Interwencje samorządu terytorialnego w sektorze telekomunikacyjnym Jacek Wilczewski Opole, stycznia 2009 r.

2 Ustawa szerokopasmowa – nowe ramy prawne dla samorządowych projektów BB Usuwa wątpliwości co do możliwości i zakresu prowadzenia działalności telekomunikacyjnej i budowy infrastruktury przez j.s.t. Uznaje taką działalność za fakultatywne zadanie własne - dzięki temu łatwiej podjąć decyzję o sfinansowaniu projektu BB ze środków własnych, pozyskać kredyt, czy dotację z budżetu państwa Umożliwia bez obaw naruszenia przepisów ustrojowych powierzanie świadczenia usług telekomunikacyjnych w oparciu o umowę koncesji oraz realizowanie wspólnych przedsięwzięć telekomunikacyjnych w ramach PPP Finalnie nie doszło do utworzenia funduszu cyfrowego Działania z zakresu polityki rozwoju, stanowiące zadania własne jednostek samorządu terytorialnego, nieujęte w kontrakcie wojewódzkim lub regionalnym programie operacyjnym mogą być finansowane z dotacji celowych budżetu państwa w przypadku, jeżeli działania te: 1) trwale przyczynią się do podniesienia rozwoju oraz konkurencyjności regionu, lub 2) pozostają w związku z działaniami realizowanymi w ramach regionalnego programu operacyjnego (art. 20a ust. 1 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju).

3 Filozofia interwencji j.s.t. na rynku BB Usługi detaliczneUsługi hurtoweInfrastruktura BB skala warunków

4 Interwencje dotyczące infrastruktury pasywnej oraz rynku hurtowego działalność może polegać na: - budowie lub nabywanie praw do infrastruktury i sieci oraz na ich udostępnianiu - świadczeniu usług hurtowych i musi przestrzegać następujących zasad: - zgodność z przepisami o pomocy publicznej, w tym określającymi wybór obszaru i warunków interwencji - stosowanie reguły otwartej sieci (równy dostęp dla każdego zainteresowanego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego) - spójność z innymi sieciami inicjatywy publicznej - neutralność technologiczna - niezakłócanie równoprawnej i skutecznej konkurencji - transparentność (projekt wymaga podania do publicznej wiadomości oraz poinformowania Prezesa UKE) - cel: zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej

5 Interwencje na rynku detalicznym interwencje po stronie popytu (np. finansowanie urządzeń) wyjątkowo dopuszcza się świadczenie usług detalicznych, gdy: - inicjatywa prywatna nie zaspokaja zapotrzebowania użytkowników, a spełnione są warunki interwencji na rynku hurtowym - sieć służy zaspokojeniu potrzeb j.s.t. oraz instytucji publicznych lub - usługi są świadczone poprzez PIAP-y (na określonych warunkach) dopuszcza się świadczenie usług bezpłatnego dostępu do Internetu lub o obniżonej opłacie wyłącznie w zakresie i na warunkach określonych w decyzji Prezesa UKE (decyzja określa m.in. obszar, maksymalną przepływność oraz warunki świadczenia usługi, np. czas trwania sesji, blokowanie dostępu do treści zakazanych)

6 Podstawowe zasady działalności samorządu Zakres i jej warunki określone są przez ustawodawcę Fakultatywne zadanie własne wymagające uchwały organu stanowiącego Stosuje się odpowiednio przepisy regulujące wykonywanie działalności telekomunikacyjnej, w tym o rozstrzyganiu przez Prezesa UKE spraw z zakresu dostępu telekomunikacyjnego W zakresie dostępu telekomunikacyjnego ustawa nakłada w zasadzie obowiązki regulacyjne Prezes UKE jest informowany o wszelkich projektach, a na wniosek samorządu może uzgodnić plan wykonywania działalności Prezes UKE określa w drodze decyzji dopuszczalność i warunki świadczenia usług detalicznych poniżej ceny rynkowej lub bezpłatnie Na rynku hurtowym udostępnienie infrastruktury poniżej kosztu wytworzenia lub dofinansowanie świadczenia usług detalicznych wymaga wykazania, że prowadzenie działalności rentownej na danym obszarze nie jest możliwe

7 Budujący przykład: sukcesy we Francji W latach zrealizowano ponad 100 projektów o ogólnej wartości inwestycji ok. 1,4 mln EUR W projektach nie występowała pomoc publiczna – model polegał na dofinansowaniu ze środków publicznych budowy przez podmioty prywatne sieci szerokopasmowych (w tym ostatniej mili), które pozostawały własnością publiczną Samorządom francuskim udało się pozyskać zaangażowanie kapitałowe podmiotów prywatnych na poziomie 50% nakładów inwestycyjnych Najwięcej projektów polegało na: - uwolnieniu pętli lokalnej umożliwiających konkurencyjne świadczenie usług xDSL (40% rozgrupowanych central i 4,6 mln uwolnionych linii) - podłączeniu do sieci optycznej (światłowodowej) ponad stref ekonomicznych, parków biznesowych i instytucji publicznych - pokryciu obszarów wykluczonych cyfrowo sieciami WiMAX lub WiFi Nowe projekty obejmują również doprowadzenie sieci optycznych do gospodarstw domowych (FTTH)

8 Pomoc publiczna w projektach dotyczących sieci i usług szerokopasmowych Pomoc publiczna zależy od łącznego spełnienia warunków: środek pomocowy jest przyznany z zasobów państwowych (w tym ERDF) przynosi przedsiębiorstwom korzyści ekonomiczne korzyści są selektywne i zakłócają lub grożą zakłóceniem konkurencji ma wpływ na handel wewnątrzwspólnotowy Udzielenie pomocy spełniającej te warunki jest niedopuszczalne, chyba że jest to pomoc zgodna ze wspólnym rynkiem (najczęściej zależy to od KE stosującej art. 87 ust. 3 lit. c TWE) Brak pomocy publicznej: Rekompensata z tytułu świadczenia usług publicznych i kryteria Altmark Market Ekonomy Investor Principle (test prywatnego inwestora)

9 Brak pomocy: przykład francuski We Francji sieci i usługi szerokopasmowe świadczone są jako usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym – SGEI (art. 86 ust. 2 TWE) – w sprawach N 381/2004 (Francja) i N 382/2004 (Francja) KE uznała, że pomoc publiczna nie występuje. JST zawiera z operatorem infrastruktury (OI) umowę koncesji, w ramach której OI zobowiązany jest do wybudowania i eksploatacji sieci szerokopasmowej w regionach o niedostatecznym zasięgu, realizującym cel podłączenia do sieci wszystkich obywateli i wszystkich przedsiębiorstw Infrastruktura pozostaje własnością JST OI ma obowiązek świadczyć wyłącznie dostęp hurtowy i nie może świadczyć usług detalicznych. Ważny jest cel interwencji, a nie rodzaj sieci – inwestycja nie jest ograniczona do sieci szkieletowej, a usługi hurtowe obejmują też np. DSL, FTTH, WiMAX. JST w zamian za zobowiązanie do świadczenia SGEI płaci OI rekompensatę pochodzącą ze środków publicznych, w tym ERDF. Rekompensata jest ustalona na podstawie uprzednio określonych i przejrzystych kryteriów, przewidujących mechanizm zabezpieczający przed nadmierną rekompensatą. OI jest wyłaniany w otwartej procedurze i decyduje najniższa wysokość rekompensaty.

Umowy koncesji i PPP we Francji na koniec 2008r.

Przykłady projektów Local AuthorityInvestments (M)Type of projectDuration of projet TotalPublic subsidies Public % total Pyrénées Atlantiques County 61,94268%ULL, Optic network in business parks 20 years Yvelines County19,312,866%ULL, Optic network in business parks 20 years Seine et Marne County 78,730,739%ULL, Optic network in business parks, WiMAX 20 years Oise County48,524,551%ULL, Optic network in business parks 22 years Hauts de Seine County % FTTH home passed 25 years Rennes Métropole Town and suburbs 207,437%ULL, Optic network in business parks, WiMAX 22 years DEBITEX (27 towns in north east from Paris) 5515,829% FTTH home passed 25 years

12 Obecność pomocy: przykład irlandzki Kluczowym projektem w Irlandii był projekt budowy sieci metropolitarnych. W sprawie N 284/2005 KE uznała, że pomoc publiczna występuje, ale jest dopuszczalna w oparciu o art. 87 ust. 3 lit. c TWE. JST buduje sieci szerokopasmowe ze środków publicznych, w tym ERDF (co do zasady nie zapewnia łączności na odcinku ostatniej mili) JST wyłania operatora infrastruktury (OI) w procedurze przetargowej i na podstawie umowy PPP powierza mu utrzymanie i eksploatację sieci Infrastruktura pozostaje własnością JST i otrzymuje za nią czynsz OI ma obowiązek świadczyć wyłącznie dostęp hurtowy i nie może świadczyć usług detalicznych Zdaniem KE pomoc publiczną otrzymuje: Operator Infrastruktury, który uzyskuje możliwość prowadzenia działalności na warunkach, których rynek by nie zapewnił (procedura przetargowa tylko minimalizuje wysokość pomocy) Operatorzy sieci dostępowych Przedsiębiorcy – użytkownicy końcowi

13 Konsekwencje modelu z pomocą publiczną Dopuszczalność takiej pomocy może stwierdził wyłącznie KE w postępowaniu notyfikacyjnym programu pomocowego (np. rozporządzenie) albo projektu indywidualnego. Procedura notyfikacji musi być poprzedzona uzyskaniem opinii UOKiK, a w praktyce również tzw. prenotyfikacją, co opóźnia realizację projektu o kilkanaście miesięcy Udzielenie pomocy publicznej (np. podpisanie umowy PPP w projekcie SSPW) jest zakazane do czasu uzyskania pozytywnej decyzji KE Oceniając dopuszczalność pomocy KE wyważa pozytywny wpływ środka pomocy na osiągnięcie celu leżącego we wspólnym interesie i potencjalne negatywne skutki uboczne tego środka polegające na zakłóceniu wymiany handlowej i konkurencji, tj. stosuje tzw. test bilansujący Obecność pomocy publicznej w projekcie wzbudza wątpliwości co do zasad i wysokości udzielenia wsparcia z ERDF

14 Test bilansujący – obszary interwencji KE różnicuje warunki uznania pomocy za dopuszczalną w zależności od obszarów interwencji. W tym celu wyróżnia obszary białe, szare i czarne, które zdefiniowano następująco: Obszary białe – nie istnieje infrastruktura dostępu szerokopasmowego lub w najbliższym czasie nie zostanie prawdopodobnie rozbudowana (pomoc publiczna co do zasady dopuszczalna) Obszary szare – usługi świadczy tylko jeden operator infrastruktury szerokopasmowej (pomoc publiczna dopuszczalna przy spełnieniu dodatkowych warunków) Obszary czarne – usługi świadczy co najmniej dwóch operatorów infrastruktury szerokopasmowej (pomoc publiczna co do zasady niedopuszczalna) Ustalenie obszarów interwencji wymaga szczegółowej inwentaryzacji zasobów oraz badań i analiz rynkowych, obejmujących również plany inwestycyjne

15 Test bilansujący – kluczowe warunki Dodatkowe warunki, których spełnienie zwiększa szanse uznania pomocy za dopuszczalną: Szczegółowe mapy i analizy obszarów interwencji, Otwarta procedura przetargowa, Oferta najlepsza pod względem ekonomicznym, Neutralność technologiczna, Wykorzystanie istniejącej infrastruktury, Oferowanie hurtowego dostępu, Analiza porównawcza cen (benchmarking), Mechanizm pozwalający na uniknięcie nadmiernej rekompensaty (tzw. claw-back mechanism)

16 Dziękuję za uwagę Jacek Wilczewski