Preferencje podatkowe. Sankcje podatkowe. Podatki w państwach UE PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Preferencje podatkowe a zasady podatkowe Zasada pewności podatkowej Tylko ustawy mogą kształtować obowiązki podatkowe ART. 217 Konstytucji: Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania, i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy Zasada dogodności podatkowej Podatki należy pobierać w momencie największej zdolności płatniczej podatnika Zasada taniości podatkowej Pobór podatków nie powinien pochłaniać nadmiernych kosztów Zasada sprawiedliwości podatkowej Wszystkie podmioty muszą być w jednakowych warunkach traktowane według jednej miary (sprawiedliwość pozioma) Wysokość obciążenia podatkowego powinna być w racjonalnym stosunku do zdolności płatniczej podatnika ( sprawiedliwość pionowa) Cele publiczne, na jakie władze przeznaczają wpływy podatkowe powinny być społecznie aprobowane Równość podatkowa = każdy proporcjonalnie do swoich możliwości płatniczych powinien partycypować w utrzymaniu państwa = brak nadmiernych przywilejów podatkowych Ochrona źródła podatkowego ( leave them as you find them) = pobieranie podatków nie może prowadzić do rezygnacji z opodatkowanej działalności PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Dwa główne typy preferencji podatkowych w polskim systemie podatkowym Ulga podatkowa Ulga w zapłacie podatku 1. Obniżenie podstawy 2. Obniżenie stawki 3. Obniżenie podatku Rodzaje 1. Rozłożenie na raty 2. Odroczenie terminu zapłaty 3. Umorzenie zaległości Ustawy szczególne ( np. ustawa o PIT) Podstawa prawna Ordynacja podatkowa ( stąd: powszechność ulg) Z mocy prawa: ulga przysługuje każdemu podatnikowi, który spełni przewidziane w ustawie warunki Charakter ulgi Uznaniowy: ulga przyznawana jest na wniosek podatnika zaaprobowany przez organ podatkowy Według przepisów szczególnych Inne wymogi Ważny interes podatnika Lub interes publiczny PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Przykłady ulg podatkowych: Podatek dochodowy od osób fizycznych Przedmiot ulgi Limit ulgi Uwagi Składki ZUS ( lub tożsame składki opłacane w innym państwie UE / EOG/ SUI) Nie ma – odpis realnej wysokości Można odliczać składki zagraniczne pod warunkiem, że: Nie były naliczone od dochodu zwolnionego od podatku Nie zostały wcześniej odliczone od podatku ( v dochodu) zagranicznego + umowa międzynarodowa gwarantuje prawo wymiany informacji między organami podatkowymi a ubezpieczeniowymi Darowizny: A – na rzecz organizacji pożytku publicznego ( również zagranicznych) B – na cele kultu religijnego C – na rzecz krwiodawstwa D – na kościelną działalność charytatywną A – do 6 % rocznego dochodu B – jak w A C – kwota ekwiwalentu za pobraną krew (1 l = 130 zł) D – bez limitu Nie można odpisać darowizn na rzecz: osób fizycznych, podmiotów prowadzących DG związaną z akcyzami partii politycznych i związków zawodowych Dowód darowizny – wpłata na rachunek bankowy lub oświadczenie obdarowanego ( B, D) o przyjęciu albo zaświadczenie z PCK (C) o ilości oddanej krwi PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Ulgi w spłacie podatków – cechy charakterystyczne 1. Istnieją trzy ulgi w spłacie podatków: Odroczenie terminu spłaty podatku lub zaległości podatkowej Rozłożenie na raty spłaty podatku lub zaległości podatkowej Umorzenie zaległości podatkowej 2. Ulgi te są przyznawane przez organ podatkowy: w drodze decyzji, kończącej postępowanie podatkowe, z reguły - wszczęte na wniosek dłużnika; wyjątkowo tylko zaległości niskie ( bagatelne) lub niemożliwe do odzyskania można umorzyć z urzędu 3. Ulgi przyznaje nUS ( podatki państwowe) lub wójt, burmistrz, prezydent miasta ( podatki gminne). W przypadku podatków gminnych pobieranych przez nUS ( PCC, karta podatkowa, podatek od spadków i darowizn) konieczna jest zgoda wójta / burmistrza na zastosowanie ulgi przez nUS. 4. Każda ulga ma charakter fakultatywny - organ podatkowy może ją przyznać, ale może też jej odmówić. Obie decyzje są legalne i wiążące dla podatnika. 5. Wnioskodawca musi podać i uargumentować powód wystąpienia z wnioskiem o ulgę. Ordynacja podatkowa przedstawia dwie przesłanki „ważnego interesu podatnika” lub „interesu publicznego”, których zaistnienie w danej sprawie jest koniecznym, ale nie zawsze wystarczającym warunkiem przyznania ulgi. 6. Uznanie administracyjne ( = prawo organu podatkowego by w tym samym stanie faktycznym podjąć decyzję korzystną lub niekorzystną dla podatnika – obie będą legalne) jest podstawą procedowania organu podatkowego w danej sprawie 7. Jeśli przyznane ulgi przekraczają kwotowy próg, są podawane do wiadomości publicznej: obecnie (NFP 37) wymóg ten dotyczy umorzenia zaległości w podatkach państwowych w kwocie > 5000 oraz wszelkich ulgi w spłacie podatków gminnych na kwotę > 500 zł. PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Czym jest uznanie administracyjne? „…… przyznanie organom administracji możliwości wyboru jednego spośród kilku, równoważnych rozwiązań, zgodnie z celami określonymi w ustawie” Wyrok NSA w Warszawie z dnia 5 października 2010 r., II FSK 915/09. Reguły uznania: Doświadczenie życiowe Praktyka gospodarcza Logika Zasady ustawowe: Dążenie do prawdy materialnej ( = odzwierciedlenie stanu faktycznego) Zebranie i rzetelna analiza materiału dowodowego Zasada swobodnej oceny dowodów PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Konflikt interesów w postępowaniu dotyczącym preferencji podatkowych Interes publiczny Interes budżetu państwa Ważny interes podatnika Interes prawny PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Procedura udzielenia ulgi Podatnik Wniosek o przyznanie ulgi Organ podatkowy 1 miesiąc Ustalenie stanu faktycznego Uznanie administracyjne: Negatywna Decyzja Pozytywna - Odwołanie do II instancji - Rozłożenie na raty v odroczenie spłaty = decyzja deklaratoryjna - V ponowne złożenie wniosku - Umorzenie zaległości = decyzja konstytutywna PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Linie orzecznicze: Czym są preferencje podatkowe? Preferencje nie są aktem łaski wobec podatników, lecz typowym postępowaniem służącym zastosowaniu przewidzianych w prawie procedur 1 Preferencje przyznaje się mając na uwadze cel, jaki powinny osiągnąć 2 Preferencje nie mogą być formą rekompensaty ze środków publicznych 3 Nie można pomijać sposobu / przyczyn powstania zaległości podatkowych – należy oddzielić interes podatnika od zachowań nielegalnych, które nie mogą być premiowane ulgami 4 PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Ważny interes podatnika Linie orzecznicze: Jak należy rozumieć interes publiczny i ważny interes podatnika? Interes publiczny Ważny interes podatnika „Niemożność jednoznacznego zdefiniowania interesu publicznego powoduje, że w każdym indywidualnym przypadku jego znaczenie może uwzględniać różne aspekty i wartości – sprawiedliwość, zaufanie do państwa, korektę błędnych decyzji” Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 14 października 2012 roku, I SA / Gd 92/12 ….. słuszny obiektywnie ……doniosły …….nie zawsze nadzwyczajny „Ważny interes podatnika funkcjonuje w o wiele szerszym kontekście niż same czynniki finansowe” Wyrok WSA w Lublinie z dnia 5 grudnia 2007 r., I SA / Lu 567 / 07 PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Linie orzecznicze Interpretacja klauzul - argumenty pro i contra „+” „-” Nie powinno się porównywać sytuacji wnioskodawcy z sytuacją innych podmiotów Organ podatkowy nie jest związany wyłącznie argumentami strony postępowania Odmowa preferencji nie tworzy stanu res iudicata Nieznajomość przepisów prawa Brak doświadczenia Brak należytej staranności Brak zysków / niewielka opłacalność działalności Oszustwa wspólników / kontrahentów „Ryzyko działalności gospodarczej, prowadzonej suwerennie we własnym imieniu i na własny rachunek nie może być przerzucone na Skarb Państwa ani na innych podatników. Przyznanie ulgi w takim przypadku byłoby sprzeczne ze społecznym poczuciem sprawiedliwości” Wyrok WSA w Lublinie z dnia 8 października 2008 r, I SA / Lu 149 / 08 PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Procedura udzielania ulg w spłacie podatków przedsiębiorcom (ORD 67b) Pomoc publiczna: Czy ulga, o którą wnioskuje przedsiębiorca jest pomocą publiczną? Pomoc świadczona przez władze krajów UE, polegająca na dofinansowaniu ze środków publicznych v na ograniczaniu obowiązków publicznych wobec niektórych przedsiębiorców jeśli NIE TAK Ulga jest niedopuszczalna, z wyjątkami: Pomocy de minimis ( w ciągu 3 ostatnich lat była < 200 000 euro dla tego samego podatnika) Enumeratywnie wyliczonych przypadków w prawie UE np. naprawienie szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe, wsparcie krajowych przedsiębiorców w ramach przedsięwzięć o znaczeniu paneuropejskim Enumeratywnie wyliczonych przypadków w przepisach rozporządzeń Rady Ministrów np. na rozwój MSP Jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w sytuacji, gdy zakłóca / grozi zakłóceniem konkurencyjności / wymiany handlowej na obszarze UE Uznanie administracyjne w oparciu o klauzule generalne Decyzja w sprawie przyznania ulgi dla przedsiębiorcy PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Inna preferencja podatkowa: Przeniesienie własności rzeczy w zamian za zaległości podatkowe Podatnik mający zaległości podatkowe Umowa ze starostą, gdy zaległości powstały w podatkach państwowych Umowa z wójtem, gdy zaległości powstały w podatkach gminnych Umowa ma formę pisemną Nie można zawrzeć umowy, gdy wartość rzeczy znacząco różni się od kwoty zaległości podatkowych Rzecz przechodzi na własność SP / JST ze wszystkimi obciążeniami PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Sankcje podatkowe: Odpowiedzialność karnoskarbowa Czyny zabronione Przestępstwa skarbowe Typ kwalifikowany Typ uprzywilejowany Wypadek mniejszego wagi albo wartość < próg 5X minimalne wynagrodzenie = WYKROCZENIE Mała wartość przedmiotu czynu < 200 x minimalne wynagrodzenie = OBNIŻENIE SANKCJI Wykroczenia skarbowe Kara grzywny: 1/10 – 20 x minimalne wynagrodzenie PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Najważniejsze przestępstwa i wykroczenia podatkowe KKS 54. § 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Uchylanie się od opodatkowania KKS 56. § 1. Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie Oszustwo podatkowe KKS 55. § 1. Podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Firmanctwo PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Inne przestępstwa i wykroczenia podatkowe Nieprowadzenie / nieprzechowywanie ksiąg podatkowych Techniczne Nierzetelne prowadzenie księgi Niewystawianie / odmowa wydania faktur lub rachunków Utrudnianie / udaremnianie kontroli podatkowej i skarbowej ( w szczególności poprzez niszczenie ksiąg) Prowadzenie działalności wydobywczej w zakresie Cu / Ag bez zezwolenia Niedokonanie pomiaru zawartości Cu / Ag w wydobytym urobku v koncentracie Niezłożenie organowi podatkowemu informacji podatkowej Niedokonanie zgłoszenia identyfikacyjnego Nieoznaczanie towarów znakami akcyzy ( również paserstwo akcyzowe: nabywanie, przewożenie, przechowywanie tych towarów z zamiarem ich użycia w działalności gospodarczej) Akcyzowe Wadliwe oznaczenie znakami akcyzy Fałszerstwo znaków akcyzy Prowadzenie działalności związanej z towarami akcyzowymi bez nadzoru podatkowego Brak ewidencji oraz nierozliczenie się ze zużytych znaków akcyzy Używanie oleju opałowego jako oleju napędowego ( 2 lata pozbawienia wolności V ^ 720 stawek dziennych grzywny) PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Pozostałe przestępstwa i wykroczenia karnoskarbowe Celne Wyłudzenie zezwolenia celnego Niedokonanie zgłoszenia celnego Złamanie warunków wyznaczonej procedury celnej Dewizowe Wyłudzenie zezwolenia dewizowego Dokonanie obrotu dewizowego bez zezwolenia Naruszenie warunków prowadzenia działalności kantorowej Odmowa poddania się kontroli dewizowej Hazardowe Organizowanie gier hazardowych bez zezwolenia i uczestnictwo w takiej grze Uczestnictwo w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym Niszczenie losów, kartonów i innych dowodów udziału w grze PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe

Odpowiedzialność urzędników skarbowych Kodeks Karny, art. 231 Kodeks Karny, art. 296 § 1. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, - podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, - podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie i wyrządza istotną szkodę, - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 § 1. Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, - podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. (….) § 5. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie naprawił w całości wyrządzoną szkodę. PUE 03 Preferencje i sankcje podatkowe