Szkoła przyjaźnie wymagająca JAKA MA BYĆ POLSKA OŚWIATA? RÓWNY START

JAKA MA BYĆ POLSKA OŚWIATA? www.reformaprogramowa.men.gov.pl

JAKA MA BYĆ POLSKA OŚWIATA? Skuteczniejsze wyrównywanie szans edukacyjnych, poprzez zapewnienie lepszego dostępu najmłodszych dzieci do edukacji. Poprawa efektów kształcenia na dwóch ostatnich etapach edukacyjnych. Podniesienie rangi nauczania języków obcych w polskich szkołach. Wdrożenie elastyczniejszego modelu kształcenia, lepiej dopasowanego do indywidualnych potrzeb i zdolności uczniów.

REFORMA PROGRAMOWA JAKOŚĆ I ZAUFANIE Proponowane zmiany pozwolą każdemu nauczycielowi polegać na tym, że ten, kto uczył jego uczniów wcześniej, miał odpowiednie warunki i możliwości, by z troską o jakość nauczyć ich przynajmniej tego, co jest wymagane. Jednocześnie sam będzie mógł realizować swoje zadania tak, aby nauczyciel uczący na etapie następnym mógł liczyć na efekty jego pracy. Reforma programowa przesunie dzisiejszy nacisk z deklaratywnego określania treści, które w szkole powinny być nauczane, na ścisłe zdefiniowanie standardów wiedzy i umiejętności, które będą wymagane na koniec danego etapu edukacji.

Reforma programowa to pakiet działań, zmierzających do osiągnięcia: spójnego programowo i organizacyjnie procesu kształcenia, opisanego w języku efektów kształcenia, dostosowanego do możliwości ucznia i uwzględniającego zwiększone aspiracje edukacyjne młodzieży, wyrównującego szanse edukacyjne, zharmonizowanego zarówno z wychowaniem przedszkolnym, jak i z systemem szkolnictwa wyższego; wysokiej jakości polskiej oświaty.

Wdrożeniu korekty programowej, uwzględniającej: obniżenie wieku szkolnego do 6 lat oraz szersze objęcie edukacją przedszkolną dzieci w wieku 3-5 lat, dążenie przeważającej części uczniów do zdobycia przynajmniej wykształcenia średniego, prowadzące do masowego kształcenia ogólnego na tym poziomie, pogłębione kształcenie każdego absolwenta szkoły kończącej się maturą w zakresie wybranych przedmiotów, lepiej przygotowujące do nauki na wyższych uczelniach; dostosowaniu szkół do przyjęcia młodszych dzieci, zapewnieniu spójności między edukacją przedszkolną i wczesnoszkolną, zapewnieniu w szkołach podstawowych pełnej opieki nad najmłodszymi dziećmi; dostosowaniu systemu egzaminów zewnętrznych do pełnienia funkcji diagnostycznoprognostycznej wobec ucznia oraz funkcji mierzącej efektywność pracy szkoły; uelastycznieniu procesu dydaktycznego, w ramach zwiększonej autonomii szkoły, dzięki jego lepszemu dostosowaniu do indywidualnych potrzeb ucznia, dla skuteczniejszego osiągnięcia określonych w podstawie programowej efektów kształcenia; uproszczeniu prawa, przez zdefiniowanie w jednym dokumencie programowym zarówno treści kształcenia, jak i standardów wymagań egzaminacyjnych, sformułowanych językiem efektów kształcenia.

2008/2009 – ROK PRZEDSZKOLAKA DLACZEGO SZEŚCIOLATKI MAJĄ IŚĆ DO SZKOŁY? 1. Obecnie: istnieje od dawna obowiązek wysyłania dzieci do zerówek; panuje chaos – rodzice pozostawieni są z tym obowiązkiem sami sobie; są opłaty – rodzice muszą płacić za zerówkę w przedszkolu; brakuje bezpieczeństwa – rodzice wysyłają sześciolatki do bezpłatnej, ale słabo przygotowanej do tego szkoły; jest to strata czasu – dzieci tracą rok na naukę w zerówce, bo w I klasie uczą się od nowa tego samego. 2. Po zmianach: będzie bezpłatna edukacja dla wszystkich sześciolatków; stworzymy równe szanse wszystkim dzieciom bez względu na zamożność; zapewnimy równy dostęp – ulga szczególnie dla rodzin wielodzietnych; zapewnimy wszystkim bezpieczeństwo – opieka we wszystkich szkołach; będzie edukacja dostosowana do wieku– wkomponowana w program szkolny; wprowadzimy ład i porządek – każdy wie gdzie, kiedy i po co wysłać dziecko.

RÓWNY START W SZKOLE PODSTAWOWEJ Sześcioletnia szkoła podstawowa powinna zapewniać dzieciom możliwość wszechstronnego i zharmonizowanego rozwoju wszystkich sfer osobowości. Założenia pracy szkoły uwzględniają: dbałość o sferę intelektualną, kształcenie zmysłów, rozwijanie kontaktów społecznych, kształcenie postaw, rozwój fizyczny i ruchowy.

Wymagania ogólne w klasach I-III Uczeń: buduje swoją niepowtarzalną osobowość w procesie nawiązywania przyjaznych relacji z ludźmi, z przyrodą i z wytworami kultury; odbiera i tworzy wypowiedzi oraz wykorzystuje zawarte w nich informacje; dostrzega i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe; rozpoznaje i rozwiązuje problemy; wykorzystuje wiedzę w praktyce.

Wymagania ogólne w klasach IV-VI Uczeń: odbiera i tworzy wypowiedzi oraz wykorzystuje zawarte w nich informacje; pozyskuje, selekcjonuje, przetwarza i wykorzystuje informacje; uczy się samodzielnie; rozumuje i argumentuje; planuje działania; tworzy strategie rozwiązywania problemów; posługuje się technologiami; bezpiecznie bierze udział w aktywności fizycznej i rozumie jej znaczenie dla zdrowia.

NOWOCZESNOŚĆ I INDYWIDUALIZACJA W GIMNAZJACH I SZKOŁACH POGIMNAZJALNYCH Złączenie programowe gimnazjum oraz szkoły pogimnazjalnej Celem tej zmiany jest przede wszystkim uniknięcie powtórzeń treści programowych – a poprzez to bardziej racjonalne zagospodarowanie sześcioletniego cyklu nauki Wprowadzenie obowiązkowej nauki we wszystkich podstawowych dziedzinach Celem kształcenia ogólnego, realizowanego przez trzy lata gimnazjum oraz, w głównej mierze, w pierwszej klasie szkoły pogimnazjalnej, jest zapewnienie każdemu uczniowi – bez względu na wybór szkoły – solidnej bazy edukacyjnej pozwalającej na jego dalszy rozwój. Zwiększenie możliwości indywidualizacji kształcenia Celem tej zmiany jest stworzenie rozwiązań organizacyjnych sprzyjających systematycznemu wdrażaniu młodego człowieka do świadomego dokonywania wyboru oraz brania odpowiedzialności za ów wybór. Uczeń gimnazjum i szkoły pogimnazjalnej powinien mieć możliwość uzupełniania obligatoryjnych zajęć edukacyjnych, zarówno o zajęcia rozwijające jego indywidualne pasje i zainteresowania, jak i o zajęcia dopełniające wiedzę szkolną z dziedzin nieobjętych rozszerzonym programem kształcenia. Skuteczna nauka języka Profesjonalne nauczanie języka obcego w szkole, tak, aby po ukończeniu edukacji uczeń potrafił posługiwać się na poziomie zaawansowanym przynajmniej jednym językiem obcym.

Uczeń gimnazjum ma za sobą pierwszy i drugi etap edukacji, na których uzyskał elementarną wiedzę i umiejętności potrzebne do rozwoju osobistego. Trzeci, gimnazjalny etap edukacyjny, służy przede wszystkim poszerzeniu i uporządkowaniu tych wiadomości oraz wspieraniu ucznia w rozpoznaniu własnych predyspozycji i określeniu drogi dalszego kształcenia.

Po skończeniu gimnazjum młodzież ma do wyboru trzy formy kształcenia pogimnazjalnego: liceum, którego zasadniczym celem jest przygotowanie młodzieży do dalszego kształcenia na wybranych kierunkach studiów, technikum, które łączy przygotowanie do wykonywania konkretnego zawodu z solidną bazą kształcenia ogólnego przygotowującą do egzaminu maturalnego, a następnie dalszego kształcenia na wybranych kierunkach studiów, szkoła zawodowa, przygotowująca przede wszystkim do wykonywania konkretnego zawodu, dająca jednak podstawę kształcenia ogólnego, która zwiększa umiejętności potrzebne na elastycznym rynku pracy i pozwala osobom zainteresowanym kontynuować naukę w liceum uzupełniającym.

Założenia organizacyjne gimnazjum Każdy gimnazjalista uczestniczy w planowych zajęciach dydaktycznych obejmujących obowiązkowe kształcenie ogólne, a ponadto ma obowiązek wybrania form aktywności z puli zajęć rozwijających. Poza opisanymi wyżej, wybieranymi zajęciami związanymi z aktywnością fizyczną powinien także mieć przynajmniej po 2 godziny wybranych przez siebie zajęć artystycznych i technicznych. Wprowadzenie modułów do wyboru wymaga od szkoły sprawności organizacyjnej. Przede wszystkim należy zastanowić się nad optymalną liczbą modułów do wyboru oferowanych w szkole, tak aby przedstawić możliwie szeroki wachlarz propozycji, a jednocześnie, aby przedstawiane propozycje były realne również od strony techniczno-organizacyjnej.

Założenia organizacyjne liceum Każdy licealista wybiera spośród przedmiotów maturalnych dwa lub trzy przedmioty w zakresie istotnie rozszerzonym. Uczestniczy także w zajęciach poszerzających zainteresowania i zapewniających mu harmonijny, wszechstronny rozwój: 1. zapoznające z nowoczesnymi technologiami i przyrodą tych, którzy wybrali humanistykę; 2. rozwijające humanistycznie i społecznie tych, którzy wybrali nauki ścisłe i przyrodnicze; 3. zapewniające aktywną rekreację w formach do wyboru.

Założenia organizacyjne liceum Klasa I Podział na grupy klasowo-profilowe, nauczanie przedmiotowe zamykające cykl kształcenia ogólnego z gimnazjum, wzbogacone o elementy profilowania rozszerzającego wiedzę z wybranych 2-3 przedmiotów kierunkowych dla danej klasy (3-4 h tygodniowo). Możliwość modyfikacji profilu po I klasie. Klasy II-III Mocne profilowanie pod kątem przygotowania do egzaminu maturalnego i przyszłych studiów. Przykładowe, mogące również zawierać o przedmiot mniej, zestawienia godzin „profilowych” ze wskazaniem ewentualnych kierunków studiów Przedmioty uzupełniające Zadaniem przedmiotów uzupełniających jest z jednej strony umożliwienie uzupełnienia kształcenia w sposób dostosowany do indywidualnych wyborów uczniowskich, a z drugiej strony przedmioty uzupełniające powinny służyć dopełnieniu edukacji ogólnej. W tym celu ważne jest, by stworzyć ofertę zajęć fakultatywnych rozwijających zainteresowania społeczne i kulturowe uczniów czy też pokazujące ciekawe aspekty nauk ścisłych i przyrodniczych. Uczeń liceum może uzupełnić swój profil o wybrany fakultet związany ze swoją dziedziną przedmiotową oraz powinien zrealizować przynajmniej dwie godziny wybranych zajęć fakultatywnych niezwiązanych bezpośrednio z profilem kształcenia.

PRZYJAŹNIE WSPIERAJĄCY PROGRAM WYCHOWAWCZY Podstawowym i naturalnym środowiskiem wychowawczym dla każdego dziecka jest rodzina. Rolą szkoły jest wspieranie rodziców w wychowywaniu dzieci. Szkoła jest miejscem o szczególnym znaczeniu dla prawidłowego rozwoju ucznia. Wypełnia znaczną część jego aktywnego życia. Jest miejscem intensywnego rozwoju w zakresie funkcjonowania interpersonalnego i społecznego. Edukacja szkolna ma za zadanie harmonijnie oddziaływać zarówno w zakresie przekazywania wiedzy, jak i kształcenia umiejętności i postaw. Zadania te stanowią wzajemnie uzupełniające się wymiary pracy nauczyciela. Konstruowany w szkole program wychowawczy powinien: być spójny z programami nauczania, kształtować postawy i umiejętności, być budowany z udziałem uczniów, rodziców i nauczycieli, być osadzony w tradycji szkoły i lokalnej społeczności. Opracowując program wychowawczy szkoły należy brać pod uwagę: jakie wartości są szczególnie ważne dla społeczności szkolnej, jakie cele sobie stawiamy, jakie zadania chcemy zrealizować, kto będzie realizatorem tych zadań.

OCENIANIE SZKOLNE A SYSTEM EGZAMINACYJNY Sprawdzian i egzamin gimnazjalny. Nie są to egzaminy z konkretnych przedmiotów, sprawdzają przede wszystkim syntetycznie rozumiane kompetencje umysłowe ucznia będące wynikiem spełniania wymagań szczegółowych i ogólnych określonych w podstawie programowej. Od roku 2009 wprowadza się obowiązkowy egzamin gimnazjalny z języka obcego. Od roku 2015 planuje się też wprowadzenie egzaminu z języka obcego na zakończenie szkoły podstawowej.

OCENIANIE SZKOLNE A SYSTEM EGZAMINACYJNY Egzamin maturalny. Od roku 2010 wszyscy maturzyści obowiązkowo zdają matematykę. Zmiany związane z wprowadzeniem obowiązkowej matematyki będą ukierunkowane na rozwiązania docelowe (w pełni wprowadzone od roku 2015) Docelowo matura składać się będzie z dwóch części: powszechnej i do wyboru. Część powszechna obowiązywać będzie wszystkich uczniów szkoły pogimnazjalnej kończącej się maturą i będzie zawierać pięć egzaminów: z języka polskiego (ustny i pisemny), języka obcego (ustny i pisemny) i matematyki (pisemny). W tej części nie będzie dotychczasowego zróżnicowania poziomu egzaminu. Część powszechna matury będzie korespondować z egzaminami na zakończenie wcześniejszych etapów, dając możliwość porównywania wyników. Od wyniku w tej części zależeć będzie, czy egzamin maturalny zostanie zdany. Część druga matury obejmie jeden lub więcej egzaminów, które sprawdzą wyniki pogłębionego uczenia się wybranych przedmiotów. Część druga matury pełnić będzie głównie funkcję rekrutacyjną na wyższe uczelnie. System egzaminacyjny współpracować będzie przy opracowywaniu tych egzaminów z uczelniami wyższymi.

Podstawa programowa kształcenia ogólnego jest głównym instrumentem regulującym programy kształcenia ogólnego realizowane w przedszkolach i szkołach, ocenianie wewnątrzszkolne oraz system oceniania zewnętrznego. W wyniku kształcenia ogólnego uczniowie powinni w szczególności zostać przygotowani do kształcenia się przez całe życie, to znaczy powinni umieć: 1) uczyć się skutecznie, pozyskiwać i twórczo wykorzystywać informacje 2) stawiać pytania, dociekać, rozumować 3) planować własną pracę 4) działać samodzielnie 5) współdziałać z innymi.

I ETAP - SZKOŁA PODSTAWOWA –klasy I-III -75 godzin w cyklu-w tym edukacja matematyczna – 4/25 czasu Uczeń 1. liczy (w przód i w tył) od danej liczby po 1 oraz dziesiątkami w zakresie 100, od danej liczby dziesiątkami i setkami w zakresie 1000; 2. zapisuje cyframi i odczytuje liczby w zakresie 1000; 3. porównuje dowolne dwie liczby w zakresie 1000 (słownie i z użyciem znaków <, >,=); 4. dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych); sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania; 5. podaje z pamięci dowolne iloczyny i ilorazy w zakresie tabliczki mnożenia; sprawdza wyniki dzielenia za pomocą mnożenia; 6. rozwiązuje łatwe równania jednodziałaniowe z niewiadomą w postaci okienka (bez przenoszenia na drugą stronę); 7. rozwiązuje zadania tekstowe wymagające wykonania jednego działania (w tym zadania na porównywanie różnicowe, ale bez porównywania ilorazowego); 8. wykonuje łatwe obliczenia pieniężne (cena, ilość, wartość), radzi sobie w sytuacjach praktycznych;

I ETAP - SZKOŁA PODSTAWOWA –klasy I-III -75 godzin w cyklu-w tym edukacja matematyczna – 4/25 czasu Uczeń 9. mierzy i zapisuje wynik pomiaru długości, szerokości i wysokości przedmiotów oraz ich odległości z użyciem różnych miarek; stosuje jednostki: milimetr, centymetr, metr. Wykonuje łatwe obliczenia dotyczące takich miar (bez zamiany jednostek i bez wyrażeń dwumianowanych). Używa pojęcia kilometra (bez zamiany na metry) w sytuacjach życiowych (np. „przejechaliśmy 27 kilometów”); 10. waży przedmioty; używa określeń: kilogram, pół kilograma, dekagram. Wykonuje łatwe obliczenia dotyczące miar (bez zamiany jednostek i bez wyrażeń dwumianowanych); 11. odmierza płyny różnymi miarkami; używa określeń: litr, pół litra, ćwierć litra; 12. odczytuje temperatury (bez posługiwania się liczbami ujemnymi); 13. odczytuje i zapisuje liczby w systemie rzymskim od I do XII; 14. podaje i zapisuje daty, zna kolejność miesięcy i dni tygodnia, porządkuje chronologicznie daty, wykonuje obliczenia kalendarzowe w sytuacjach życiowych; 15. odczytuje wskazania zegarów wyświetlających cyfry i zegarów ze wskazówkami w systemach 12-godzinnym i 24-godzinnym; posługuje się pojęciami: godzina, pół godziny, minuta. Wykonuje proste obliczenia zegarowe na pełnych godzinach; 16. rozpoznaje i nazywa koła, kwadraty, prostokąty i trójkąty (również nietypowe, położone w różny sposób oraz w sytuacji, gdy figury zachodzą na siebie), rysuje odcinki o podanej długości i oblicza obwody trójkątów, kwadratów i prostokątów (w pełnych centymetrach).

II ETAP- SZKOŁA PODSTAWOWA –klasy IV-VI -12 godzin w cyklu Wymagania ogólne: I. Sprawność rachunkowa Uczeń wykonuje proste działania pamięciowe na liczbach naturalnych, całkowitych i ułamkach, zna i stosuje algorytmy działań pisemnych oraz potrafi wykorzystać te umiejętności w sytuacjach praktycznych. II. Wykorzystywanie i tworzenie informacji Uczeń interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, liczbowe, graficzne, rozumie i interpretuje pojęcia matematyczne, zna podstawową terminologię, formułuje odpowiedzi i prawidłowo zapisuje wyniki. III. Modelowanie matematyczne Uczeń dobiera odpowiedni model matematyczny do prostej sytuacji, stosuje poznane wzory i zależności, przetwarza tekst zadania na działania i proste równania. IV. Rozumowanie i tworzenie strategii Uczeń prowadzi proste rozumowanie składające się z niewielkiej liczby kroków, ustala kolejność czynności (w tym obliczeń) prowadzących do rozwiązania problemu, potrafi wyciągnąć wnioski z kilku informacji podanych w różnej postaci.

III ETAP- Gimnazjum 12 godzin w cyklu Wymagania ogólne: I. Wykorzystanie i tworzenie informacji interpretowanie i tworzenie tekstów o charakterze matematycznym, używanie języka matematycznego do opisu rozumowania i uzyskanych wyników II. Wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji używanie prostych, dobrze znanych obiektów matematycznych interpretowanie pojęć matematycznych i operowanie obiektami matematycznymi III. Modelowanie matematyczne dobieranie model matematycznego do prostej sytuacji budowanie modelu matematycznego danej sytuacji, IV. Użycie i tworzenie strategii stosowanie strategii jasno wynikającej z treści zadania, tworzenie strategię rozwiązania problemu V. Rozumowanie i argumentacja prowadzenie prostych rozumowań, podawanie argumentów uzasadniających poprawność rozumowania.

IV ETAP EDUKACYJNY (liceum) poziom podstawowy 10 godzin w cyklu poziom rozszerzony 16 godzin w cyklu Wymagania ogólne wykorzystania i tworzenia informacji wykorzystania i interpretowania reprezentacji modelowania matematycznego użycia i tworzenia strategii argumentacji i rozumowania