Prezentacja przygotowana na konferencję „Autyzm idzie do szkoły – nauczanie i terapia uczniów z autyzmem” Łódź, 20 września 2012

Jaka szkoła dla dzieci z autyzmem Jaka szkoła dla dzieci z autyzmem? W oparciu o proces diagnostyczno-orzeczniczy w Specjalistycznej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Doradztwa Zawodowego i dla Dzieci z Wadami Rozwojowymi Przygotowanie: Psycholog mgr Iwona Stawowska Psycholog mgr Anna Zatorska Łódź, 20 września 2012

WYBÓR PLACÓWKI KRYTERIA WYBORU Dobro dziecka Poziom sprawności intelektualnej i funkcjonowania społecznego Pomoc w wyborze zapewniają specjaliści z poradni  Decyzja rodziców dziecka

KIM JESTEŚMY? Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Doradztwa Zawodowego i dla Dzieci z Wadami Rozwojowymi dla dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi (autyzm i zespół Aspergera) z terenu miasta Łodzi oraz powiatów pabianickiego i wschodniego łódzkiego pełni funkcję diagnostyczno-orzeczniczą jako jedyna w Łodzi od samego początku wprowadzenia możliwości objęcia kształceniem specjalnym autystów (2001 roku), dzieci z zespołem Aspergera (2011 roku). Wcześniej wspierała je wydając opinie. Rozporządzenie MEN z dnia 18.09. 2008r.w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, Zarządzenie łódzkiego Kuratora Oświaty z lat:2002,2006,2007,2009

CO ROBIMY? Pracownicy poradni (psycholodzy, pedagodzy, logopedzi, konsultant psychiatra) tworzą doświadczony zespół specjalistów Diagnozują dzieci Orzekają o potrzebie : kształcenia specjalnego, indywidualnego nauczania, Indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, Opiniują o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju w ramach zespołu orzekającego na wniosek rodziców i lekarza

DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNE Dziecko z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi (autyzm i zespół Aspergera)-dziecko niepełnosprawne w rozumieniu oświatowym Kategoria autyzmu uwzględniona jest od 2001 roku, zespół Aspergera od 2011 roku Rozporządzenie MENiS z dnia 12.02. 2001r.w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży Rozporządzenie MEN z dnia 17.11. 2010r.w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach.

RODZAJE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Dzieci: Niesłyszące Słabo słyszące Niewidome Słabo widzące Z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją Z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim Z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym Z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera Z niepełnosprawnością sprzężoną (co najmniej 2 z ww., z których każda wymaga specjalnej organizacji nauki i odrębnych metod pracy dydaktycznej)

KSZTAŁCENIE SPECJALNE Dzieci niepełnosprawne wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy - kształcenie specjalne Dokumentem potwierdzającym potrzebę stosowania kształcenia specjalnego dla dzieci niepełnosprawnych jest Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydawane przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Art. 71b Ustawy z dnia 7.09.1991r. o systemie oświaty (z późniejszymi zmianami)

ORZEZCZENIE O POTRZEBIE KSZTAŁCENIA SPECJALNEGO ZAWIERA: Diagnozę (informacje o możliwościach, ograniczeniach i potencjale rozwojowym dziecka) Zalecenia (najkorzystniejsze formy kształcenia, zalecane warunki realizacji potrzeb edukacyjnych, formy stymulacji, rewalidacji, terapii, usprawniania, rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron dziecka oraz inne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej) Uzasadnienie W przypadku posiadania przez dziecko orzeczenia szkolny Zespół (nauczyciele i specjaliści pracujący z dzieckiem) opracowuje Indywidualny Program Edukacyjno Terapeutyczny (IPET) w porozumieniu z rodzicami.

TYPY PLACÓWEK Kształcenie specjalne może być realizowane w: Przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych Przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi Przedszkolach i szkołach integracyjnych Przedszkolach specjalnych oraz oddziałach specjalnych w przedszkolach ogólnodostępnych Szkołach specjalnych. Rozporządzenie MEN z dnia 17.11. 2010r.w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach. Rozporządzenie MEN z dnia 17.11. 2010r.w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych.

ROK SZKOLNY 2011/2012 Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego: 670

ROK SZKOLNY 2011/2012

ROK SZKOLNY 2011/2012

ROK SZKOLNY 2011/2012

INDYWIDUALNE NAUCZANIE I INDYWIDUALNE OBOWIĄZKOWE ROCZNE PRZYGOTOWANIE PRZEDSZKOLNE KRYTERIA: Stan zdrowia uniemożliwiający uczęszczanie do placówki Stan zdrowia znacznie utrudniający uczęszczanie do placówki (m. in. dla autystów - trudności w dostosowaniu się do obowiązków szkolnych oraz trudnościami w funkcjonowaniu społecznym) Rozporządzenie MEN z dnia 17.11. 2010r.w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży oraz wydawania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju.

ROK SZKOLNY 2011/2012 Orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania: 57

ROK SZKOLNY 2011/2012 21 w tym: 20 z uwagi na stan zdrowia znacznie utrudniający uczęszczanie do szkoły 1 z uwagi na stan zdrowia uniemożliwiający uczęszczanie do szkoły

WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU Od momentu wykrycia niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki szkolnej. Realizowane w ośrodkach wczesnego wspomagania rozwoju. Rozporządzenie MEN z dnia 17.11. 2010r.w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży oraz wydawania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju.

ROK SZKOLNY 2011/2012 91

ODROCZENIE OBOWIĄZKU SZKOLNEGO Dla dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego obowiązek szkolny może zostać odroczony do końca roku szkolnego, w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 8 lat (wcześniej było 10). Dyrektor szkoły odracza obowiązek szkolny: na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej lub na wniosek lekarza Art. 14 ust. 1a Ustawy o systemie oświaty z dnia 07.09.1991 r. (z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie MEN z dnia 17.11. 2010r.w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych……

ROK SZKOLNY 2011/2012

Przygotowanie się rodzica dziecka z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera do szkoły Jaki jest potencjał intelektualny, najważniejsze deficyty w rozwoju, mocne i słabe strony funkcjonowania poznawczego dziecka? Jak moje dziecko radzi sobie z samoobsługą? Jak nawiązuje relacje z rówieśnikami, dorosłymi, czy jest nimi zainteresowane, w jakim stopniu rozumie podstawowe zasady i normy społeczne? Jak reaguje na sytuacje trudne, niepowodzenia, odmowę, zmiany w otoczeniu? Jaką ma motywację do podejmowania wysiłku umysłowego?

Przygotowanie się rodzica dziecka z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera do szkoły Jakie ma zainteresowania, szczególne uzdolnienia? W jakim tempie uczy się, przyswaja nową wiedzę, nabywa nowe umiejętności? Jaka jest sprawność motoryczna, fizyczna, sprawność narządów zmysłu, umiejętności komunikacyjne, rodzaj niepełnosprawności? Czy dziecko posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z PPP?

Wybór szkoły dla dziecka z autyzmem – trudna i odpowiedzialna decyzja Nasze rady dla rodziców: umów się ze specjalistą w PPP na początku roku szkolnego poprzedzającego naukę omów z nim problemy dziecka, przedstaw słabe i mocne aspekty jego funkcjonowania, przygotuj się do rozmowy pozyskując opinię od nauczycieli z przedszkola

Wybór szkoły dla dziecka z autyzmem – trudna i odpowiedzialna decyzja podaj własny pomysł na formę kształcenia swojego dziecka wysłuchaj i przeanalizuj argumenty specjalistów /psychologa, logopedy, psychiatry, terapeuty / najlepiej odwiedź wskazane przez pracownika Poradni Psychologicznej szkoły i poznaj warunki nauki, formy terapii wobec uczniów z podobnymi problemami co twoje dziecko

Wybór szkoły dla dziecka z autyzmem – trudna i odpowiedzialna decyzja złóż wniosek w Specjalistycznej Poradni Psychologicznej o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla ucznia z autyzmem lub z zespołem Aspergera po otrzymaniu orzeczenia, jak najszybciej donieś go do konkretnej szkoły, którą wybrałeś – co umożliwi zaplanowanie i zorganizowanie dla Twojego dziecka optymalnych form opieki terapeutycznej i edukacyjnej stosownie do jego potrzeb

Wybór szkoły dla dziecka z autyzmem i z zespołem Aspergera z punktu widzenia specjalisty determinują: potrzeby rozwojowe, zdrowotne i edukacyjne dziecka warunki nauki i formy opieki rewalidacyjnej i specjalistycznej oferowane przez szkołę oczekiwania rodziców ?

Specyfika potrzeb dziecka z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera Dzieci z zaburzeniami autystycznymi są bardzo zróżnicowaną grupą pod względem funkcjonowania intelektualnego, komunikacyjnego i społecznego.

Szkoły specjalne Dzieci autystyczne źle funkcjonujące z upośledzeniem umysłowym, głównie w stopniu głębszym bez umiejętności komunikacyjnych werbalnych i pozawerbalnych niska zaradność osobista nasilone zaburzenia sensoryczne i nasilone nieprawidłowości w zachowaniu

Szkoły specjalne Specjalne warunki nauki i dostosowanie wymagań do indywidualnych potrzeb dziecka poprzez: mało liczne klasy 2-4 osobowe nauczyciel i pomoc nauczyciela wysoka kreatywność nauczycieli, terapeutów w poszukiwaniu metod pracy z dzieckiem, modelowaniu jego aktywności zarówno podczas zajęć jak i podczas przerw lekcyjnych.

Szkoły specjalne optymalny czas na budowanie relacji z dzieckiem podczas pracy edukacyjno-terapeutycznej dziecko korzysta głównie z różnorodnych modeli, programów terapeutycznych kładących nacisk na jego rozwój poznawczy, poprawę komunikacji, zachowania, samodzielności

Szkoły ogólnodostępne, szkoły integracyjne lub z klasami integracyjnymi Dzieci autystyczne lepiej funkcjonujące, w tym z zespołem Aspergera z co najmniej upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim z umiejętnościami komunikacyjnymi /sukcesywnie poprawiającymi się/ z podstawowymi umiejętnościami samoobsługowymi często z wybiórczymi zdolnościami i zainteresowaniami

Szkoły ogólnodostępne, szkoły integracyjne lub z klasami integracyjnymi Specjalne warunki nauki i wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb dziecka poprzez: klasa mało liczna realizuje program nauczania dla uczniów z normą intelektualną treści podstawy programowej uczeń realizuje na podstawie IPET uwzględniającego wspólne, skoordynowane działania nauczycieli i innych specjalistów pracujących z dzieckiem w ramach zajęć rewalidacyjnych i specjalistycznych

Konsekwencje nieprawidłowych decyzji w sprawie wyboru szkoły? nasilenie się nieprawidłowości w zachowaniu, w funkcjonowaniu emocjonalno-społecznym /zmiana topografii budynku szkoły, klasy, dzieci, nauczycieli /zachowania agresywne, autoagresywne/ brak zrozumienia potrzeb dziecka autystycznego, zdarza się, że dzieci nie mają optymalnych warunków nauki, specjalistów do pracy terapeutycznej, są często wykluczane z aktywności społecznej, posiadają poczucie osamotnienia /z. Aspergera/

Konsekwencje nieprawidłowych decyzji w sprawie wyboru szkoły? zbyt duże oczekiwania otoczenia i świadomość konfrontacji z uczniami o prawidłowym rozwoju doprowadza do wysokiego poziomu lęku, wycofywania się , rozwoju zaburzeń depresyjnych, aspołecznych

7815 dzieci i młodzieży z autyzmem w tym z zespołem Aspergera obecnie uczy się w polskich przedszkolach i szkołach 88% z nich uczęszcza do szkół ogólnodostępnych 12 % do szkół specjalnych 52 tysiące nauczycieli zostało przeszkolonych w zakresie diagnozowania i terapii / inf. MEN z dnia 11.09.2012r.

Dziękujemy za uwagę