Imigracja studentów zagranicznych do UE jako temat badawczy Europejskiej Sieci Migracyjnej Joanna Jaracz de Czartoszewska Krajowy Punkt Kontaktowy ESM w Polsce

Europejska Sieć Migracyjna ustanowiona Decyzją Rady 2008/381/WE z dnia 14 maja 2008 r. Cel ESM: zaspokajanie zapotrzebowania instytucji Wspólnoty oraz organów i instytucji państw członkowskich na informacje, poprzez dostarczanie aktualnych, obiektywnych, wiarygodnych i porównywalnych informacji o migracji i azylu, które pomogą kształtować politykę Unii Europejskiej (UE). Sieć dostarcza również takich informacji ogółowi społeczeństwa. ESM tworzą – obok Komisji Europejskiej – krajowe punkty kontaktowe ustanawiane w poszczególnych państwach członkowskich.

Państwa uczestniczące w pracach Europejskiej Sieci Migracyjnej FI NO EE SE LV DK LT IE UK PL NL DE BE CZ LU SK AT HU RO FR SI BG IT ES PT GR CY MT 3

Temat badania – propozycja KPK ESM z CZ oraz IE zgłoszona w połowie 2011 roku Kontekst badania: Znaczący udział studentów w populacji obywateli państw trzecich w państwach UE (oddziaływanie na sytuację gospodarczą, rynek pracy, systemy edukacyjne etc.); Konsultacje w ramach UE w sprawie stopnia transpozycji Dyrektywy Rady 2004/114/WE („studenckiej”) oraz barier w wykorzystaniu jej potencjału

Problemy badawcze – w jakim stopniu polityka państwa wpływa na zwiększanie zainteresowania podejmowaniem studiów przez obywateli państw trzecich; W jakiej skali migracje edukacyjne do UE są wykorzystywane do celów innych niż nauka; Osiąganie równowagi pomiędzy przyciąganiem zagranicznych studentów a zapobieganiem nadużywania „ścieżki studenckiej” wyzwaniem dla polityki imigracyjnej Wspólne specyfikacje dla wszystkich państw uczestniczących w badaniu

Dyrektywa Rady 2004/114/WE – warunki przyjmowania obywateli państw trzecich w celu podejmowania studiów (nie dotyczy IE, UK, DK, NO) Dostęp do studiów, rozmaite aspekty dotyczące zezwoleń pobytowych, możliwości pracy w trakcie studiów i po ich zakończeniu – bardzo zróżnicowane w UE; W badaniu ESM próba zidentyfikowania luk i wskazania obszarów problematycznych, które powinny zostać ulepszone w nowej Dyrektywie

Przyciąganie studentów: Działania podejmowane przez państwa członkowskie, czynniki zwiększające atrakcyjność studiowania w danym państwie, umowy międzynarodowe z państwami trzecimi, Dostęp do studiów, rozmaite aspekty dotyczące zezwoleń pobytowych, możliwości pracy w trakcie studiów i po ich zakończeniu – bardzo zróżnicowane w UE; Sprzyjanie wewnątrzunijnej mobilności studentów

Ułatwienia dotyczące wjazdu i pobytu w państwach członkowskich: specjalne procedury dla studentów, programy, (ewentualny) wpływ rodzaju studiów na ułatwienia wjazdu/pobytu, (uzyskanie/przedłużenie) zezwolenia na pobyt – poprzedzone koniecznością uzyskania wiz; uzyskanie wizy uwarunkowane spełnieniem (różnych) kryteriów, czas trwania procedur zwłaszcza w kontekście specyfiki roku akademickiego, powody i skala odmów wydania wiz/zezwoleń na pobyt

Dostęp do (praktycznych) informacji dot Dostęp do (praktycznych) informacji dot. warunków admisji Aktualność informacji, łatwość ich odszukania, forma ich przedstawienia, odpowiedzialne instytucje i organizacje, wykorzystywanie narzędzi komunikacji stosowanych w UE (m.in. Portalu Imigracyjnego) Dostęp do rynku pracy Możliwość pracy w trakcie studiów, zapewnienie możliwości pozostania w państwie członkowskim UE w celu znalezienia pracy po ukończeniu studiów

Struktura raportów krajowych: Metodologia Krajowy system szkolnictwa wyższego w kontekście studentów zagranicznych (struktura, bieżąca polityka /strategia państwa oraz plany na przyszłość) Praktyczne i prawne kwestie odnoszące się do przyjmowania cudzoziemców na studia (m.in. kampanie promocyjne, procedury wizowe i odnoszące się do legalizacji pobytu, uznawalność wykształcenia, odpłatność i stypendia, upowszechnianie informacji o warunkach studiowania, możliwość wykonywania pracy, dostęp do świadczeń zdrowotnych, uprawnienia członków rodziny, status po zakończeniu studiów, obserwowane nadużycia „ścieżki studenckiej” i ich skala

Struktura raportów krajowych – c.d.: 4) Współpraca międzynarodowa (umowy międzypaństwowe dwustronne i wielostronne, umowy pomiędzy uczelniami, współpraca z organizacjami UE/MN, ułatwianie mobilności wewnątrzunijnej – Erasmus Mundus – oraz mobilności pozaunijnej) – doświadczenia dotychczasowe, plany na przyszłość. 5) Wpływ studentów zagranicznych na sytuację danego państwa członkowskiego (sytuacja samych uczelni, rynek pracy, demografia, obecność zagadnienia w debatach publicznych etc.) 6) Konkluzje Dane statystyczne – lata 2006-2011 (Eurostat, dane krajowe)

www.emn.europa.eu