1 Planowanie energetyczne w gminie i instytucjach publicznych. Jacek Walski AM PREDA Szczecin, 4 czerwca 2008 r.

2 Plan prezentacji 1.Podstawy. 2. Zmiany. 3.Modele.

3 Uwarunkowania formalno – prawne gospodarki energetycznej i działalności samorządów w zakresie zaopatrzenia w energię ustawa o samorządzie gminnym (1990) ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym (1994) ustawa o gospodarce komunalnej (1996) ustawa o utrzymaniu czystości porządku w gminach (1996) ustawa Prawo energetyczne (1997) ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę zbiorowym odprowadzaniu ścieków (2001) ustawa Prawo ochrony środowiska (2001) ustawa o odpadach (2001) ustawa o partnerstwie publiczno – prywatnym (2005) Ustawa o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych (1998) Polityka energetyczna Polski do 2025 roku Polska 2025 – długo okresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju Strategia rozwoju województwa Regionalna strategia energetyki ze szczególnym uwzględnieniem źródeł odnawialnych

4 Gminne planowanie energetyczne. Tab. 3 - Ilość JST posiadających "Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe - wg stanu na 31 lipiec 2007 r. WojewództwoIlość JST Ilość JST posiadających opracowanie POLSKA DOLNOŚLĄSKIE17236 KUJAWSKO-POMORSKIE14455 LUBELSKIE21318 LUBUSKIE8314 ŁÓDZKIE17749 MAŁOPOLSKIE18242 MAZOWIECKIE31464 OPOLSKIE7135 PODKARPACKIE15910 PODLASKIE11816 POMORSKIE ŚLĄSKIE16780 ŚWIĘTOKRZYSKIE10238 WARMIŃSKO-MAZURSKIE11639 WIELKOPOLSKIE22652 ZACHODNIOPOMORSKIE11440

5 Gminne planowanie energetyczne. R. 1 - Stosunek ilości JST posiadających "Założenia do planu.." do ogółu JST - stan na r. MiejsceWojewództwoUdział POLSKA28% 1 POMORSKIE97% 2OPOLSKIE49% 3ŚLĄSKIE48% 4KUJAWSKO-POMORSKIE38% 5ŚWIĘTOKRZYSKIE37% 6ZACHODNIOPOMORSKIE35% 7WARMIŃSKO-MAZURSKIE34% 8ŁÓDZKIE28% 9MAŁOPOLSKIE23% 9 WIELKOPOLSKIE23% 11DOLNOŚLĄSKIE21% 12MAZOWIECKIE20% 13LUBUSKIE17% 14PODLASKIE14% 15LUBELSKIE8% 16PODKARPACKIE6%

6 Gminne planowanie energetyczne. Tab Zachodniopomorskie. Jednostki samorządu terytorialnegoIlość Ilość gmin posiadających opracowane gminne plany energetyczne Udział Ogółem % Gminy miejskie86 75% Gminy wiejskie52917% Gminy miejsko-wiejskie512243% Miasta na prawach powiatu33100%

7 Zmiany w ustawie Prawo Energetyczne. Projekt ustawy z dnia r. o zmianie ustawy Prawo Energetyczne, ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

8 Zmiany w ustawie Prawo Energetyczne Art Gminy nieodpłatnie udostępnią przedsiębiorstwom energetycznym informacje niezbędne do opracowania planu rozwoju przedsiębiorstwa energetycznego na okres nie mniejszy niż 5 lat (elektroenergetyka) i nie mniejszy niż 3 lata (inne) oraz prognozy bezpieczeństwa obejmujące okres 15 lat i zawierające: 1.Zakres wytwarzania i dostarczania energii. 2.Przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy istniejących lub budowy nowych źródeł energii. 3.Preferencje w zakresie typu i wielkości jednostek wytwórczych, ich lokalizacji oraz nośnika energii wykorzystywanego do wytwarzania energii elektrycznej.

9 Zmiany w ustawie Prawo Energetyczne Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej występuje o opinię do właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta) dotyczącą spójności projektu planu, o którym mowa w ust. l albo ust. 2a, z założeniami i planami, o których mowa w art. 19 i 20, oraz z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego albo ustaleniami zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a także przedkłada właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) uzgodniony albo zatwierdzony plan.

10 Zmiany w ustawie Prawo Energetyczne art. 17 otrzymuje brzmienie: Samorząd powiatu uczestniczy w planowaniu zaopatrzenia w paliwa gazowe, energię elektryczną i ciepło na obszarze powiatu w zakresie koordynacji współpracy pomiędzy gminami i opiniowania projektów założeń, o których mowa w art. 19 ust. 1, oraz ich zgodności z polityką energetyczną państwa określoną w dokumencie, o którym mowa w art. 15a."

11 Zmiany w ustawie Prawo Energetyczne art. 18 otrzymuje brzmienie: 1.Do zadań własnych gmin w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy planowanie i organizacja zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe na obszarze gminy. 2. Gmina realizuje zadanie, o którym mowa w ust. 1, zgodnie z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego albo ustaleniami zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy z uwzględnieniem polityki energetycznej państwa określonej w dokumencie, o którym mowa w art. 15 a i planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych, o których mowa w art. 16 ust.1 i 2a. 4. Gmina uwzględnia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych, o których mowa w art..19 ust. 8.

12 Zmiany w ustawie Prawo Energetyczne Art. 19 ust. 2 przyjmuje brzmienie: Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy na okres 15 lat. Projekt założeń podlega aktualizacji co 5 lat.

13 Zmiany w ustawie Prawo Energetyczne Art. 11 Ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne, ustawy – Prawo ochrony środowiska i ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, brzmi: Uchwalenie przez gminę pierwszych założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, powinno nastąpić w terminie: 3 lat od wejścia w życie niniejszej ustawy –w gminach, które nie uchwaliły z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tych założeń, 5 lat od wejścia w życie niniejszej ustawy – w gminach, które uchwaliły z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy te założenia.

14 Opinia o zmianach w ustawie PE. Obowiązek opracowania Powiatowego i Wojewódzkiego Programu Rozwoju Energetyki. Rola powiatu – kreacja, koordynacja i opinia w zakresie współpracy pomiędzy gminami w kontekście PPRE Rola samorządu wojewódzkiego – doradztwo i opinia w zakresie spójności z WPRE i Polityką Energetyczną Państwa. Rola gminy – stymulacja proekologicznych i efektywnościowych energetycznie postaw społecznych (utworzenie stanowiska Gminnego (Powiatowego) Energetyka.

15 Polityka Energetyczna Państwa Ministerstwo Gospodarki zakłada, że do końca 2008 r zostanie przyjęta przez rząd Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Zakłada się, iż dokument będzie zawierać programy wykonawcze, m.in. czysty węgiel, program rozwoju energetyki jądrowej, program prywatyzacji, program rynek energii i program wzrost konkurencyjności.

16 Energetyka odnawialna. Polska będąc członkiem Unii Europejskiej podpisała tzw. Pakiet 3 x 20 Oznacza to, że zobowiązaliśmy się do: Ograniczenia emisji dwutlenku węgla o 20 % w odniesieniu do emisji w 1988 r. (protokół z Kioto) Ograniczenia zużycia energii o 20 % w odniesieniu do 2005 r. Wprowadzenie do systemu energetycznego 20 % energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii Decyzją Komisji Europejskiej z dnia r. Polska do roku 2020 wprowadzi do systemu energetycznego 15 % energii pochodzącej z OŹE. Prawnie wiążące cele dla Krajów Członkowskich w Dla Polski: Docelowa redukcja w sektorach nie objętych system handlu emisjami w odniesieniu do 2005 r. – 14 % (Zakłady przemysłowe emitujące mniej niż ton CO2 rocznie) Udział energii odnawialnej w całości produkcji energii wymagany do 2020 r. – 15 %

17 Kieruje się kryteriami ekonomicznymi Reprezentuje interesy wspólnoty Operator Systemu Dystrybucyjnego Samorząd i władze gminy UCZESTNICY PLANOWANIA ENERGETYCZNEGO Gminne planowanie energetyczne.

18 koordynowanie planowania energetycznego, kreowanie polityki energetycznej, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego na obszarze gminy, zapewnienie zrównoważonego rozwoju w zakresie ochrony środowiska, zabezpieczenie potrzeb i interesów wspólnoty gminnej. Gminne planowanie energetyczne. Zadania.

19 Gminne planowanie energetyczne. Od czego zacząć? O zamiarze sporządzenia opracowania poinformować Urząd Marszałkowski i tam uzyskać materiały które mogą być przydatne w trakcie pracy nad Projektem…. Zbadać informacje historyczne wskazujące jakie źródła energii wykorzystywane były na określonym terenie. Wybrać osobę lub zespół pracujący nad opracowaniem w imieniu urzędu. Zgromadzić i uporządkować korespondencję z zakładami energetycznymi działającymi na terenie gminy. Zebrać wszystkie dokumenty odnoszące się wprost do opracowania, sporządzone w okresie 10 lat wstecz. Wybrać firmę opracowującą dokument. Najważniejszym kryterium wyboru – zbadanie opracowań dotychczas sporządzonych i referencje jakie firma posiada.

20 DIAGNOZY stanu aktualnego poprzez: inwentaryzację istniejących systemów energetycznych ocenę zasobów i możliwości wykorzystania energii odpadowej, OZE oraz budowy układów kogeneracyjnych, podziału gminy na jednostki bilansowe, informacji uzupełniających niezbędnych dla uzyskania odpowiedniego poziomu wiarygodności analiz. Gminne planowanie energetyczne. Czego wymagać?

21 Propozycji działań w zakresie: przedsięwzięć racjonalizujących zużycie energii - poprzez ocenę technicznej i finansowej wykonalności, wykorzystania lokalnych zasobów OZE, energii odpadowej - poprzez techniczną i ekonomiczną ocenę konkurencyjności, politycznego forsowania wykorzystania lokalnych źródeł energii, oceny możliwości i zakresu współpracy z sąsiednimi gminami, wykorzystania lokalnych źródeł energii, połączenia systemów, wspólnych inwestycji modernizacyjnych lub budowy nowych źródeł i sieci itp. Gminne planowanie energetyczne. Czego wymagać?

22 Oceny bezpieczeństwa energetycznego, ekonomicznego oraz ekologicznego gminy. Określenia celów krótko-, średnio- i długoterminowych; opracowanie koncepcji oraz kosztów osiągania tych celów. Analizy scenariuszy realizacji celów gminy i zmian rynku energii oraz rekomendacji dla dalszych działań wynikających z założeń do planu. Opracowania programów wykonawczych. Gminne planowanie energetyczne. Czego wymagać?

23 program ograniczenia emisji dwutlenku węgla, program rozwoju infrastruktury energetycznej, program reelektryfikacji, program wykorzystania odnawialnych źródeł energii, program zarządzania energią w budynkach użyteczności publicznej, program termomodernizacji budynków, program edukacyjno – szkoleniowy dla młodzieży, pracowników administracyjnych, podmiotów gospodarczych oraz mieszkańców, wskazanie rozbieżności pomiędzy dotychczasowymi dokumentami planistycznymi gminy a Projektem założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, analizę SWOT, inne, charakterystyczne dla regionu. Gminne planowanie energetyczne. Programy wykonawcze.

24 Wójt, Burmistrz, Prezydent Wójt, Burmistrz, Prezydent Gminne planowanie energetyczne. Legislacja. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Założenia do planu Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Przedsiębiorstwa Energetyczne Samorząd Wojewódzki Osoby i jednostki zainteresowane projektem Rada Gminy uchwala Rada Gminy uchwala Projekt planu Wójt, Burmistrz, Prezydent OSD Samorząd Wojewódzki Osoby i jednostki zainteresowane projektem

25 Gminne planowanie energetyczne. Koszty. Od 2005 r. dokumenty o charakterze planistycznym nie mogą być finansowane przy udziale środków pomocowych. Istnieją jednak mechanizmy, które przy zastosowaniu odpowiedniego montażu finansowego pozwolą na dofinansowanie opracowania nawet do 90 % jego wartości. AM PREDA ten mechanizm zna i stosuje.

26 Model nr 1. Jakość dokumentów planistycznych Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe – termin wykonania. 40 zachodniopomorskich gmin do 5 lat od daty wejścia ustawy w życie. 74 zachodniopomorskie gminy do 3 lat od daty wejścia ustawy w życie. Wybór firmy. Opracowanie katalogu potrzeb Wybór osoby, bądź zespołu ds. opracowania Koszt opracowania.

27 Jakość dokumentów planistycznych. Zagrożenia. brak identyfikacji konieczności sporządzenia opracowania źle sformułowana specyfikacja istotnych warunków zamówienia zły wybór firmy opracowującej dokument brak w urzędzie odpowiednio przygotowanej osoby do współpracy z firmą opracowującą dokument brak współpracy pomiędzy wydziałami w urzędzie brak współpracy pomiędzy urzędem a opracowującym dokument źle wykonana inwentaryzacja powoduje złą diagnozę i nieadekwatne scenariusze brak programów wykonawczych brak ze strony urzędu bieżącej kontroli działań firmy wykonującej opracowanie.

28 Jakość dokumentów planistycznych. Zagrożenia. Efekt: Powstaje autorskie opracowanie firmy wykonującej zlecenie, napisane językiem niezrozumiałym dla działaczy samorządowych i dla członków wspólnoty samorządowej. Potencjalny półkownik.

29 Model nr 2. Spójność dokumentów planistycznych. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Plan zagospodarowania przestrzennego IDEA PLANOWANIE REALIZACJA Prawo Energetyczne wskazuje na trzy równoważne dokumenty, które stanowią podstawę prawidłowego procesu rozwoju gminy:

30 Spójność dokumentów planistycznych. Strategia Rozwoju Gminy Wieloletni Plan Inwestycyjny Program Poprawy Bezpieczeństwa. Program Rozwoju Turystyki Założenia (plan) zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Program Rozwoju Lokalnego Plan Gospodarki Odpadami. Program Ochrony Środowiska Plan Zagospodarowania Przestrzennego

31 Spójność dokumentów planistycznych. W obrębie Urzędu każdego szczebla należy wprowadzić obowiązek międzywydziałowych konsultacji projektów założeń (planów) zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Obowiązek ten ma doprowadzić do spójnych rozwiązań zastosowanych obrębie energetyki w istniejących gminnych dokumentach planistycznych.

32 Model nr 3. Zarządzanie energią.

33 Zarządzanie energią. Budżet Obiekty oświatowe Inne Obiekty służby zdrowia Ośrodki kultury Obiekty urzędu Obiekty komunalne Drogi

34 Zarządzanie energią. Energetyk komunalny – to gwarancja: ekonomizacji energetyki, racjonalizacji zużycia energii, wymuszania dbałości o środowisko naturalne, realizacji energetycznych potrzeb, wprowadzania nowych technologii, bezpieczeństwa energetycznego, edukacji społecznej.

35 Zarządzanie energią. Outsourcing zadań energetyka komunalnego – to również gwarancja: ekonomizacji energetyki, racjonalizacji zużycia energii, wymuszania dbałości o środowisko naturalne, realizacji energetycznych potrzeb, wprowadzania nowych technologii, bezpieczeństwa energetycznego, edukacji społecznej.

36 Kontakt AM PREDA ul. Korczaka 4/ Ozimek Tel Tel Fax