PRZEDSIĘBIORSTWA ODPRYSKOWE SENS I ZNACZENIE W NASZEJ RZECZYWISTOŚCI Krzysztof Zasiadły Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości Poznań Od nauki do biznesu. Projekt wsparcia spin off Opole, 18 marca 2011 http://www.biovectis.com/index.php?lang=1&site=home

PRZEDSIĘBIORSTWO ODPRYSKOWE spin off/spin out NOWE PRZEDSIĘBIORSTWO POWSTAŁE W DRODZE USAMODZIELNIENIA SIĘ PRACOWNIKA/-ÓW PRZEDSIĘBIORSTWA MACIERZYSTEGO LUB INNEJ ORGANIZACJI - NP. LABORATORIUM BADAWCZEGO, SZKOŁY WYŻSZEJ WYKORZYSTUJE W CELACH GOSPODARCZYCH INTELEKTUALNE I ORGANIZACYJNE ZASOBY ORGANIZACJI MACIERZYSTEJ Źródło: Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć. red.K.Matusiak, PARP,Warszawa, 2008

przedsiębiorstwo zależne, powiązane kapitałowo lub SPIN-OUT przedsiębiorstwo zależne, powiązane kapitałowo lub w inny sposób z podmiotem macierzystym SPIN-OFF ma charakter przedsięwzięć niezależnych i niezamierzonych przez organizację macierzystą Źródło: Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć. red.K.Matusiak, PARP,Warszawa, 2008

FAKTY 2010 r. 1,9 mln studentów w Polsce 2020 r. – 1,6 mln studentów 2010 r. 9% absolwentów nie znalazło pracy w wyuczonym zawodzie

1/5 polskich przedsiębiorstw nie wie o możliwościach współpracy ze środowiskiem naukowym Większość przedstawicieli firm nie współpracujących z nauką nie wie, jakie korzyści mogliby potencjalnie osiągnąć dzięki takiej współpracy Prawie 40% przedsiębiorców narzeka na brak zachęt prawnych oraz konkretnych ofert ze strony środowisk naukowych 62% naukowców deklaruje, że są autorami rozwiązania, które nadaje się do komercjalizacji. Źródło: Raport „Bariery współpracy przedsiębiorców i ośrodków naukowych”, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Departament Wdrożeń i Innowacji, listopad 2006 r.

1,8 mln przedsiębiorstw aktywnych 2006 r. - 2008 r. 22% polskich przedsiębiorstw wdrożyło innowacje produktowe i procesowe 72% niemieckich przedsiębiorstw wdrożyło innowacje produktowe i procesowe Źródło: Innowacyjność 2010, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2010

POTENCJAŁ ABSORPCJI TECHNOLOGII W FIRMACH Typ 4: Kreatywne, gazele Wysoki potencjał możliwości i absorpcji technologii 3% Typ 3: Strategiczne, innowacyjne Wiedzą co, ale nie zawsze gdzie i jak 17% Typ 2: Reaktywne Wiedzą, że nie wiedzą, ale nie wiedzą czego 80% Typ 1: Pasywne Nie wiedzą, że nie wiedzą Źródło : A.Watkins, Bank Światowy LIAA/LTC

PIĘĆ POZIOMÓW INNOWACYJNOŚCI Źródło: Prof.J.Koch, XIX Konferencja SOOIPP, Gdynia 2009 r.

Odkrycie nowości nie jest innowacją Wdrożenie nowości do praktyki jest innowacją

Źródło: Prof.W.Cellary, www.kti.ue.poznan.pl SEKTOR NAUKI ODKRYCIA NOWOŚCI SPECJALIŚCI SEKTOR INNOWACJI WDRAŻANIE ROZWIĄZAŃ INTEGRATORZY GOSPODARKA Źródło: Prof.W.Cellary, www.kti.ue.poznan.pl

AKADEMIK A PRZEDSIĘBIORCA KONFLIKT WARTOŚCI Dziedziny Akademik Przedsiębiorca Normy Uniwersalizm Dobro ogółu Chłodne podejście Sceptycyzm Unikalność Własność prywatna Pasja Optymizm Procesy Eksperymentowanie Myślenie długofalowe Indywidualizm/małe grupy Koncentracja Podejście krótkookresowe Zarządzanie zespołami Rezultaty Artykuły, referaty Uznanie środowiska, status Produkty Zyski Źródło:S. Jain, G. George, M. Maltarich, Academics or entrepreneurs? Investigating role identity modification of university scientists involved in commercialization activity, Research Policy, 38, (2009) 922–935

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ OPARTA NA WIEDZY DEFINICJE KLASYCZNA tworzenie firm typu spin off/spin-out bazujących na własności intelektualnej powstałej w związku z badaniami naukowymi POTOCZNA zachęcanie do tworzenia firm przez wszystkie osoby w jakimś stopniu związane z placówką naukową

MODELE TRANSFERU WIEDZY LICENCYJNY Bezpośrednie zaangażowanie uniwersytetów w proces patentowania i licencjonowania Ustawa Bayh-Dole’a w USA, 1981 r. m.in. - tytuł własności wynalazków sponsorowanych przez państwo należy do placówki naukowej - pierwszeństwo do uzyskania licencji maja małe przedsiębiorstwa Pchanie technologiczne Liaison Offices, Centra Transferu Technologii INNOWACYJNY Współpraca sfery badawczej z przemysłem - wspólne badania, badania zamawiane - przekazywanie licencji i know how - partner gospodarczy finansuje badania ze środków własnych lub/i publicznych Tworzenie firm spin – off/spin out - placówki naukowe i pracownicy zakładają i rozwijają przedsiębiorstwa Pre-inkubatory i inkubatory akademickie, parki naukowo- technologiczne

KOMERCJALIZACJA WYNIKÓW PRAC B+R Pakiet ustaw z 30 kwietnia 2010 reformujących system nauki Uczelnie, Instytuty Badawcze, Polska Akademia Nauk i jej instytuty mogą: prowadzić działalność gospodarczą tworzyć spółki przystępować do istniejących spółek Źródło: Komercjalizacja B+R dla praktyków, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2010

Wartość księgowa netto Wartości niematerialne i prawne NIEWAŻKA GOSPODARKA UDZIAŁ WARTOŚCI NIEMATERIALNYCH I PRAWNYCH W WARTOŚĆI RYNKOWEJ (100%) WYBRANYCH KORPORACJI Firma Wartość księgowa netto Wartości niematerialne i prawne Shell 75% 25% US Steel 65% 35% Hewlett Packard 40% 60% Hugo Boss 21% 79% Unilever 20% 80% WM-Data 15% 85% Microsoft 13% 87% Reuters 12% 88% SAP 10% 90% Oracle 8% 92% Rentokil 5% 95% Źródło: A.Helin, Jakość i pomiar kapitału ludzkiego firmy audytorskiej jako dostawcy produktu intelektualnego www.bdo.pl 17.06.2008

KAPITALIZACJA PRZEDSIĘBIORSTW W USA 27 .05. 2010 г. Exxon Mobil Corp. – $279.000.000.000 Apple Inc. – $222.000.000.000 Microsoft Corp. – $219.000.000.000

NAJDROŻSZE MARKI W 2009 г. Źródło: Interbrand $68.734.000.000 $60.211.000.000 $56.647.000.000 $47.777.000.000 $34.864.000.000 $32.275.000.000 $31.980.000.000 $31.330.000.000 $30.636.000.000 $28.447.000.000

PRZYKŁADY KOMERCJALIZACJI WIEDZY Spółka założona przez Amerykanina i Rosjanina – doktorantów Uniwersytetu Stanforda w Kalifornii W ramach projektu badawczego, stworzyli koncepcję wyszukiwarki internetowej opartej na nowym algorytmie Studencki projekt rozrósł sie i zaczął sprawiać problemy administratorom Stanforda Założyciele przenieśli działalność z pokoju w akademiku do wynajętego garażu Google Inc. 20 000 pracowników w kilkunastu krajach przychody roczne - ok. 10 miliardów dolarów zysk roczny - ok. 3 miliardów dolarów rocznie Ze sprzedaży akcji spółki, która w 2004 r. zadebiutowała na giełdzie, uniwersytet zarobił ponad 300 mln dolarów.

W produktach i usługach zawsze wykorzystuje najnowsze technologie informatyczne oraz aktualne wyniki badań naukowych, w których pracownicy i firma sami biorą czynny udział Spółka z o.o. założona w 2002 r. przez grupę 6 pasjonatów - pracowników naukowo-dydaktycznych i absolwentów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Zatrudnia 75 osób. Wszystkie mają wykształcenie wyższe.

IFOTAM SP. Z O.O. www.ifotam.com.pl Udziałowcy : Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej, Wrocław Instytut Farmaceutyczny, Warszawa Zakład Chemii Bioorganicznej, Łódź Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych (CBMiM) PAN, Łódź Pracownicy w/w instytutów – 77% udziałów 1989 – powołanie spółki 1993 – uruchomienie produkcji leków antynowotworowych: tamoxifenu, ifosfamidu 1995 - IFOTAM zmuszony do wstrzymania produkcji tamoxifenu ze względu na konkurencję cenową ze strony zagranicznych firm farmaceutycznych Oferta spółki uzupełniona o nowe związki chemiczne - efekt badań własnych i współpracy z udziałowcami spółki. Rynek polski i U.S.A.

F1 PHARMA – SPÓŁKA PORTFELOWA JCI Przedmiot działalności: Spółka koncentruje się na perspektywicznych niszach rynku farmaceutycznego. Pierwszym produktem będzie lek generyczny, odpowiednik jednego z najpopularniejszych leków OTC w Polsce. Wielkość rynku: Wielkość polskiego rynku dla pierwszego produktu Spółki szacowana jest na ok. 250 mln zł (wg. cen aptecznych brutto). Inwestycja: JCI Venture zainwestowało w Spółkę 800 tys. zł w zamian za 49% udziałów w kapitale zakładowym. Spółka została powołana w październiku 2010 r. Zespół założycielski: Grupa doświadczonych praktyków wywodzących się z czołowych międzynarodowych firm sektora farmaceutycznego oraz naukowców z renomowanych uczelni. Działania preinkubacyjne (finansowane przez JCIV): opracowanie biznesplany (wspólnie z Pomysłodawcami), analizy podatkowo – finansowe, analiza patentowa. Przeznaczenie zainwestowanych środków: adaptacja laboratorium w Parku Life Science, proces R&D w celu opracowania pierwszego leku, rejestracja produktu i wprowadzenie na rynek, bieżące funkcjonowanie Spółki. Źródło: P.Szydłowski, Jagiellońskie Centrum Innowacji, Sp. z o.o. www.jci.pl, www.jciventure.pl

Źródło: Dr K.Kucharczyk, www.biovectis.com WIEDZA W gospodarce opartej o wiedzę konkuruje się na poziomie wynalazków Ok. 60% wiedzy znajduje się w urzędach patentowych www.uspto.gov www.wipo.org http://www.epo.org Ok. 30% wiedzy w opublikowanych artykułach, np. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/ Ok. 10% wiedzy - sekrety handlowe Źródło: Dr K.Kucharczyk, www.biovectis.com

FILARY GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY EDUKACJA I SZKOLENIA Wykształcone i wykwalifikowane społeczeństwo jest potrzebne do tego aby stworzyć, przekazywać i wykorzystywać wiedzę INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA Radio, telewizja, internet i inne media są niezbędne do szybkiej komunikacji i przetwarzania informacji BODŹCE EKONOMICZNE I WARUNKI INSTYTUCJONALNE Środowisko przyjazne dla swobodnego przepływu wiedzy w pozostałych filarach, wspieranie inwestycji w technologie komunikacyjne oraz przedsiębiorczość SYSTEMY INNOWACJI Sieć ośrodków badawczych, uniwersytetów, zespołów eksperckich, przedsiębiorstw prywatnych i społeczności jest konieczna do wykorzystania zasobów wiedzy, dostoswania wiedzy do potrzeb lokalnych, a także tworzenia nowej wiedzy KSZTAŁCENIE USTAWICZNE Źródło: J.Fazlagić, Know-how w działaniu. Jak zdobyć przewagę konkurencyjną dzięki zarządzaniu wiedzą, Helion, Gliiwice 2010

Dziekuję za uwagę zaza@sooipp.org.pl www.preinubator.pl