Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Małe Projekty w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 /wymogi dla projektów inwestycyjnych/ Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 1

Zmiana 1 – rozporządzenie zmieniające z dnia 27 kwietnia 2009 r. Dz. U Zmiana 1 – rozporządzenie zmieniające z dnia 27 kwietnia 2009 r. Dz.U. 2009 nr 71 poz. 613 Zmiana 2 – rozporządzenie zmieniające z dnia 19 sierpnia 2010 r. Dz.U. 2010 nr 158 poz. 1067 Zmiana 3 – rozporządzenie zmieniające z dnia 24 sierpnia 2011 r. Dz. U. 2011 nr 186 poz. 1104 Zmiana 4 – rozporządzenie zmieniające z dnia 9 marca 2012 r. Dz. U. 2012 poz. 302 Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 2

Małe projekty – Beneficjenci Osoba fizyczna, która jest: a) obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, b) pełnoletnia, c) ma miejsce zamieszkania na obszarze objętym lokalną strategią rozwoju, zwaną dalej „LSR”, lub wykonuje działalność gospodarczą na tym obszarze. Osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadającą osobowości prawnej, którym ustawy przyznają zdolność prawną, jeżeli posiadają siedzibę na obszarze objętym LSR lub prowadzą działalność na tym obszarze, z wyłączeniem województwa. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 3

Beneficjentem może być: Osoba fizyczna, Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, Wspólnik spółki cywilnej, Gmina, Powiat, Związek międzygminny, Instytucja Kultury (Dom Kultury, Biblioteka), Klub sportowy, Fundacja, Stowarzyszenie wpisane do KRS, Wspólnota mieszkaniowa, Parafia. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 4

Osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej może ubiegać się wyłącznie o pomoc w zakresie kategorii wymienionych w: pkt 2 lit. a lub pkt 5 lit c załącznika do rozporządzenia, tj.: pkt 2 - rozwijanie aktywności społeczności lokalnej przez: a) promocję i organizację lokalnej twórczości kulturalnej lub aktywnego trybu życia, z wyłączeniem remontu i budowy budynków mieszkalnych, pkt. 5 - promowanie, zachowanie lub oznakowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego przez: c) kultywowanie: – miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów, – języka regionalnego i gwary, – tradycyjnych zawodów i rzemiosła. Kromerowo 3 grudnia 2012 r.

Osoba fizyczna może ubiegać się o pomoc na wszystkie kategorie (bez wyłączeń) tylko wówczas, jeżeli mały projekt jest związany z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, albo z działalnością gospodarczą, którą zamierza podjąć. Ostatecznym terminem na założenie działalności gospodarczej jest data złożenia pierwszego wniosku o płatność. Kromerowo 3 grudnia 2012 r.

Beneficjentem nie może być: Szkoła prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego, Nadleśnictwo, Spółka cywilna, Stowarzyszenie zwykłe, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Rada sołecka. Ważne: statutowe zapisy dotyczące zakresu działania zgodnego z celami. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 7

Do kosztów kwalifikowalnych małych projektów zalicza się także: Do kosztów kwalifikowalnych małych projektów stanowiących koszty ogólne zalicza się koszty w wysokości nieprzekraczającej 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych małych projektów pomniejszonych o wartość wkładu niepieniężnego. Do kosztów kwalifikowalnych małych projektów zalicza się także: - podatek od towarów i usług (VAT), jeżeli Wnioskodawca nie może odzyskać poniesionego podatku VAT – co potwierdza uzyskana interpretacja z Izby Skarbowej, - wartość wkładu niepieniężnego obejmująca: wartość pracy oraz usług świadczonych nieodpłatnie, stanowiącą iloczyn liczby przepracowanych godzin oraz ilorazu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w drugim roku poprzedzającym rok, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy na małe projekty, i liczby 168, koszty udostępnienia ziemi, nieruchomości, sprzętu lub surowców. Jeżeli mały projekt dotyczący inwestycji jest realizowany także poza obszarem objętym LSR, koszty poniesione poza tym obszarem nie są kosztami kwalifikowalnymi małych projektów. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 8

Koszty ogólne: Przygotowanie dokumentacji technicznej małego projektu, Opłaty za patenty, licencje lub wynagrodzenia za przeniesienie autorskich praw majątkowych, Opłaty notarialne, skarbowe, sądowe, Sprawowanie nadzoru autorskiego lub inwestorskiego. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 9

Koszty realizacji: Zakup materiałów lub przedmiotów, Zakup usług lub robót budowlanych, Najem, dzierżawa, zakup oprogramowania, sprzętu, narzędzi, urządzeń lub maszyn z wyłączeniem środków transportu napędzanych mechanicznie, z tym że w przypadku części małego projektu, która nie obejmuje inwestycji, koszty zakupu oprogramowania, sprzętu, narzędzi, urządzeń lub maszyn podlegają refundacji wyłącznie, gdy nie przekraczają kosztów ich najmu lub dzierżawy. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 10

Sztuczne dzielenie projektów Planując realizację małego projektu należy mieć na uwadze, że mały projekt powinien stanowić zamkniętą całość, a nie część większej inwestycji, sztucznie wyodrębnioną w celu uzyskania wyższej kwoty pomocy. Możliwe jest złożenie w ramach naboru dwóch wniosków dotyczących tej samej działalności, jeżeli służą one realizacji innych celów np. jeden z wniosków obejmuje wyposażenie świetlicy wiejskiej, natomiast drugi utworzenie izby pamięci w kolejnym pomieszczeniu w tej samej lokalizacji. Kromerowo 3 grudnia 2012 r.

Rozszerzony zakres sprawdzania braku sztucznego podziału projektów. Od wersji 6 z sprawdzamy czy Wnioskodawca na realizację operacji nie ubiegał się w ramach: Działania 413 PROW na lata 2007 – 2013 we wszystkich 4 zakresach, Działań SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, KSOW-u. Wymaga to każdorazowego występowania do ARiMR oraz Sekretariatu Centralnego KSOW o udzielenie informacji. Czas oczekiwania na odpowiedź wstrzymuje bieg terminu rozpatrywania wniosków. Kromerowo 3 grudnia 2012 r.

Załączniki do wniosku załączniki muszą być przygotowane zgodnie z instrukcją wypełniania wniosku, każdorazowo sprawdzamy czy ma być oryginał dokumentu, czy może być kopia, kopie muszą być właściwie potwierdzone za zgodność z oryginałem, niektóre załączniki mają ograniczony termin ważności, każdy Wnioskodawca musi mieć nadany numer identyfikacyjny przez ARiMR. Kromerowo 3 grudnia 2012 r.

Niezbędne załączniki dla operacji nieinwestycyjnej załączniki dotyczące Wnioskodawcy, w zależności od rodzaju Wnioskodawcy załącznik nr 11 Zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym załącznik nr 14 Zaświadczenie/Oświadczenie o uzyskaniu pomocy de minimis w okresie obejmującym bieżący rok podatkowy oraz dwa poprzedzające go lata podatkowe załącznik nr 17 Oświadczenie Wnioskodawcy o kwalifikowalności VAT (jeżeli dotyczy) załączniki inne: oferty cenowe, kopie dokumentów uzasadniających przyjęty poziom cen dla danego zadania (np. wydruki z Internetu, oferty sprzedawców, itd.), przy czym nie jest to wymagane w przypadku pozycji, których poziom cen jest powszechnie znany. Załączenie tych dokumentów znacznie przyspieszy weryfikację racjonalności planowanych do poniesienia kosztów. Kromerowo 3 grudnia 2012 r.

Niezbędne załączniki dla operacji inwestycyjnej załączniki dotyczące Wnioskodawcy załącznik nr 11 Zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym załącznik nr 13 Dokumenty potwierdzające, że operacja podlegająca wsparciu nie odpowiada warunkom przyznania pomocy w ramach działań Osi 3 (jeżeli dotyczy) załącznik nr 14 Zaświadczenie/Oświadczenie o uzyskaniu pomocy de minimis w okresie obejmującym bieżący rok podatkowy oraz dwa poprzedzające go lata podatkowe załącznik nr 17 Oświadczenie Wnioskodawcy o kwalifikowalności VAT (jeżeli dotyczy) załącznik nr 18 Dokument potwierdzający tytuł prawny do nieruchomości, na której realizowana będzie operacja Kromerowo 3 grudnia 2012 r.

Niezbędne załączniki dla operacji inwestycyjnej cd. załącznik nr 19 Oświadczenie właściciela/współwłaściciela/ posiadacza samoistnego nieruchomości, że wyraża zgodę na realizację operacji bezpośrednio związanej z gruntem (jeżeli dotyczy) Załącznik nr 20 Dokument potwierdzający wpis zabytku do rejestru zabytków lub ewidencji zabytków (jeżeli dotyczy) załącznik nr 25 Kosztorys inwestorski załącznik nr 26 Szkice sytuacyjne oraz rysunki charakterystyczne Kromerowo 3 grudnia 2012 r.

Załącznik nr 18 Dokument potwierdzający tytuł prawny do nieruchomości, na której realizowana będzie operacja Dokumentem może być: odpis z Księgi Wieczystej (wystawiony nie wcześniej niż 3 miesiące) wypis z rejestru gruntów (wystawiony nie wcześniej niż 3 miesiące) odpis aktu notarialnego wraz z kopią wniosku o wpis do księgi wieczystej prawomocne orzeczenie sądu wraz z kopią wniosku o wpis do księgi wieczystej ostateczna decyzja administracyjna wraz z kopią wniosku o wpis do księgi wieczystej gdy nieruchomość jest w posiadaniu zależnym: umowa dzierżawy lub inna umowa (zawarta na okres co najmniej 5 lat licząc od dnia przyznania pomocy) inne dokumenty potwierdzające tytuł prawny (np. oświadczenie informujące o numerze elektronicznej księgi wieczystej) Tytuł prawny nie jest wymagany w sytuacji, gdy projekt dotyczy inwestycji liniowej np. polegającej na oznakowaniu szlaków lub ścieżek jeżeli operacja nie obejmuje prac budowlanych Kromerowo 3 grudnia 2012 r.

Załącznik nr 25 Kosztorys inwestorski Sporządzony metodą kalkulacji uproszczonej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno – użytkowym (Dz. U. z dnia 8 czerwca 2004 r. Nr 130, poz. 1389) Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 18

2. Kosztorys musi zawierać poprawnie wyliczoną wartość kosztorysową. Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy sporządzeniu kosztorysu inwestorskiego: Ceny jednostkowe wykonania robót budowlanych nie są wyższe od określonych w dostępnych zbiorach cen jednostkowych lub uzasadnienie przekroczenia wartości ceny jednostkowej jest wystarczające. 2. Kosztorys musi zawierać poprawnie wyliczoną wartość kosztorysową. 3. Kosztorys inwestorski musi być zgodny rzeczowo i finansowo z zestawieniem rzeczowo – finansowym operacji. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 19

nazwę obiektu lub robót budowlanych z podaniem lokalizacji, Kosztorys inwestorski uznaje się za kompletny i dopuszczalny jako załącznik do wniosku, jeżeli zawiera następujące elementy: tytuł projektu, nazwę obiektu lub robót budowlanych z podaniem lokalizacji, imię, nazwisko i adres albo nazwę i adres Wnioskodawcy oraz jego podpis, nazwę i adres jednostki opracowującej kosztorys, imiona i nazwiska, określenie funkcji osób opracowujących kosztorys oraz ich podpisy, wartość kosztorysową robót budowlanych, datę opracowania kosztorysu, ogólną charakterystykę obiektu robót budowlanych zawierają krótki opis techniczny wraz z istotnymi parametrami, które określają wielkość obiektu lub robót. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 20

kalkulację uproszczoną, Kosztorys inwestorski uznaje się za kompletny i dopuszczalny jako załącznik do wniosku, jeżeli zawiera następujące elementy cd.: przedmiar robót, kalkulację uproszczoną, tabelę wartości elementów scalonych, sporządzoną w postaci sumarycznego zestawienia wartości robót określonych przedmiarem robót, łącznie z narzutami kosztów pośrednich i zysku, odniesionych do elementu obiektu lub zbiorczych rodzajów robót, w przypadku wykazywania w kosztorysie inwestorskim wartości wkładu niepieniężnego, należy zastosować poprawną stawkę roboczogodziny, załączniki – założenia wyjściowe do kosztorysowania. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 21

Założenia wyjściowe do kosztorysowania Kosztorys został sporządzony na podstawie Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 roku (Dz. U. 130.1389 z dn. 08.06.2004 r.) w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego. Klasyfikacja robót wg Wspólnego Słownika Zamówień (45000000-7 roboty budowlane). Jako podstawę wyceny przyjęto następujące katalogi np: KNR-W 2-25 0310-01, KNR 2-01 0205-04, KNR 2-01 0214-04, KNR 2-31 0114-01, KNR 2-31 0114-02 oraz kalkulacje własne i analizy indywidualne. Analizy indywidualne skalkulowano na podstawie ogólnie dostępnych cenników producentów danego wyrobu i cenników usług: Koszty roboczogodziny – ……….. PLN ( ………..zł/h) Koszty pośrednie Kp – ……….. PLN (…………. %) Koszty zakupu Kz – ………. PLN (………..%) Zysk Z – ………. PLN (…………. %) Sprzęt – …………. PLN (…………..) Materiały – ……. PLN (średnie ceny materiałów z kosztami zakupu netto w województwie warmińsko – mazurskim). VAT – 23% (wg aktualnych przepisów). Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 22

Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 23

Załącznik nr 26 Szkice i rysunki charakterystyczne, muszą: pozwolić na identyfikację zakresu planowanych do wykonania prac, umożliwić sprawdzenie przedmiaru robót, być czytelne, podpisane przez osobę sporządzającą, określać miejsce realizacji operacji i planowanych robót, natomiast mogą być skopiowane z projektu budowlanego. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 24

Na etapie weryfikacji wniosku o przyznanie pomocy nie weryfikujemy pozostałych dokumentów związanych z realizacją operacji. Jednak na etapie rozliczenia operacji wymagane będzie przedłożenie: pozwolenia na budowę lub zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych, pozwolenie Konserwatora Zabytków – jeśli dotyczy, protokół odbioru prac budowlanych. Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 25

Dziękujemy za uwagę Kromerowo 3 grudnia 2012 r. 26