Celestyn Freinet „Dziecko chce i potrafi się samodzielnie uczyć, jeżeli tylko stworzy się mu warunki sprzyjające rozwojowi.” C.Freinet

Plan pracy Życiorys Dzieła Celestyna Freineta Koncepcje pedagogiczne Techniki nauczania Uczeń Nauczyciel Szkoła Bibliografia

Życie Celestyna Freineta Urodził się 15 października 1896 roku w małym ubogim miasteczku Gars we Francji, a zmarł 8 października 1966 roku w wieku 70 lat w Vence. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych pedagogów. Pochodził z biednej rodziny chłopskiej, dzięki której zaczerpnął prawdę o życiu oraz umiłowanie do przyrody i wrażliwość na los drugiego człowieka. Edukację szkolną rozpoczął w czwartym roku życia. Kształci się w szkole wyższej w Ecole Normale w Nicei, przygotowującej nauczycieli do pracy w szkołach podstawowych. Dyplom ukończenia Ecole Normale otrzymał 9 listopada 1914 r. w wieku 18 lat.

Gdy rozpoczęła się pierwsza wojna światowa, Celestyna powołano do wojska. Jako młody oficer uczestniczył w działaniach frontowych. W roku 1915 został ciężko ranny pod Verdun. Przeszedł kilka operacji ponieważ miał uszkodzone płuca. Wrócił w ojczyste strony jako inwalida wojenny i starał się o pracę w szkole. Długo nie otrzymał pozwolenia na pracę z powodu stanu zdrowia. W 1920 roku rozpoczął działalność pedagogiczną jako młody nauczyciel w szkole wiejskiej w Bar-sur-Loup do 1928 roku. Okres ten był ważnym etapem dla Freineta jako pedagoga i twórcy nowej koncepcji pedagogicznej. Tu eksperymentował, opracowywał i sprawdzał swoje pomysły pedagogiczne mając na uwadze sytuację dzieci wiejskich i zaniedbanych.

W latach 1934-1935 dużym kosztem osobistym zbudował prywatną szkołę w Vence. 1940 r. został aresztowany przez Niemieckich okupantów i osadzony w obozie. Po opuszczeniu obozu przyłączył się do Ruchu Oporu. W pierwszych dniach po wyzwoleniu Freinet organizuje Komitet Departamentalny Wyzwolenia Gap, który opiekuje się dziećmi - ofiarami wojny. Dwa lata zajmuje mu odbudowa kompletnie zrujnowanej szkoły. W 1947 r. szkoła rozpoczyna normalne funkcjonowanie. Reorganizację przechodzi Spółdzielnia Nauczania Świeckiego i w 1948r. powstaje Instytut Spółdzielczy Nowoczesnej Szkoły, placówka organizująca działalność Ruchu Freinetowskiego, a w 1957 r. powstaje FJMEM (Międzynarodowa Federacja Ruchów Nowoczesnej Szkoły), która na początku skupia Ruchy Freinetowskie z 10 krajów. Po śmierci Freineta opiekę nad szkołą sprawuje jego żona Eliza kontynuując jego dzieło aż do swojej śmierci w 1981 r. Następnie córka - Madeleine Bens-Freinet (dziennikarka) przyjmuje odpowiedzialność za funkcjonowanie szkoły, a dzięki staranią przyjaciół rodziny szkoła zostaje wykupiona przez państwo francuskie i staje się szkołą publiczną. źródło: http://www.freinet.pl/

Dzieła Jeden miesiąc wśród dzieci rosyjskich Drukarnia w szkole Gawędy Mateusza Jeden miesiąc wśród dzieci rosyjskich Drukarnia w szkole Wychowanie przez pracę Nowoczesna szkoła francuska Zarys psychologii stosowanej w wychowaniu źródło: A. Lewin, Tryptyk pedagogiczny, Warszawa 1986

Fazy rozwoju psychicznego Celestyn Freinet wyodrębnił trzy fazy rozwoju psychicznego, które trzeba uwzględnić nie tylko w pracy z każdą jednostką, ale wówczas, gdy konstruuje się cały system oświatowo-wychowawczy. źródło: A. Lewin, Tryptyk pedagogiczny str.114

I faza- szukanie po omacku; obejmuję głównie okres od narodzin dziecka do początków wczesnej edukacji szkolnej. II faza – tzw. urządzanie się w otaczającym świecie; dziecko mając już pewien zasób doświadczeń, zaczyna po swojemu porządkować teren swojego życia i działania III faza- dominuje zabawa-praca, a potem praca-zabawa; jest to okres dojrzewania jednostki do podstawowych zadań życiowych i społecznych. źródło: A. Lewin, Tryptyk pedagogiczny str.114

Krytyka szkolnictwa francuskiego zdecydowanie krytyczny stosunek do tradycyjnej, werbalnej, sformalizowanej szkoły, która-według jego określenia – jest „klatką”, krępującą rozwój i wolność dziecka dystans między uczniem a nauczycielem dominowanie rutyna selekcja dzieci z klas uboższych i z zaniedbanych kulturalnie środowisk mechaniczne wtłaczanie wiedzy

Nowoczesna szkoła francuska dla ludu, dla dzieci mas pracujących, stwarzać ma ludzkie warunki rozwoju i możliwość ujawnienia potencjałów życiowych głębokie zrozumienie i głęboki szacunek do osobowości dziecka, jego potrzeb i dążeń; odwoływanie się do spontanicznej aktywności stworzenie środowiska wychowawczego na miarę dziecka, sprzyjające rozwojowi jego osobowości (uwzględnianie jego zainteresowania) swobodna dyscyplina zlikwidowanie klas jako audytoriów, a na ich miejscu urządzić pracownie, bądź chociaż kąciki o charakterze warsztatów otwarta na świat rozumienie znaczenia życia własnego i innych ludzi Źródła: A. Lewin, Tryptyk pedagogiczny, Warszawa 1986, , Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika , Warszawa 2003

Założenia pedagogika oparta jest na prawach dziecka, szacunku do jego osoby, potrzeb i dążeń, w rozwoju zawodowym nauczyciela ważna jest wymiana doświadczeń, nie ma podziału na dydaktykę i wychowanie, założenia pedagogiczne realizowane są za pomocą technik, które ułatwiają pracę nauczyciela. szkoła nie może selekcjonować dzieci na lepsze i gorsze, łączyć ma swobodę dzieci z troską o ich wszechstronny rozwój o raz z wysokimi wymaganiami realizuje ideały pedagogiki współczesnej źródło: M. Szuksta, M.Mendel, Współczesne tendencje w nauczaniu inspirowana metodami M. Montessori, C.Freineta, R.Steinera,

"Pozwól dziecku się wypowiedzieć - pozwól mu się wyrazić". Osią pedagogiki Freineta jest swobodna ekspresja która stanowi punkt wyjścia nauczania różnych przedmiotów. Metoda ta pozwala nauczycielowi we wszystkich dziedzinach lepiej poznać ucznia, lepiej go zrozumieć i skuteczniej mu pomóc, gdy tej pomocy potrzebuje. Dziecko również poznaje siebie lepiej. Dzięki ekspresji powstają warunki do swobodnego, a jednocześnie racjonalnego myślenia, wypowiadania się i działania. M. Szuksta, M. Mendel, Współczesne tendencje w nauczaniu inspirowane metodami M. Montessori, C. Freineta, R. Steinera,

Wyróżniamy: Ekspresja ustna manualna pisemna muzyczna graficzna M. Szuksta, M. Mendel, Współczesne tendencje w nauczaniu inspirowane metodami M. Montessori, C. Freineta, R. Steinera,

Wokół niej zbudował on całą gamę technik pozwalających na aktywizację całej osobowości wychowanka- od strony kształcącego się podmiotu – i pozwalających na wkraczanie w możliwie wiele dziedzin twórczości kulturalnej- od strony przedmiotowej.

Techniki szkolne swobodny tekst drukarnia szkolna gazetka szkolna fiszki samokontrolne (autokreatywne) doświadczenie poszukującego korespondencja międzyszkolna

Swobodny tekst Swój punkt wyjścia znajdowała bezpośrednio w bezpośrednich przeżyciach dzieci w ich potrzebie komunikacji, kształceniu przeżyć estetycznych i wyobraźni. Tworzone indywidualne teksty były na forum klasy publicznie prezentowane, omawiane i ten, który najbardziej się im podobał, stawał się treścią zajęć łączących w sobie edukacje językową, artystyczną i światopoglądową. Teksty te, indywidualne prace dzieci, jak i całe gazetki, były powielane przez same dzieci i wymieniane między szkołami, tworząc zupełnie nowy kontakt między rówieśnikami z całego kraju, a potem i z zagranicy tak zwana korespondencja międzyszkolna, która przechowywana jest w tzw. Książce życia, która jest czymś w rodzaju pamiętnika czy kroniki szkolnej. Źródło: Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika, podręcznik akademicki, Warszawa 2003

tekst pisany (opowiadanie, wiersz, list, rymowanki, fraszki itp.), tekst mówiony (nagrywanie ), tekst rysowany ("pisanie" rysunkiem). źródło: http://www.sp1nsol.zgora.pl/arleta/techniki.html

Korespondencja międzyszkolna rozwija umiejętność komunikacji uczy nawiązywania kontaktów i przyjaźni między dziećmi różnych okolic, a nawet odległych krajów uczy szacunku dla obyczajów i zainteresowań innych niż własne prowadzi do spotkań odwiedzin, wspólnych wycieczek Źródło: Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika, podręcznik akademicki, Warszawa 2003

Gazetka szkolna Zawierała trzy ważne elementy: Dziecko publicznie wyrażało krytyczne opinie o innych i samym sobie. źródło: Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika, podręcznik akademicki str. 360 krytykujemy winszujemy życzymy sobie

źródło: http://www.sp1nsol.zgora.pl/arleta/techniki.html

Fiszki samokontrolne Są to kartoniki z zadaniami dla uczniów i kartoniki z prawidłowymi odpowiedziami. Zadania mogą dotyczyć wiadomości gramatycznych lub tematyki lekcji. Każdy uczeń pracuje samodzielnie, bierze jedno zadanie i wykonuje je w specjalnym zeszycie. Po wykonaniu zadania uczeń odnosi zadanie i bierze kartonik z prawidłową odpowiedzią. Uczeń sam sprawdza poprawność wykonania, poprawia błędy. Jest to nauka samokontroli. Nauczyciel nie ocenia i nie kontroluje uczniów. Fiszki można wielokrotnie wykorzystywać, wzbogacać, zmieniać przykłady. Fiszki te gwarantowały pełne opanowanie zagadnienia przez ucznia, a jego maksymalny wysiłek wniesiony do rozwiązania problemu musiał, zdaniem Freineta, uzyskać maksymalną ocenę. źródło: Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika, podręcznik akademicki

Odciążają nauczyciela od ciągłego poprawiania Przyzwyczajają do samokontroli i samooceny pozwalają na indywidualne uzupełnianie braków i trudności dziecka w zakresie pisania i liczenia Źródło: http://www.sp1nsol.zgora.pl/arleta/techniki.html

Doświadczenie poszukującego Polega ona na różnych formach gromadzenia informacji potrzebnych do rozwiązania konkretnego problemu wynikającego z aktualnych zainteresowań i doświadczeń dziecka. Są tu wywiady terenowe, wycieczki, krótkie referaty, samodzielnie dobierane lektury. Jet techniką uczenia się przez szukanie, odkrywanie, rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem różnych narzędzi i urządzeń: materiałów źródłowych, pomiarów, wywiadów, przeprowadzonych doświadczeń. Jest ona rozumiana w dwojaki sposób: jako technika oddzielnie realizowana, mająca na celu spontaniczne działanie poznawcze, lub jako aktywny sposób działania zintegrowanego z innymi technikami źródło: Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika, podręcznik akademicki

Drukarnia szkolna Redagowana przez dzieci Swobodne teksty Aktualne wydarzenia z życia klasy Redagowana przez dzieci

Spółdzielnia szkolna stanowi podstawę wychowania freinetowskiego jest formą i terenem swobodnej organizacji, wszystkich rodzajów działalności, jakim zajmują się dzieci zgodnie z zainteresowaniami ma ułatwiać uczniom wykonywanie podjętej przez nich pracy zastosowanie różnorodnych technik życia samorządu uczniowskiego M. Szuksta, M. Mendel, Współczesne tendencje w nauczaniu inspirowane metodami M. Montessori, C. Freineta, R. Steinera,

Samorząd uczniowski wybiera rady spółdzielni określa program działania wyznacza osoby odpowiedzialne za poszczególne dziedziny życia organizacja pracy tygodniowej (zebranie) każdy uczeń układał plan pracy samodzielnie lub w grupie zgodnie z jego zainteresowaniami organizacja zebrań oceniających pracę wykonaną w ciągu tygodnia przez członków spółdzielni M. Szuksta, M. Mendel, Współczesne tendencje w nauczaniu inspirowane metodami M. Montessori, C. Freineta, R. Steinera,

Zamiast pojedynczych ocen dzieci uzyskiwały sprawności, a także dyplomy tzw. arcydzieła czyli pracę wymagające szczególnie dużego nakładu starań. Taki sposób oceniania sprawiał, że znika niezdrowa rywalizacja. M. Szuksta, M. Mendel, Współczesne tendencje w nauczaniu inspirowane metodami M. Montessori, C. Freineta, R. Steinera,

Uczeń w przypadku wykroczenia powinien zadośćuczynić. szanowany rozwój osobowości praca indywidualna dokonująca się w obrębie i na rzecz wspólnoty obdarzony zaufaniem posiada prawo decydowania posiada umiejętności współdziałania ma możliwość swobodnego wypowiadania się posiada własne koncepcje samowystarczalny zorganizowany spontaniczny kreatywny wszyscy uczniowie postawieni w równej pozycji pobudzanie w nim wrażliwości na sztukę, kulturę, przyrodę oraz każdą inną dziedzinę życia

Nauczyciel Kieruję pracą uczniów, ale tak aby oni tego nie odczuwali. Jego dyskretna pomoc jest potrzebna : merytorycznie, ma on bowiem wpływać na treść i przebieg zajęć indywidualnych czy zespołowych moralne, wiele można uczynić, zachęcić do pracy, obudzić wiarę we własne siły, zapobiec kompleksom czy stresom. organizacyjne, może podsunąć lepsze formy pracy techniczne, może dopomóc w doborze bardziej skutecznych sposobów działania. Wychowawca nie stoi, więc na uboczu życia klasy lecz inspiruje, reaguje, pomaga. Jest raczej doświadczonym partnerem, niż zwierzchnikiem. źródło: M. Szuksta, M. Mendel , Współczesne tendencje w nauczaniu…

Szkoła Celestyn Freinet uważał, że szkołę należy traktować nie jako wyizolowaną instytucję, lecz jako cząstkę życia społecznego, jako naturalne miejsce, gdzie uczeń może żyć i działać, podlegać ogólnym prawom życia społecznego, a nie sztucznym prawom życia szkolnego. Pojmował szkołę jako wspólnotę dorosłych i dzieci, wspólnie zarządzających życiem i pracą. Stwarzała warunki do ekspresji emocji i myśli, pozwalając na indywidualizację i własne tępo pracy, uwzględniając aktualne zainteresowania dziecka Rozwija wszystkie podstawowe środki ekspresji: ustną, pisemną, graficzną, muzyczną i manualną. „Nauczyciele, rodzice i dzieci są nićmi jednego kłębka, które powinny łączyć się w harmonijnym splocie”

Problemy wynikające z pedagogiki indywidualizacja nauczania zajmuje więcej czasu nauczyciele nabywają materiały pomocnicze na koszt własny nauczyciele nie są przygotowani do pracy, nauczają tak jak uczono ich samych problemy ze swobodną ekspresją w klasie w której jest więcej niż dwadzieścia dzieci

Bibliografia M. Szuksta, M. Mendel, Współczesne tendencje w nauczaniu inspirowane metodami M. Montessori, C. Freineta, R. Steinera, http://www.freinet.pl/freinet-biografia.html Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika, podręcznik akademicki, Warszawa 2003 A. Lewin, Tryptyk pedagogiczny , Warszawa 1986 http://www.sp1nsol.zgora.pl/arleta/techniki.html

DZIĘKUJE ZA UWAGĘ Przygotowała: Agnieszka Mikulska