1 PROBLEM DECYZYJNY – KUPIĆ CZY WYPRODUKOWAĆ

2 Kupić czy wyprodukować Problem decyzyjny określany hasłowo „kupić czy wyprodukować” dotyczy wyboru zakresu prowadzonej przez firmę działalności, tzn. określenia, które działania opłaca się zlecić na zewnątrz. Zlecanie pewnych działań firmom zewnętrznym określa się jako outsourcing.

3 OUTSOURCING -DEFINICJA Outsourcing, jako koncepcja doskonalenia funkcjonowania przedsiębiorstw, prowadząca przede wszystkim do obniżania kosztów wyrobów lub usług oferowanych klientom, polega na korzystaniu z usług, półproduktów, jakie proponuje zewnętrzny wytwórca-oferent.

4 ISTOTA OUTSOURCINGU Myślą przewodnią outsourcingu jest koncentracja przedsiębiorstwa na własnych kompetencjach bazowych. Wszystkie procesy, które nie stanowią specjalności przedsiębiorstwa mogą być zlecane innym, dla których są one kompetencjami bazowymi.

5 Przykłady outsourcingu Oferta usług specjalistycznych, które przedsiębiorstwa mogą kupować na rynku, jest bogata i obejmuje mi.in.: usługi agencji reklamowych, pracowni badania rynku zbytu, organizację dystrybucji i usługi logistyczne, usługi public relations, doradztwo podatkowe i usługi księgowe, serwis ochrony mienia, doradztwo i usługi w zakresie informatyki, określanie kwalifikacji nowych pracowników, organizowanie szkoleń pracowników.

6 Outsourcing wewnętrzny i zewnętrzny. Outsourcing wewnętrzny oznacza rozproszenie określonych funkcji na przykład z centrali w kierunku spółek-córek, które jednak dalej pozostają w sferze wpływu spółki-matki. Ta wersja jest stosowana przez duże przedsiębiorstwa, gdy przekazywanie funkcji pozwala uzyskiwać przewagę konkurencyjną. Przy outsourcingu zewnętrznym określone usługi są za­kupywane od firm trzecich, które znajdują się poza koncernem. Pomiędzy tymi dwoma możliwościami stosowane mogą być warianty mieszane jak na przykład: założenie spółki jointventure, umowy kooperacyjne, alianse (sojusze) strategiczne.

7 SAMOZATRUDNIENIE Pewną formą outsourcingu jest „biznesing" czyli usamodzielnianie w sensie organizacyjnym i częściowo także finansowym stanowisk pracy, gdzie podejmowana jest próba przekształcania dominujących stosunków w środowisku pracy typu „pracownik — pracodawca" na układ czysto biznesowy. Następuje tu zastępowanie umowy o pracę kontraktem na wykonanie lub systematyczne wykonywanie określonej pracy

8 Outsourcing - zagrożenia Obok niewątpliwych zalet, stosowanie outsourcingu związane jest z licznymi zagrożeniami. Do najważniejszych można zaliczyć: zależność od innych przedsiębiorstw, mniejsze możliwości elastycznego kierowania funkcjami przekazywanymi na zewnątrz, zmiany cen usług zewnętrznych. Na przykład: Jeśli przedsiębiorstwo w ramach „odchudzania" zlikwiduje własne magazyny i tym samym przesunie część kosztów logistycznych na dostawców, może zostać zmuszone płacić w dłuższym okresie znacznie wyższe ceny za dostawy, Podobnie gdy przedsiębiorstwo zdecyduje się ograniczyć liczbę części (operacji) wytwarzanych przez siebie i przekazać ich wykonywanie na zewnątrz, to może zmniejszyć koszty produkcji i magazynowania, lecz jego funkcjonowanie stanie się bardziej podatne na zakłócenia. Brak jakiegoś elementu z kooperacji lub jego wada może unieruchomić produkcję i spowodować wysokie straty.

9 Kupić czy wyprodukować – bez redukcji na kosztach stałych Jeśli koszty stałe dla obu opcji są takie same (nie pojawiają się oszczędności w kosztach stałych po dokonaniu zlecenia na zewnątrz), wyboru dokonuje się przez porównanie ceny z jednostkowymi kosztami zmiennymi. W ówczas górną granicę opłacalności dla opcji kupna wyznaczają koszty decyzyjne, którymi są jednostkowe koszy zmienne, tzn. oferowana cena nie może być wyższa od tych kosztów. Koszty stałe niepodlegające redukcji są kosztami niedecyzyjnymi (nieistotnymi), bo jakakolwiek decyzja nie ma wpływu na ich poziom.

10 Kupić czy wyprodukować – bez redukcji na kosztach stałych Jeśli proponowana cena za usługę jest niższa od jednostkowych kosztów zmiennych produkcji, wówczas wybór jest oczywisty - należy wybrać opcję „kupić" bez względu na rozmiary zlecenia.

11 Kupić czy wyprodukować – przy oszczędnościach na kosztach stałych

12 PROCEDURA PODEJMOWANIA DECYZJI (zlecenie na zewnątrz daje oszczędności na kosztach stałych) Stosowanie outsourcingu związane jest z koniecznością podjęcia przez kierownictwo przedsiębiorstwa decyzji typu „make or buy" („produkować czy kupować"). We wstępnej fazie uwaga winna być skoncentrowana na korzyściach i kosztach. Najczęściej zlecenie na zewnątrz zmniejsza nam koszty stałe, ale cena jest wyższa od naszych jednostkowych kosztów zmiennych, Punktem wyjścia może być analiza oparta na koncepcji punktu krytycznego. Poszukuje się wówczas takiej wielkości zadań (operacji) przewidzianych do zlecenia na zewnątrz, przy której koszty wykonania zadania w przedsiębiorstwie („make") i poza nim („buy") będą równe, zgodnie z poniższą relacją:

13 Kupić czy wyprodukować – przy oszczędnościach na kosztach stałych

14 Kupić czy wyprodukować – przy oszczędnościach na kosztach stałych Problem wyboru występuje wówczas, gdy koszty stałe dla opcji „produkcja" są wyższe, a jednostkowe koszty zmienne niższe niż dla opcji przeciwnej, tzn. proponowana cena jest wyższa od jednostkowych kosztów zmiennych produkcji we własnym zakresie. Oznacza to, że zlecając na zewnątrz uzyskujemy oszczędności na kosztach stałych, ale będziemy ponosili wyższe koszty zmienne, czyli: - KSp > KSk - kzp < kzk Należy ustalić rozmiary produkcji, przy których KC będą dla obu wariantów jednakowe. W tej sytuacji decyzja zlecenia na zewnątrz zostanie podjęta, gdy KC w wyniku tej decyzji będą niższe od KC produkcji we własnym zakresie.

15 PROCEDURA PODEJMOWANIA DECYZJI

16 Kupić czy wyprodukować – występują oszczędności na kosztach stałych Najczęściej z opcją „kupować” wiąże się redukcja kosztów stałych. Wynika to z faktu, że na koszty stałe składają się: - koszty bezpośrednio związane z produkcją, która możemy zlecić na zewnątrz oraz - koszty wspólne, które zostały rozliczone (np. koszty ogólnozakładowe). Właśnie koszty stałe zaliczane do pierwszej grupy podlegają redukcji (rezygnacja z produkcji powoduje likwidację tych kosztów). Wówczas należy tę redukcję traktować jako koszt decyzyjny.

17 Kupić czy wyprodukować – występują oszczędności na kosztach stałych Korzyści uzyskiwane w wyniku zlecenia na zewnątrz obejmują poza obniżka kosztów całkowitych także uelastycznienie kosztów. Oznacza to, że zmniejsza się udział kosztów stałych a rośnie udział kosztów zmiennych w kosztach ogółem. Próg rentowności oraz dźwignia operacyjna dzięki temu obniża się.

18 OUTSOURCING Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (WSiP) Umowa z Fabryką Wyobraźni sp. j. Celem projektu jest outsourcing usług DTP (komputerowego przygotowania druku), co przyczyni się do obniżenia kosztów i co jest zgodne z tendencją rynkową do outsourcowania usług DTP przez wydawnictwa książkowe i prasowe. Oczekiwane korzyści:  wykorzystywanie przez zewnętrzne studio ekonomii skali, tj. świadczenie usług innym podmiotom, przez co obniża się jednostkowy koszt usługi,  maleje udział kosztów stałych (zwiększa się elastyczność kosztów, bo dostosowuje się je do faktycznego zapotrzebowania na usługę - obecnie są to sztywne koszty stałe),  możliwość zmniejszenia przez inne jednostki organizacyjne WSiP zakresu obsługi świadczonej obecnie na rzecz Działu DTP (usługi pomocnicze, np. księgowe, finansowe, kadrowe, informatyczne i administracyjne),  sprzedaż lub dzierżawa środków trwałych związanych z DTP (drukarka, komputery, itp.).

19 OUTSOURCING Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (WSiP) Oszczędności wynikające z outsourcingu usług DTP w tys. zł Szacowany budżet Działu DTP w 2006 r. (koszty stałe)* Propozycja firmy zewnętrznej Różnica (szacowana oszczędność) 692 * kwota ta nie obejmuje kosztów alokowanych w innych kategoriach budżetowych (obejmujących wydatki „ogólnofirmowe”)

20 OUTSOURCING Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (WSiP) Jakośc i bezpieczeństwo ze studiem zewnętrznym zostanie zagwarantowane poprzez: świadczenie usług DTP na rzecz WSiP S.A. przez firmę zewnętrzną za pośrednictwem osób, które będą pracowały przede wszystkim w aktualnej siedzibie WSiP, planowane zlecanie przez firmę zewnętrzną wykonywania usług DTP przez część z obecnych pracowników Działu DTP, możliwość wymiany doświadczeń ze studiami zewnętrznymi i szybkiego przydzielania części usług najlepszym firmom zewnętrznym (np. w okresach nagłego spiętrzenia prac), dbałość o wysoką technologię poprzez używanie najbardziej efektywnego sprzętu, wieloletnie doświadczenie Fabryki Wyobraźni sp. j. w świadczeniu tego typu usług dla innych podmiotów.