Międzynarodowa integracja gospodarcza Michał Jasiulewicz Międzynarodowa integracja gospodarcza

- Przestrzenne zróżnicowanie gospodarcze: uwarunkowania przyrodnicze (gleby, surowce mineralne, klimat) posiadane środki finansowe potencjał wytwórczy (historycznie ukształtowany) kapitał ludzki (jakość, wydajność, efektywność produkcji) Międzynarodowy podział pracy – powiązania produkcyjne w zależności od poziomu rozwoju państw pogłębianie się procesu – niezależne pod względem produkcyjnym państwa cechy trwałości i systematyczności wymiany – uzależnione od siebie gałęzie i rodzaje produkcji, wykracza poza granice państw. Wymiana ta prowadzi do specjalizacji, wzajemnego uzupełniania się pod względem produkcji, zaspokajania części potrzeb konsumpcyjnych. MPP – stanowi podstawę gospodarki światowej i podstawową przesłankę trwałych stosunków handlowych, powiązań finansowych, składających się na rynek światowy.

Międzynarodowy podział pracy – ma głęboki sens gospodarczy: - produkować powinny państwa te towary, które wytwarzają taniej importować dobra, które wytwarzają drożej ważne są też koszty wytwarzania poszczególnych produktów państwa wysoko rozwinięte kupują: tanie surowce mineralne, rolnicze, półprodukty (relatywnie tanie); sprzedają: - wysoko przetworzone produkty (drogo) – duży wkład wysoko wykwalifikowanej pracy Teoretycznie: Państwa bogate w kapitał – specjalizują się w produkcji dóbr kapitałochłonnych Państwa o dużych zasobach pracy – produkcja i handel dóbr pracochłonnych Przewaga rynkowa wysoko rozwiniętych krajów (USA, Japonia itd.) może doprowadzić do tzw. paradoksu Leontiefa – bogate w kapitał państwa eksportują towary o dużym udziale drogiej pracy a importują dobra kapitałochłonne. Mimo, iż praca zawarta w produktach przetworzonych jest bardzo droga, to różnica w wydajności pracy stymulowana przez zdolność do wprowadzania postępu naukowo technicznego jest jeszcze większa. W tej sytuacji praca w państwach wysoko rozwiniętych jest względnie tańsza od pracy w krajach słabo rozwiniętych.

Podział korzyści między państwami nie jest równomierny: Najbardziej zyskują: 1) Konkurencyjne gospodarki 2) Państwa, gdzie względnie tania , wydajna siła robocza została zaangażowana w zaawansowane technologie (azjatyckie tygrysy) Podstawowe operacje w handlu międzynarodowym: eksport, import Znaczenie eksportu i importu oraz wzajemne relacje (nadwyżka, deficyt zależą od stopnia rozwoju gospodarczego kraju Znaczenie handlu zagranicznego dla każdego kraju jest bardzo duże: - państwo uczestniczy w międzynarodowym podziale pracy, racjonalnie wykorzystuje własne zasoby i możliwości produkcyjne Handel zagraniczny umożliwia produkcję na dużą skalę, pobudza postęp techniczny, zwiększa wydajność pracy, poprawia efektywność gospodarowania Tempo wzrostu handlu zagranicznego, zmiana relacji wymiennych, efektywność wymiany zagranicznej (relacja rezultatów) nakładów, współdecydują o wielkość i strukturze rzeczowej środków, które mogą być użyte do celów inwestycyjnych i do produkcji sprzyjają podnoszeniu poziomu technicznego zakładów produkcyjnych i produktów finalnych.

Handel zagraniczny zwiększa obfitość i różnorodność towarów konsumpcyjnych na rynku wewnętrznym Jeżeli wzrost handlu zagranicznego (eksportu i importu) jest szybszy od tempa wzrostu produkcji i dochodu narodowego – to zwiększa się zaangażowanie kraju w międzynarodowym podziale pracy a handel staje się często wiodącym czynnikiem rozwoju Duże zmiany w ostatnich latach w handlu międzynarodowym: - Dynamiczny wzrost obrotów handlu światowego - Produkcja wydajnych środków transportu i łączności: odległość (wcześniej hamulec rozwoju) odgrywa coraz mniejszą rolę - Maleją polityczne bariery rozwoju wymiany (wschód/zachód) - Następuje zróżnicowanie geograficzne struktury wymiany handlowej państw - Rynek ogólnoświatowy – nowa rzeczywistość - Obroty handlu światowego (eksport + import) = ok. 12 bln USD - Handel światowy – wpływa stymulująco na wzrost gospodarczy świata - Udział: USA, Kanada, UE, Japonia, „tygrysy azjatyckie” ≈ ¾ obrotów handlowych świata