FALOCHRON na rzecz Młodzieży Wrocławia Zintegrowany program przejścia od młodości ku dorosłości młodzieży Wrocławia na lata 2008 – 2012 dr Jacek KURZĘPA

dr Jacek KURZĘPA Doktor nauk humanistycznych, UMK Toruń 1996 Przewodniczący Misji Dworcowej im ks. Jana Schneidera we Wrocławiu w latach 2000-2006 Instruktor Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej Członek Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego i Polskiego Towarzystwa Socjologicznego Reprezentuje Polskę w CERI przy OECD w Paryżu Ekspert ds. Młodzieży w Radzie Europy w Strasburgu Ekspert przy ministrze edukacji i sportu ds. Programów młodzieżowych Członek Rady Ekspertów przy Rzeczniku Praw Dziecka e-mail: szalupa@wp.pl szalupa2@gmail.com tel.: +48 693 470 895

Dlaczego Falochron? FALOCHRON, gdyż o niego rozbijają się nieprzyjazne sztormowe fale. Ma za zadanie chronić ląd i żyjących na nim ludzi. Jest wzmocnieniem dla obszarów często narażonych na szkwał, podmycia, porywy wiatru, niszczycielską ślepą siłę Natury. Siła ta zarówno może tworzyć niezapomniane rajskie widoki, jak i wzniecać huragany, tornada i niszczyć bez opamiętania.

Falochron Co to jest, jak się za to zabrać, jak w zasadzie ma wyglądać Falochron Co to jest, jak się za to zabrać, jak w zasadzie ma wyglądać... i o co tu chodzi??? FALOCHRON jest pomyślany jako program profilaktyczny polegający na NAKŁADANIU się na JEDNOSTKĘ, która znajduje się w Jego Epicentrum, rozmaitych podobnych do stref falochronu- wzmocnień- przeciwko przeciwnościom losu. Może być tak, że Jednostka dotknięta zostanie jakąś życiową przypadłością i w zasadzie nie ze swej złej woli, czy gnuśności zapada się w kolejne „doliny”, które zdają się coraz większe i głębsze. Samodzielnie nie może z nich już się wydostać. Korzystnym byłoby,żeby nie zaliczała takich „dolin”, ale życie jakie jest wiemy, wobec czego niekiedy potrzebna jest pomoc. Zamysłem autora jest takie wzmacnianie osoby, które skutecznie da odpór różnym losowym udrękom. Dlatego też pierwszą strefą wzmocnienia jest sama Jednostka i najbliższe jej otoczenia Rodzina!!!

Falochron Co to jest, jak się za to zabrać, jak w zasadzie ma wyglądać Falochron Co to jest, jak się za to zabrać, jak w zasadzie ma wyglądać... i o co tu chodzi??? Dopiero po poddaniu Jednostki pozytywnym wzmocnieniom w jej naturalnym środowisku wychowawczo- socjalizacyjnym, możemy mieć nadzieję na to, że w obliczu pokus nowoczesności, kultury pozoru i łatwego świata nie poweźmie błędnych decyzji co do siebie samej. W procesie dochodzenia do świadomości zagrożeń, jakie na młodego człowieka czyhają na każdym kroku powinien towarzyszyć jej spolegliwy opiekun, rozumny wychowawca. Najlepiej byłoby gdyby byli nimi naturalni Rodzice: Kochająca Matka i Troskliwy Ojciec. Niekiedy jednak także i Oni potrzebują wsparcia, porady, opieki i podpowiedzi. Bywa bowiem, że gubią się w rozpoznawaniu tego świata, nie potrafią go interpretować tym samym dawać swym dzieciom adekwatnych i trafnych podpowiedzi. Uznajmy więc, że pierwszą strefą FALOCHRONU jest: Świadome prowadzenie dziecka/ nastolatka w niepewną dorosłość; Uparte wspieranie rodziców w towarzyszeniu swoim dzieciom w kolonizowaniu nowego świata- nazywania go- interpretowania- wybierania z niego to co najlepsze, a ignorowania pozornych wartości.

MŁODOŚĆ – FALOCHRON Jak się ma jedno do drugiego? Młodość piękna jest i nieprzewidywalna. Ma w sobie siłę tornada i lekkość wicherka unoszącego źdźbło traw. Bywa ślepa i bezduszna, a jednocześnie wrażliwa i nadmiernie kochająca. Ponosząca wielkie ofiary w poszukiwaniu miłości, przyjaźni i czegoś lub kogoś, komu mogłaby być WIERNA. Jednocześnie jest buńczuczna i kontestująca, obalająca zastane prawdy, autorytety, depcząca zasady. Trwożliwa jest i niespokojna, gdyż niepewna swojej przyszłości. I może dlatego pokazująca nadmiernie często oblicze zblazowane, cyniczne i wyrachowane. Nie znajdując skutecznego porozumienia się z samą sobą , nie znajdując drogi do najbliższych szuka wytrychów do drzwi szczęścia i zrozumienia siebie i otaczającego ją niegościnnego świata . FALOCHRON w obliczu takiego pejzażu młodości otacza ją na tyle skutecznym puklerzem wsparcia, żeby w swojej niepewności nie zagubiła azymutu ku DOBRU, w tym dobru wspólnemu. Wsparcie to opiera się na kilku strefach FALOCHRONU! W jego Epicentrum jest SAM MŁODY CZŁOWIEK, jego niepewności, zmartwienia, poszukiwania. W tym obszarze nabywa kompetencji by poznawać i kształtować samego siebie, ale i wchodzić w zdrowe relacje z innymi. Druga strefa FALOCHRONU to najbliższe Środowisko socjalizacji i wychowania Jednostki. Jej rodzina, rówieśnicy, sąsiedzi. Trzeba zadbać o to by młody, gdy rośnie miał zdrowe GNIAZDO! By jego DOM był ostoją zasad, wsparcia, miłości. Najszersze strefy, to Region, Miasto, coś ponadjednostkowego. Gdyż odpowiedzialność za Nich Młodych spoczywa na każdym z Nas: osobach, Instytucjach, Stowarzyszeniach, Ojczyźnie.

JA – Rówieśnicy, szkoła, ulica Strefy FALOCHRONU Strefa 1 Jednostka i jej kompetencje, umiejętności i wiedza Strefa 3 Makrostrukturalna: Sejmik Wojewódzki Wojewoda JE Biskup Diecezji Kuratorium Oświaty Komenda Wojewódzka Policji Regionalne Media Uczelnie Wyższe Stowarzyszenia i Organizacje Pozarządowe JA – Mój dom, Rodzina JA - JA JA – Rówieśnicy, szkoła, ulica Strefa 2 Środowisko wychowawcze jednostki Rodzina, Rówieśnicy, Szkoła, Sąsiedztwo

Przestrzeń mikrospołeczna (jednostka – rodzina – lokalność, wieś, dzielnica, miasto, parafia) Dziecko Kobieta Rodzina Faza I  Diagnozowanie problemów Profil socjo-psycho-pedagogiczny lokalności, ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk i problemów społecznych ujętych w schemacie: przejawy – przyczyny – dotychczasowe efekty działania Profil posiadanego w danej lokalności kapitału początkowego ze szczególnym uwzględnieniem następujących elementów: Kapitał ludzki (osoby znaczące, liderzy, animatorzy, autorytety), Kapitał społeczny (stowarzyszenia, organizacje, wspólnoty), Kapitał ekonomiczny (potencjalne źródła zasilania gospodarczego), Kapitał kulturowy (mentalność, tradycje, obyczaje – fundamenty więzi). Analiza SWOT w zakresie szeroko rozumianej oceny lokalności (liderzy życia społecznego), jej mocnych i słabych stron (bez argumentowania) Raport o sytuacji dziecka w naszej lokalności (szkoła/parafia); Raport o sytuacji kobiet w naszej lokalności (MOPS/PCPR); Raport o sytuacji rodzin w naszej lokalności (parafia/szkoła)

Przestrzeń mezospołeczna (instytucje, struktury formalne, układ powiatowo-dekanalny) Szkoła Samorząd Parafia Faza I  Diagnoza instytucji, wspólnoty Analiza SWOT ww. instytucji Wyprowadzenie merytorycznych wniosków i ich operacjonalizacja Operacjonalizacja projektów pomocowych Treningi i doszkalanie kadr pedagogicznych Asertywność Agresja/przemoc Uzależnienia Oddziaływanie grup rówieśniczych Praca z rodzicami Występowanie z wnioskami finansowymi Analiza i unowocześnienie programów wychowawczych/ profilaktycznych szkoły Wyszkolenie grupy ekspertów/ konsultantów wspierających określoną placówkę

Przestrzeń makrospołeczna (region, diecezja) Sejmik Wojewoda Diecezja Faza I  Tworzenie grup lobbingowych, wsparcia Pozyskiwanie sojuszników  Wojewoda Pozyskiwanie sojuszników  Marszałek Prezentacje projektu u Ks. Biskupa Budowanie Zespołów wsparcia: Media lokalne Lokalny biznes Środowiska akademickie Stowarzyszenia i organizacje lokalne Faza II  Finansowanie projektów i ich monitoring Faza III  Falicytacja i rozliczenie

Perspektywa makrostrukturalna Spirala życzliwości / Ślimak wsparcia Jednostka Grupy formalne i nieformalne, organizacje i stowarzyszenia WSPÓLNOTA LOKALNA SAMORZĄD LOKALNY i jego organizacja i służby Raport o stanie R. w śr. lokalnym RODZINA diagnoza R Jednostka i jej problemy - diagnoza On / Ona Interwencja socjo psycho pedagogiczna Korekta i uzdrawianie i/lub wzmacnianie SZKOŁA Diagnoza i budowanie programów profilaktycznych WSPIERANIE KOORDYNACJA WSPÓŁPRACA WŁADZE WYKONAWCZE Policja, sądy, kuratorzy, administracja KOŚCIÓŁ PARAFIALNY stowarzyszenia, organizacje i jego struktura,

Jednostka: Casus 1  uzależniona... Procedury i zadania do wykonania J Interwencja: pytania  kto, gdzie, za pomocą jakich środków i narzędzi oraz co dalej z klientem... D Diagnoza i wybór ścieżki korekty i resocjalizacji  pytanie j/w oraz konieczna synchronizacja działań poszczególnych instytucji i osób zaangażowanych w proces R Realizacja wybranej ścieżki naprawczej  kto, gdzie, kiedy, jakimi środkami i co dalej... J Interwencja zakładając, że mamy do czynienia z sytuacją ujawnienia się konkretnego problemu społecznego (tutaj na poziomie jednostkowym/lokalnym); rozumiemy, że w perspektywie mikrostruktury dokonujemy następujących działań:

Strefy w impakcie traumy na poziomie lokalnym Sieć wsparcia! Strefy w impakcie traumy na poziomie lokalnym traumatyczna Sytuacja do rozwiązania problemy Zderzenie Szkoła (Samorząd lokalny) Rodzina On/a full servis do poziomu neutralizacji napięcia i możliwego uruchomienia procedury wsparcia stałego Strefa I-ego kontaktu (Rodzice/ Ksiądz /Nauczyciel/ Policjant/ Terapeuta) Poradnictwo Rodzin (Kościół Parafialny) Strefa buforowania (wsparcia) Kurator Sądowy (władza wykonawcza) Poradnia Psych-Ped. (Samorząd Lokalny) Pomoc społeczna (Samorząd lokalny) Stowarzyszenia/ III sektor (wspólnota lokalna) wspólnota lokalna Strefa wzmocnień stałe / ważne fluktuacyjne / zadaniowe PRIORYTETOWE / KONIECZNE Intensywność i ważność kontaktów:

Misja programu Wywołanie w świadomości społeczności lokalnych przekonania o konieczności podejmowania aktywnych, pozytywnych wychowawczo i socjalizacyjnie postaw. Resustytucja procesów kontroli społecznej i tworzenie środowisk wsparcia dla działań profilaktyczno- resocjalizacyjnych.

Cele Programu Cel Główny Integracja i koordynacja działań wszelkich służb, instytucji oraz organizacji podejmujących aktywności wobec zjawisk patologicznych i problemów społecznych w naszej wspólnocie lokalnej.

Cele Programu Cele operacyjne Diagnoza zagrożeń zjawiskami patologicznymi i problemami społecznymi społeczności lokalnych na naszym terenie, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży; Rozpoznanie, zewidencjonowanie i powiązanie sieciami współpracy instytucji, osób, organizacji działających na rzecz profilaktyki wobec zjawisk patologicznych; Przeprowadzenie cyklu szkoleń dla osób zaangażowanych w działanie profilaktyczne, mających na celu uaktualnienie stosowanych metod, poszerzenie zakresu ich wiedzy i kompetencji, z wykorzystaniem komparatystycznych rozwiązań w krajach UE; Works- shops o charakterze międzynarodowym , dotyczące poszczególnych segmentów zjawisk patologicznych i problemów społecznych Przeprowadzenie kongresu organizacji III sektora oraz Samorządów lokalnych na temat wdrażania , konstruowania oraz ewaluacji programów nastawionych na proces integracji i reintegracji społecznej; Utworzenie Wrocławskiego (Dolnośląskiego) Centrum Monitoringu zjawisk patologicznych i sposobów ich rozwiązywania.

Fazy wdrażania projektu 1. Faza konceptualizacji Przyjęcie wstępnej diagnozy potrzeb społecznych oraz sposobów ich zaspakajania; Skonstruowanie szkieletu (ram) dla pomysłu i skonsultowanie go w środowiskach osób związanych z problem; Poszerzenie listy realizatorów oraz beneficjentów projektu w drodze zaproszenia do współpracy; Wstępne rozpoznanie możliwości pozyskiwania funduszy i środków na rzecz realizacji projektu

Fazy wdrażania projektu 2. Faza konkretyzacji – etap 1 Opracowanie szczegółowej koncepcji; Poddanie jej ocenie sędziom obiektywnym (pozyskanie recenzji); Złożenie wniosku o środki finansowe; Formalizacja działań poprzez podpisanie niezbędnych umów; Wdrażanie projektu

Fazy wdrażania projektu 3. Faza konkretyzacji – etap 2: Wdrożenie Faza wdrożenia pilotażowego; Ewaluacja fazy pilotażowej; Wprowadzenie modyfikacji i korekt, innowacji; Faza pełnej realizacji; Cykliczna – parcjalna ewaluacja odnosząca się do poszczególnych segmentów projektu i/ lub jego części terytorialnych

Fazy wdrażania projektu 4. Faza monitorowania Monitoring przestrzenny (terytorialny); Monitoring problemowy (poszczególnych wiązek problemów); Monitoring metodyczny ( metod i ich skuteczności); Faza eksperymentu społecznego (wprowadzenia zmiennych modyfikujących)

Fazy wdrażania projektu 5. Faza falicytacji i podsumowania Związana z podsumowaniem całości przedsięwzięcia, podziękowania wszystkim, którzy przyczynili się do sukcesu projektu

Oczekiwane efekty realizacji projektu Poprawa stanu praworządności mieszkańców wspólnot lokalnych; Wdrożenie długoterminowych sposobów działań profilaktycznych nastawionych na : profilaktykę przestępczości; (subprogram Bezpieczne Gimnazjum); reintegrację społeczną rówieśników (subprogram RSR); Interwencji w sytuacjach kryzysowych (subprogram Misja dworcowa); Działań w epicentrum marginalizacji (subprogram Wrocławski Bronx); Stworzenie Wrocławskiego Centrum Monitoringu zjawiska patologicznych i problemów społecznych;

Oczekiwane efekty realizacji projektu Wyszkolenie specjalistycznych kadr wolontariuszy zajmujących się realizacją programu i jego elementami składowymi; Integracja wspólnot lokalnych wokół programu i jego realizacji; Upowszechnienie wyników projektu poprzez: organizację konferencji nt: ”Sposoby realizowania zadań samorządów lokalnych w zakresie przeciwdziałania zjawiskom patologicznym i problemom społecznym” przygotowanie i edycja wydawnictwa zwartego pt: „Zintegrowany system profilaktyki w społecznościach lokalnych- FALOCHRON dla Wrocławia”

Podstawowe założenia Projektu W najbliższym czasie musimy oswoić się między innymi: oswajanie się z innością (etniczną, kulturową, organizacyjną, mentalną, religijną); oswajanie się z nową aksjologią (postmodernistyczny chaos vs rewitalizacja imponderabiliów); oswajanie się z nową technologią i technokracją; oswajanie się z nowym samym sobą - Tu! W Polsce, w mojej Ojczyźnie; oswajanie się z nowymi możliwościami –,,wolnością od...’’. Inni w nas MY INNI ONI Inni u nich

Wizja panoramiczna całości projektu Główne cele projektu i ogólna strategia ich osiągnięcia Upodmiotowienie Młodych w przestrzeni społecznej miasta! Kongres ISPCAN-2011 Sposób realizacji: Sektorowe workshop’y Spotkanie tematycznych organizacji i instytucji (wertykalnie i horyzontalnie). Zdefiniowanie pola ich działań i metod oraz banku pomysłów-projektów oraz banku osób rekomendowanych dla ZPP 2008-2012.

Wizja panoramiczna całości projektu Główne cele projektu i ogólna strategia ich osiągnięcia Upodmiotowienie Młodych w przestrzeni społecznej miasta! Kongres ISPCAN-2011 Mapa Młodego Wrocławia Diagnoza /analiza SWOT Młodego Wrocławia dokonywana na 4 komponentach: drożne ścieżki młodości-ścieżki sukcesu młodych ludzi we Wrocławiu; ślepe ścieżki młodości-ścieżki, które z reguły obarczone są porażką; Mapa instytucji, stowarzyszeń oraz ich specjalistycznej oferty adresowanej do młodych; Mapa dysfunkcji młodych wrocławian; Młodzi z Młodymi; Młodzi dla Młodych; Młodzi dla Miasta.

Wizja panoramiczna całości projektu Główne cele projektu i ogólna strategia ich osiągnięcia Upodmiotowienie Młodych w przestrzeni społecznej miasta! Kongres ISPCAN-2011 Ścieżki aktywizacji (sport, przyroda, internet, sztuka); Ścieżki niwelowania różnic/zagrożeń (korepetycje, świetlice); Projekty własne: Wydział Zdrowia Wydział Edukacji Biuro Sportu, Turystyki i Rekreacji Wydział Kultury

Upodmiotowienie rodzin w przestrzeni społecznej Wrocławia Kongres Rodzin w 2009 r. Strategie wynikają z planów Stowarzyszeń, które pracują na rzecz Kongresu Rodzin 2009; Wzmacnianie rodzin: uznanie jakości dobrego rodzicielstwa wspieranie rodzin z różnego typu problemami Dzielnicowe giełdy samopomocy „Mamo, Tato, a ja...” „Mebluję na nowo mój dom...” „Lustro” „Pasaż dobroci” Potencjał wielopokoleniowości „Gołębie Serca” „Zapraszam cię na spacer...” „Dodaj mi swoich sił, ja dodam Ci mojej mądrości” „Dodaj mi swojej radości”

Moja Mała Ojczyzna - rewitalizacja mechanizmów tworzenia się więzi społecznych Ludzie skupiają się wokół idei, miejsc i osób. Działania wynikające ze strategii miasta wobec 2012. Niwelowanie nadmiernych różnic cywilizacyjno-kulturowych w poszczególnych rejonach urbanistycznych Wrocławia 1/3/10 „Wrocławski Bronx- Brochów i jego zmiana” Budowanie pozytywnej tożsamości miejsca /1/2/4/5/7/6/10

Synergia poszczególnych subfalochronów z Falochronem Wrocławia – Regionu – Kraju Udrożnienie i synchronizacja subfalochronów na każdym etapie ich wdrażania z Falochronem Miasta; Ewaluacja, warsztaty, giełdy, monitoring; Korekcja i emanacja FALOCHRONU dla Wrocławia na FALOCHRON dla Unii miast metropolitarnych; Inicjatywy ustawodawcze, programowe i organizacyjne dla multiplikacji FALOCHRONU w kraju.

Przygotowania bliższe: lata 2008, 2009 Przygotowanie infrastruktury dla całości projektu i jego poszczególnych faz (baza, zespół ludzi, oprzyrządowanie, materiały biurowe) Faza konsultacji i rozmów na temat celów ZPP 2008-2012 na trzech poziomach: młodzież ludzie pracujący z młodzieżą liderzy życia społecznego Tworzenie szerokiego portfela potencjalnych i faktycznych sponsorów strategicznych-uzgadnianie z nimi przestrzeni-obszarów, które chcieliby wesprzeć. Uzgadnianie z poszczególnymi osobami znaczącymi (Prezydent Wrocławia - Rafał Dutkiewicz) terminów i formy ich udziału w ZPP Spotkanie ze środowiskiem akademickim w celu podziału sfer wpływu oraz „zmonopolizowanie” obszarów badawczych. Spotkania z poszczególnymi służbami/instytucjami, które będą współtworzyć działania ZPP (policja, straż miejska, inspektorat oświaty, zdrowia, kultury, sportu, promocji miasta)

Przygotowania bliższe: lata 2008, 2009 3 spotkania promująco - inauguracyjne: na posiedzeniu Rady Miasta (wcześniej Komisji branżowych) na szerokim Forum III sektora (oferta zadania do przyjęcia i/lub wpisanie swojego do ZPP) na posiedzeniu biznesowo-medialnym Opracowanie uszczegółowionych subprogramów - projektów dla 2009 (KR), 2011 (ISPCAN), 2012 (Euro). Przygotowanie materiałów/wydawnictw. Przeprowadzenie analiz i badań niezbędnych dla poszerzenia kompetencji zespołu realizatorów. Szkolenia wewnętrzne (sztab ZPP) Szkolenia zewnętrzne (na rzecz ZPP) – podręcznik do pracy nad ZPP

Przygotowania dalsze: lata 2010 - 2012 Tworzenie środowisk skupionych wokół ZPP Przeprowadzenie okresowej facylitacji projektu Cykliczne analizy / monitoring oraz ewaluacja projektu (opracować narzędzia ewaluacyjne) Multiplikacja sprawdzonych wzorów w innych dzielnicach, tym samym tworzymy „pozytywną falę”. Poszerzenie partcypacji w ramach Kongresu rodzin ISPCAN Euro

Dziękuję za uwagę