STATYSTYKA ZDROWIA Wiesław Łagodziński, Główny Urząd Statystyczny Krzysztof Jakóbik, Urząd Statystyczny w Krakowie STATYSTYKA ZDROWIA

ZAKRES AKTUALNIE ZBIERANYCH DANYCH OBEJMUJE: Stan zdrowia ludności, Opieka zdrowotna, Zasoby opieki zdrowotnej, Ekonomiczne aspekty funkcjonowania opieki zdrowotnej.

STAN ZDROWIA LUDNOŚCI Zakres Gestor GUS CSIOZ NIZP-PZH MSWiA Centrum Onkolo-gii NFZ JST WOJE- WODA Charakterystyka demograficzna i społeczno-ekonomiczna ludności  Konsumpcja leków BA DA* Niepełnosprawność DA Samopoczucie psychofizyczne i ocena jakości życia Promocja i profilaktyka zdrowia BP Styl życia Zachorowania na wybrane choroby R BA - badania ankietowe; BP - badania pełne; DA – dane administracyjne; R – rejestr; * - dotyczy leków refundowanych przez NFZ

OPIEKA ZDROWOTNA (1) Zakres Gestor GUS CSIOZ NIZP-PZH MSWiA IPiN NFZ JST Długoterminowa opieka zdrowotna BA BP DA Leczenie specjalistyczne BA/BP Leczenie stomatologiczne  Leczenie szpitalne Leczenie w opiece ambulatoryjnej BA - badania ankietowe; BP - badania pełne; DA – dane administracyjne

OPIEKA ZDROWOTNA (2) Zakres Gestor GUS CSIOZ NIZP-PZH MSWiA NFZ JST WOJE-WODA Medycyna pracy BP Opieka nad dziećmi DA Krwiodawstwo Ratownictwo medyczne R Opieka sanatoryjna BA - badania ankietowe; BP - badania pełne; DA – dane administracyjne; R – rejestr

ZASOBY OPIEKI ZDROWOTNEJ Zakres Gestor GUS CSIOZ MSWiA MON NFZ JST WOJE-WODA Infrastruktura ochrony zdrowia BP DA DA* R Zatrudnienie w ochronie zdrowia W BP - badania pełne; DA – dane administracyjne; R – rejestr ZOZ; W – wykaz konsultantów wojewódzkich; * - inwestycje (budowa nowych obiektów, remonty, zakup aparatury medycznej itp.)

EKONOMICZNE ASPEKTY FUNKCJONOWANIA OPIEKI ZDROWOTNEJ Zakres Gestor GUS CSIOZ NFZ JST Wojewoda Ubezpieczenia zdrowotne  DA Wydatki na ochronę zdrowia Wynagrodzenia w obszarze ochrony zdrowia BP, BR Wyniki finansowe placówek działających w obszarze ochrony zdrowia BP BA - badania ankietowe; BP - badania pełne; BR – badanie reprezentacyjne; DA - dane administracyjne

OBSZARY NIE OBJĘTE BADANIAMI Analiza skali transgranicznej opieki zdrowotnej (import i eksport dóbr i usług ochrony zdrowia), Monitorowanie nowych zjawisk socjokulturowych w obszarze zdrowia (np. zmiany postaw prokreacyjnych, eutanazja), Zdrowie prokreacyjne Polaków, Uwarunkowania rozwoju transplantologii oraz przyczyn odmów oddawania organów do przeszczepów, Liczenie kosztów w ochronie zdrowia, Pogłębianie analizy sektora prywatnego, Analiza danych na temat ścieżek edukacyjnych i karier zawodowych (kierunki medyczne i paramedyczne), Analiza stanu ochrony środowiska i zasobów wody pitnej oraz ich wpływ na stan zdrowia ludności.

ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA Badanie: Zgony. Umieralność. Trwanie życia. Zgony: wg międzynarodowej klasyfikacji ICD – 10. Dostępne przekroje płeć, wiek, obywatelstwo, wykształcenie, stan cywilny, status na rynku pracy, przyczyna zgonu. Umieralność: surowe współczynniki zgonów według płci, wieku i przyczyn zgonów, standaryzowane współczynniki (według płci, wieku, przyczyn zgonów) Przyczyny zgonów (cod) Dane opierają się na liście 65 przyczyn zgonów (ICD – 10), bazującej na Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Związanych ze Zdrowiem. Dostępne są na poziomie krajowym i regionalnym, w postaci liczb całkowitych oraz surowych współczynników zgonów (CDRs) i standaryzowanych współczynników zgonów (SDRs), uwzględniających grupy wiekowe i płeć

ZDROWIE PUBLICZNE POLSKA EUROSTAT Badanie Narodowy Rachunek Zdrowia Opieka Zdrowotna Wydatki na opiekę zdrowotną Bazując na Systemie Narodowych Rachunków Zdrowia POLSKA EUROSTAT Badanie Narodowy Rachunek Zdrowia Prace nad Narodowym Rachunkiem Zdrowia prowadzone są w GUS w ścisłej współpracy z instytucjami, które gromadzą dane o wydatkach na ochronę zdrowia (głównie MZ, MSWiA, MON, MS, NFZ, ZUS, KRUS i inne). Wyniki przekazywane w tzw. Wspólnym Kwestionariuszu OECD, Eurostat i WHO do tych trzech organizacji.

ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA Dane na temat opieki zdrowotnej nie związane z wydatkami Badanie: Kadra medyczna ochrony zdrowia Zasoby ludzkie w opiece zdrowotnej Ministerstwo Zdrowia: Pracownicy ochrony zdrowia i uprawnieni do wykonywania zawodu - dane dostępne wg miejsca pracy, zawodu, płci, wieku, pracownicy z wyższym wykształceniem medycznym, GUS: Pracujący w aptekach, ratownictwie medycznym, stacjonarnych zakładach pomocy społecznej MSWiA oraz MON: Zatrudnieni wg medycznych grup zawodowych – dane dostępne wg wieku, płci, poziomu wykształcenia, rodzaju specjalności medycznych i wymiaru zatrudnienia Obejmują liczbę lekarzy (uwzględniając wiek i płeć), dentystów, pielęgniarki, opiekunki, farmaceutów i fizjoterapeutów praktykujących, którzy faktycznie dostarczają opiekę bezpośrednią pacjentom

ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA Badanie: Infrastruktura ochrony zdrowia i jej funkcjonowanie Statystyki szpitalne Obejmuje dane dotyczące łóżek szpitalnych, procedur chirurgicznych w szpitalach, wysokospecjalistycznego sprzętu medycznego i dane związane z pacjentami (m.in. wypisy pacjentów ze szpitali). Dodatkowy zestaw wskaźników dotyczących personelu szpitali i zasobów technicznych szpitali jest dostarczany przez pilotażowe zbieranie danych Ministerstwo Zdrowia: Obejmuje dane dotyczące placówek stacjonarnej opieki zdrowotnej, liczby i wykorzystania łóżek, liczby pacjentów, aparatury medycznej Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji: działalność szpitali ogólnych i specjalistycznych izb chorych, sanatoriów - w zakresie liczby oddziałów, łóżek, leczonych.

ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA ANKIETOWE BADANIE ZDROWIA – HIS I EHIS ANKIETOWE BADANIE ZDROWIA – HIS I EHIS Zapoczątkowane przez Eurostat. Obecnie trwają prace nad wdrożeniem zharmonizowanej wersji Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia (EHIS). Badanie EHIS obejmie: Status zdrowotny, Determinanty zdrowia, Opieka zdrowotna, Status społeczno-ekonomiczny Zakończono prace nad adaptacją metodologii opracowanej przez Unię Europejską do warunków polskich tj. opracowanie krajowej wersji badania. Obecnie jest przeprowadzane pierwsze zasadnicze badanie EHIS - przełom listopada i grudnia 2009 r.

ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA Europejskie badanie warunków życia ludności EU SILC (Europejskie Badanie Dochodów i Warunków Życia) Celem badania jest pozyskanie podstawowych danych porównywalnych na poziomie Unii z zakresu dochodów, ubóstwa materialnego i innych aspektów warunków życia ludności. Przedmiotem badań są gospodarstwa domowe i osoby w aspekcie demograficznym, ekonomicznym i społecznym. Badane są również opinie respondentów dotyczące różnych materialnych i niematerialnych aspektów warunków życia oraz poczucia zagrożenia biedą. Stałym elementem składowym badania SILC jest moduł zdrowia - Minimum European Health Module (MEHM). Zawiera on pytania dotyczące samooceny stanu zdrowia, przewlekłych problemów zdrowotnych i ograniczeń związanych z problemami zdrowotnymi. W SILC obecne są także pytania dotyczące niezrealizowanych potrzeb w opiece zdrowotnej.

ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA Zachorowania i leczeni na wybrane choroby Statystyki zachorowalności potwierdzone diagnozą medyczną Celem badań jest uzyskanie informacji o stanie zdrowia ludności, w tym leczonych ambulatoryjnie na wybrane choroby przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i lekarzy specjalistów oraz informacje o leczonych z powodu chorób psychicznych i uzależnień. Dane są wykorzystywane na różnych poziomach. Do kodowania jednostek chorobowych stosuje się Międzynarodową Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja 10. Dostarcza danych z zakresu zdrowia ocenianego przez specjalistów z tej dziedziny. Ogólnym celem jest osiągnięcie zrównoważonego zapewniania danych w oparciu o wyselekcjonowany zestaw chorób, poprzez Europejski System Statystyczny (ESS), aby uzyskać ogólny obraz zachorowalności określanej przez diagnozy, na poziomie populacji.

STATYSTYKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY EUROSTAT POLSKA Badanie: Wypadki przy pracy Europejskie Statystyki Wypadków przy Pracy (ESAW) Dane są dostępne na poziomie narodowym w wartościach ogółem oraz jako wskaźniki częstości (na 100000 zatrudnionych pracowników), według grup wieku, płci i aktywności ekonomicznej pracownika. Niektóre zagregowane tablice są prezentowane według: uszkodzonej części ciała, typu urazu, surowości, statusu zawodowego i rozmiaru przedsiębiorstwa. Do zakresu przedmiotowego badania należą cechy demograficzno-społeczne osób poszkodowanych oraz informacje o zaistniałym wypadku. Źródłem danych są: karty statystyczna wypadku (Z-KW), dane z systemów administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

STATYSTYKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY EUROSTAT POLSKA Centralny Rejestr Chorób Zawodowych (Instytut Medycyny Pracy w Łodzi) Europejskie Statystyki Chorób Zawodowych (EODS) Statystyki obejmują tylko przypadki rozpoznane jako choroby zawodowe przez państwowe organy. Włączone zostały tylko te typy chorób zawodowych, które są rozpoznawane przez wszystkie narodowe systemy (41 jednostek chorobowych). Celem Rejestru jest zbieranie i przetwarzanie danych dotyczących stwierdzonych chorób zawodowych oraz analiza epidemiologiczna sytuacji w tym zakresie. Źródłem danych jest karta stwierdzenia choroby zawodowej. Od 2003 roku polskie dane o chorobach zawodowych zostały włączone do statystyki europejskiej i corocznie przesyłane są do EUROSTAT-u.

STATYSTYKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY EUROSTAT POLSKA Badanie: Działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej Badania ad hoc dotyczące Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Zawiera między innymi badania z zakresu higieny pracy. Dane pozyskiwane są z Ministerstwa Zdrowia oraz Ministerstwa Spraw wewnętrznych i Administracji

CZY TE DANE POZWALAJĄ RZETELNIE ODPOWIEDZIEĆ NA PYTANIA: Jaki jest stan zdrowia ludności? Jakie są potrzeby zdrowotne? Jaki jest stan zaspokojenia tych potrzeb, ile w tym wszystkim jest niepewności i niewiedzy? Ile kosztuje leczenie w Polsce? Czy jesteśmy w stanie sfinansować wszystkie potrzeby, albo chociaż te najważniejsze?

JAKI JEST STAN ZDROWIA LUDNOŚCI? Badania GUS dotyczące stanu zdrowia: Badanie stanu zdrowia ludności Polski (cykliczne, przeprowadzone w 1996r. i 2004r.), EHIS - Europejskie Ankietowe Badanie Zdrowia (przeprowadzane na przełomie listopada i grudnia 2009r.), EU-SILC – Europejskie Badanie Warunków Życia Ludności (corocznie od 1995r.), Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych (przeprowadzane wraz z Badaniem budżetów gospodarstw domowych).

JAKIE SĄ POTRZEBY ZDROWOTNE? Badanıe: Stan zdrowia ludności prowadzone przez GUS Zachorowalność na wybrane choroby (np. zakaźne, nowotwory złośliwe, choroby i zaburzenia psychiczne), przyczyny hospitalizacji szpitalnej oraz realizacja planu szczepień ochronnych. Stan zdrowotności Polaków i jego uwarunkowań (głównie styl życia). Badanie: Zachorowania i leczeni na wybrane choroby Ministerstwo Zdrowia: liczba stwierdzonych nowych przypadków zachorowań, w tym dla niektórych chorób zakaźnych, według przyczyn, płci, grup wieku, chorzy leczeni według przyczyn, MSWiA: liczba stwierdzonych przypadków zachorowań, w tym pracowników resortu spraw wewnętrznych i administracji w przekroju terytorialnym. Próba uspójnienia danych z różnych źródeł w zakresie epidemiologii

JAKI JEST STAN ZASPOKOJENIA TYCH POTRZEB, ILE W TYM WSZYSTKIM JEST NIEPEWNOŚCI I NIEWIEDZY? Prawie co szósta osoba dorosła stwierdziła, że potrzebowała pomocy lekarskiej ale z niej zrezygnowała (na podstawie Stanu Zdrowia Ludności Polski za 2004 rok) Część gospodarstw domowych nie może zrealizować swoich potrzeb zdrowotnych - nie znamy skali tego zjawiska.

ILE KOSZTUJE LECZENIE W POLSCE? Wyszczególnienie w mln zł Publiczne wydatki bieżące z tego: Wydatki budżetu państwa Wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego Fundusze ubezpieczenia społecznego Prywatne wydatki bieżące z tego Wydatki bezpośrednie gospodarstw domowych Inne wydatki prywatne na ochronę zdrowia Razem wydatki bieżące Inwestycje Wydatki ogółem na ochronę zdrowia 49 960 4 722 970 44 268 20 872 18 337 2 535 70 832 4 777 75 609 Źródło danych: Narodowy Rachunek Zdrowia 2007r. opracowanie GUS i Urząd Statystyczny w Krakowie

CZY JESTEŚMY W STANIE SFINANSOWAĆ WSZYSTKIE POTRZEBY, ALBO CHOCIAŻ TE NAJWAŻNIEJSZE? Wydatki całkowite Wzrost wydatków całkowitych na ochronę zdrowia w okresie 2000-2007 zbliżony do wzrostu Produktu Narodowego Brutto (PNB) WNIOSEK: udział wydatków na zdrowie w PNB był stały i wynosił w ciągu ostatniej dekady średnio 6,2% PNB. Wydatki publiczne: podobne trendy jak w przypadku wydatków całkowitych. Wydatki prywatne (trzy różne fazy): przed 2004 r. całkowity wzrost wyrażony w cenach stałych przewyższał wzrost obserwowany dla wydatków publicznych, rosnący trend ulegał stopniowemu osłabieniu począwszy od 2004 r., stały wzrost w wysokości 5% rocznie obserwowany począwszy od 2006 r. Wzrost ten był niższy od wzrostu wydatków publicznych, wynoszącego około 7% dla okresu po 2006 r. Źródło danych: Raport - Zielona Księga finansowania ochrony zdrowia w Polsce, 2008r.

Dziękujemy za uwagę Zbieraniem i analizą danych statystycznych z zakresu ochrony zdrowia zajmuje się Ośrodek Statystyki Zdrowia Urzędu Statystycznego w Krakowie