Przetwarzanie informacji
Przetwarzanie informacji polega na generowaniu informacji na podstawie innej, wcześniej wygenerowanej i zgromadzonej informacji utrwalonej na jakimś nośniku materialnym, wyrażonej w pewnym języku w ramach określonego systemu informacyjnego.
Przetwarzanie informacji jest przede wszystkim procesem: semiotycznym, językowym, transformacją przeprowadzoną na pewnych zbiorach elementów języka lub języków, zgodnie z regułami należącymi do pewnych języków i w nich wyrażonymi.
Mechanizacja, automatyzacja czy komputeryzacja przetwarzania informacji jest możliwa tylko wtedy, gdy istnieją jednoznaczne relacje między obiektami językowymi odwzorowującymi informacje a zjawiskami materialnymi, energetycznymi, w których te obiekty językowe są utrwalone. W przeciwnym przypadku zastosowanie urządzeń, w tym komputerów, nie jest dopuszczalne lub prowadzi do deformacji informacji. Na przykład Tłumacz nie może być zastąpiony komputerem
Należy również pamiętać, że selekcja i zmiana organizacji wiadomości są także formami przetwarzania informacji. Te formy przetwarzania informacji mają szczególnie duże znaczenie w publicznych systemach masowej informacji, gdzie operuje się wielkimi zbiorami, wielkimi zasobami informacji, a także w systemach o zasięgu globalnym (Internet).
Warto o tym pamiętać, gdy korzystamy z informacji udostępnianych np Warto o tym pamiętać, gdy korzystamy z informacji udostępnianych np. przez środki masowego przekazu. Sam wybór informacji dokonany przez dziennikarza jest już jej przetworzeniem, przekształceniem, a może być i zniekształceniem. Inną formą przetwarzania informacji, sprawiającą użytkownikom wiele kłopotów, jest nowelizacja aktów prawnych.
Przetwarzanie informacji To wykonywanie na danych typowych operacji: arytmetycznych (dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia itp..), logicznych (ustalania relacji równości, większości czy mniejszości, porządkowania zbiorów danych na podstawie ustalonych relacji). Z danych źródłowych zgromadzonych i wprowadzonych do systemu uzyskuje się w wyniku ich przetwarzania informacje wynikowe żądane przez odbiorców. Służą one zasilaniu informacyjnemu zbiorów informacji.
Redukcja i przetwarzanie informacji polega na uporządkowaniu i przedstawieniu danych uzyskanych w badaniu marketingowym w postaci opisowej, tabelarycznej lub graficznej.
Cały proces redukcji i przetwarzania składa się z kilku czynności, które muszą być wykonane, aby dane uzyskane w trakcie badania mogły być wykorzystane do podjęcia decyzji.
Czynności: Kontrola pomiaru – polega ona na sprawdzeniu od ilu jednostek objętych badaniem uzyskano odpowiedzi oraz czy są one kompletne i nie zawierają błędów logicznych. Czynność tę powinien wykonywać prowadzący badanie i w razie możliwości i potrzeby powinien spowodować, aby respondent uzupełnił braki i poprawił błędy.
Czynności: Redakcja danych - czynność ta jest wykonywana po uzyskaniu materiałów źródłowych. Polega na sprawdzaniu czytelności i dokładności otrzymanych materiałów źródłowych. Innym zadaniem jest naniesienie niezbędnych poprawek i uzupełnień tam, gdzie jest to konieczne i możliwe. Należy ją przeprowadzić zaraz po otrzymaniu danych.
Czynności: Klasyfikowanie – polega na grupowaniu uzyskanych odpowiedzi według ustalonych kryteriów, którymi są określone warianty badanej cechy. Od klasyfikacji bardzo często zależy prawidłowość wniosków wyciągniętych z badania. Sposób klasyfikowania danych zależy od celu badania, rodzaju zbiorowości poddanej badaniu i właściwości badanej cechy. Jeżeli badana cecha ma tylko kilka wariantów to jest ona klasyfikacyjna. Jeżeli natomiast liczba klasyfikacji jest bardzo duża to klasyfikacja powinna uwzględnić cel badania.
Czynności: Zliczanie danych – polega na stwierdzeniu, ilu respondentów posiada określony wariant cechy. Często używa się do tego sposobu kreskowego – 4 kreski pionowe i jedna przecinająca je pozioma.
Czynności: Tabulacja danych - jest to przedstawienie danych (informacji) w postaci tabel.
Redukcja i przetwarzanie informacji przeprowadzane ręcznie jest bardzo rutynowym, żmudnym i zajmującym dużo czasu zajęciem. Dlatego instytucje prowadzące badania wykorzystują bardzo często programy multimedialne m.in.: Microsoft Excel, Microsoft Access.
Techniki Analizy Danych: Dedukcja – jest to taki sposób rozumowania, który polega na wyciąganiu wniosków z pewniaków. Dedukcja jest rzadko używana, ponieważ w marketingu nie można zaobserwować prawie żadnych pewniaków.
Techniki Analizy Danych: Indukcja – polega na wyprowadzeniu wniosków na podstawie przeprowadzonych obserwacji. Metoda bardzo często wykorzystywana w procesie interpretacji wyników badań marketingowych.
Techniki Analizy Danych: Analogia – polega na przenoszeniu twierdzeń dotyczących jednego zjawiska na inne, na podstawie zachodzących między nimi podobieństw.
Techniki Analizy Danych: Analiza – polega na wyodrębnieniu z całości badanego zjawiska poszczególnych elementów i określenia ich wpływu na kształtowanie się badanego zjawiska.
Techniki Analizy Danych: Eksperyment – polega na obserwacji danego zjawiska w warunkach stworzonych przez badającego i zmian, jakie w tym zjawisku zachodzą w wyniku świadomej ingerencji osoby prowadzącej badanie
Techniki Analizy Danych: Synteza – polega na stopniowym formułowaniu stwierdzeń od szczegółowych do bardziej ogólnych.
Do analizy badań marketingowych wykorzystuje się różne mierniki statystyczne, które pozwalają na wykrycie prawidłowości oraz wyciągnięcie wniosków.
Interpretacja informacji
Interpretacja informacji jako proces semiotyczny Interpretacja informacji polega na przypisywaniu wiadomości pola semantycznego w wybranym języku. Przypisania tego dokonuje odbiorca wiadomości. Interpretacja informacji jest procesem odwrotnym od generowania informacji.
Warunki interpretacji informacji Aby proces interpretacji przebiegał prawidłowo, powinny być spełnione następujące warunki:
Warunki interpretacji informacji 1. Identyfikacja języka, w jakim wiadomość jest skonstruowana. Język, w jakim informacja jest wyrażona wybiera generator informacji. To ważna i odpowiedzialna decyzja dla całego procesu informacyjnego. Decyzja ta powinna być znana i udokumentowana.
Warunki interpretacji informacji 2. Identyfikacja systemu (społecznego, ekonomicznego, technicznego), jakiego informacja dotyczy. Wiadomość może dotyczyć konkretnego zdarzenia politycznego, instytucji publicznej, wyrobu, usługi, procesu technologicznego, przedsiębiorstwa.
Warunki interpretacji informacji 3. Identyfikacja systemu informacyjnego, w jakim informacja została wygenerowana. Wiadomość może być wygenerowana w wyniku badań naukowych, ewidencjonowania procesów produkcyjnych lub operacji finansowych w księgowości przedsiębiorstwa.
Warunki interpretacji informacji 4. Wybór języka, w jakim informacja będzie interpretowana. Częściej niż może się wydawać informacja jest interpretowana przez użytkownika w innym języku niż została sformułowana przez generatora. Wiadomość wyrażona w języku naukowym ekonomii, statystyki, prawa czy socjologii może być interpretowana w języku potocznym, w języku środków masowego przekazu lub języku reklamy. Powinien w szczególności wiedzieć, w jakim języku wiadomość została wygenerowana i na podstawie tej wiedzy wybrać odpowiedni do interpretacji język.
Warunki interpretacji informacji 5. Identyfikacja systemu, w ramach którego informacja jest wykorzystywana. Interpretacja wiadomości zależy od systemu, w jakim jest dokonywana interpretacja, czyli od tego, kto i w jakim celu interpretuje wiadomości.
Zagrożenia procesów interpretacji informacji Spełnienie warunków 1-5 jest niezbędne do interpretacji każdej wiadomości w systemach społeczno-gospodarczych. Jedną z metod manipulowania informacją jest nadawanie wiadomościom pewnej typowej formy, dla której osoby przyjęły określone założenia dotyczące języka, przedmiotu, źródła, celu generowania informacji, podczas gdy w rzeczywistości są one całkiem inne. kryptoreklama
Znaczenie materialnego nośnika w procesie interpretacji Rodzaj nośnika materialnego może użytkownikowi ułatwiać lub utrudniać interpretację informacji. Dotyczy to przede wszystkim następujących aspektów materialnego nośnika informacji:
Trwałość materialnego nośnika informacji. Technicznych warunków odbioru informacji. Ekonomicznego uwarunkowania odbioru nośnika materialnego. Organizacyjnego uwarunkowania odbioru nośnika materialnego.
Badając deformacje interpretacji wiadomości, powinniśmy wyróżnić dwie sytuacje. Pierwsza sytuacja to ta, w której odbiorca nie zdaje sobie sprawy z faktu, że interpretuje wiadomość w sposób niepoprawny, gdy jest przekonany, że odtwarzana przez niego interpretacja wiadomości jest zgodna z regułami procesu informacyjnego. Sytuacja ta jest szczególnie groźna dla odbiorcy.
W wielu systemach stworzenie takiej właśnie sytuacji interpretacyjnej jest celem, któremu podporządkowuje się organizację i funkcjonowanie procesów informacyjnych (nieuczciwa propaganda, reklama, zacieranie różnicy między faktami a opiniami subiektywnymi itp.).
Druga sytuacja to ta, w której odbiorca zdaje sobie sprawę z faktu, że jego interpretacja wiadomości jest błędna. Odbiorca taki dysponuje więc pewną wiedzą o procesie informacyjnym.
Od zakresu tej wiedzy zależy, czy i w jakim stopniu odbiorca informacji kontroluje interpretacje wiadomości. Tylko pełna wiedza o procesie informacyjnym zapewnia prawidłowość interpretacji. Taka wiedza użytkowników wiadomości w sytuacjach społeczno-gospodarczych jest nader rzadka.
Wykorzystywanie informacji
Finalny użytkownik informacji Finalną fazą każdego procesu informacyjnego jest wykorzystanie informacji. Osobę lub podmiot wykorzystujący informację powstającą w wyniku procesu informacyjnego nazywamy finalnym użytkownikiem informacji w ramach danego procesu informacyjnego.
Finalny użytkownik informacji Użytkownikiem finalnym jest zawsze podmiot, który ma zdolność interpretacji informacji, odtworzenia treści wiadomości otrzymanej w ramach danego procesu informacyjnego. Finalnym użytkownikiem informacji jest zawsze system o celowym działaniu. W ostatecznym rachunku jest nim zatem zawsze konkretny człowiek lub grupa ludzi.
Identyfikacja finalnego użytkownika informacji w procesie informacyjnym Identyfikacja finalnego użytkownika informacji danego procesu informacyjnego obejmuje następujące jego aspekty:
identyfikację systemów o celowym działaniu osób, jednostek organizacyjnych lub ich zbiorowości będących finalnymi użytkownikami informacji, określenie czasu, w jakim te osoby, jednostki organizacyjne lub ich zbiorowości są finalnymi użytkownikami informacji, określenie potrzeb informacyjnych użytkowników finalnych, czyli zakresu informacji, jaki finalni użytkownicy zamierzają lub mogą wykorzystać w określonym czasie,
identyfikację celów użytkowników finalnych, określenie innych zbiorów informacji pochodzących spoza danego procesu informacyjnego, które finalny użytkownik wykorzystuje łącznie z informacjami pozyskiwanymi z danego procesu, określenie technologii i organizacji służących do wykorzystania informacji.
Finalny użytkownik Wyróżniamy trzy rodzaje użytkowników: • użytkownika indywidualnego, • użytkownika korporatywnego, • użytkownika zbiorowego.
Użytkownik indywidualny to człowiek, zbiór osób, jednostka organizacyjna lub zbiór jednostek organizacyjnych o zdefiniowanych potrzebach informacyjnych oraz zdefiniowanych sposobach użytkowania informacji, postrzegany w procesie informacyjnym jako jeden odbiorca informacji.
Użytkownik korporatywny jest zbiorowością użytkowników indywidualnych, którego potrzeby informacyjne są konkatenacją (złożeniem) potrzeb informacyjnych użytkowników indywidualnych wchodzących w jego skład.
Użytkownik zbiorowy jest zbiorem finalnych użytkowników indywidualnych o identycznych lub podobnych zakresach potrzeb informacyjnych i sposobach korzystania z informacji.
Typowe błędy identyfikacji użytkownika finalnego Użytkownik korporatywny lub użytkownik zbiorowy są postrzegani jako jeden użytkownik indywidualny.
Użytkownik indywidualny jest postrzegany jak gdyby był częścią użytkownika korporatywnego.
Pojedynczy użytkownik indywidualny jest utożsamiany ze zbiorowością wszystkich użytkowników zaliczanych do danego użytkownika zbiorowego lub korporatywnego.
Użytkownik zbiorowy jest mylony z użytkownikiem korporatywnym. To często popełniany błąd przez projektantów systemów informacyjnych i administratorów procesów informacyjnych.
Jego skutki dla efektywności procesów informacyjnych są poważne. Aby takiego błędu uniknąć, należy pamiętać , że cechą specyficzną wyróżniającą użytkownika zbiorowego jest to, że nie można zakładać przekazywania informacji między użytkownikami indywidualnymi składającymi się na użytkownika zbiorowego. Łączą ich tylko potrzeby, takie same potrzeby informacyjne.
Natomiast w przypadku użytkownika korporacyjnego można zakładać przekazywanie informacji między przynajmniej niektórymi użytkownikami indywidualnymi wchodzącymi w skład użytkownika korporatywnego. Użytkownikiem korporatywnym jest jednostka organizacyjna: przedsiębiorstwo, instytucja.
Sposoby wykorzystywania informacji przez użytkowników finalnych tworzenie zasobów wiedzy, aktualizacja zasobów wiedzy, interpretacja wiadomości, podejmowanie decyzji, sterowanie, konsumpcja.
Pełna, rzetelna wiedza na temat sposobów wykorzystywania informacji przez użytkowników finalnych jest warunkiem dobrego zaprojektowania i sprawnego zarządzania procesami i systemami informacyjnymi.
Tworzenie zasobów wiedzy odbywa się przez: zorganizowanie przechowywania określonego rodzaju materialnych nośników informacji, gromadzenie informacji wyselekcjonowanych przez użytkownika z przekazywanych mu wiadomości, zapamiętywanie wybranych informacji przez indywidualnego użytkownika finalnego.
Każda z tych form tworzenia zasobów wiedzy charakteryzuje się różnymi kosztami, różną trwałością przechowywania informacji, odmiennymi możliwościami wyszukiwania informacji, różnymi stratami informacji powstającymi w procesie jej przechowywania.
Aktualizacja zasobów wiedzy jako sposób wykorzystywania informacji przez użytkownika finalnego polega na: uzupełnianiu posiadanych zasobów wiedzy o nowe, relewantne i nie redundantne informacje, zastępowaniu informacji zgromadzonych w zasobach wiedzy przez nowe informacje, relewantne bądź pertynentne, nie redundantne, czyli inne niż informacje, które są zastępowane, eliminowaniu z posiadanych zasobów wiedzy informacji uznanych za nie relewantne bądź za nie pertynentne.
Interpretacja wiadomości jako wykorzystywanie informacji przez użytkownika finalnego Ważnym i bardzo częstym sposobem wykorzystania informacji przez użytkowników finalnych jest podejmowanie decyzji. Z punktu widzenia ekonomiki informacji podejmowanie decyzji jest jednym ze sposobów wykorzystania informacji przez użytkowników finalnych. Jest to proces generowania nowej informacji na podstawie następujących zbiorów informacji:
informacji inicjującej podjęcie decyzji, modelu sytuacji decyzyjnej, algorytmu generowania decyzji, czyli zbioru informacji, zasobów wiedzy użytkownika-decydenta, informacji uzupełniającej zasoby wiedzy.
Sterowanie Wyróżnia się dwie klasy procesów informacyjnych potrzebnych użytkownikowi finalnemu do sterowania. Są to:
Proces aktywny – proces informacyjny, który generuje informacje sterujące jej odbiorcami-użytkownikami finalnymi, np. reklama, propaganda, polecenie, rozkaz. Proces pasywny – użytkownicy finalni wykorzystują informacje otrzymywane z danego procesu informacyjnego do sterowania innymi obiektami lub podmiotami, np. informacje o wydarzeniach politycznych lub gospodarczych.
Konsumpcja informacji Informacja może być wykorzystana jako dobro konsumpcyjne. Konsumpcja jest w takich przypadkach sposobem wykorzystania informacji. Niektóre procesy informacyjne przekazują użytkownikom informację przeznaczoną wyłącznie do konsumpcji.
Nie każda informacja „nadaje się” do konsumpcji. Należy wyróżnić trzy rodzaje informacji:
informacje przeznaczone do konsumpcji, informacje generowane i udostępniane do celów niekonsumpcyjnych, wykorzystywane jako dobro konsumpcyjne, informacje nie mające cech dobra konsumpcyjnego.
Możemy wyróżnić następujące klasy procesów informacyjnych, które obsługują procesy konsumpcji informacji:
procesy informacyjne, których podstawową funkcją jest obsługa informacji (np. przemysł rozrywkowy, muzea sztuk pięknych), procesy informacyjne, które – realizując inne funkcje – produkują informacje mogące być dobrami konsumpcyjnymi (np. edukacja dostarczająca także informacji z zakresu kultury i sztuki o charakterze konsumpcyjnym).
Warunkiem ładu informacyjnego w społeczeństwie i gospodarce jest to, aby funkcje procesów informacyjnych w dziedzinie konsumpcji informacji, generowania informacji o charakterze konsumpcyjnym i obsługi konsumpcji informacji były jawne i łatwo identyfikowane przez wszystkich użytkowników informacji.
Synergia wykorzystania informacji przez użytkowników finalnych W teorii informacji „Kilka oderwanych informacji dotyczących pewnego zdarzenia pojedynczo zawiera niewiele merytorycznej treści. Odpowiednie informacje połączone razem, pozwalają zrozumieć całe zdarzenie poprzez logiczne powiązanie faktów, a nawet (dzięki interpolacji) odtworzyć brakujące informacje.”
Synergia wykorzystania informacji przez użytkowników finalnych W praktyce wiele procesów informacyjnych udostępnia swoim użytkownikom informacje tak, aby mogły być one wykorzystywane równocześnie w różny sposób, dla różnych celów. Specyfiką informacji jest to, że ten sam zbiór informacji, w zależności od sytuacji, w jakiej znajduje się użytkownik, może być wykorzystywany tylko dla jednego lub dla kilku celów.
Projektując procesy informacyjne, należy uwzględnić efekt synergii różnych sposobów wykorzystania informacji.