Prawne warunki tworzenia szkolnych planów nauczania w roku szkolnym 2009/2010

Karta Nauczyciela Nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum, w tym specjalnych, jest obowiązany prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 2* godzin w tygodniu * W roku szkolnym 2009/2010 „w wymiarze 1 godziny w tygodniu”.

Karta Nauczyciela Obowiązku prowadzenia zajęć w wymiarze określonym w ust. 2 pkt 2 lit. a i b nie stosuje się do dyrektora i wicedyrektora szkoły oraz nauczyciela, który obowiązki dyrektora lub wicedyrektora szkoły pełni w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono to stanowisko, a także do nauczycieli kolegiów nauczycielskich, nauczycieli kolegiów pracowników służb społecznych, nauczycieli szkół artystycznych i nauczycieli szkół, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1a. 3b. Nauczycielowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze zajęć, wymiar zajęć, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a i b, w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w ust. 7a pkt 2, obniża się proporcjonalnie do wykonywanego wymiaru zajęć. 3c. Wymiar zajęć, o którym mowa: 1) w ust. 2 pkt 2 lit. a, ulega obniżeniu o 2 godziny, 2) w ust. 2 pkt 2 lit. b, ulega obniżeniu o 1 godzinę za każdy tydzień niezdolności nauczyciela do pracy, w półrocznym okresie rozliczeniowym. * W roku szkolnym 2009/2010 „o 1 godzinę”.

Karta Nauczyciela Nauczyciel, który realizuje tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć zgodnie z ust. 3 i dla którego ustalony plan zajęć w pewnych okresach roku szkolnego nie wyczerpuje obowiązującego tego nauczyciela tygodniowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, powinien nauczać odpowiednio większą liczbę godzin w innych okresach danego roku szkolnego. Praca wykonywana zgodnie z tak ustalonym planem zajęć nie jest pracą w godzinach ponadwymiarowych.

Zajęcia i czynności realizowane w ramach czasu pracy nauczyciela: Karta Nauczyciela Zajęcia i czynności realizowane w ramach czasu pracy nauczyciela: 1) o których mowa w ust. 2 pkt 1, z wyłączeniem zajęć i czynności realizowanych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych działających na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, są rejestrowane i rozliczane w okresach tygodniowych odpowiednio w dziennikach lekcyjnych lub dziennikach zajęć; 2) o których mowa w ust. 2 pkt 2, z wyłączeniem zajęć i czynności realizowanych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych działających na podstawie ustawy wymienionej w pkt 1, realizowane w wymiarze określonym w ust. 2 w pkt 2 odpowiednio w lit. a i b, są rejestrowane i rozliczane w okresach półrocznych w dziennikach zajęć pozalekcyjnych.

Podstawa programowa ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17)

Podstawa programowa Podstawę programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego, określoną w załączniku nr 1 do rozporządzenia, stosuje się począwszy od roku szkolnego 2009/2010.

Podstawa programowa Podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych, określoną w załączniku nr 2 do rozporządzenia, stosuje się, począwszy od roku szkolnego 2009/2010, w klasach I szkoły podstawowej. W pozostałych klasach szkoły podstawowej, do zakończenia cyklu kształcenia w tej szkole, stosuje się dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych.

Podstawa programowa W zależności od potrzeb i możliwości szkoły podstawowej, w roku szkolnym 2009/2010 – 2013/2014 w klasach IV-VI szkoły podstawowej, w których stosuje się dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych, dyrektor szkoły, po uzyskaniu pozytywnej opinii rady pedagogicznej, może postanowić o stosowaniu dla przedmiotów: język obcy nowożytny, wychowanie fizyczne i etyka podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych, określonej w załączniku do niniejszego rozporządzenia. UWAGA: przepis umożliwia wprowadzenie nowych rozwiązań organizacyjnych, co jest szczególnie istotne w małych szkołach.

Podstawa programowa Podstawę programową kształcenia ogólnego dla gimnazjów, określoną w załączniku nr 4 do rozporządzenia, stosuje się, począwszy od roku szkolnego 2009/2010, w klasach I gimnazjum. W pozostałych klasach gimnazjum, do zakończenia cyklu kształcenia w tej szkole, stosuje się dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego dla gimnazjów.

Podstawa programowa W zależności od potrzeb i możliwości gimnazjum, w roku szkolnym 2009/2010 i 2010/2011 w klasach II i III gimnazjum, w których stosuje się dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego dla gimnazjów, dyrektor szkoły, po uzyskaniu pozytywnej opinii rady pedagogicznej, może postanowić o stosowaniu dla przedmiotów: język obcy nowożytny, wychowanie fizyczne i etyka podstawy programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów, określonej w załączniku do niniejszego rozporządzenia UWAGA: przepis umożliwia wprowadzenie nowych rozwiązań organizacyjnych, co jest szczególnie istotne w małych szkołach.

Podstawa programowa W podstawie programowej I etapu edukacyjny, obejmującego klasy I-III szkoły podstawowej – edukacja wczesnoszkolna wyodrębniono klasę pierwszą. Konsekwencją konstrukcji przepisu jest planowanie w szkolnym planie nauczania dla klasy 1. wszystkich edukacji wymienionych w podstawie programowej, w tym również edukacji komputerowej.

Podstawa programowa W klasach I-III szkoły podstawowej edukację dzieci powierza się jednemu nauczycielowi. Prowadzenie zajęć z zakresu edukacji muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego, zajęć komputerowych i języka obcego nowożytnego można powierzyć nauczycielom posiadającym odpowiednie kwalifikacje. Zajęcia z zakresu edukacji zdrowotnej mogą być realizowane z udziałem specjalisty z zakresu zdrowia publicznego lub dietetyki, pielęgniarki lub higienistki szkolnej.

Podstawa programowa Polonistyczna: około połowy czasu przeznaczonego na edukację polonistyczną uczniowie mogą zajmować się rysowaniem i pisaniem, siedząc przy stolikach. Matematyczna: dzieci mogą korzystać z zeszytów ćwiczeń najwyżej przez jedną czwartą czasu przeznaczonego na edukację matematyczną. Przyrodnicza: powinna być realizowana także w naturalnym środowisku poza szkołą. W sali lekcyjnej powinny być kąciki przyrody. Zajęcia komputerowe: należy rozumieć dosłownie jako zajęcia z komputerami. Wychowanie fizyczne: zaleca się, aby zajęcia z dziećmi prowadzone były na boisku, w sali gimnastycznej itp.

Podstawa programowa Każde dziecko jest uzdolnione. W trosce o to, aby dzieci odczuwały satysfakcję z działalności twórczej, trzeba stwarzać im warunki do prezentowania swych osiągnięć. Odpowiednio do istniejących potrzeb szkoła organizuje: 1) zajęcia opiekuńcze zapewniające dzieciom interesujące spędzanie czasu, przyjazną atmosferę i bezpieczeństwo; 2) zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce.

Język polski i matematyka: Podstawa programowa Gimnazjum: Język polski i matematyka: Uwzględniając zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów, szkoła organizuje zajęcia zwiększające szanse edukacyjne dla uczniów mających trudności w nauce oraz dla uczniów, którzy mają szczególne zdolności.

Podstawa programowa Język obcy nowożytny: Warunkiem rozwijania umiejętności językowych na III etapie edukacyjnym jest zapewnienie uczniom kontynuacji nauki języka obcego nowożytnego nauczanego w szkole podstawowej. Nauczyciele powinni właściwie określić i wykorzystać zdobyte przez uczniów w szkole podstawowej umiejętności językowe. W tym celu konieczne jest przeprowadzenie testów, które pozwolą na zakwalifikowanie uczniów do odpowiednich grup zaawansowania. Na III etapie edukacyjnym określono dwa poziomy nauczania języków obcych nowożytnych: poziom III.0 – dla początkujących i poziom III.1 – dla kontynuujących naukę

Podstawa programowa Informatyka: Zaleca się, aby podczas zajęć, uczeń miał do swojej dyspozycji osobny komputer z dostępem do Internetu. Edukacja dla bezpieczeństwa: Podczas zajęć edukacyjnych obejmujących ćwiczenia w zakresie udzielania pierwszej pomocy i ratownictwa, w oddziałach liczących więcej niż 30 uczniów wskazany jest podział na grupy. W czasie ferii letnich mogą być organizowane specjalistyczne obozy szkoleniowo-wypoczynkowe z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa.

Podstawa programowa Przedmiot nauczania: Wychowanie do życia w rodzinie – (dotychczas: jeden z trzech odrębnych modułów przedmiotu Wiedza o społeczeństwie. realizacja w ramach godzin do dyspozycji dyrektora (wg proponowanej zmiany rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.

Podstawa programowa W przypadku niewielkiej liczby uczniów wybierających etykę, zalecane są rozwiązania organizacyjne umożliwiające prowadzenie zajęć w grupach różnowiekowych, łączących uczniów z całego etapu edukacyjnego. W takim przypadku treści nauczania powinny być podzielone na trzy moduły, nadające się do realizowania w dowolnej kolejności, bez uszczerbku dla zrealizowania całości. Takie rozwiązanie pozwala organizacyjnie skonstruować ofertę w każdej szkole, nawet wtedy, gdy liczba uczniów wybierających etykę jest niewielka. W przypadku większej liczby uczniów wybierających etykę szkoła.

Podstawa programowa Szkoła ma obowiązek przygotować uczniów do podejmowania przemyślanych decyzji, także poprzez umożliwianie im samodzielnego wyboru części zajęć edukacyjnych. Dlatego na III i IV etapie edukacyjnym uczniowie mogą wybrać przedmioty uzupełniające: na III etapie edukacyjnym – zajęcia artystyczne oraz zajęcia techniczne; Zajęcia mogą być realizowane w trybie regularnych, cotygodniowych spotkań lub w trybie projektu wskazanego przez nauczyciela lub zaproponowanego przez uczniów, także w korelacji z pracą nad projektami z innych zajęć edukacyjnych.

Ramowe plany nauczania Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 54, poz. 442). (§ 1. rozporządzenia zmieniającego ) Od roku szkolnego 2009/2010 do chwili wejścia w życie nowej podstawy programowej w całości funkcjonują w szkołach podstawowych i gimnazjach dwa ramowe plany nauczania – nowy dla klas 1. i przyszłych przychodzących do szkoły oraz stary dla obecnych klas 2. i wyższych.

Ramowe plany nauczania § 2 ust. 1 pkt. 3 Było: godzin do dyspozycji dyrektora szkoły Jest: : godzin do dyspozycji dyrektora szkoły: A) godzin przeznaczonych na realizację zajęć o których mowa w ust. 5 B) godzin przeznaczonych na realizację zajęć o których mowa w ust. 5a

Ramowe plany nauczania § 2 ust. 5 pkt. 2 realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania, a w przypadku klas, w których realizowana jest dotychczasowa podstawa programowa kształcenia ogólnego - także na realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych z języka obcego, języka mniejszości narodowej, etnicznej lub języka regionalnego, nieujętych w ramowym planie nauczania dla danego etapu edukacyjnego, jeżeli wymiar godzin umożliwia realizację podstawy programowej ustalonej dla tych zajęć.

Ramowe plany nauczania § 2 ust. 5 pkt. 3 realizację ścieżek edukacyjnych, obejmujących zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania przedmiotów lub bloków przedmiotowych, o których mowa w § 3 ust. 10, lub w postaci odrębnych zajęć - w przypadku klas, w których realizowana jest dotychczasowa podstawa programowa kształcenia ogólnego.

Ramowe plany nauczania § 2 ust. 7 (zmiany) Maksymalny tygodniowy wymiar godzin Klasy realizujące starą podstawę programową Klasy realizujące nową podstawę programową W każdej klasie gimnazjum z wyjątkiem dwujęzycznych 31 33

Ramowe plany nauczania § 2 ust. 7a (było) Do tygodniowych wymiarów godzin, o których mowa w ust. 7 nie wlicza się: 1) godzin zajęć, o których mowa w § 4 ust. 1, (język mniejszości narodowej lub grupy etnicznej) (dodano) 2) godzin zajęć sportowych w szkołach (oddziałach) sportowych oraz szkołach mistrzostwa sportowego, z wyjątkiem godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego realizowanych w ramach zajęć sportowych.

Ramowe plany nauczania § 2 ust. 8 (jest) Zajęcia religia / etyka są realizowane zgodnie z przepisami w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach. (było) Zajęcia religia / etyka są realizowane zgodnie z odrębnymi przepisami.

Ramowe plany nauczania § 2 ust. 9 (jest) Zajęcia wychowanie do życia w rodzinie są realizowane zgodnie z przepisami w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. (było) Zajęcia wychowanie do życia w rodzinie są realizowane zgodnie z odrębnymi przepisami.

Ramowe plany nauczania § 6 ust. 1 pkt 1 podział na grupy jest obowiązkowy: 1) na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z informatyki i technologii informacyjnej - w oddziałach liczących więcej niż 24 uczniów, z tym że liczba uczniów w grupie nie może przekraczać liczby stanowisk komputerowych w pracowni komputerowej (§ 2. rozporządzenia zmieniającego) Dyrektorzy szkół, w porozumieniu z organami prowadzącymi szkoły, dostosują organizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych z informatyki i technologii informacyjnej do wymogu dotyczącego liczby uczniów w grupie na tych zajęciach, o którym mowa w § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia wymienionego w § 1 niniejszego rozporządzenia, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, w terminie do dnia 31 sierpnia 2012 r.

Ramowe plany nauczania § 6 ust. 1 pkt 2 podział na grupy jest obowiązkowy: na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z języków obcych, z tym że przy podziale na grupy należy uwzględnić stopień zaawansowania znajomości języka obcego; zajęcia są prowadzone w grupach oddziałowych, międzyoddziałowych lub międzyklasowych (dodane), liczących od 10 do 24 uczniów.

Ramowe plany nauczania § 6 ust. 2 W gimnazjum (dodano), w trzyletnim liceum ogólnokształcącym i dwuletnim uzupełniającym liceum ogólnokształcącym dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej, liczącym nie więcej niż dwa oddziały każdej klasy, zajęcia z języków obcych oraz z przedmiotów ujętych w podstawie programowej w zakresie rozszerzonym mogą być prowadzone w grupach (było „zespołach”), w tym w grupach (było „zespołach”) międzyoddziałowych, liczących nie mniej niż 7 uczniów (a nie jak w § 6 ust. 1 pkt 1 – 10 uczniów)

Ramowe plany nauczania § 6 ust. 5 Zajęcia wychowania fizycznego są prowadzone w grupach liczących od 12 do 26 uczniów. Dopuszcza się tworzenie grup międzyoddziałowych lub, w wyjątkowych przypadkach (skreślono) międzyklasowych.

Ramowe plany nauczania § 6 ust. 5a (było w treści §6 ust. 5) W zasadniczej szkole zawodowej, trzyletnim liceum ogólnokształcącym, trzyletnim liceum profilowanym, czteroletnim technikum, dwuletnim uzupełniającym liceum ogólnokształcącym dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej, trzyletnim technikum uzupełniającym dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej i szkole policealnej o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku zajęcia wychowania fizycznego są prowadzone oddzielnie dla dziewcząt i chłopców. (dodano) W klasach IV – VI szkoły podstawowej i w gimnazjum zajęcia wychowania fizycznego mogą być prowadzone oddzielnie dla dziewcząt i chłopców.”

Ramowe plany nauczania W dotychczas obowiązujących załącznikach wprowadzono zmiany polegające na uwzględnieniu godzin wynikających z art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela oraz uchyleniu pozycji „Razem godzin edukacyjnych” W szkole podstawowej pozycja godziny do dyspozycji dyrektora otrzymuje brzmienie: Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły: 1). godziny przeznaczone na realizację zajęć, o których mowa w § 2 ust. 5 rozporządzenia - 6 (kl. I-III); 9 (kl. IV-VI) 2). godziny przeznaczone na realizację zajęć o których mowa w § 2 ust. 5a rozporządzenia – tygodniową liczbę godzin przeznaczonych na realizację tych zajęć w każdym roku szkolnym ustal dyrektor szkoły z uwzględnieniem art. 42 ust. 2 pkt. 2 lit. a Karty Nauczyciela

Ramowe plany nauczania W gimnazjum pozycja godziny do dyspozycji dyrektora otrzymuje brzmienie: Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły: 1). godziny przeznaczone na realizację zajęć, o których mowa w § 2 ust. 5 rozporządzenia - 6. 2). godziny przeznaczone na realizację zajęć o których mowa w § 2 ust. 5a rozporządzenia – tygodniową liczbę godzin przeznaczonych na realizację tych zajęć w każdym roku szkolnym ustal dyrektor szkoły z uwzględnieniem art. 42 ust. 2 pkt. 2 lit. a Karty Nauczyciela.

Ramowe plany nauczania Dodaje się załączniki (dotyczy wyłącznie klas realizujących „nową” podstawę programową) : 3a Ramowy plan nauczania dla klas I-III szkoły podstawowej, w tym szkoły podstawowej specjalnej z wyjątkiem szkoły podstawowej specjalnej dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym 6a Ramowy plan nauczania dla gimnazjum w tym gimnazjum specjalnego z wyjątkiem gimnazjum specjalnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym 6b Ramowy plan nauczania dla oddziałów przysposabiających do pracy organizowanych w gimnazjum 8a Ramowy plan nauczania dla gimnazjum dla dorosłych.

Ramowe plany nauczania „Nowy” ramowy plan nauczania dla klas I-III szkoły podstawowej (z wyjątkiem szkoły specjalnej) Obowiązkowe zajęcia edukacyjne Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Religia/etyka 6 Godziny przeznaczone na realizację zajęć o których mowa w § 2 ust. 5a rozporządzenia tygodniową liczbę godzin przeznaczonych na realizację tych zajęć w każdym roku szkolnym ustal dyrektor szkoły z uwzględnieniem art. 42 ust. 2 pkt. 2 lit. a Karty Nauczyciela

Ramowe plany nauczania „Nowy” ramowy plan nauczania dla klas I-III szkoły podstawowej (z wyjątkiem szkoły specjalnej) podziału godzin przeznaczonych na zajęcia edukacji wczesnoszkolnej dokonuje nauczyciel prowadzący zajęcia, z tym że w trzyletnim okresie nauczania następujące zajęcia edukacyjne należy zrealizować co najmniej w wymiarze: - język obcy nowożytny - 190 godzin, - edukacja muzyczna, edukacja plastyczna i zajęcia komputerowe - po 95 godzin, - wychowanie fizyczne - 290 godzin

Ramowe plany nauczania „Nowy” ramowy plan nauczania dla gimnazjum (z wyjątkiem gimnazjum specjalnego) Na obowiązkowe zajęcia edukacyjne przeznaczono łącznie 88 (+6 w oddziałach dwujęzycznych) godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania. Religia/etyka – bez zmian (6 godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania). Godziny do dyspozycji dyrektora jak w szkole podstawowej (również zmniejszono o 3 godz.).

Ramowe plany nauczania Klasy I-III Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Język polski Język obcy nowożytny Drugi język obcy nowożytny Muzyka Plastyka Historia Wiedza o społeczeństwie Geografia Biologia Chemia Fizyka Matematyka Informatyka Wychowanie fizyczne Edukacja dla bezpieczeństwa Zajęcia artystyczne Zajęcia techniczne Godziny z wychowawcą Pozostałe zajęcia Religia/etyka 6 Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły: 1) godziny przeznaczone na realizację zajęć, o których mowa w § 2 ust. 5 pkt 1, 2 i 5 rozporządzenia 3 2) godziny przeznaczone na realizację zajęć, o których mowa w § 2 ust. 5a rozporządzenia X „Nowy” ramowy plan nauczania dla gimnazjum (z wyjątkiem gimnazjum specjalnego) 88 + 6

Ramowe plany nauczania W trzyletnim okresie nauczania poszczególne zajęcia edukacyjne należy zrealizować co najmniej w wymiarze: - język polski - 450 godzin, - dwa języki obce nowożytne - 450 godzin (dowolnie rozdzielone), - muzyka i plastyka - po 30 godzin, - historia - 190 godzin, - wiedza o społeczeństwie - 65 godzin, - geografia, biologia, chemia i fizyka - po 130 godzin, - matematyka - 385 godzin, - informatyka - 65 godzin, - wychowanie fizyczne - 385 godzin, - edukacja dla bezpieczeństwa - 30 godzin, - zajęcia artystyczne i techniczne - po 60 godzin, - zajęcia z wychowawcą - 95 godzin,

Uwagi i komentarze W klasach I-III liczba godzin tygodniowo nie ulega zmianie jednak zmniejszy się liczba dotychczasowych godzin do dyspozycji dyrektora (z 6 do 3). W gimnazjach zwiększono o 6 (z 82 do 88) tygodniową liczbę godzin zajęć obowiązkowych i zmniejszono liczbę dotychczasowych godzin do dyspozycji dyrektora (z 6 do 3). Wzrost liczby godzin w gimnazjum wynika z dodania nowych zajęć edukacyjnych (drugi język obcy i edukacja dla bezpieczeństwa).

Uwagi i komentarze Zajęcia realizowane zgodnie ze zmianami wprowadzonymi w art. 42 Karty Nauczyciela powinny wychodzić naprzeciw indywidualnym potrzebom uczniów poprzez udzielanie im pomocy w przezwyciężaniu trudności, w rozwijaniu zdolności lub pogłębianiu zainteresowań. Przeprowadzenie tych zajęć jest rejestrowane i rozliczane w sposób określony w art. 42 ust. 7a pkt 2 Karty Nauczyciela.

Uwagi i komentarze Najistotniejszą zmianą w ramowym planie nauczania dla gimnazjum jest odstąpienie od określania liczby godzin tygodniowo w cyklu kształcenia przeznaczonej na poszczególne obowiązkowe zajęcia edukacyjne. Określone zostały minimalne ogólne liczby godzin przeznaczone na realizację podstawy programowej z poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych w całym cyklu kształcenia. Dyrektor szkoły odpowiada za to, aby łączna liczba godzin w ciągu trzech lat zajęć z danego przedmiotu nie była mniejsza niż określona w ramowym planie nauczania, a efekty określone w podstawie programowej zostały osiągnięte. Prawidłowość realizacji podstawy programowej w zakresie poszczególnych przedmiotów będzie podlegała kontroli kuratora oświaty w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego.

Uwagi i komentarze Podane są sumaryczne tygodniowe liczby godzin w cyklach kształcenia (w klasach I-III szkoły podstawowej 60 godzin zajęć, a w gimnazjum 88 godzin zajęć obowiązkowych). Taka liczba godzin (zwiększona o obowiązkowe podziały na grupy na określonych zajęciach oraz o liczbę dotychczasowych i wynikających z nowych ramowych planów nauczania godzin do dyspozycji dyrektora szkoły) musi być zatwierdzona przez organy prowadzące w arkuszach organizacji publicznych szkół opracowywanych przez dyrektorów tych szkół. Arkusze organizacji szkół nie będą podlegały opiniowaniu przez kuratorów oświaty przed ich zatwierdzeniem przez organy prowadzące szkoły. Należy jednak się liczyć z tym, że zgodność z prawem arkusza organizacji szkoły będzie kontrolowana w ramach nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratora oświaty.

Uwagi i komentarze W roku szkolnym jest średnio 35-36 tygodni nauki. Podstawa programowa została ustalona w taki sposób, by można ją było zrealizować w ciągu 30 tygodni. Z kolei minimalny wymiar godzin lekcyjnych podany w ramowych planach nauczania rozpisany jest na 32 tygodnie lub w niektórych przypadkach na 30 tygodni nauki. Pojawia się możliwość innego planowania roku szkolnego niż do tej pory. Dyrektor szkoły może planować rok szkolny również nierytmicznie, decydując o różnej organizacji pracy szkoły w niektóre dni czy tygodnie. Może się zdarzyć, że tygodniowe podziały godzin, do tej pory w większości stabilne przez cały rok szkolny będą mogły istnieć w kilku wersjach – w zależności od możliwości organizacyjnych i finansowych szkoły.

Uwagi i komentarze W związku ze zmianami wprowadzonymi w Karcie Nauczyciela oraz w rozporządzeniu w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, dyrektor szkoły będzie dysponować „dwoma rodzajami” godzin do dyspozycji dyrektora: 1) dotychczasowymi godzinami do dyspozycji dyrektora szkoły w liczbie precyzyjnie określonej w poszczególnych załącznikach do rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania; 2) godzinami do dyspozycji dyrektora szkoły w liczbie ustalonej przez tego dyrektora, przeznaczonymi na zapewnienie możliwości zrealizowania przez nauczycieli obowiązku, o którym mowa w art. 42 ust.2 pkt 2 Karty Nauczyciela.

Uwagi i komentarze Nowa podstawa programowa nie zawiera na żadnym etapie edukacyjnym dotychczasowych ścieżek edukacyjnych, ponieważ ich treści zostały uwzględnione w podstawie programowej poszczególnych zajęć edukacyjnych. Należy też pamiętać, że zajęcia wychowania do życia w rodzinie w klasach gimnazjum, w których realizowana jest nowa podstawa programowa, będą prowadzone w ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły

Uwagi i komentarze Sugeruje się, by przydział godzin, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela, nastąpił po rozpoznaniu potrzeb uczniów i szkoły. Godziny te pozwolą na indywidualne podejście do ucznia. Dotyczą one wszystkich nauczycieli (również nauczycieli – wychowawców świetlic szkolnych, bibliotekarzy, pedagogów itd.). Nie dotyczą natomiast dyrektora, wicedyrektora i innych nauczycieli zajmujących w szkole stanowiska kierownicze. Zgodnie z art. 42 ust. 7a Karty Nauczyciela, realizacja tych godzin musi być rejestrowana w dziennikach zajęć pozalekcyjnych.

Uwagi i komentarze Założeniem jest, by zajęcia w klasach I-III szkoły podstawowej dalej były realizowane w formie kształcenia zintegrowanego przez jednego nauczyciela. Biorąc jednak pod uwagę kompetencje nauczycieli i możliwości organizacyjne szkoły, dyrektor może zdecydować o wyłączeniu z bloku zajęć zintegrowanych na przykład zajęć komputerowych i ich prowadzenie przydzielić specjaliście – nauczycielowi informatykowi z klas IV-VI, jak i innemu nauczycielowi edukacji wczesnoszkolnej, jeśli tylko posiada on odpowiednie kwalifikacje w tym zakresie (uwaga: nauczyciel nauczania początkowego nie musi kończyć studiów podyplomowych, ani kursów kwalifikacyjnych dla prowadzenia tych zajęć).

Uwagi i komentarze Możliwe jest także powierzenie prowadzenia zajęć z zakresu edukacji plastycznej, muzycznej, wychowania fizycznego i języka obcego nowożytnego, nauczycielom posiadającym odpowiednie kwalifikacje. Warto podkreślić , że w przypadku I etapu edukacyjnego wymagania dla nauczania języków obcych są tak skonstruowane, by umożliwić nauczycielom edukacji wczesnoszkolnej zdobycie nowych kwalifikacji w stosunkowo krótkim czasie. Wprowadzenie specjalistów do edukacji wczesnoszkolnej i wydzielanie poszczególnych zajęć (zwłaszcza jeśli są to zajęcia artystyczne) należy przeprowadzać w uzasadnionych przypadkach, zgodnie z zaleceniem zawartym w podstawie programowej, o treści - „Edukacja w klasach I-III szkoły podstawowej realizowana jest w formie kształcenia zintegrowanego” – tak, by zbyt wcześnie nie wprowadzać nauczania przedmiotowego.

Uwagi i komentarze Nowe rozporządzenie w sprawie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli pozwala dyrektorowi wskazać w szkole nauczyciela – humanistę, który w ramach studiów odbył kurs filozofii lub etyki, uprawniający do realizacji tego przedmiotu. Można w ten sposób zatrudnić nauczyciela uczącego w szkole podstawowej i gimnazjum, natomiast w szkole ponadgimnazjalnej treści podstawy programowej są już wskazaniem do zatrudnienia nauczyciela – etyka. W klasach I-III szkoły podstawowej zajęcia z etyki może prowadzić nauczyciel-wychowawca.

Uwagi i komentarze W szkole podstawowej i gimnazjum prowadzi się 4 godziny wychowania fizycznego, z których, jak do tej pory, 1 godzina może być realizowana zgodnie z rozporządzeniem w sprawie dopuszczalnych form realizacji czwartej godziny wychowania fizycznego. Uwaga! W projekcie nowelizacji ustawy o kulturze fizycznej, nad którym obecnie trwają prace legislacyjne w Sejmie, przewidywane jest dopuszczenie do realizacji w innych formach dwóch godzin wychowania fizycznego.

Uwagi i komentarze W gimnazjum wprowadzono nowy przedmiot – edukacja dla bezpieczeństwa, na który w rozporządzeniu w sprawie ramowych planów nauczania zaplanowano 30 godzin w cyklu kształcenia. W chwili obecnej kwalifikacje do nauczania tego przedmiotu mają przede wszystkim nauczyciele przysposobienia obronnego. Przedmiot ten kontynuowany będzie w szkole ponadgimnazjalnej, dlatego można rozważyć taką organizację pracy, by przedmiot ten nauczany był w klasie III gimnazjum. Może on być zblokowany, np. po egzaminie gimnazjalnym. Jest więc czas, by w ciągu dwóch lat nauczyciele nabyli nowe kwalifikacje.

Uwagi i komentarze W gimnazjum wprowadzono nowe przedmioty – zajęcia artystyczne i zajęcia techniczne, na które zaplanowano po 60 godzin w cyklu kształcenia. Założeniem jest, by zajęcia odpowiadały zapotrzebowaniu młodzieży (np. zajęcia taneczne, chór, warsztaty plastyczne, teatralne, modelarstwo, Klub radia CB, warsztaty kulinarne) i możliwościom organizacyjnym szkoły. Zajęcia mogą być blokowane lub realizowane okresowo. Winny odbywać się w szkole, a jeśli są prowadzone poza nią, to musi je prowadzić osoba zatrudniona w szkole.

Uwagi i komentarze Klasy realizujące nową podstawę programową nie mogą być łączone z klasami realizującymi „stare” ramowe plany nauczania (w przypadku klas łączonych, wyjątek stanowi dopuszczalne realizowanie – na podstawie decyzji szkoły – w „starych” rocznikach nowej podstawy programowej wychowania fizycznego, języków obcych czy etyki w grupach międzyklasowych). Należy przestrzegać wyliczania „czystego” czasu pracy nauczyciela, przeznaczonego na realizację podstawy programowej – lekcja nie może „przepaść”. Tematy kolejnych lekcji powinny być numerowane.

Dobre rady dla nauczycieli 1/2 Uwagi i komentarze Dobre rady dla nauczycieli 1/2 Przeczytaj dokładnie podstawę programową przedmiotu nie tylko dla swojego etapu edukacyjnego, ale również dla etapu wcześniejszego i późniejszego. Nie wymagaj od ucznia tego, czego nie mógł się nauczyć na etapie wcześniejszym, pomóż mu wyrównać braki. Zauważ, że nowa podstawa programowa zawiera standardy wymagań egzaminacyjnych i jest napisana językiem wymagań, a więc wskazuje na efekty kształcenia. Miej świadomość, że od 1 września 2009 r. realizujesz dwie podstawy programowe. Dla klasy I możesz sam napisać lub wybrać program, który zostanie dopuszczony przez dyrektora (nie będzie już listy ministerialnej). Śledź proces zatwierdzania podręczników na stronie internetowej MEN – przyda Ci się w momencie podejmowania decyzji. Planując swoją pracę pamiętaj, że masz efektywnie realizować minimalną liczbę godzin określoną w rozporządzeniu w sprawie ramowych planów nauczania. Przeanalizuj swoje kompetencje (dot. przede wszystkim nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej) pod kątem umiejętności językowych, komputerowych, plastycznych, muzycznych i wychowania fizycznego.

Dobre rady dla nauczycieli 2/2 Uwagi i komentarze Dobre rady dla nauczycieli 2/2 Jeśli jesteś nauczycielem języka obcego zaplanuj, opracuj lub wybierz narzędzia diagnostyczne badające poziom zaawansowania języka przez ucznia. Rok szkolny trwa średnio 35 - 36 tygodni nauki, podstawa programowa została ustalona tak, by można ją było zrealizować w ciągu 30 tygodni, masz więc czas na powtórki i na realizację swoich projektów. Korzystaj z nowych pomocy dydaktycznych – np. programów multimedialnych. Jeśli ich nie masz – zgłaszaj ten problem dyrektorowi – może uda się go rozwiązać. Pomocne będzie numerowanie efektywnie zrealizowanych godzin obowiązkowych przedmiotu celem monitorowania realizacji treści podstawy programowej. Zwracaj się z problemami do dyrektora szkoły, zwłaszcza, gdy widzisz problemy z realizacją treści podstawy programowej. Miej świadomość, że to Ty jesteś odpowiedzialny za realizację podstawy programowej. Dbaj o doskonalenie zawodowe.

Dobre rady dla dyrektorów Uwagi i komentarze Dobre rady dla dyrektorów Dokładnie przeczytaj (nawet kilka razy) rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania i podstawę programową. Pracuj z kalendarzem, policz dni robocze w każdym roku szkolnym. (to rada nie przepis) Zwróć uwagę na konkretne dni tygodnia, czy przypadkiem z planu „nie wypada” częściej któryś dzień (np. poniedziałek lub czwartek). Licz w cyklu 3-letnim. Zaplanuj liczbę tygodni, przez którą będziesz dzielił liczbę godzin przeznaczonych na dany przedmiot lub edukację. Nanieś koncepcję na swój kalendarz. Pamiętaj o: godzinach do dyspozycji dyrektora przeznaczonych na realizację obowiązku, o którym mowa w art.42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela, nowych przedmiotach, nowym tygodniowym limicie godzin dla ucznia, podziale godzin w gimnazjum przeznaczonych na realizację 2 języków obcych – do Twojej decyzji należy sposób rozdzielenia tych godzin (np. 8+6 lub 9+5), tym, że uczeń musi obowiązkowo uczestniczyć w zajęciach artystycznych i technicznych, tym że, przedmioty wymienione w ramowym planie nauczania są obowiązkowe dla wszystkich uczniów, mogą być realizowane blokowo lub okresowo, tym, że w klasach I-III szkoły podstawowej nie należy wydzielać „na siłę” odrębnych edukacji, tym, że edukacja dla bezpieczeństwa może być realizowana w zblokowanym wymiarze godzin (np. dopiero po egzaminie gimnazjalnym) (uwaga na nieobecności uczniów).

Dobre rady dla organów prowadzących 1/2 Uwagi i komentarze Dobre rady dla organów prowadzących 1/2 Wraz z wprowadzeniem reformy programowej, oprócz ramowego planu nauczania, zmienia się wiele innych przepisów. Konieczna jest znajomość filozofii tych zmian, aby dobrze wykorzystać jej możliwości. Warto pozwolić dyrektorom na poszukiwanie ciekawych rozwiązań organizacyjnych, nie ograniczać ich inwencji, wspierać w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań – po prostu zaufać. Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły, przeznaczone na realizację obowiązku określonego w art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela: są do dyspozycji dyrektora konkretnej szkoły lub placówki, nie są dodatkowo opłacane, ich przydział leży w kompetencji dyrektora szkoły, nie należy go w tym ograniczać, rejestrowanie i rozliczanie tych godzin odbywa się w cyklu półrocznym, godziny te dyrektor może przeznaczyć tylko na wspieranie uczniów ze specyficznymi wymaganiami i na rozwój zainteresowań, liczba tych godzin może być niższa od liczby etatów przeliczeniowych w arkuszu organizacji szkoły.

Dobre rady dla organów prowadzących 2/2 Uwagi i komentarze Dobre rady dla organów prowadzących 2/2 Przez najbliższe 2 lata w gimnazjach i 5 lat w szkołach podstawowych będą funkcjonować dwa ramowe plany nauczania (stary i nowy). Warto zastanowić się na dostosowaniem arkusza organizacji szkoły, tak aby lepiej odpowiadał możliwościom wynikającym z nowych ramowych planów nauczania. Firmy komputerowe nie zawsze są w stanie sprostać nowym zasadom sporządzania arkuszy. Godziny wychowania do życia w rodzinie nie wchodzą do limitu dopuszczalnych tygodniowych godzin dla ucznia. Warto wspomóc szkołę w zadbaniu o wyposażenie w sprzęt i pomoce dydaktyczne zgodnie z potrzebami reformy. Klasy realizujące nową podstawę programową nie mogą być łączone z klasami realizującymi „stare” ramowe plany nauczania (w przypadku klas łączonych, wyjątek stanowi dopuszczalne realizowanie – na podstawie decyzji szkoły – w „starych” rocznikach nowej podstawy programowej wychowania fizycznego, języków obcych czy etyki w grupach międzyklasowych). Warto zadbać o taką organizację dowozu uczniów, by nie pogłębiać różnic w możliwości wyboru zajęć sportowych i artystycznych.