Kapitał społeczny Teoria i metody badań

Kapitał ludzki (Schultz, Becker): wartość dodana u pracownika, który zyskuje wiedzę, umiejętności i inne zasoby użyteczne dla firmy lub pracodawcy Kapitał kulturowy (Pierre Bourdieu): nabywanie i fałszywe (w sensie niewłaściwe) rozpoznawanie kultur i wartości klasy dominującej jako kultury i wartości obiektywnych, ogólnospołecznych

Kapitał społeczny wg L.J. Hanifana: te rzeczywiste dobra, które liczą się najbardziej w życiu codziennym ludzi: dobra wola, partnerstwo, sympatia i społeczna więź między jednostkami i rodzinami, która stwarza społeczną jedność

Kapitał społeczny wg. E Wnuka – Lipińskiego: ogół nieformalnych powiązań społecznych, czyli „znajomości”, dzięki którym jednostka podwyższa prawdopodobieństwo wejścia do elity lub utrzymania się w elicie.

Kapitał społeczny (Pierre Bourdieu): kapitał społeczny jest zbiorem aktualnych i potencjalnych zasobów, które są połączone w mniej lub bardziej trwałą sieć zinstytucjonalizowanych stosunków społecznych wzajemnej znajomości i uznania.

Korzyści z udziału w sieci sieci ułatwiają przepływ informacji. wszelkie więzi łączące jednostki z innymi uczestnikami sieci, nawet tzw. „słabe więzi", sprawiają, że działania podlegają kontroli dla każdej organizacji i jej funkcjonariuszy sieci społeczne, w których jednostka uczestniczy, stanowią najlepsze świadectwo jej wiarygodności i gwarancję dostępu do dodatkowych zasobów. liczne społeczne relacje z różnymi uczestnikami sieci wzmacniają jednostkową tożsamość i uznanie, którymi jednostka może się cieszyć.

Komponenty kapitału społecznego sieć komunikacji i uczestnictwa (network) zaufanie (trust) podzielane wartości i normy (values).

Relacja miedzy kapitałem społecznym, a zaufaniem 1. Kapitał stanowi potencjał społecznego uczestnictwa i współdziałania w oparciu o podzielane wartości i normy oraz wzajemne zaufanie Kultura Zaufanie Kapitał społeczny

2. Fukuyama: Kapitał społeczny jest nieformalną normą, która ułatwia współpracę między ludźmi. Zaufanie, sieci powiązań, społeczeństwo obywatelskie są epifenomenami, powstałymi jako rezultat narastania kapitału społecznego Kultura Kapitał społeczny Zaufanie

Rodzaje kapitału społecznego Putnam: dwa podstawowe typy kapitału społecznego: integracyjny i pomostowy (bonding and bridging social capital).

Kapitał integracyjny Odnosi się do więzi międzyludzkich nacechowanych silnym ładunkiem emocjonalnym jako podstawą związku. Bazuje na wzajemnym zaufaniu, któremu towarzyszy nieufność wobec obcych

Negatywne konsekwencje „integracyjnego” kapitału społecznego: wykluczenie tych, którzy nie spełniają kryteriów grupy, nie są „swojakami"; zbyt wysokie roszczenia grupy względem członków; ograniczenie ich wolności; normy grupowe, którymi rządzi reguła „równania w dół. treść podzielanych wartości i norm pozostaje nieokreślona; mogą mieć one aspołeczny bądź nawet antyspołeczny charakter

Kapitał pomostowy (bridging) Kapitał pomostowy wg. Putnama odnosi się nie do najbliższego kręgu społecznego ale do dalszego grona osób z którymi wchodzimy w interakcję. Kapitał pomostowy jest zatem instrumentem międzygrupowej komunikacji i równocześnie ponadgrupowej socjalizacji. Wzmacnia poczucie tolerancji i otwartości w relacjach z innymi.

Funkcje (ekonomiczne i społeczne) kapitału społecznego Stanowisko pierwsze (ujęcie strukturalne): Kapitał społeczny jest wyłącznie narzędziem pomnażania zasobów. Struktura społeczna jest rodzajem kapitału, który wytwarza dla określonych jednostek lub grup konkurencyjną przewagę w osiąganiu ich celów, zatem decydują zasoby lub atuty posiadane przez jednostki ze względu na usytuowanie ich w strukturze relacji społecznych.

Stanowisko drugie (ujęcie normatywne): Zasadniczą funkcję kapitału społecznego dostrzega w tworzeniu i rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego. Kapitał społeczny odnosi się tu do właściwości społecznej organizacji takich jak zaufanie, normy i relacje, które mogą doskonalić skuteczność działań społeczeństwa przez umożliwianie i ułatwianie koordynacji działań. „Obywatelski” kapitał społeczny obejmuje wspólne wartości, normy, nieformalne sieci i uczestnictwo w stowarzyszeniach, które wpływają na zdolność jednostek do zbiorowego działania na rzecz osiągania wspólnych celów

Krytyka kapitału społecznego Ciemna strona kapitału społecznego : wysoka spójność grupowa, wzajemne zaufanie w pewnych wąskich kręgach społecznych i wysoki stopień lojalności może oddziaływać niekorzystnie na stan organizacji całego systemu społecznego.

Krytyka merytoryczna zwraca uwagę na dużą niespójność stanowisk w kwestii sposobu mierzenia i wyjaśniania zjawisk kapitału społecznego i jego wpływu na inne ważne zjawiska społeczne.

Literatura Przegląd Socjologiczny, Kapitał społeczny i jego użytkownicy, Maciej Frykowski, Paweł Starosta, 2008, t.LVII/1 s.s. 31- 63