Energooszczędność, odnawialne źródła energii w zakresie zadań Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Tomasz Adamczyk Dyrektor WOT URE w Lublinie Lublin, czerwiec 2009

Energooszczędność i energetyka odnawialna w polityce energetycznej państwa Kontrola zużycia energii oraz zwiększone stosowanie energii ze źródeł odnawialnych wraz z oszczędnością energii i zwiększoną efektywnością energetyczną stanowią istotne elementy: pakietu środków koniecznych do redukcji emisji gazów cieplarnianych i spełnienia postanowień Protokołu z Kioto do Ramowej Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, a także do wywiązania się z innych wspólnotowych i międzynarodowych zobowiązań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii, wspierania rozwoju technologicznego i innowacji, tworzenia możliwości zatrudnienia i możliwości rozwoju regionalnego, zwłaszcza na obszarach wiejskich i odizolowanych. 2

Energooszczędność i energetyka odnawialna w polityce energetycznej państwa Projekt polityki energetycznej Polski do roku 20301 określa: Główne cele w zakresie poprawy efektywności energetycznej, w tym między innymi: Dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną, Konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15. Wzrost efektywności końcowego wykorzystania energii, Zwiększenie stosunku rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną do maksymalnego zapotrzebowania na moc w szczycie obciążenia, co pozwala zmniejszyć całkowite koszty zaspokojenia popytu na energię elektryczną, 1Projekt Polityki energetycznej Polski do 2030 roku. Źródło – Ministerstwo Gospodarki 3

Energooszczędność i energetyka odnawialna w polityce energetycznej państwa Główne cele w zakresie rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE), w tym między innymi: Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii do poziomu 15% w 2020 roku oraz do 20% w 2030 roku , Osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych, oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji, Ochronę lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem. 4

Regulacja gospodarki paliwami i energią Prezes Urzędu Regulacji Energetyki jest centralnym organem administracji rządowej, realizującym zadania z zakresu spraw regulacji gospodarki paliwami i energią oraz promowania konkurencji. 1 Obowiązki i kompetencje Prezesa URE są ściśle związane z polityką, jaką państwo prowadzi w zakresie szeroko pojętej energetyki, tzn. warunkami ekonomicznymi funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych, koncepcją funkcjonowania rynku oraz wymaganiami zewnętrznymi (obowiązek dostosowania prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej). Działania podejmowane przez niezależny organ regulacyjny skierowane są na wypełnienie celu wytyczonego przez ustawodawcę. 1ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z późn. zm.) 5

Energooszczędność w zakresie zadań Prezesa URE Zgodnie z zakresem działania określonym ustawą – Prawo energetyczne Prezes URE realizuje zadania związane z: ustalaniem metod kontroli i podejmowaniem działań dla poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych, realizowane w ramach zatwierdzania i kontrolowania stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w rozporządzeniach ministra właściwego do spraw gospodarki w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf , w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach. Rozporządzenia „taryfowe” określają sposób uwzględniania w taryfach poprawy efektywności i zmiany warunków działalności wykonywanej przez przedsiębiorstwa energetyczne. 6

Energooszczędność w zakresie zadań Prezesa URE Taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność. Do kompetencji Prezesa URE należy ustalanie wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału dla przedsiębiorstw energetycznych przedkładających taryfy do zatwierdzenia, Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć i usług zmierzających do zmniejszenia zużycia paliw i energii u odbiorców, stanowiących ekonomiczne uzasadnienie uniknięcia budowy nowych źródeł energii i sieci. 7

Energooszczędność w zakresie zadań Prezesa URE publikowaniem informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii. Przykładem takich działań są przedsięwzięcia edukacyjne i informacyjne kierowane do odbiorców paliw gazowych i energii, w tym w ramach inicjatywy – Strefa Odbiorcy, wymierzaniem kar pieniężnych za wprowadzanie do obrotu na obszarze kraju urządzeń nie spełniających wymagań dotyczących określenia w dokumentacji technicznej wielkość zużycia paliw i energii, odniesionej do uzyskiwanej wielkości efektu użytkowego urządzenia w typowych warunkach użytkowania, zwanej "efektywnością energetyczną". Producenci i importerzy urządzeń wprowadzanych do obrotu mają obowiązek informowania o efektywności energetycznej urządzeń na etykiecie i w charakterystyce technicznej. 8

Odnawialne źródła energii a zakres zadań Prezesa URE Odnawialne źródło energii, zgodnie z definicją ustawy – Prawo energetyczne, to źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych. Do energii wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii zalicza się, niezależnie od mocy tego źródła1: 1) energię elektryczną lub ciepło pochodzące w szczególności: a) z elektrowni wodnych oraz z elektrowni wiatrowych, b) ze źródeł wytwarzających energię z biomasy oraz biogazu, c) ze słonecznych ogniw fotowoltaicznych oraz kolektorów do produkcji ciepła, d) ze źródeł geotermalnych; 2) część energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. 1 rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia (…) (Dz. U. z 2008 r., Nr 156, poz. 969) 9

Odnawialne źródła energii a zakres zadań Prezesa URE Potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w odnawialnym źródle energii jest świadectwo pochodzenia tej energii. Świadectwa pochodzenia wydaje Prezes Urzędu Regulacji Energetyki na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się wytwarzaniem energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii, złożony za pośrednictwem operatora systemu elektroenergetycznego, na którego obszarze działania znajduje się odnawialne źródło energii. Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa pochodzenia są zbywalne i stanowią towar giełdowy. Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub jej obrotem i sprzedające tę energię odbiorcom końcowym, przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązane uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectwo pochodzenia, albo uiścić opłatę zastępczą. Obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw OZE odbywa się na rynku giełdowym (TGE). 10

Odnawialne źródła energii a zakres zadań Prezesa URE Obowiązek uzyskania i przedstawienia Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia albo uiszczenia opłaty zastępczej uznaje się za spełniony, jeżeli za dany rok udział ilościowy sumy energii elektrycznej wynikającej ze świadectw pochodzenia, które przedsiębiorstwo energetyczne przedstawiło do umorzenia, lub z uiszczonej przez przedsiębiorstwo energetyczne opłaty zastępczej, w wykonanej całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej przez to przedsiębiorstwo odbiorcom końcowym, wynosi nie mniej niż: 1) 7,0 % - w 2008 r.; 2) 8,7 % - w 2009 r.; 3) 10,4 % - w 2010 r.; 4) 10,4 % - w 2011 r.; 5) 10,4 % - w 2012 r.; 6) 10,9 % - w 2013 r.; 7) 11,4 % - w 2014 r.; 8) 11,9 % - w 2015 r.; 9) 12,4 % - w 2016 r.; 10) 12,9 % - w 2017 r. 11

Odnawialne źródła energii a zakres zadań Prezesa URE Sprzedawca z urzędu jest obowiązany do zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii przyłączonych do sieci znajdujących się w obszarze działania sprzedawcy z urzędu, oferowanej przez przedsiębiorstwa energetyczne, które uzyskały koncesje na jej wytwarzanie; zakup ten odbywa się po średniej cenie sprzedaży energii elektrycznej w poprzednim roku kalendarzowym. Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się obrotem ciepłem i sprzedające to ciepło jest obowiązane do zakupu oferowanego ciepła wytwarzanego w przyłączonych do sieci odnawialnych źródłach energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w ilości nie większej niż zapotrzebowanie odbiorców tego przedsiębiorstwa, przyłączonych do sieci, do której są przyłączone odnawialne źródła energii. 12

Odnawialne źródła energii a zakres zadań Prezesa URE Średnia cena sprzedaży energii elektrycznej, po której jest dokonywany zakup energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii w roku 2009 – 155,44 zł/MWh, Średnia cena praw majątkowych ze świadectw pochodzenia dla OZEE w roku 2009 – 247,00 zł/MWh. 13

Odnawialne źródła energii a zakres zadań Prezesa URE Zgodnie z ustawą – Prawo energetyczne, uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania paliw lub energii, z wyłączeniem: wytwarzania paliw stałych lub paliw gazowych, wytwarzania energii elektrycznej w źródłach o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nieprzekraczającej 50 MW niezaliczanych do odnawialnych źródeł energii lub do źródeł wytwarzających energię elektryczną w kogeneracji, wytwarzania ciepła w źródłach o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nieprzekraczającej 5 MW. Warunkiem skorzystania z systemu wsparcia dla OZE jest posiadanie koncesji. 14

Odnawialne źródła energii a zakres zadań Prezesa URE Udzielanie i cofanie koncesji należy do zakresu kompetencji Prezesa URE. Prezes URE udziela koncesji wnioskodawcy, który: 1) ma siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym; 2) dysponuje środkami finansowymi w wielkości gwarantującej prawidłowe wykonywanie działalności bądź jest w stanie udokumentować możliwości ich pozyskania; 3) ma możliwości techniczne gwarantujące prawidłowe wykonywanie działalności; 4) zapewni zatrudnienie osób o właściwych kwalifikacjach zawodowych, 5) uzyskał decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. 15

Odnawialne źródła energii a zakres zadań Prezesa URE Zgodnie z zakresem działania określonym ustawą – Prawo energetyczne Prezes URE zatwierdza i kontroluje stosowanie taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w rozporządzeniach ministra właściwego do spraw gospodarki w sprawie szczegółowych zasady kształtowania i kalkulacji taryf. Taryfy dla paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła mogą uwzględniać koszty współfinansowania przez przedsiębiorstwa energetyczne przedsięwzięć związanych z rozwojem odnawialnych źródeł energii. 16

Informacja i pomoc Wschodni Oddział Terenowy Urzędu Regulacji Energetyki z siedzibą w Lublinie Tel. (81) 743 85 09, (81) 743 85 30 Fax (81) 743 92 91 www.ure.gov.pl 17

dziękuję za uwagę Lublin, czerwiec 2009