegające ocenie zgodności w zakresie spełniania przez nie zasadniczych wymagań dot. ochrony środowiska. 26 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” 13. Poważne awarie przemysłowe - klasyfikacja zakładu w odniesieniu do warunków rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz.U. Nr 58, poz. 535). 14.Zamierzenia inwestycyjne i modernizacyjne dot. urządzeń ochrony środowiska (harmonogram realizacji). 27 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” 15. Opłaty z tytułu korzystania ze środowiska w zakresie: składowania odpadów na składowisku, wprowadzania zanieczyszczeń do powietrza (technologia, środki transportu), wprowadzania ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi, wprowadzania wód opadowych do ziemi lub do wód, poboru wody. 16. Wielkości charakterystyczne wielkość produkcji w roku, , ilość pobranej wody w roku: , ilość pobranej energii elektrycznej w roku: Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Wyniki badania ankietowego w części dotyczącej przygotowanie kontroli, zasady sporządzania programu kontroli Wnioski i rekomendacje Respondenci w większości pozytywnie oceniają dokumentację związaną z etapem przygotowania kontroli. Pojawiają się jednak opinie, że działania na tym etapie są silnie zbiurokratyzowane i czasochłonne. W związku z tym listy horyzontalne i branżowe powinny być wykorzystywane przez inspektorów z niewielkim stażem pracy. Podkreślano, że praca z wykorzystaniem list kontrolnych i horyzontalnych pozwoli im nabyć odpowiednie doświadczenie co przełoży się na skuteczne działania w zakresie realizowania kontroli. 29 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Rekomendacje Należy dążyć do uelastycznienia procedur związanych z przygotowaniem kontroli mając na uwadze przede wszystkim kontrole interwencyjne. Zaleca się wprowadzić w zakresie stosowania kontrolnych list horyzontalnych i kontrolnych list branżowych zasadę fakultatywności. 30 Ołtarzew r. I warsztat pn. "Planowania kontroli i przygotowania do kontroli" realizowanego w ramach Działania 3

Monitoring efektów realizacji Projektu PL0100 „Wzrost efektywności działalności Inspekcji Ochrony Środowiska, na podstawie doświadczeń norweskich” Dziękuję za uwagę 31