Jak skonstruować model, jak go policzyć i zapisać Pierwsze kroki w AMOS 6 Jak skonstruować model, jak go policzyć i zapisać Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl

Panel startowy AMOS Miejsce, gdzie wpisujesz model Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Panel startowy AMOS Miejsce, gdzie wpisujesz model Przełącznik między widokiem edycji modelu, a widokiem wyników analizy W widoku edycji modelu możesz kliknąć i wybrać odpowiednie narzędzia do zastosowania w modelu W widoku wyników analizy możesz wybrać widok wyników standaryzowanych (coś jak beta) i niestandaryzowanych (coś jak współczynnik b w regresji)

Zdefiniuj nową analizę Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Zdefiniuj nową analizę Select data file(s) Definiujesz zbiór danych dla analiz. Najlepiej plik SPSS, albo macierz korelacji. (skrót Ctrl+D)

Definiowanie zbioru danych Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Definiowanie zbioru danych W polu dialogowym wybierz jeden lub kilka zbiorów danych, jeśli wybierzesz ich kilka AMOS policzy Ci model dla każdego z nich osobno A tutaj przy wybraniu opcji porównywania wielu grup wpisujesz wartości które je definiują Jeśli chcesz porównywać modele dla kilku grup możesz tu określić zmienną grupującą Podejrzyj dane, czyli otwórz SPSSa i obejrzyj dane, ewentualnie je zmień

Gdy określisz zbiór danych buduj model Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Gdy określisz zbiór danych buduj model Np.. Wybierz ten przycisk, aby zdefiniować zmienną latentną leżącą u źródeł kilku zmiennych obserwowanych

Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Przykład Po wybraniu przycisku na pasku zadań klikasz w wybranym miejscu i trzymając klawisz myszy rozciągasz zmienną latentną

Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Każda zmienna obserwowalna ma swoją wariancję swoistą (błąd), który też ma wariancję taką, jak wariancja zmiennej obserwowalnej. Pierwszy z nich będzie mieć wagę 1, tzn. że zmienna latentna będzie mieć taką wariancję, jak ten indykator, dlatego warto na przyszłość robić tak, aby ów indykator był najmocniejszym elementem tej zmiennej latentnej, która Cię interesuje Po rozciągnięciu kliknij na narysowaną zmienną latentną tyle razy, ile potrzebujesz jej obserwowalnych indykatorów

Definiowanie zmiennych latentnych w modelu Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Definiowanie zmiennych latentnych w modelu Prawym klawiszem myszy kliknij na zmienną latentną i wybierz opcję Właściwości obiektu

Najważniejsza jest zakładka TEXT Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Najważniejsza jest zakładka TEXT Tutaj wpisz nazwę zmiennej latentnej – bez spacji, bez kropek, przecinków itd..

Czasem korzysta się też z zakładki Parametry Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Można zdefiniować wielkość i typ czcionki, choć to jedynie bajer najczęściej Czasem korzysta się też z zakładki Parametry Czasem też można zdefiniować wariancję zmiennej latentnej niezależnie od wariancji zmiennych obserwowanych ją wskazujących

Zmienne błędów najczęściej określa się symbolami e1....e# .... Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Potem kliknij na diagramie na inną zmienną, czy ścieżkę, którą chcesz zdefiniować. Zmienne błędów najczęściej określa się symbolami e1....e# .... Wpisz naz`wę, czy inny parametr – od razu się pojawi na diagramie,

Definiowanie zmiennych jawnych w modelu Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Definiowanie zmiennych jawnych w modelu Wybierz ten przycisk, a otworzy Ci się okienko zmiennych w zbiorze danych (Srkót: Shift+Ctrl+D)

Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Przeciągnij zmienną z okienka do symbolu zmiennej obserwowalnej (prostokąta)

Definiowanie kowariancji Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Definiowanie kowariancji Kowariancja, to współzależność, korelacja między dwiema zmiennymi (Skrót F6)

Strzałki się same rysują Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Strzałki się same rysują Klikasz na pierwszą zmienną (koniecznie EGZOGENICZNĄ) I ciągniesz do innej zmiennej (również EGZOGENICZNEJ) Zmienne EGZOGENICZNE, to zmienne (jawne lub latentne), do których nie prowadzą żadne strzałki jednokierunkowe

Dodawanie strzałek jednokierunkowych Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Dodawanie strzałek jednokierunkowych Strzałka jednokierunkowa oznacza wpływ jednej zmiennej na inną zmienną (Skrót F5)

Przeiągnij od jednej zmiennej Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Do drugiej zmiennej, jednak do tej zmiennej nie może prowadzić strzałka dwukierunkowa Każda zmienna ENDOGENICZNA (do której prowadzi strzałka jednokierunkowa) powinna mieć swoją zmienną błędu. To nie jest konieczność, AMOS puści taką analizę Przeiągnij od jednej zmiennej

Dodawanie zmienej resztowej Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Dodawanie zmienej resztowej Wybierz przycisk zmiennej resztowej, jeśli chcesz doidentyfikować zmienną ENDOGENICZNĄ

Kliknij na zmienną endogeniczną, zmienna reszt narysuje się sama Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Kliknij na zmienną endogeniczną, zmienna reszt narysuje się sama Klikaj kilkukrotnie, zmienna będzie się „obracać” wokół zmiennej endogenicznej

Ustalanie takich samych parametrów dla wielu obiektów Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Ustalanie takich samych parametrów dla wielu obiektów Jeśli dla jednego obiektu (np. Zmiennej) ustalisz jakieś parametry – wariancje, czcionkę, wielkość kwardacika, czy krzywiznę strałki) i chcesz, żeby inna zmienna miała podobne paramtery, kliknij ten przycisk

Krzywizna jest dla strzałek dwukierunkowych (kowariancji) Wysokość i szerokość – działają jedynie na zmiennych jawnych i latentnych Gdy wybierzesz opcje – pociągnij od obiektu ładnie zdefiniowanego do obiektu, który ma być zdefiniowany w taki sam sposób Okienko pozostanie otwarte – możesz dalej ładnie ustawiać inne parametry i dalej je przesuwać Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Pozycja X (pozioma) i Y (pionowa) działają dla wszystkich widocznych obiektów Wartość i pozycja parametrów, dla strzałek działa zawsze, dla zmiennych wtedy, gdy parametry są zdefiniowane (np.. Wariancje) Czcionka – zdla nazw zmiennych, czcionka parametru dla parametrów strzałek i zmiennych Krzywizna jest dla strzałek dwukierunkowych (kowariancji)

Dodawanie tytułu do diagramu Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Dodawanie tytułu do diagramu Aby dodać tytuł, komentarz do diagramu kliknij przycisk Title

Możesz też zmienić wielkość i kształt czcionki I kliknij dwukrotnie na karcie diagramu np. u góry... A pojawi się okno dialogowe Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Możesz wpisać dowolny tekst. Wpisanie poleceń poprzedzonych znakiem „\” będzie skutkować wypisaniem wartości wskaźników dopasowania, możesz zrobić to, jak na przykładzie Możesz też zmienić wielkość i kształt czcionki

I wreszcie – jak zdefiniować analizę Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl I wreszcie – jak zdefiniować analizę Aby zdefiniować parametry analizy kliknij na przycisk (Skrót: Ctrl+A)

Wybierz metodę poszukiwania linii, najczęściej ML lub GLS Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Wybierz metodę poszukiwania linii, najczęściej ML lub GLS Na karcie Estymacja Zaznacz tę opcje, jeśliw twoim pliku występują braki danych

Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Liczba iteracji – normalnie jest 50, można zwiększyc do co najmniej 500 Na karcie Numerical Możesz dodać kilka iteracji GLS przed estymacją ML. To przyspiesza proces, a ponadto dobrze radzi sobie z nienormalnością rozkładów Teoretycznie dobrze jest zaznaczyć te obie opcje, bo macierz zawsze może być osobliwa (wtedy masz duży RMSEA zawsze) a model też zawsze można niedoidentyfikować

Zaznacz pierwsze trzy opcje – z nich korzystamy Na karcie Output Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Zaznacz pierwsze trzy opcje – z nich korzystamy Na karcie Output Test na normlaność i outliery – testuje założenia analizy ścieżek, ale nie umiem odczytać wyników tego dziabąga

Jeśli wybierzesz opcję losowych permutacji Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl Czasem opłaca się wybrać Wszystkie permutacje, jeśli tak wybierzesz, pamiętaj o zaznaczeniu maksimum iteracji w karcie Numerical (wcześniej) Na karcie Permutacje Jeśli wybierzesz opcję losowych permutacji Koniecznie pamiętaj sprawdzić liczbę tyh permutacji – odradzam niej niż 500

Copyright (C) Karol Karasiewicz psykk@ug.gda.pl karasiewicz.go.pl No i to chyba wszystko Wystarczy jedynie po narysowaniu i ustaleniu tego wszystkiego nacisnąć Ctrl+F9 i wszystko się wyliczy....