Mokradła jako naturalne oczyszczalnie wody Katedra Biotechnologii Środowiskowej i Ekologii Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Mokradła jako naturalne oczyszczalnie wody Mateusz Jakubiak Malgorzata Śliwka KKMU, Kraków 20-22 września 2007

W zależności od zasięgu terytorialnego kanalizację można podzielić na: kanalizację zbiorową odprowadzającą ścieki z grupy zabudowań i transportującą je do oczyszczalni. kanalizację indywidualną (zagrodową) podprowadzającą ścieki poza budynek i oczyszczenia je na terenie posesji, KKMU, Kraków 20-22 września 2007

Zastosowanie kanalizacji indywidualnej rozproszone budownictwo, brak dostatecznie chłonnych odbiorników ścieków, niekorzystna topografia terenu KKMU, Kraków 20-22 września 2007

tolerancję na wysokie stężenia zanieczyszczeń, Fitoremediacja - zastosowanie zdolności rośli do usuwania, wiązania czy tez unieszkodliwiania zanieczyszczeń środowiska. Przy wyborze odpowiedniego gatunku rośliny mającego w określonej oczyszczalni hydrofitowej należy brać pod uwagę następujące jej właściwości: tolerancję na wysokie stężenia zanieczyszczeń, wysoki stopień akumulacji, zdolność do akumulacji kilku różnych zanieczyszczeń równocześnie, szybki wzrost, wysoka produkcję biomasy, odporność na choroby oraz inne czynniki stresowe (np. hipotermia). KKMU, Kraków 20-22 września 2007

Rośliny w fitooczyszczalni transport tlenu do korzeni a następnie do strefy wokół korzenia - "efekt rezosferyczny" biokatalityczne działanie korzeni pozwalające na optymalny przyrost mikroorganizmów w strefie gruntowo-wodnej zwiększenie współczynnika filtracji i sedymentacji poprzez rozrost korzeni pobieranie przez rośliny substancji pokarmowych (związki biogenne gł. azotany i fosforany) - zapobiega eutrofizacji zbiorników wodnych. KKMU, Kraków 20-22 września 2007

Korzeniowo-gruntowe oczyszczalnie ścieków Tradycyjne oczyszczalnie roślinne - tylko jeden gatunek roślin: trzcina pospolita, pałka szerokolistna, sitowie lub wierzba. Oczyszczalnie ogrodowe - specjalna kompozycja roślin dostosowana do: jakości ścieków lokalnych warunków klimatycznych upodobań użytkownika Lista gatunków roślin nadających się do użycia w oczyszczalniach ogrodowych w Polsce południowo-wschodniej obejmuje: 66 gatunków charakterystycznych dla regionu i jednocześnie ozdobnych 36 rodzajów roślin egzotycznych Zalety: walory estetyczne, zwiększona skuteczność oczyszczania ścieków wynikająca z różnorodności systemów korzeniowych większa odporność różnogatunkowej kompozycji na czynniki zewnętrzne w tym choroby KKMU, Kraków 20-22 września 2007

Oczyszczalnia ogrodowa w Lutowiskach Korzeniowo-gruntowe oczyszczalnie ścieków Oczyszczalnia ogrodowa w Lutowiskach KKMU, Kraków 20-22 września 2007

Korzeniowo-gruntowe oczyszczalnie ścieków Oczyszczalnia w Krempnej – stacja badawcza Uniwersytetu Jagiellońskiego Średnie wyniki wskaźników jakości ścieków oczyszczonych przez oczyszczalnię ogrodową w Krempnej Wskaźnik Wartości dopuszczalne* Wartości na wypływie BZT5 40 mg/dm3 21,0 mg/dm3 ChZT 50 mg/dm3 32,0 mg/dm3 Zawiesiny ogólne 13,5 mg/dm3 Azot ogólny 30 mg/dm3 26,5 mg/dm3 Fosfor ogólny 5 mg/dm3 2,2 mg/dm3 * wg Rozporządzenia MŚ z dn. 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzeniu ścieków do wody lub do ziemi. KKMU, Kraków 20-22 września 2007

Oczyszczalnie ścieków z zastosowaniem trzciny pospolitej (Pragmites dustralis) Dla prawidłowej pracy oczyszczalnie trzcinowe wymagają urządzeń do mechanicznego oczyszczania ścieków. KKMU, Kraków 20-22 września 2007

Efekty oczyszczania wahają się w granicach [Fidrysiak 1997]: Oczyszczalnie ścieków z zastosowaniem trzciny pospolitej (Pragmites dustralis) Efekty oczyszczania wahają się w granicach [Fidrysiak 1997]: BZT5 - 97% ChZT - 93% zawiesina ogólna 82 - 99% azot ogólny 56 - 83% azot amonowy 62 - 88% fosfor całkowity 56 - 82% KKMU, Kraków 20-22 września 2007

Oczyszczalnie ścieków z zastosowaniem trzciny pospolitej (Pragmites dustralis) W okresie zimowym ze względu na procesy metaboliczne przebiegające w rizosferze nie obserwuje się zamarzania pól trzcinowych, ale efekt oczyszczania był ok. 12-18% niższy niż w sezonie wegetacyjnym. Oczyszczalnia trzcinowa przy Ośrodku Terapii Uzależnień w Smażynie, gmina Linia KKMU, Kraków 20-22 września 2007

Literatura Fidrysiak J. Oczyszczalnie roślinne, a gospodarka wodno-ściekowa w gminach wiejskich. Oczyszczalnie trzcinowe według technologii duńskiej. 1997 Katedra Wodociągów i Kanalizacji, Politechnika Łódzka Fidrysiak J. Hydrobotaniczne metody oczyszczania ścieków, Katedra Wodociągów i Kanalizacji, Politechnika Łódzka Gawroński S., „Phytoremediation of urban area”, Abstract Book, International Conference on Bioremediation of Soil and Groundwater, Kraków 2005 Karlson P. „Zarys biochemii”, PWN, Warszawa 1972 KKMU, Kraków 20-22 września 2007