Sieć współpracy i samokształcenia Witam, Suwałki – miłe wspomnienia z wakacji Głównym tematem sieć Dlaczego ja – od 21 lat jestem członkiem powstałej w roku 1991 w Utrechcie Europejskiej Sieci Doskonalenia Badań i Rozwoju Edukacyjnego Przywództwa i Zarządzani – ENIRDELM Udział w projekcie Comeniusa – doskonalenie nauczycieli – sieć Obserwacje sieci w kraju i zagranicą Czy ktoś z Państwa ma doświadczenia ….. Sieć współpracy i samokształcenia – projekt – nowelizacja rozporządzenia Sieć – fenomen społeczny Rewolucja arabska ACTA W znaczeniu miękkim - , znaczenie twarde Nowa – znowu? Ewaluacja, nowa formuło pomocy pp., - opór wobec zmiany Przyjechały – 2 panie z Warszawy i z Katowic Poprzednie bezużyteczne Budowanie na tym co dobre, a odrzucenie tego, co złe Wyważenie proporcji Nowa – w szkole jako wzbogacenie WDN o uczenie się w wymiarze międzyszkolnym Zwłaszcza małe szkoły i placówki W placówce – jako porzucenie form nieefektywnych, ponowne określenie ról i zadań – tu w Suwałkach Nowa forma doskonalenia nauczycieli dr Danuta Elsner

Cele: Kierunki zmian w systemie doskonalenia nauczycieli Charakterystyka pojęcia sieć: - jako nowego typu organizacji - jako uczącej się społeczności zawodowej Formy i metody zespołowego uczenia się w sieci Analiza SWOT sieci Rola dyrektora w procesie zmiany Dlaczego sieci? I co dalej?

Kierunki zmian w systemie doskonalenia nauczycieli Od jednorazowych szkoleń adresowanych do pojedynczych nauczycieli do wspomagania szkoły jako całości Od możliwości placówki doskonalenia nauczycieli do zdiagnozowanych potrzeb szkoły Od wyboru szkolenia z oferty do przygotowania planu wspomagania konkretnej szkoły Od krótkich kursów do długofalowego wspomagania „szytego na miarę” oraz wzbogaconego o uczestnictwo nauczycieli/szkoły w sieci współpracy i samokształcenia Od nauczania do uczenia się Od biernych uczestników szkoleń do uczenia się samoregulowanego Od efektów indywidualnych do efektów organizacyjnych Z badań pt. Pomoc doradców metodycznych i konsultantów placówek doskonalenia nauczycieli w opinii jej beneficjentów przeprowadzonych przez Danutę Elsner i Krzysztofa Bednarka jesienią 2010 roku wynika, że obecny system doskonalenia jest obarczony licznymi wadami. Do głównych zaliczono następujące: Oferta placówek doskonalenia nauczycieli nie zawsze uwzględnia potrzeby zainteresowanych z uwagi na zaniechanie przeprowadzania przez te instytucje diagnozy wstępnej. Szkolenia oferowane przez placówki często nie spełniają oczekiwań uczestników, gdyż bardziej uwzględniają możliwości organizatorów niż potrzeby szkolonych. Nauczyciele są postrzegania przez placówki doskonalenia jako bierni odbiorcy świadczonych przez nich usług. Nauczyciele mają trudności z zastosowaniem opanowanej na szkoleniu wiedzy i nabytych umiejętności z uwagi na brak wsparcia po jego zakończeniu i to jednocześnie merytorycznego, emocjonalnego oraz organizacyjnego.[1] Ja tylko skoncentruję się na sieciach Efekty organizacyjne – postępy uczniów w zachowaniu i nauce W szpitalu – aby pacjenci szybciej dochodzili do zdrowia

Powstanie sieci D A B C O powstaniu sieci (organizacji sieciowych) przesądził głęboki i nieodwracalny w skutkach kryzys struktur hierarchicznych w zarządzaniu. Polegał on na zakwestionowaniu zasady jedności rozkazodawstwa (pracownik odpowiada tylko przed jednym przełożonym) i Taylorowskiego podziału pracowników na koncepcyjnych i wykonawczych. Zauważono bowiem, ze hamuje one inicjatywę ludzką, ponieważ: Przejrzysta hierarchia, czytelne linie podporządkowania i stabilny podział zadań jest stawiany ponad potrzeby osób działających w ramach danej struktury. Skutkuje to bezosobowym postrzeganiem pracowników – widzi się w nich bardziej stanowiska pracy niż ludzi. Wysoki stopień specjalizacji i formalizacji odhumanizowuje proces pracy. Tymczasem wzrastający poziom wykształcenia i aspiracji pracowników sprawia, że nie wystarcza im jedynie wykonywanie zadań zleconych przez innych – chcą mieć wpływ na ich treść, charakter i sposób wykonania. Pragną też rozwijać się i wykorzystywać swój potencjał. W obecnym świecie traci na znaczeniu zasada starszeństwa w układach społecznych. Wyżej usytuowany w hierarchii organizacyjnej przestaje być postrzegany jako osoba mająca monopol na wiedzę i władzę. Oczekiwanie posłuszeństwa od podwładnych tracić przestaje mieć sens. Pionowe (hierarchiczne) relacje międzyludzkie nie zapewniają współpracy. Brak w nich atmosfery wzajemnego zaufania, otwartej komunikacji społecznej, klimatu społecznego sprzyjającego podejmowaniu oddolnych inicjatyw. Stopień reagowania struktur hierarchicznych na zmiany jest niewielki z uwagi na zlokalizowanie uprawnień do podejmowania decyzji na szczycie struktury i wydłużenie czasu procesu decyzyjnego. Zanim decyzja zostanie podjęta zmiana może się zdezaktualizować lub minie najlepszy czas na jej wprowadzenie. Powyższe argumenty sprawiły, że rozpoczął się długotrwały proces spłaszczania struktur hierarchicznych. Polegał on na stopniowym eliminowaniu kolejnych szczebli zarządzania, aż pojawiła się sieć, tj. struktura, w której nie ma trwale wyodrębnionego członu kierowniczego, a sprawowanie funkcji kierowniczych zostało zastąpione rozwojem różnych form koordynacji. Kierowniczy pozbawiali się wpływu Przykład z Krakowa

Sieć

Charakterystyka sieci jako nowego typu organizacji Grupa osób lub instytucji Powstaje z potrzeb Nie wymaga żadnych czynności prawnych Działa poza kontrolą władz Działa na zasadach samoregulacji i samoorganizacji Działa w oparciu o aktywność członków Członków łączą więzi współpracy Nie ma trwale wyodrębnionego członku kierowniczego Niski stopień sformalizowania działań Jest bardziej procesem niż efektem

Sformułowanie problemu Projekt i sieć - różnice Projekt Sieć to nie projekt, choć w ramach … Projekt – wymierny produkt Sieć – problem, a wymierny produkt przy okazji Przebiega dynamicznie Cykl życia sieci Problem w sieci - Wynika z istotnych potrzeb Jest samodzielnie sformułowany lub wybrany da się go samodzielnie rozwiązać – nie jest uzależniony od pieniędzy z gminy Tekst – za dużo pracy domowej, źle wykorzystany czas na lekcji Jak lepiej wykorzystać czas na lekcji To też nie zespół samokształceniowy – program samokształcenia kierowanego dyrektorów szkół względnie trwała struktura inicjatywa z zewnątrz Ingerencja władza oświatowych Inicjacja Przygotowanie Realizacja PRODUKT Ewaluacja Sieć Sformułowanie problemu Rozwiązanie problemu P.Leenheer (2012)

Ucząca się społeczność zawodowa Nie ma uniwersalnej definicji uczącej się społeczności zawodowej, ale panuje zgoda co do tego, że wiesz, iż taka istnieje, jeśli zobaczysz grupę nauczycieli dzielących się wiedzą i krytycznie kwestionujących swoją praktykę w sposób ciągły, refleksyjny, zespołowy, włączający, ukierunkowany na uczenie się i promowanie rozwoju. C. Mitchell i L. Sackney (2000) Kiedy sieć staje się społecznością uczących się? Krytycznie kwestionować – poddawać w wątpliwość: Pytania – czy ja to dobrze robię, dlaczego mi nie wychodzi, W sposób ciągły – regularne spotkania w sieci, kontakty elektroniczne Refleksyjny – refleksja nad działaniem i refleksja w działaniu – nie ma uczenia się bez refleksji Zespołowy – Włączający – włączanie tych o odmiennych poglądach, włączanie cudzych praktyk co repertuary własnych Uczenie się – to zwykle problem Promowanie rozwoju – zmiany na lepsze Dlaczego to takie ważne? Z wielu badań wynika jednoznacznie, że w szkołach, w których nauczyciele współpracują ze sobą uczniowie czynią większe postępy

Sieć jako ucząca się społeczność zawodowa Wszyscy są zaangażowani w proces uczenia się Uczą się zespołowo – z innymi i od innych Uczą się działając i działają ucząc się Podstawą uczenia się są problemy wynikające z praktyki Uczenie się jest ukierunkowane na postępy uczniów Korzystają z różnorodnych form i metod zespołowego uczenia się

Formy i metody zespołowego uczenia się Dyskusja/dialog Metoda. zdarzeń krytycznych Opieka nad stażem Prezentacja innowacji Szkolenia połączonych RP Rotacyjne czytanie literatury Giełda rozwiązań Wymiana doświadczeń Przeszukiwanie Internetu Sesja plakatowa Wspólna EW Uczenie się przez porównanie Lekcja pokazowa Wspólne opracowanie materiałów Krytyczny przyjaciel Wizyta w szkole Gromadzenie informacji pedagog. Peer mentoring Benchmarking Bank pytań Peer review Projekt Action Learning Open space

Sieć - SWOT Mocne strony Słabe strony Dobrowolność Brak zaświadczeń Innowacje oddolne Wykorzystanie potencjału każdego członka Możliwość konfrontacji poglądów i stanowisk Chroni przed błędami Pozwala gromadzić dorobek Słabe strony Brak zaświadczeń Czasochłonność Potrzeba zmiany mentalnej Brak zaufania Brak doświadczenia Trudności z przełamywaniem relacji hierarchicznych

Sieć - SWOT Szanse Zagrożenia - Wsparcie zmiany przepisami prawa Władze rozumieją i wspierają zmianę Bezpłatne szkolenia w ramach projektu „System doskonalenia nauczycieli … Coraz więcej literatury Coraz więcej przykładów dobrej praktyki Zagrożenia - Niski potencjał społeczny - Konkurencja między szkołami - Brak liderów zmiany - Niski poziom czytelnictwa literatury fachowej - Niski poziom wykorzystania zasobów Internetu - Niewielkie doświadczenie w uczeniu się w europejskiej przestrzeni edukacyjnej

Rola dyrektora w procesie zmiany Bycie przodującym uczniem Promowanie uczenia się w szkole i środowisku lokalnym Tworzenie bezpiecznego środowiska uczenia się Motywowanie do zmian Wspieranie wdrażających zmiany Dostrzeganie, nagradzanie, świętowanie sukcesów

Dlaczego sieci? ETAPY DOSKONA-LENIA Od słabego do przeciętnego Od przeciętnego do dobrego Od dobrego do bardzo dobrego Od bardzo dobrego do wspaniałe-go 1. 2. 3. 4. 5. Motyw przewodni Osiągniecie podstawowej umiejętności czytania i pisania Stworzenie solidnych fundamentów Formowanie profesjonalistów Poprawa poprzez współpracę koleżeńską i innowacje Konferencja w Warszawie Po konferencji – rozmowa ze znajomą doradczynią – to nic nowego, robiliśmy to już … Spotkanie z dyrektorką SP na moim osiedlu Mourshed M., Chijioke Ch. Barber M. Jak najlepiej doskonalone systemy szkolne na świecie stają się jeszcze lepsze. Wyd. Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2012.

I co dalej? Jakie kryteria powinno spełniać doskonalenie nauczycieli/wspomaganie szkół za 3 lat? Które z naszych działań już spełniają te kryteria? Jak to wykorzystać/upowszechnić? Które z naszych działań nie spełniają tych kryteriów? Jak je zmodyfikować? Z czego zrezygnować? W jaki sposób wprowadzić zmianę?