Zobowiązania płatnika składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Osoby prowadzące pozarolniczą działalność

Pod pojęciem płatnika składek zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13.10.1998r. /Dz.U.11poz.74 z 2007r./ rozumiemy m.in.; a/ pracodawcę - w stosunku do pracowników, b/ ubezpieczonego zobowiązanego do opłacania składek na własne ubezpieczenia społeczne, c/ osobę prowadzącą pozarolniczą działalność w stosunku do osób współpracujących przy prowadzeniu tej działalności.

Płatnicy składek są zobowiązani do złożenia druku - zgłoszenia płatnika składek w Zakładzie w terminie 7 dni od: a/ daty zatrudnienia pierwszego pracownika lub powstania stosunku prawnego uzasadniającego objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi pierwszej osoby, b/ daty powstania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dla ubezpieczonych wyłącznie zobowiązanych do płacenia składek na własne ubezpieczenie albo składek na ubezpieczenie osób z nimi współpracujących.

Płatnik składek jest zobowiązany złożyć druk: - ZUS ZPA - zgłoszenie płatnika składek będącego osobą prawną lub jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, lub - ZUS ZFA - zgłoszenie płatnika składek będącego osobą fizyczną w formie dokumentu pisemnego według ustalonego wzoru albo w formie wydruku z oprogramowania we wskazanej przez Zakład jednostce organizacyjnej.

Do zgłoszenia płatnik składek jest zobowiązany dołączyć kopie decyzji urzędu skarbowego o nadaniu numeru NIP i zaświadczenie urzędu statystycznego o nadaniu aktualnego numeru REGON.

Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. W tym samym terminie ma także obowiązek dokonać zawarcia umowy z otwartym funduszem emerytalnym.

Osoby, które są obejmowane ubezpieczeniami społecznymi na zasadach dobrowolności, z wyjątkiem kontynuowania ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, zgłaszają wniosek o objęcie ubezpieczeniami w terminie przez nie wybranym.

Osoby, które zamierzają kontynuować ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zgłaszają wniosek o objęcie tymi ubezpieczeniami w terminie 30 dni od daty ustania ubezpieczeń społecznych.

Zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych według ustalonego wzoru albo w formie dokumentu elektronicznego z oprogramowania, albo wydruku z tego oprogramowania dokonuje się w jednostce organizacyjnej Zakładu. Na podstawie pierwszego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zakładane jest konto.

Na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się informacje o zwaloryzowanej wysokości składek na ubezpieczenie emerytalne, z wyłączeniem składek na otwarte fundusze emerytalne.

Na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się także informacje: 1/ wymienione w drukach:zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, imiennym raporcie miesięcznym i deklaracji rozliczeniowej, 2/ o członkostwie w ofe i o terminach przekazania składki do tego funduszu, 3/ o wysokości należnych i wpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne oraz o wysokości należnej i odprowadzonej składki na ofe, 4/ inne dane dotyczące kasy chorych, kapitału początkowego i świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Ubezpieczenie chorobowe jest dla tych osób dobrowolne.

Za osobę prowadzącą działalność gospodarczą uważa się: 1/ osobę prowadzącą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, 2/ twórcę i artystę, 3/ osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu, 4/ wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną działalnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej i partnerskiej.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota deklarowana, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Składka w nowej wysokości obowiązuje od trzeciego miesiąca następnego kwartału.

Za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom.

Zasady zmniejszania najniższej podstawy wymiaru stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych będących osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych,w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Przepisy te mają zastosowanie do osób, które: 1/ prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność, 2/ wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy określonego w ustawie budżetowej.

Okres nie opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek traktuje się jak okres ubezpieczenia.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

Stopy procentowe składek wynoszą: 1/ 19,52% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie emerytalne, 2/ 6,00% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie rentowe, 3/ 2,45% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie chorobowe, 4/ od 0,67% do 3,60% podstawy wymiaru- na ubezpieczenie wypadkowe. Zasady różnicowania stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe określają przepisy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Część składki na ubezpieczenie emerytalne pochodzącej ze składki ubezpieczonego, wynosząca 7,30% podstawy wymiaru składki, odprowadzana jest przez Zakład do wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego.

Płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc nie później niż: 1/ do 10 dnia następnego miesiąca- osoba fizyczna opłacająca składkę wyłącznie za siebie, 2/ do 5 dnia następnego miesiąca- jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze, 3/ do 15 dnia następnego miesiąca- pozostałe zakłady.

Płatnik składek, który opłaca składki wyłącznie za siebie, przesyła jedynie deklarację rozliczeniową. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność, opłacające składki wyłącznie za siebie lub osoby z nimi współpracujące, są zwolnione z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych za kolejny miesiąc, jeżeli w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej lub imiennym raporcie miesięcznym zadeklarowały do podstawy wymiaru składek: 1/ na ubezpieczenia społeczne - kwotę w wysokości najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, obowiązującej je i osoby z nimi współpracujące, 2/ na ubezpieczenie zdrowotne - kwotę w wysokości najniższej podstawy wymiaru tj.zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku.

Płatnicy składek są zobowiązani przekazywać zgłoszenia, raporty, deklaracje poprzez transmisję danych w formie dokumentu elektronicznego z oprogramowania. Płatnicy składek rozliczającvy składki nie więcej niż za 5 osób mogą przekazywać dokumenty w formie dokumentu pisemnego według ustalonego wzoru albo w formie wydruku z oprogramowania. W uzasadnionych przypadkach Zakład może upoważnić płatnika składek rozliczającego składki za więcej niż 5 osób do przekazywania dokumentów w formie dokumentu pisemnego.

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9,00% podstawy wymiaru. Składka jest miesięczna i niepodzielna.

W przypadku, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. W przypadku, gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego ubezpieczony uzyskuje więcej iż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie.

Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego rodzajów działalności, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności. Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki.

Dziękuję za uwagę.