Kompetencje kluczowe polskich uczniów w świetle wyników badań Piotr Walicki Instytut Filozofii i Socjologii PAN - Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów OECD PISA Instytut Badań Edukacyjnych – Laboratorium myślenia Diagnoza nauczania przedmiotów przyrodniczych w Polsce

Spojrzenie na system edukacyjny z perspektywy rezultatów kształcenia: Z jakim zasobem wiedzy i umiejętności młodzi ludzie wchodzą w okres pierwszych ważnych decyzji edukacyjnych i zawodowych Czy zostali przez szkołę wyposażeni w wiedzę i umiejętności, które są potrzebne w dorosłym życiu.

Rozumowanie w naukach przyrodniczych Kraj Średni wynik Szanghaj-Chiny 575 Finlandia 554 Hongkong-Chiny 549 Singapur 542 Japonia 539 Korea 538 Nowa Zelandia 532 Kanada 529 Estonia 528 Australia 527 Holandia 522 Tajwan 520 Niemcy Lichtenstein Szwajcaria 517 Wielka Brytania 514 Słowenia 512 Makao-Chiny 511 Polska 508 Irlandia Belgia 507 Węgry 503 Stany Zjednoczone 502 Czechy 500 Norwegia Dania 499 Francja 498 Islandia 496 Szwecja 495 Austria 494 Kraj Średni wynik Finlandia 563 Hongkong-Chiny 542 Kanada 534 Tajwan 532 Estonia 531 Japonia Nowa Zelandia 530 Australia 527 Holandia 525 Liechtenstein 522 Korea Słowenia 519 Niemcy 516 Wielka Brytania 515 Czechy 513 Szwajcaria 512 Makao-Chiny 511 Austria Belgia 510 Irlandia 508 Węgry 504 Szwecja 503 Polska 498 Dania 496 Francja 495 Chorwacja 493 Islandia 491 Łotwa 490 Stany Zjednoczone 489 Słowacja 488 2006 2009

PISA – Rozumowanie w naukach przyrodniczych Rozpoznawanie zagadnień naukowych Rozpoznawanie zagadnień, które można badać w sposób naukowy. Wskazywanie słów kluczowych umożliwiających wyszukiwanie informacji naukowych. Rozpoznawanie kluczowych cech badania naukowego. Wyjaśnianie zjawisk przyrodniczych w sposób naukowy Stosowanie wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych w danej sytuacji. Opisywanie lub interpretacja zjawisk oraz przewidywanie dalszego ich przebiegu. Wskazywanie odpowiednich opisów, wyjaśnień i przewidywań. Interpretacja i wykorzystywanie wyników i dowodów naukowych Interpretowanie dowodów naukowych, wyciąganie wniosków i przekazywanie ich. Określanie założeń, dowodów i rozumowania prowadzących do wyciągnięcia wniosku

Interpretacja i wykorzystanie wyników, dowodów naukowych Wyjaśnianie zjawisk przyrodniczych w sposób naukowy Rozpoznawanie zagadnień naukowych

Rozpoznawanie zagadnień naukowych -15 +4 Polska Francja Wynik ogólny 498 495 Rozpoznawanie zagadnień naukowych -15 +4 Wyjaśnianie zjawisk przyrodniczych w sposób naukowy +8 -14 Interpretacja i wykorzystywanie wyników i dowodów naukowych -4 +16 Jak często na lekcjach biologii, chemii lub fizyki mają miejsce opisane niżej sytuacje? Odsetek odpowiedzi Nigdy lub prawie nigdy (w proc.)   Polska Francja OECD Uczniowie spędzają czas w laboratorium robiąc doświadczenia 62 26 30 Od uczniów wymaga się, żeby zaplanowali, w jaki sposób zagadnienie z biologii, chemii lub fizyki można zbadać w laboratorium 52 34 37 Uczniowie robią doświadczenia według poleceń nauczyciela 25 9 19

Laboratorium myślenia Średnie wyniki dla dwóch cykli badania 2011 i 2012 rok w rozbiciu na podskale przedmiotowe. Średni wynik I cykl II cykl Biologia 500 511 * Chemia 515* Fizyka 510* Geografia

Jak często na lekcjach biologii, chemii i fizyki miały miejsce opisane poniżej sytuacje?   Na biologii Na chemii Na fizyce Uczniowie samodzielnie robili doświadczenia w pracowni szkolnej. często 8% 14% 16% czasami 37% 39% 43% nigdy 50% 42% 36% Uczniowie byli proszeni o wyciągnięcie wniosków z doświadczenia, które przeprowadzili. 31% 41% 34% 21% 18% Uczniowie mogli samodzielnie planować doświadczenia. 11% 12% 13% 35% 48% 45% Nauczyciel demonstrował uczniom doświadczenia. 23% 28% 15%

Odsetek poprawnych odpowiedzi w naukach przyrodniczych Wyjaśnianie zjawisk przyrodniczych Wszystkie zadania Rozpoznawanie zagadnień naukowych Interpretacja i wykorzystywanie wyników

Uczniowie najsłabsi Uczniowie najlepsi Polska: Poniżej poziomu 1: 3,2%

Umiejętność rozumowania naukowego jako narzędzie: Logicznego myślenia Sprawnego poruszania się w natłoku informacji, rozróżnienie informacji naukowych od nienaukowych, krytyczną ocenę wyników, rozróżnienie opinii od faktów Rozumienia otaczającego świata, umiejętność stawiania pytań i dochodzenia do wniosków Droga dojścia: Stawianie pytań Doświadczenia laboratoryjne – projektowanie i prowadzenie eksperymentów (ale też obserwacja świata i opis) Planowanie w jaki sposób można dany problem rozwiązać stosując metody naukowe Wnioskowanie

Jak mierzyć i jak stymulować osiągnięcia uczniów Jak mierzyć i jak stymulować osiągnięcia uczniów? Na jakie umiejętności uczniów należy zwrócić uwagę? Wyrównywanie szans edukacyjnych Dbając o najsłabszych podnosimy ogólny poziom, dzięki czemu korzystnie zmieniamy środowisko, w którym działają najlepsi. Dbając o najlepszych wzmacniamy aspiracje edukacyjne wszystkich uczniów.

www.ifispan.waw.pl/pisa - raporty krajowe - ujawnione zadania www.pisa.oecd.org - publikacje międzynarodowe - baza danych PISA - przykładowe zadania www.ibe.edu.pl/badania - raporty - informacje o badaniu www. bnd.ibe.edu.pl - przykładowe zadania z analizami