Zarządzanie mobilnością oraz wsparcie przewozów transportu miejskiego w polityce transportowej Gdyni Prof. dr hab. Olgierd Wyszomirski dr Katarzyna Hebel Kielce 16.09.2013

Zarządzanie mobilnością jako koncepcja kształtowania zrównoważonego rozwoju transportu Zarządzanie mobilnością to koncepcja promowania zrównoważonego transportu oraz zarządzania zapotrzebowaniem na transport poprzez zmianę postaw i zachowań podróżnych. U podstaw zarządzania mobilnością leżą „miękkie” działania, takie jak organizacja usług, informacja i komunikacja oraz koordynacja działań różnych partnerów. Zadaniem tych działań jest wsparcie i poprawa skuteczności środków „twardych” stosowanych w transporcie miejskim (takich jak budowa nowych dróg czy zakup nowego taboru).

Instrumenty zarządzania mobilnością wykorzystywane w Gdyni organizacja usług transportu zbiorowego; promocja transportu zbiorowego; promocja podróży rowerem; promocja podróży pieszych; promocja podróży z przesiadaniem się; Plan Zrównoważonego Transportu Miejskiego.

Organizacja usług transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Kształtowanie oferty przewozowej badania marketingowe jako podstawa kształtowania oferty; bezpośredniość, punktualność, częstotliwość i dostępność jako podstawowe postulaty przewozowe; modułowy rozkład jazdy oparty na tabeli koordynacji; taryfa jednolita oraz bilety okresowe o nieograniczonej liczbie przejazdów w cenach nieprzekraczających 30-krotności sumy biletów jednorazowych; nadzór ruchu i kontrola przewozów służące egzekwowaniu wysokiego standardu realizacji oferty przewozowej; sterowanie ruchem pojazdów transportu zbiorowego za pomocą ITS (projekt „TRISTAR”).

Organizacja usług transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Projekt UE „TRISTAR” - inteligentny system sterowania ruchem Realizatorzy: UM, ZDiZ, ZKM. Okres realizacji:2012-2015. Miasta partnerskie: Gdynia, Gdańsk, Sopot. Zadania systemu: generowanie „inteligentnej zielonej fali”, która ma preferować ruch środków transportu zbiorowego; informowanie w Internecie i na wyświetlaczach przystankowych o rzeczywistym czasie odjazdu autobusu lub trolejbusu.

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Działania promocyjne obchody Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu, w tym Dnia bez Samochodu i Dnia Trolejbusowego; konkursy dla posiadaczy biletów na środki transportu zbiorowego; projekt „Wychowanie komunikacyjne”; projekt „YOUTH”; projekt „Mamo, tato, wybieram ekotransport”; projekt „Mobilna Gdynia”; projekt „TROLLEY”; projekt „SEGMENT”.

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Obchody Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu Przykładowe atrakcje dla mieszkańców: parada pojazdów , w tym zabytkowych ulicami Gdyni (pojazdy są następnie udostępnione do zwiedzania); specjalne linie obsługiwane najnowszymi i zabytkowymi pojazdami; konkursy z nagrodami dla dzieci, np.: na zaprojektowanie dekoracji autobusu lub trolejbusu; na zaprojektowanie plakatów promujących transport publiczny pod hasłem „Zielony Transport Publiczny”; dni otwarte w zajezdniach autobusowych i trolejbusowej; bezpłatne przejazdy środkami transportu zbiorowego dla właścicieli samochodów osobowych, na podstawie aktualnego dowodu rejestracyjnego pojazdu.

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Konkursy dla posiadaczy biletów okresowych na usługi transportu publicznego Realizatorzy: ZDiZ i ZKM. Cel: nagradzanie pasażerów wybierających transport zbiorowy w podróżach miejskich. Uczestnicy: do konkursu może przystąpić każdy mieszkaniec Gdyni, który posiada ważny bilet okresowy na usługi transportu publicznego na terenie Gdyni. Zasady: uczestnicy konkursu każdego miesiąca odpowiadają na pytania lub realizują wyznaczone zadania. Nagrody: laureaci każdego miesiąca otrzymują atrakcyjne nagrody o wartości od 50 do 150 zł.

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Projekt „Wychowanie komunikacyjne” Realizator: ZKM i MZKZG. Okres realizacji: od 2006 r. Uczestnicy: dzieci i młodzież ze szkół podstawowych, gimnazjów i liceów ogólnokształcących. Cel: promocja transportu zbiorowego. Działania: zajęcia tematyczne dotyczące polityki transportowej i ekologicznego podróżowania w miastach, bezpieczeństwa w ruchu drogowym i w transporcie publicznym, historii transportu w miastach, form i warunków podróży, kontroli biletów i przyszłości transportu w miastach.

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Projekt UE „YOUTH” (Youngsters Overhaul today’s Urban Transport Habits – Młodzież zmienia miejskie zwyczaje transportowe) Realizator: ZKM. Okres realizacji: 2007-2009. Miasta partnerskie: Berlin, Bukareszt, Rotterdam i Gdynia. Cel: aktywne współtworzenie i współrealizowanie założeń polityki transportowej opartej na strategii zrównoważonego rozwoju przez dzieci i młodzież oraz nawiązanie dialogu pomiędzy młodzieżą a podmiotami odpowiedzialnymi za tworzenie i realizowanie polityki transportowej w mieście. Grupa docelowa: uczniowie gdyńskich szkół podstawowych i ponadpodstawowych (gimnazjów).

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Projekt UE „Mamo, tato wybieram ekotransport” (1) Realizator: ZKM i PKT. Okres realizacji: 2010-2011. Adresaci: uczniowie gdyńskich szkół podstawowych. Cele: kształtowanie pożądanych postaw w odniesieniu do ekologicznego transportu w mieście poprzez naukę i zabawę; kształtowanie zachowań komunikacyjnych zgodnych z zasadami ekorozwoju; eksponowanie ekologicznego i racjonalnego energetycznie transportu w mieście; nakłonienie do współtworzenia i współrealizowania założeń polityki transportowej opartej na strategii zrównoważonego rozwoju; przedstawienie zasad bezpiecznego korzystania z transportu zbiorowego.

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Projekt UE „Mamo, tato wybieram ekotransport” (2) Działania: Cykl 6 zajęć tematycznych: „Podstawowe sposoby i formy realizacji podróży miejskich”; „Korzystanie ze środków transportu zbiorowego”; „Bezpieczeństwo w ruchu drogowym i podczas podróży środkami transportu zbiorowego (z punktu widzenia pieszego i pasażera transportu zbiorowego)”; „Ekologiczne środki transportu zbiorowego"; „Wpływ wyboru środka transportu na ekologiczne aspekty jakości życia w miastach"; „Idea zrównoważonego transportu w miastach (rola komunikacji trolejbusowej w realizacji tej strategii)”; program lojalnościowy „Podróżujemy ekologicznie” - zadaniem uczestnika było udokumentowanie podróży odbytych przez niego i członków jego gospodarstwa domowego, środkami transportu zbiorowego na terenie Gdyni i/lub Sopotu poprzez przekazanie biletów opiekunowi kampanii; strona internetowa z grami i zabawami tematycznymi.

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Projekt „Mobilna Gdynia” Realizator: ZDiZ. Okres realizacji: od 2013 r. Cel długoterminowy: prezentowanie działań Gdyni w zakresie zrównoważonej mobilności, zbieranie danych i opinii, konsultowanie rozwiązań, promocja realizowanych działań. Cel krótkookresowy: pierwszy krok do realizacji platformy internetowej i dialogu z mieszkańcami w zakresie Planu Zrównoważonego Transportu Miejskiego realizowanego w ramach projektu CIVITAS DYN@MO. Środek realizacji: profil „Mobilna Gdynia” na portalu społecznościowym Facebook www.facebook.com/MobilnaGdynia.

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Projekt UE „TROLLEY” Realizator: Urząd Miasta Gdyni, Uniwersytet Gdański, PKT. Okres realizacji: 2010-2013. Miasta partnerskie: Salzburg (lider), Eberswalde, Brno, Gdynia, Parma, Szeged. Cel: promowanie trolejbusu jako ekologicznego środka transportu w ramach polityki zrównoważonego rozwoju transportu. Działania: badania marketingowe, kampanie promocyjne, materiały promocyjne. Rezultaty: poprawa wizerunku trolejbusów w opinii mieszkańców wszystkich miast partnerskich, podręcznik nt. konwersji autobusów z silnikiem Diesla na trolejbusy (w języku polskim i angielskim) oraz e-book nt. trolejbusu jako środka transportu miejskiego (w języku angielskim).

Promocja transportu zbiorowego jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Projekt UE „SEGMENT” (SEGmented Marketing for ENergy efficient Transport) w ramach Programu Inteligentna Energia dla Europy 2007-2013 Realizator: ZDiZ. Okres realizacji: 2010-2013. Miasta partnerskie: Londyn (lider), Utrecht, Sofia, Almada, Ateny, Gdynia. Podmioty współpracujące: Centrum Badań Transportowych z Uniwersytetu w Aberdeen i Europejska Platforma Zarządzania Mobilnością (EPOMM). Cel: zmiana negatywnych przyzwyczajeń transportowych mieszkańców i zmotywowanie ich do korzystania z bardziej efektywnych energetycznie i przyjaznych środowisku środków transportu. Adresaci: uczniowie rozpoczynający szkołę podstawową i ich rodzice, osoby rozpoczynające nową pracę, rodzice noworodków podróżujący z nimi do ośrodka zdrowia. Działania: badanie przyzwyczajeń komunikacyjnych, określenie segmentów podatnych na zmiany zachowań transportowych, kampanie marketingowe adresowane do tych segmentów (po kampaniach ponowne badanie).

Promocja podróży rowerem jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Działania promocyjne konkurs „Do pracy jadę rowerem”; projekt „BYPAD” – badanie jakości polityki rowerowej.

Promocja podróży rowerem jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Konkurs „Do pracy jadę rowerem” Organizator: ZDiZ. Okres realizacji: 2013. Cel: zachęcenie pracowników gdyńskich firm do wyboru roweru jako podstawowego środka transportu w podróżach między miejscem zamieszkania i miejscem pracy. Zasady: za każdym razem, kiedy uczestnik konkursu przyjedzie do pracy lub wróci z pracy na rowerze rejestruje swoją podróż poprzez stronę internetową konkursu www.konkursrowerowy.pl Nagrody: dla najlepszych uczestników konkursu - rzeczowe o równowartości 1400 zł, 1100 zł, 800 zł, 500 zł i 200 zł (brutto), przyznawane w 2 kategoriach: za największą liczbę podróży rowerem i za największą liczbę kilometrów; dla stałych uczestników konkursu - poczęstunek, w formie tzw. „śniadania rowerowego”.

Promocja podróży rowerem jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Pojekt UE „BYPAD” (1) Realizator: ZDiZ. Okres realizacji: 2013-2016. Cele: badanie jakości polityki rowerowej w mieście, metodologią dotychczas wykorzystaną w 170 miastach i regionach w 24 krajach; wypracowanie 30-miesięcznego planu działania w zakresie transportu rowerowego w Gdyni.

Promocja podróży rowerem jako instrument zarządzania mobilnością w Gdyni Pojekt UE „BYPAD” (2) Plan działań w latach 2014-2016: wpisanie do dokumentów strategicznych miasta jako celu zamiany 1% ruchu zmotoryzowanego na ruch rowerowy, każdego roku aż do uzyskania 10% udziału w 2023 r.; budowa dróg rowerowych łączących miejsca stanowiące najważniejsze generatory ruchu; realizacja kampanii promocyjnej „Bezpieczny dostęp rowerem do szkół”; odpowiednie oznakowanie tras przejazdów dla rowerzystów; zapewnienie ciągłości ruchu rowerowego w przypadku robót drogowych; organizacja szkoleń dla dzieci dotyczących bezpiecznego poruszania się rowerem w ruchu miejskim; przygotowanie aktualnej mapy gdyńskich dróg rowerowych.

Promocja podróży pieszych jako instrument zarządzania mobilnością Działania promocyjne projekt „Odprowadzam sam”; projekt „Pieszy autobus”.

Promocja podróży pieszych jako instrument zarządzania mobilnością Projekt „Odprowadzam sam” Realizator: ZDiZ. Okres realizacji: 2013 r. Grupa docelowa: dzieci ze starszych grup przedszkolnych (5-6 lat). Cel: kształtowanie pozytywnych zachowań transportowych i zwiększenie świadomości na temat zrównoważonych form przemieszczania się wśród najmłodszych. Sposób działania: dzieci są odprowadzane pieszo do przedszkoli przez rodziców zamiast odwożone samochodem (ewentualnie przyjeżdżają rowerem lub transportem zbiorowym).

Promocja podróży pieszych jako instrument zarządzania mobilnością Projekt „Pieszy autobus” Realizator: ZDiZ. Okres realizacji: 2012 r. Adresaci: dzieci z II klasy szkoły podstawowej oraz ich rodzice. Cel: promowanie podróży pieszych wśród dzieci oraz kształtowanie wśród nich pozytywnych zachowań transportowych. Sposób działania: dzieci odprowadzane są w kilkuosobowych grupkach do szkoły przez nauczyciela lub rodzica, ucząc się po drodze zasad bezpiecznego ruchu drogowego.

Promocja podróży z przesiadaniem się jako instrument zarządzania mobilnością Projekt UE ENTER.HUB (1) (European Network exploiting Territorial Effects of Railway Hubs and their Urban Benefits - Promocja węzłów kolejowych o znaczeniu regionalnym) Realizator: ZDiZ. Okres realizacji: 2013-2015. Partnerzy: 10 europejskich miast. Cel projektu: promocja węzłów kolejowych o znaczeniu regionalnym jako determinanta zrównoważonego, ekonomicznego, kulturalnego i społecznego rozwoju miast średniej wielkości; wymiana wiedzy i doświadczeń pomiędzy partnerami.

Promocja podróży z przesiadaniem się jako instrument zarządzania mobilnością Projekt UE ENTER.HUB (2) Działania: specjalnie powołana grupa robocza ekspertów m.in. z ZKM i ZDiZ opracowuje koncepcję zagospodarowania przestrzennego węzła transportowego Gdynia Główna, który ma stać się miejscem determinującym rozwój miasta oraz atrakcyjnym „magnesem” dla podróżnych i mieszkańców. Oczekiwane rezultaty: nowe zagospodarowanie przestrzeni ma poprawić dostępność transportu miejskiego (także dla osób o ograniczonej mobilności) oraz zapewnić przyjazną przestrzeń publiczną. Rozważa się też możliwość udostępnienia nowych sposobów podróżowania: B&R, P&R, Rent a Bike.

Plan Zrównoważonego Transportu Miejskiego jako instrument zarzadzania mobilnością w Gdyni Projekty służące opracowaniu planu projekt CIVITAS Dyn@MO; projekt CH4LLENGE.

Plan Zrównoważonego Transportu Miejskiego jako instrument zarzadzania mobilnością w Gdyni Projekt UE „CIVITAS DYN@MO” Inicjatywa CIVITAS II PLUS , 7 Program Ramowy Realizatorzy: ZDiZ, UG, PG, PKT. Okres realizacji: 2012-2016. Miasta partnerskie: Akwizgran, Gdynia, Koprivnica i Palma de Mallorca. Cele: rozwój systemów i usług transportowych; wprowadzenie ekologicznych środków transportu; wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań w zakresie systemów i usług transportowych; zaangażowanie mieszkańców w proces planowania mobilności; współpraca i wymiana doświadczeń pomiędzy miastami.

Plan Zrównoważonego Transportu Miejskiego jako instrument zarzadzania mobilnością w Gdyni Projekt UE „CH4LLENGE” w ramach programu STEER Realizator: ZDiZ. Okres realizacji: 2013 – 2016. Uczestnicy: 9 miast partnerskich oraz 30 miast „uczących się” (Gdynia jest miastem uczącym się). Cel główny: wspieranie miast partnerskich w działaniach związanych z planowaniem zrównoważonego transportu miejskiego. Cele szczegółowe: zebranie informacji o innowacyjnych, praktycznych i transferowalnych rozwiązaniach przydatnych w opracowaniu PZT.

Zarządzanie mobilnością oraz wsparcie przewozów transportu miejskiego w polityce transportowej Gdyni WNIOSKI W Gdyni szeroko stosuje się zarządzanie mobilnością w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju transportu. Instrumentami zarzadzania mobilnością wykorzystywanymi w Gdyni są: organizacja usług transportu zbiorowego, promocja transportu zbiorowego, promocja podróży rowerem, promocja podróży pieszych i promocja podróży z przesiadaniem się oraz Planu Zrównoważonego Transportu Miejskiego. Głównym realizatorami zarządzania mobilnością w Gdyni są ZDiZ i ZKM. Działania w zakresie zarządzania mobilnością w Gdyni są realizowane w znacznym zakresie za pośrednictwem dedykowanych mu projektów o charakterze międzynarodowym współfinansowanych ze środków UE.