Tybetańscy Bohaterowie 10 marca 2010

Historyczny Tybet zajmował 2,5 mln km 2, wielkością odpowiadał Europie Zachodniej, obecny tzw. Tybetański Region Autonomiczny obejmuje niespełna połowę Tybetu, pozostałe części zostały włączone do chińskich prowincji Yunan, Syczuan, Qinghai [Singhaj] i Gansu

Niepodległy Tybet („NG” 1934) W latach 1911 – 1949 Tybet był de facto niepodległym państwem, z własnym rządem, walutą, flagą, zagranicznymi misjami handlowymi. Na zdjęciu NG z 1934

Chińskie wojsko wkroczyło do Tybetu w 1949 r Chińskie wojsko wkroczyło do Tybetu w 1949 r., rozpoczyna się okres prześladowań, kolektywizacji głodu w Tybecie. 10 marca 1959 r. w Lhasie wybuchają antychińskie protesty, które zamieniają się w powstanie. Ginie co najmniej 87 tysięcy osób.

1959, ucieczka Dalajlamy do Indii Młody Dalajlama, duchowy i polityczny przywódca Tybetu wraz z doradcami decydują się na opuszczenie Tybetu i szukanie schronienia w Indiach, gdzie Dalajlama żyje do dziś jako uchodźca. Do Indii ucieka ponad 100 tysięcy Tybetańczyków.

1966-1976 – rewolucja kulturalna W latach 1967-76 w Chinach i Tybecie szaleje rozpętana przez Mao ‘rewolucja kulturalna’ zniszczona zostaje większość (ponad 90%) świątyń, klasztorów, bibliotek, trwają prześladowania na niewyobrażalną skalę, szczególnie wymierzone w instytucje religijne

W Tybetańskich więzieniach, do który trafiają dysydenci powszechnie stosowane są tortury. Na zdjęciu Palden Giaco, który ponad 30 lat spędził w chińskim więzieniu.

W latach 1987-1989, po okresie ‘odwilży’ lat ‘80 dochodzi do serii demonstracji, w marcu 1989 roku Hu Jintao (obecny Prezydent ChRL), ogłasza stan wojenny w Lhasie i brutalnie rozprawia się z protestującymi

Na emigracji Dalajlama tworzy w pełni demokratyczny system parlamentarny, z premierem wybieranym w wyborach powszechnych przez społeczność uchodźców. Ogłasza, że w momencie odzyskania wolności dla Tybetu zrezygnuje z wszystkich politycznych funkcji.

Obecnie Tybet zamieniony został w chiński poligon Obecnie Tybet zamieniony został w chiński poligon. Do Tybetu przesiedlane są także tysiące chińskich robotników, miasta Tybetu stały się chińskimi miastami, a Tybetańczycy dyskryminowaną mniejszością we własnym kraju.

W 1995 roku wybucha spór o wybór panczenlamy, drugiego co do ważności hierarchę buddyzmu, postać odgrywającą kluczową rolę w wyborze kolejnego dalajlamy. Wskazany przez Dalajlamę chłopiec zostaje porwany wraz z rodzicami, i od tego czasu nikt nie ma żadnych informacji na jego temat. Drugi chłopiec mianowany przez komunistyczne władze staje się propagandową marionetką chińskiego rządu, ostatnio mianowany na wysokie stanowiska w podporządkowanych władzom instytucjach religijnych.

Chiny prowadzą olbrzymie inwestycje, starając zademonstrować pozytywną rolę w rozwoju Tybetu. Finansowana jest jednak głównie infrastruktura służąca wojsku, wydobyciu zasobów oraz zsinizowanym miastom. Prowincja, zamieszkiwana przez większość Tybetańczyków to najbiedniejsze obszary w całych Chinach, o najwyższych wskaźnikach analfabetyzmu.

Olimpiada w Pekinie przyniosła dalsze ograniczenia, w szczególności dostępu do Tybetu mediów, niezależnych obserwatorów.

10 marca 2008 w Tybecie rozpoczęły się antyrządowe protesty 10 marca 2008 w Tybecie rozpoczęły się antyrządowe protesty. 14 marca doszło do krwawych zamieszek w Lhasie, jednak większość protestów, które objęły cały Tybet, miała pokojowy charakter. Władze chińskie starały się jednak przedstawić Tybetańczyków jako niebezpiecznych prowodyrów, którzy chcą zakłócić przebieg Igrzysk w Pekinie. W wyniku brutalnego tłumienia protestów zginęło ponad 220 osób, ponad 700 znalazło się w więzieniach, około 1000 uznaje się za zaginione…

Powstanie 2008 Około 220 zabitych Tybetańczyków 4657 aresztowanych lub uwięzionych 990 zaginionych 371 skazanych

Powstanie 2008 Około 220 zabitych Tybetańczyków 4657 aresztowanych lub uwięzionych 990 zaginionych 371 skazanych

Po zakończeniu Igrzysk, zaczęły zapadać surowe wyroki na uczestników protestów. W Lhasie i innych miastach przeszukiwano dom po domu szukają młodych ludzi. W wielu miejscach Tybetu wciąż panuje atmosfera strachu przed przśladowaniami.

W październiku 2009 roku została wykonana pierwsza od lat egzekucja na więźniu politycznym o imieniu Lojak oraz kolejnych osobach biorących udział w protestach.

Dokumenty międzynarodowe podpisane przez ChRL: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948) Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (1997, 2001) Pakt Praw Cywilnych i Politycznych (1997, brak ratyfikacji) Międzynarodowa Konwencja ds. Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej (rat. 1981) Konwencja ds. Eliminacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet (1980, 1980) Konwencja Przeciwko Torturom i Innym Formom Okrutnego i Nieludzkiego Traktowania (1986, 1988) Konwencja Praw Dziecka (1990, 1992) 2004 – ochrona praw człowieka w Konstytucji ChRL

www.freetibetanheroes.org

Tenzin Delek Rinpocze, aresztowany w 2002 r, skazany na karę śmierci zamienioną 2005 r. na dożywocie, przywódca religijny z Lithang

Dhondup Wangchen, aresztowany w marcu 2008 r, oczekuje na wyrok, oskarżony o „próbę obalenia władzy państwowej”, twórca filmu dokumentalnego „Poza strachem”

Rudźie Adak, 54 lata, aresztowany w sierpniu 2007 r Rudźie Adak, 54 lata, aresztowany w sierpniu 2007 r., skazany na osiem lat więzienia za wzniesienie okrzyku „Jeśli nie możemy zaprosić Dalajlamy do domu, nie będziemy mieli wolności religii ani szczęścia w Tybecie”

Norzin Wangmo, skazana w listopadzie 2008 r Norzin Wangmo, skazana w listopadzie 2008 r. na pięć lat więzienia za przekazywanie przez telefon i Internet informacji o sytuacji w Tybecie

Bangri Rinpocze, odsiaduje wyrok 18 lat więzienia, gdzie był torturowany i przyznał się do „winy”, działacz społeczny, założycie sierocińca Gyatso – domu dla 60 dzieci

„przestępstwo kontrrewolucjonizmu podlega osądowi państwa, w rażących przypadkach istnieje możliwość zasądzenia kary śmierci” Art. 103 KK ChRL Gonpo Tserang, aresztowany w marcu 2008 r, skazany za „podburzanie do separatyzmu” – przesyłanie przez Internet informacji o protestach w Lhasie, przewodnik górski

Lobsang Tenzin, skazany w wieku ok Lobsang Tenzin, skazany w wieku ok. 20 lat za rzekome zabójstwo policjanta w protestach w 1988 r, odsiaduje wyrok 20 lat (przewidywana data zwolnienia 2013 r.), student Uniwersytetu Tybetańskiego

Paldzior Norbu, 81 lat, aresztowany w październiku 2008 r Paldzior Norbu, 81 lat, aresztowany w październiku 2008 r., podejrzany o drukowanie „zakazanych” materiałów, w tym tybetańskiej flagi, skazany na 7 lat więzienia, mistrz drukarski

Sandzie Lhamo, 26 lat, aresztowana wraz z innymi mniszkami w maju 2008 r., za udział w trwającym kilka minut pokojowym proteście

XI Pancznalama Gendun Czokji Nima, porwany w 1995 roku.

Działając na rzecz Wolnego Tybetu nie jesteśmy przeciwko Chinom Działając na rzecz Wolnego Tybetu nie jesteśmy przeciwko Chinom. Poprawa przestrzegania praw człowieka w Chinach przyniesie poprawę losu Tybetańczyków.

Tybetańscy Bohaterowie 10 III 2010