D ORADZTWO P ODATKOWE Jak skutecznie zaplanować i zrealizować strategię firmy w przypadku kontroli podatkowej K WIECIEŃ 2006

2 Braki w zarządzaniu ryzykiem podatkowym – potencjalne sankcje Postępowanie podatkowe Postępowanie karne - skarbowe Postępowanie na gruncie ustawy o OPZ Zaległość podatkowa (odsetki, sankcje) Odpowiedzialność karna osób (członków zarządu) Braki w nadzorze wewnętrznym Kary finansowe i inne

3 Potencjalne ryzyka wynikające z niezgodności z prawem podatkowym Ryzyko finansowe –Sankcje wynikające z przepisów podatkowych Ryzyko odpowiedzialności karnej odpowiedzialnych za rozliczenia podatkowe (w tym Członków Zarządu) –Sankcje wynikające z ustawy – Kodeks karny skarbowy Ryzyko odpowiedzialności karnej dla spółek –Sankcje wynikające z ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (OPZ) Nadmierne opodatkowanie – utracone szanse optymalizacji podatków

4 Ryzyko finansowe Sankcje wynikające z przepisów podatkowych W przypadku wykrycia przez organy podatkowe nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych – konieczność zapłaty zaległej kwoty, wraz z odsetkami karnymi (obecnie 11% rocznie) Zaniżenie zobowiązania podatkowego w rozliczeniach z tytułu VAT skutkuje nałożeniem dodatkowej sankcji w wysokości 30% kwoty zaniżenia W przypadku wykrycia nieprawidłowości w zakresie ustalania cen w transakcjach z podmiotami powiązanymi (gdy podatnik nie będzie w stanie przedstawić organom wymaganej prawem dokumentacji cen transferowych) nieudokumentowany dochód podlega opodatkowaniu według sankcyjnej 50% stawki CIT

5 Potencjalna odpowiedzialność karna członków zarządu Kodeks karny skarbowy Nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych mogą skutkować osobistą odpowiedzialnością karną osób odpowiedzialnych za rozliczenia podatkowe (Członkowie Zarządu, dyrektor finansowy, osoby z działy księgowego) Kary podstawowe: –Grzywna – wysokość zależy od kwot zaległości podatkowych – max. może osiągnąć wysokość 8.6 mln PLN –Pozbawienie wolności do 10 lat (na podstawie ostatnich zmian w Kodeksie karnym skarbowym) Kary dodatkowe: –Pozbawienie praw publicznych, przepadek przedmiotów, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska przez okres do 5 lat

6 Ryzyko odpowiedzialności karnej OPZ umożliwia pociągnięcie spółek do odpowiedzialności za przestępstwa skarbowe (zdefiniowane w KKS) lub za inne czyny zabronione pod groźbą kary popełnione przez osobę skazaną za dane przestępstwo przez sąd Kara nałożona na spółkę na podstawie OPZ może sięgać 10% przychodu spółki (max. 20 mln PLN) Dodatkowe sankcje - ograniczenia w prowadzeniu określonej działalności przez okres od 1 roku do 5 lat: –zakaz promowania lub reklamowania produktów lub usług –zakaz korzystania z dotacji lub innych form pomocy publicznej lub środków uzyskanych od organizacji międzynarodowych –podanie wyroku do publicznej wiadomości Przesłanki odpowiedzialności: –przestępstwo skarbowe popełnione przez osobę i potwierdzone m.in.: prawomocnym wyrokiem skazującym, prawomocnym orzeczeniem o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności –korzyść majątkowa lub niemajątkowa podmiotu zbiorowego uzyskana faktycznie lub potencjalnie –popełnienie czynu zabronionego w następstwie: Braku należytej staranności w wyborze personelu Braku należytego nadzoru nad tą osobą (ze strony organu lub przedstawiciela podmiotu zbiorowego)

7 Obszary zarządzania ryzykiem podatkowym Czynnik ludzki Procedury i kontrola wewnętrzna Systemy informatyczne TRM oznacza harmonię i płynne współdziałanie między procedurami wewnętrznymi, zarządzaniem czynnikiem ludzkim i funkcjami systemów informatycznych. Celem TRM jest minimalizacja ryzyka podatkowego, optymalizacja obciążeń podatkowych oraz możliwość uniknięcia dodatkowych kosztów finansowych wynikających z błędów w rozliczeniach podatkowych.

8 Co o kontrolach mówią przedsiębiorcy Kontrole trwają zbyt długo (często limity czasowe nie są przestrzegane), są przedłużane bez wyraźnego powodu Urzędnicy żądają wielu dokumentów – które często w opinii przedsiębiorców są nieistotne z punktu widzenia zakresu kontroli Skrajnie formalistyczne podejście – żądania pisemnego potwierdzania zdarzeń – brak zrozumienia dla dynamiki życia gospodarczego Przedsiębiorcy mają problemy ze zidentyfikowaniem co tak naprawdę analizują urzędnicy – ewentualne zarzuty trzymane w tajemnicy Urzędnicy zapominają, że przedsiębiorcy – niezależnie od kontroli – prowadzą normalną działalność

9 Procedury zarządzania kontrolą Wdrożenie procedury postępowania w zakresie kontaktów z władzami skarbowymi (zarówno poza jak i w ramach postępowań) – skutecznym narzędziem zarządzania Celem zwiększenia efektywności i ograniczeniu ryzyk – coraz więcej firm decyduje się na wdrożenie tego typu procedur

10 Kontrole, postępowania, sądy, trybunały – co z tego wynika?

11 Aktywny udział w postępowaniu

12 Dlaczego już kontrola jest tak istotna W toku kontroli gromadzone są dowody mające znaczenie dla dalszego toku postępowania Z reguły rezultatem kontroli jest decyzja podatkowa

13 Kontrola – rozpoczęcie Wyznaczenie i przedstawienie kontrolującym osoby/osób upoważnionych do udzielania wyjaśnień Udostępnienie kontrolującym osobnego pomieszczenia Przygotowanie dokumentacji dotyczącej danego okresu Powiadomienie pracowników spoza działu finansowego o kontroli i jej zakresie

14 Obowiązki kontrolowanego Udzielanie wyjaśnień oraz dostarczanie dokumentacji w zakresie objętym kontrolą: –jest podstawowym obowiązkiem kontrolowanego –stanowi odzwierciedlenie prawa do czynnego udziału strony w postępowaniu –ma bezpośredni wpływ na rozstrzygnięcie sprawy –zaniechane lub nienależycie wykonywane może spowodować negatywne rozstrzygnięcie i odpowiedzialność karną skarbową

15 Obowiązki kontrolujących Przestrzeganie podstawowych zasad postępowania: –dążenie do wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy –umożliwienie stronie czynnego udziału w postępowaniu –dążenie do rozstrzygnięcia jak najprostszymi środkami, w jak najkrótszym czasie –budowanie zaufania do organów państwa –działanie w granicach upoważnienia –zachowanie tajemnicy skarbowej

16 Prawa kontrolowanego Może wyznaczyć pełnomocnika Może żądać przeprowadzenia dowodu (np. powołania biegłego lub przesłuchania świadka) Może uczestniczyć w przeprowadzeniu dowodu Może przeglądać akta sprawy i sporządzać notatki, kopie

17 W trakcie kontroli Aktywny udział w postępowaniu kontrolnym to zwiększenie szans na uzyskanie satysfakcjonującego rozstrzygnięcia na wczesnym etapie

18 Przygotowanie strategii obrony Należy przygotować linię obrony jeszcze przed zakończeniem kontroli Inicjatywa dowodowa –przedstawienie dodatkowych dokumentów –przedstawienie ekspertyz –wnoszenie o przesłuchanie świadków Negocjacje

19 Częste podejście kontrolujących Nie ujawniają swoich wątpliwości Zwykle żądają tylko dokumentów Formalizm Często słaba znajomość specyfiki działalności gospodarczej podatnika Różnica w podejściu inspektorów i ich współpracowników Restrykcyjność

20 Cele kontaktów z kontrolującymi Udzielanie wyjaśnień i informacji Wypracowanie dobrych roboczych kontaktów Zbudowanie wzajemnego zaufania Monitorowanie przebiegu kontroli Wpływanie na decyzje i oceny inspektorów Wykazywanie inicjatywy dowodowej

21 Udzielanie wyjaśnień Wyłącznie przez osoby upoważnione Należy dobrze zrozumieć pytanie Należy być dobrze przygotowanym do wyjaśnienia danej kwestii Należy dostarczać kontrolującym wyłącznie te informacje i dokumenty, których żądają Należy udzielać precyzyjnych odpowiedzi Edukacja kontrolujących (wyjaśniać, a nie tylko informować) Poprosić o czas na przygotowanie odpowiedzi Dowiedzieć się jak najwięcej o przedmiocie zainteresowania kontrolujących

22 Poza utarte schematy Sprzedaż towarów w składzie celnym (1 X 2002–30 I 2004) Zasada: sprzedaż towarów podlega VAT lub PCC VAT: sprzedaż w składzie celnym nie podlega VAT – skład celny ma charakter eksterytorialny PCC: brak wyłączenia Wniosek => PCC

23 Sprzedaż towarów w składzie celnym Stanowisko organów: sprzedaż ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT sprzedaż ta będzie podlegała podatkowi PCC.

24 Sprzedaż towarów w składzie celnym Stanowisko Sądu: biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia wywiązania się Polski z zobowiązań międzynarodowych, tej nie wyrażonej w jednoznaczny sposób od dnia 1 października 2002 r., t.j. od dnia wejścia w życie art. 4b ustawy o VAT do dnia 30 stycznia 2004r., t.j. do dnia wejścia w życie art. 2 pkt 5 u.p.cz.c., normy prawnej ustanawiającej zwolnienie sprzedaży za granicę towarów objętych procedurą składu celnego, należy upatrywać w zaleceniu praktycznym nr 15 załącznika E. 3 do Konwencji z Kioto, wywodząc możliwość jego bezpośredniego zastosowania z art. 91 ust. 1 Konstytucji

25 Różne oblicza mediacji Celem postępowania mediacyjnego jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz przyjęcie przez strony ustaleń co do sposobu jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa. Mediacja jako środek do znalezienia kompromisu –spotkajmy się w pół drogi Mediacja jako platforma merytorycznej dyskusji –w której uczestniczą trzy strony

26 Skarga konstytucyjna Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją przepisów, na podstawie których sąd lub organ podatkowy orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

27 Europejski Trybunał Sprawiedliwości wykłada prawo Wspólnot i stoi na straży jego przestrzegania przez instytucje unijne oraz przez Państwa Członkowskie

28 Dziękujemy

© 2006 Ernst & Young Wszelkie prawa zastrzeżone. Ernst & Young jest zarejestrowanym znakiem towarowym. E RNST & Y OUNG Agnieszka Tałasiewicz Partner Tel.: Fax: Tomasz Ciszewski Menedżer Tel.: Fax: