ANALIZA STANU NA ROK 2008. KIERUNKI ZMIAN SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM ANALIZA STANU NA ROK 2008. KIERUNKI ZMIAN

Celem modernizacji systemu ratownictwa medycznego na Dolnym Śląsku jest zdecydowane obniżenie poziomu śmiertelności oraz skutków powikłań powstających w wyniku wypadków oraz innych stanów nagłego zagrożenia zdrowotnego mieszkańców Dolnego Śląska oraz poprawa działania już istniejących elementów systemu w latach 2008-2010

PACJENT IDĄCY PLANOWO DO SZPITALA MA MOŻLIWOŚĆ WYBORU NAJLEPSZEGO W KRAJU - (MA CZAS)

PACJENT W STANIE ZAGROŻENIA ŻYCIA (CZĘSTO NIEPRZYTOMNY) TEŻ CHCIAŁBY MIEĆ TAKĄ SZANSĘ!!!

KONSTYTUCJA RP Art. 60. Obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach. Art. 68. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.

Opracowanie wykonano w oparciu o następujące akty prawne i materiały: 1. Ustawa z dn. 8 września 2006 ,,O Państwowym Ratownictwie Medycznym’’ 2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewn. i Adm. z dn. 29 grudnia 1999 r. 3. Ustawa z dn. 8 września 2006 ,,O Państwowym Ratownictwie Medycznym’’ 4. Projekt Ustawy o sieci szpitali – wersja zmieniona z maja 2007 r. 5. Publikacja: Prof. Juliusz Jakubaszko „ Medycyna Ratunkowa w Polsce 2008 „ . 6. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Medycyny Ratunkowej z dn 28.02.2008 7. Materiały z prac Komisji Zdrowia Sejmu RP nad nowelizacją Ustawy „O państwowym Ratownictwie Medycznym” z 2008 r. 8. Dane z wizytacji szpitali na terenie Dolnego Śląska. 9. Dane uzyskane od Prof. dr hab. med. Juliusza Jakubaszko- Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie medycyny ratunkowej w województwie dolnośląskim. Prof. Jerzy Robert Ładny – SPSK AM w Białymstoku 10. Dane uzyskane od dr n.med. Roberta Gałązkowskiego- Dyrektora LPR. 11. Publikacja : „ Wojewódzki Plan Działania Systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne” 2008 r.

z jego elementów składowych. Na dobrze funkcjonujący system zintegrowanego ratownictwa medycznego (RM) składa się skuteczne działanie każdego z jego elementów składowych. Wszystkie te elementy w ratowaniu życia są równie istotne jak znany element czasu. Czynniki systemu tworzą ogniwa powszechnie znanego ,,łańcucha przeżycia’’:

Ogniwa łańcucha przeżycia Sytuacja nagłego zagrożenie życia lub zdrowia (wypadek ) Wysłany sygnał o zagrożeniu ( telefon 999, 112 ) Odbiór i lokalizacja sygnału i miejsca zdarzenia (dyspozytor RM, Centrum Powiadamiania Ratunkowego -CPR ) Dotarcie pierwszej pomocy medycznej ( jednostka RM, Państwowa Straż Pożarna -PSP lub Lotnicze Pogotowie Ratunkowe -LPR ) Transport do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego -SOR Działania ratunkowe w SOR Specjalistyczne działanie medyczne w szpitalu specjalistycznym

ZŁOTA GODZINA Prawdopodobieństwo przeżycia 100 80 % przeżycia 60 x 40 20 30 60 90 MINUTY

W Polsce jak i w wielu krajach, w niesieniu pomocy osobom w stanie zagrożenia życia uczestniczy i współdziała wiele różnych instytucji i organizacji. Są to podmioty należące do różnych systemów ratownictwa jak: *Państwowe Ratownictwo Medyczne *Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy oraz organy administracyjne (samorząd, administracja Państwa) co wymaga precyzyjnego koordynowania ich współdziałania.

Miarą skuteczności działania systemu RM jest wskaźnik tzw Miarą skuteczności działania systemu RM jest wskaźnik tzw. zgonów do uniknięcia "Zgony do uniknięcia"- są to nagłe zgony, których można byłoby uniknąć w lepszych warunkach organizacyjnych, w lepszym otoczeniu przedszpitalnym i szpitalnym oraz przy lepszym przygotowaniu osób zajmujących się ratowaniem życia ludzkiego .

GŁÓWNE PRZYCZYNY ZGONÓW w POLSCE – (2002 r.) 500 osób/ 100 tys. mieszkańców – choroby układu krążenia 200 osób/100 tys. mieszkańców – choroby nowotworowe 75 osób/100 tys. mieszkańców – umiera z powodu urazów

,,Zgony do uniknięcia’’ W Polsce wskaźnik ten wynosi ok ,,Zgony do uniknięcia’’ W Polsce wskaźnik ten wynosi ok. 12-13% (30%), podczas gdy w krajach OECD oscyluje wokół 4-5% ( dane z 2002 r. ). Liczba zgonów około komunikacyjnych wynosi w Polsce ok. 11,2 ofiar/100 wypadków, podczas gdy w rozwiniętych krajach europejskich jest on dwukrotnie niższy ( dane za 2005 r.).

URAZY - jedna z dwóch najczęstszych przyczyn nagłych interwencji medycznych - główna przyczyna śmierci ludzi do 44 roku życia - w ich wyniku tracimy 500 tys. lat życia i 300 tys. lat pracy rocznie ( więcej niż w następstwie schorzeń układu krążenia i nowotworów łącznie ) - wg ocen ekonomicznych 7,5 tys. zabitych kosztuje budżet ponad 3 miliardy złotych (śmierć jednej osoby to ok.350 tys. zł, uwzględniając odszkodowania, leczenie, czas potencjalnego życia).

W 2006 roku odnotowano 46 876 wypadków drogowych

Według danych na 2005 rok: - 41 % ofiar wypadków drogowych specjalistyczne leczenie szpitalne rozpoczyna się dopiero po około 3 godz. i 20 minutach od zdarzenia. 62,4% zgonów około wypadkowych występuje w fazie przedszpitalnej. (w USA zaledwie około 21%)

Analiza elementów składowych, stopnia rozwoju i stanu funkcjonalnego systemu ratownictwa medycznego na Dolnym Śląsku pozwala stwierdzić, że istnieją już mocne podstawy i elementy do jego skutecznego funkcjonowania.

Zespoły Ratownictwa Medycznego Szpitalne Oddziały Ratunkowe Szpitale ELEMENTY SYSTEMU R.M. Zespoły Ratownictwa Medycznego Szpitalne Oddziały Ratunkowe Szpitale

Zespoły R.M. R-39 ( specjalistyczny ) W-68,33 ( podstawowy ?) Łącznie: 107,33; Statystycznie: 1 ambulans / 30 tys. ludności ( na rok 2008 przewidziano 112 ambulansów )

Łączna ilość interwencji w sytuacjach nagłego zagrożenia zdrowia ( Łączna ilość interwencji w sytuacjach nagłego zagrożenia zdrowia (?) w 2006 roku wyniosła 240 tys. w tym 37823 wypadków (2400/ambulans/rok = 6,6/dzień) z czego 95 tys. wykonał (140 tys. w 2007) wrocławski oddział RM (Pogotowie? ) obsługujący 1011,8tys. ludności

W roku 2007 finansowanie zespołów R. M. wynosiło 90 mln zł W roku 2007 finansowanie zespołów R.M. wynosiło 90 mln zł. a na rok 2008 planuje się przeznaczenie 100 mln złotych co daje kwotę 900tys.zł/ambulans/rok.

Wybrane czynniki negatywne -brak organizacji pionowej mimo funkcjonowania PR jako teoretycznie jednej organizacji; rodzi to problemy zakresu działania, kompetencji, powoduje źle pojęta konkurencję m.in. o personel - duża ilość różnych dysponentów; - obciążenie przewozami medycznymi ( dodatkowe ok. 20-30% ) powyżej podanych ilości interwencji; przewozy te w przeważającej liczbie mogłyby być wykonywane transportem cywilnym, nie ratunkowym; - niedostosowanie liczby zespołów do polskich realiów komunikacyjnych ( odległości i stan dróg ) i systemu ich naliczania ( 1,,R’’ /100tys.; 1,,W’’/50tys. ludności )

Lotniczy zespół RM Jedyna jednostka latająca systemu stacjonuje na lotnisku Starachowice we Wrocławiu. Jednostka jest niewykorzystana z powodu braku współpracy z dyspozytorami oraz ograniczonych możliwości technicznych.

Czynniki negatywne LPR - jedna centralna lokalizacja w województwie uwzględniająca historycznie wykształcony transport w kierunku ,,na Wrocław’’; - oddzielny system wezwania związany z koniecznością wykorzystania skomplikowanego numeru telefonicznego - brak numeru ratunkowego; - ograniczenia pogodowe i sezonowe ( długość dnia -7.00 do 15 min. przed zachodem słońca); - ograniczenie zasięgu ( brak zabezpieczenia terenu przygranicznego) i brak lądowisk

SZPITALNE ODDZIAŁY RATUNKOWE SOR w krajach zachodnich UE tworzone są przy szpitalach wielospecjalistycznych i zabezpieczają populację 200-250 tys. a nawet do 300 tys. ludności. Średnia wartość dla Dolnego Śląska wypada dla istniejących już SOR około 180 tys. / oddział ( Jelenia G. i potencjalnie Legnica po ok. 230 tys.). Uwzględnienie takiej statystyki i logiki organizacji, a także ekonomii wskazuje na celowość istnienia 10-12 SOR w naszym województwie.

35

PROPONOWANE ROZMIESZCZENIE SOR

37

Wybrane czynniki negatywne - niesprecyzowana odpowiedzialność za to, kto ma zdecydować o utworzeniu SOR w szpitalu, dyrektor, wojewoda czy marszałek czy też starosta lub burmistrz; - rola płatnika- NFZ przydziela wysokość kontraktów autonomicznie tj. wg własnych kryteriów; - brak pokrycia wskazanej lokalizacji SOR z możliwościami technicznymi, finansowymi, kadrowymi i diagnostycznymi szpitali przy których ma być lub już jest zlokalizowany; - nieprecyzyjne określenie wymogów technicznych, kadrowych i diagnostycznych szpitala posiadającego SOR ( wymogi względem SOR określa oddzielne rozporządzenie M.Z. z dn. 15 marca 2007 zawierające 16 paragrafów w całości poświęconych SOR, a tylko jeden podpunkt określa bardzo ogólnie wymogi stawiane szpitalowi ) - niedoszacowanie kosztów funkcjonowania SOR ( finansowanie na poziomie 40-60% kosztów rzeczywistych);

SZPITALE WOJEWÓDZKI PLAN DZIAŁANIA SYSTEMU RATOWNICTWO MEDYCZNE NA LATA 2008-2010 WYMIANIA OK.70 JEDNOSTEK ( SZPITALI ) WYSPECJALIZOWANYCH W UDZIELANIU ŚWIADCZEŃ MEDYCZNYCH NIEZBĘDNYCH DLA RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Na terenie województwa Dolnośląskiego wśród wszystkich placówek szpitalnych działa 12-13 publicznych szpitali wielospecjalistycznych, które spełniają w największym stopniu ( choć rzadko całkowicie) wymogi współczesnego poziomu medycyny i oczekiwania pacjentów. Przy 9-ciu z nich (oprócz milickiego, legnickiego, lubińskiego i A.M. ) funkcjonują ( lub są uruchamiane) szpitalne oddziały ratunkowe (SOR)

Szpitale wielospecjalistyczne które mogą kompleksowo diagnozować i leczyć Pacjenta w stanie zagrożenia życia 1) Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu, 2) 4 Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu, 3) Szpital im. T. Marciniaka we Wrocławiu, 4) Szpital A.M. przy ul. Borowskiej we Wrocławiu ( po zakończeniu zagospodarowania infrastruktury); 5) Szpital S.P. Z.O.Z. Św. Jadwigi w Trzebnicy; 6) Szpital S.P. Z.O.Z w Miliczu; 7) Szpital Wojewódzki w Legnicy; 8) Szpital MCZ w Lubinie i Szpital S.P.Z.O.Z. w Lubinie ( w organizacyjnej konsolidacji); 9) Szpital S.P.Z.O.Z w Zgorzelcu; 10) Szpital im. Dr A. Sokołowskiego w Wałbrzychu; 11) Szpital -SCM w Polanicy Zdrój; 12) Szpital Wojewódzki w Jeleniej Górze; 13) Szpital S.P.Z.O.Z „Latawiec” w Świdnicy ( po zakończeniu zagospodarowaniu infrastruktury);

Wybrane czynniki negatywne - wielość organów założycielskich utrudniająca koordynację funkcjonowania; - brak możliwości skoordynowanej polityki rozwoju i finansowania tych jednostek; - równość podmiotów ( szpitali ) wobec płatnika – NFZ ( procedura w szpitalu specjalistycznym często kosztuje tyle samo co w jedno-oddziałowym ) - niedofinansowanie jednostek wielospecjalistycznych przez NFZ poprzez nieuwzględnienie wysokich kosztów specjalistycznego leczenia i zabezpieczenia działalności tych szpitali; zniechęcanie do rozwoju działalności poprzez narzucane limity świadczeń;

CENTRUM POWIADAMIANIA RATUNKOWEGO Pojęcie Centrum Powiadamiania Ratunkowego ( CPR ) pojawiło się po raz pierwszy formalnie w rozważaniach nad organizacją systemu ratownictwa medycznego na podstawie ustawy z dn. 25 lipca 2001r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Ustawa opisuje, że ,,CPR jest zintegrowanym stanowiskiem dyspozytorskim usytuowanym w strukturze powiatowej administracji zespolonej, działającej w ramach powiatowego centrum ratownictwa i zarządzania kryzysowego’’.

Przeszkody w tworzeniu CPR (2002 r.) Główne trudności to: brak środków finansowych (105), brak wytycznych i regulacji prawnych (38), brak szkoleń, brak wykwalifikowanego personelu, brak zdecydowanych działań ze strony MZ, brak jednolitej dokumentacji obowiązującej w systemie, duże zmiany na stanowiskach decydentów po wyborach samorządowych, uznaniowość w podziale środków.

Propozycja zmian: zachowanie i wykorzystanie istniejących już CPR i utworzenie nowych zorientowanych na obsługę subregionów zlokalizowanych w byłych miastach wojewódzkich lub ich najbliższej okolicy ograniczenie liczby CPR do maks. ilości 10 w województwie utworzenie centralnego wojewódzkiego CPR o roli koordynująco- dowodzącej powołanie koordynatorów medycznych przy poszczególnych CPR Korzyści: - większy stopień elastyczności, możliwości decyzyjnej, koordynacji i kontroli działań na dużych obszarach województwa; - mniejszy koszt tworzenia CPR ( 4-6 centrów zamiast 26 ) który mógłby być rozłożony na kilka starostw powiatowych

Wojewódzki Plan Działania Systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne na lata 2008-2010 Tworzenie planu działania do tej pory pozbawione było istotnego udziału samorządu wojewódzkiego. Potrzeba koordynacji działań w zakresie udziału placówek szpitalnych podstawowego znaczenia (grupa I) oraz docelowo jednostek transportowych powoduje, że samorząd wojewódzki powinien pełnić kluczową rolę w tworzeniu realnego, faktycznie operacyjnego i perspektywicznie trwałego medycznego systemu ratowniczego na Dolnym Śląsku.

Podsumowanie System ratownictwa medycznego na Dolnym Śląsku mimo posiadanych elementów nie funkcjonuje na miarę oczekiwań i standardów UE. System wymaga istotnych i szybkich zmian. Największy wysiłek należy skierować na: skoordynowanie i poprawianie efektywności już funkcjonujących elementów systemu. inwestycje modernizacyjne w infrastrukturę i wyposażenie SOR i szpitali wielospecjalistycznych koncentrację sił i środków w kluczowych dla systemu placówkach szpitalnych. zmianach legislacyjnych poprawiających poziom finansowania elementów systemu ratowniczego a w szczególności szpitali. radykalnej zmianie poziomu finansowania struktur ratownictwa medycznego ( SOR ) ze strony NFZ.

Specjalny Pacjent SOR Dziękuję za uwagę oprac. H. Szlemp