Prezentacja multimedialna DINOZAURY

DINOZAURY -istoty, które zdominowały świat ponad 160 mln lat temu

Czym były dinozaury Dinozaury - nazwa ta jest z pewnością wszystkim znana w mniejszym lub większym stopniu. Określa grupę gadów żyjącą miliony lat temu na Ziemi. Były one bardzo zróżnicowane: od wielkości kurczaka do prawie 30-metrowych, ważących ponad sto ton zauropodów (największy znany dinozaur to sejsmosaur, który mógł osiągać 36,5 m długości) Dinozaury różniły się również rodzajem spożywanego pokarmu (dzielimy je na roślinożerców i mięsożerców)

Jak wyglądały ? Dinozaury chodziły na dwóch lub czterech nogach, niektóre mogły poruszać się na oba sposoby - zależnie od potrzeb. Najciekawsze ogony miały dinozaury roślinożerne. Służyły im one do obrony. Nie wiemy, jaki kolor miała skóra dinozaurów. Z pewnością była ona jednak łuskowata i wodoodporna. Dzięki zachodzącym na siebie łuskom dinozaur pozostawał suchy i dobrze chroniony. Niektóre dinozaury posiadaly Kolce, które służyły dinozaurom roślinożernym do obrony.

Czemu dinozaury wyginęły Potencjał biologiczny (Przypuszcza się bowiem, że tak szybki i intensywny proces różnicowania i rozwoju dinozaurów spowodował nie mniej szybkie wyczerpywanie się tzw. potencjału biologicznego. Efektem tego była degeneracja (osłabienie) gatunków, które nie mogły już przystosować się do nowych warunków życia, jakie powstały na Ziemi pod koniec ery mezozoicznej. Wulkany(Ich wybuchom towarzyszyło wydzielanie do atmosfery znacznych ilości dwutlenku węgla CO2. Spowodowało to powstanie "efektu cieplarnianego" oraz znaczny wzrost temperatury powietrza, z czym nie mogły sobie poradzić dinozaury nie mające sprawnych mechanizmów utrzymania stałej temperatury ciała) Procesy geologiczne (Powstało wiele lokalnych mórz oddzielających niewielkie, izolowane fragmenty lądów. W tych warunkach dinozaury nie miały możliwości do dalszej ewolucji) Rośliny(Bardzo licznie pojawiły się rośliny kwiatowe: drzewa, krzewy i rośliny zielne. Ich twarde tkanki- przede wszystkim liście- były już niedostępne dla dinozaurów, które nie mogły ich strawić. Wymieranie gatunków roślinożernych oczywiście musiało pociągnąć za sobą (i pociągnęło) zagładę dinozaurów drapieżnych) Niska temperatura, śnieg i głód stopniowo doprowadziły te wielkie gady do całkowitej zagłady. Stało się tak między innymi i dlatego, że w czasie swojej długiej ewolucji dinozaury wyczerpały dane im przez naturę zdolności przystosowywania się do warunków środowiskowych. Była to cena, straszna cena za wiele milionów lat panowania i sukcesu ewolucyjnego.

Odkrywanie dinozaurów Szkielety dinozaurów były znajdowane już bardzo dawno. Ludzie uznawali je jednak za kości legendarnych smoków. Przełom nastąpił w 1822 roku, gdy żona lekarza Gideona Mantella - Mary Ann znalazła zęby jakiegoś zwierzęcia. Mantell wpadł na trop dinozaura, gdy zobaczył zakonserwowaną iguanę. Zauważył, że ząb należał do wielkiego, pradawnego gada. Nazwał go "ząb iguany"- Iguanodont. Co prawda naszkicował o wiele za długi ogon, a na czubku nosa umieścił kciuk, ale i tak był wspaniałym pionierem paleontologii. Iguanodont był jednym z pierwszych odkrytych dinozaurów.

Gatunki dinozaurów Różnego rodzaju źródła podają różne informacje na temat gatunków dinozaurów. Było ich bardzo dużo, nie sposób wymienić ich wszystkich. Dlatego pozwolę sobie bliżej opisać kilka z nich. …..

Tyranozaur (tyrannosaurus rex) Tyranozaur jest chyba najbardziej znanym z dinozaurów. Gdy w 1902 roku został odkryty jego szkielet, Henry Fairfield nazwał go Tyrannosaurus rex- "król gadów tyranów", ponieważ był to największy znaleziony do tamtych czasów szkielet mięsożercy - 14 metrów długości i 5 i pół metra wysokości. Żył 67 milionów lat temu w obydwu Amerykach, Chinach i Indiach. Jego szczęki o osiemnastocentymetrowych zębach zdolne byłyby z łatwością połknąć człowieka. Tyranozaur poruszał się na dwóch nogach. Każda jego stopa miała czterdzieści centymetrów. Jego przednie, krótkie stopy służyły Tyranozaurom prawdopodobnie do podnoszenia się z Ziemi po nocnym śnie. Miał wielkie, ostre jak piły, osiemnastocentymetrowe zęby, służące do rozszarpywania ofiary.

Stegozaur (stegosaurus) Stegozaur był czworonożnym gadem o małej głowie, grubym, niezgrabnym, siedmiometrowym ciele. Stegosaurus znaczy dosłownie "zadaszony jaszczur". Nazwa ta pochodzi od wielkich, ponad czterdziestocentymetrowych płyt na jego grzbiecie, służących prawdopodobnie do ocieplania lub schładzania całego ciała dzięki promieniom słonecznym. Eksperci sądzą również, że mogły one być jaskrawo ubarwione i służyły do zwabiania samic w okresie godowym. Od innych dinozaurów wyróżniał go również ogon z czterema kolcami. Miały one po prawie 1 metrze długości i prawdopodobnie służyły do obrony przed mięsożercami. Stegozaury żyły ok. 140 milionów lat temu w Ameryce Północnej.

Brachiozaur Brachiozaury należały do jednych z największych dinozaurów - osiągały 23 metry długości, czyli tyle, co kort tenisowy, i 12 metrów wysokości - tyle co trzypiętrowy budynek. Zamieszkiwały dzisiejszą Afrykę i Amerykę Północną. Żyły w okresie górnej Jury, około 152-145 milionów lat temu. Nazwa Brachiosaurus znaczy "ramienny jaszczur". Brachiozaur zjadał 1500 kg roślinności dziennie, czyli dziesięciokrotnie razy więcej niż słoń! Brachiozaury poruszały się w stadach, co zapewniało łatwiejszą obronę przed drapieżnikami, ale zmuszało do przebywania wielkich odległości dziennie w celu poszukiwania pokarmu. Aby chociaż częściowo temu zapobiec, Brachiozaury miały wielką, dziesięciometrową szyję, co pozwalało na wyjadanie nawet bardzo wysoko ułożonych gałęzi drzew. Jeszcze do niedawna naukowcy sądzili, że Brachiozaury żyły w wodzie. Sądzono tak, ponieważ Brachiozaury w wodzie mogły oddychać z dużą łatwością dzięki wysoko na czubku głowy nozdrzami, byłyby zabezpieczone przed atakami drapieżników, a ich ciężar byłby łatwiejszy do utrzymania przez nogi dzięki wyporowi wody.

Triceratops Triceratops, czyli "twarz o trzech rogach". Był to dinozaur o przeciętnej wielkości: dziewięć metrów długości i trzy metry wysokości. Był bardzo dobrze przystosowany do obrony i szarży. Na głowie Triceratops miał trzy rogi: jeden na czubku nosa, a dwa nad oczodołami. Wokół szyi miał on natomiast jaskrawy kostny kołnierz. Te dwie rzeczy pełniły funkcję obrony i kontrataku na drapieżnego napastnika, nawet Tyranozaura, oraz walki w okresie godowym z drugim samcem. Walki między triceratopsami odbywały się również w celu wybrania przewodnika stada. W przepychankach między samcami Triceratopsy nie używały jednak swoich trzech jednometrowych rogów brwiowych do zadawania ran, znaleziono jednak skamieniałe uszkodzone kołnierze kostne. Wskazuje to na to, że walki samców były bardzo zażarte. Szarżujący nosorożec jest bardzo niebezpieczny, a co dopiero biegnący z szybkością 35 km/godz. Triceratops, nieco podobny, ale o wiele większy od nosorożca! Prawdopodobnie już sam widok szarżującego dinozaura potrafił odstraszyć nawet Tyranozaura. Triceratopsy żyły w górnej Kredzie, 70- 66 milionów lat temu w Ameryce Północnej.

Euplocefal (euoplocephalus) Euplocefal (Euoplocephalus) - dinozaur z rodziny ankylozaurów, posiadający kostny pancerz na grzbiecie oraz dwie kościane kule w ogonie, dzięki którym mógł skutecznie bronić się przed drapieżnikami (nawet Tyranozaurami).

Iguanodont Dinozaur ten miał dziesięć metrów długości i pięć wysokości. Iguanodont żył w okresie dolnej Kredy, 120-110 milionów lat temu. Zamieszkiwał bardzo wielkie obszary: Europę, Azję, Amerykę Północną i północną Afrykę. Miejsce, w którym znaleziono bardzo dużo szkieletów tych zwierząt to kopalnia w belgijskim miasteczku Bernissart. Górnicy natrafili tam na 39 całych szkieletów! Dowodzi to, że Iguanodonty poruszały się w grupach, co umożliwiało lepszą i łatwiejszą ochronę oraz obronę. Dinozaury te były czworonożne, mogły jednak poruszać się i sięgać do wyżej położonych gałęzi dzięki długiemu, płaskiemu ogonowi. Dzięki niemu Iguanodonty mogły też osiągać podczas ucieczki szybkość nawet 35 km/godz. Iguanodon znaczy "ząb iguany".

Człowiek-taki mały Schemat przedstawiający różnicę między człowiekiem a poszczególnymi gatunkami dinozaurów

Na pewno żyły….

Prezentacja multimedialna Wykonawca-Agata Sompolińska Klasa- I g