Wsparcie współpracy ze szczególnym uwzględnieniem klastrów w programach operacyjnych na lata 2014-2020 Zofia Giersz Sekcja Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej FAPA Kielce, 11 kwietnia 2015 r. 1

Agenda Klastry a konkurencyjność przedsiębiorstw Klastry w Polsce – charakterystyka ogólna Polityka klastrowa w Polsce Krajowe Programy Operacyjne 2014-2020 Regionalne Programy Operacyjne 2014-2020 Regionalna Inteligentna Specjalizacja Podsumowanie

Klastry a konkurencyjność przedsiębiorstw Podnoszenie konkurencyjności przez wzrost innowacyjności celem Strategii Europa 2020; Innowacyjność jako rezultat współpracy; Klaster na tle innych form współpracy: zaangażowanie podmiotów reprezentujących przedsiębiorstwa, organizacje badawcze oraz administrację (tzw. potrójna helisa); koncentracja wokół dominującej/pokrewnej branży; koncentracja geograficzna uczestników klastra. * definicja wg Michaela Portera, twórcy teorii klastrów KLASTER* - geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji (np. uniwersytetów, agencji standaryzujących i stowarzyszeń branżowych), reprezentujących określone dziedziny, konkurujących ze sobą, ale również współpracujących.

Klastry w Polsce Liczba klastrów – ok. 170 – zróżnicowana wg województw (od 2 w kujawsko-pomorskim do 33 w mazowieckim) Porozumienie (39%)- dominująca forma organizacyjno-prawna Przedsiębiorstwa (mikro i małe, 69%) – dominujący podmiot Źródło: PARP, Internetowa Mapa klastrów Źródło: PARP, dane wg liczby pracujących Przemysł i technologie produkcji (21%); IT, ICT i komunikacja (13%); budownictwo (12%) – dominujące branże Turystyka (w ramach czasu wolnego 10%) – 11 klastrów (6%)

Polityka klastrowa w Polsce (1) Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki – jedna z dziewięciu strategii zintegrowanych, realizująca zapisy średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2020; przewiduje wspieranie współpracy w ramach klastrów; Program Rozwoju Przedsiębiorstw do 2020 r. - program wykonawczy do Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki; obejmuje działania wspierające wzmocnienie i rozwój klastrów; Kierunki i założenia polityki klastrowej w Polsce do 2020 roku – raport Grupy roboczej ds. przyszłej polityki klastrowej (w ramach PARP).

Polityka klastrowa w Polsce (2) Rodzaje klastrów Kluczowe Klastry Krajowe Kluczowe Klastry Regionalne Klastry lokalne/regionalne mobilizacja oddolnego powstawania i angażowania się aktorów klastrów w procesy wspólnego, strategicznego planowania rozwoju oraz definiowania wspólnych przedsięwzięć o największym potencjale konkurencyjnym i znaczeniu dla polskiej gospodarki powiązane i konkurencyjne w skali międzynarodowej posiadające znaczący potencjał naukowo-technologiczny o największym potencjale konkurencyjnym i znaczeniu dla gospodarki regionu powiązane i konkurencyjne w skali regionu/kraju wpisują się w regionalne inteligentne specjalizacje Źródło: Kierunki i założenia polskiej polityki klastrowej do 2020 r.

Krajowe Programy Operacyjne 2014-2020 Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (PO IR) Program Operacyjny Polska Wschodnia (PO PW) Główne działania na rzecz klastrów wsparcie na internacjonalizację Kluczowych Klastrów Krajowych (projekt konkursowy, tylko dla koordynatorów KKK); wsparcie systemowe dotyczące wyboru Krajowych Klastrów Kluczowych i realizacji ich strategii rozwoju oraz opracowaniu i wdrożeniu systemu monitoringu klastrów w Polsce; preferencje w systemie oceniania projektów pochodzących z Krajowych Klastrów Kluczowych przy aplikowaniu o wsparcie w ramach innych działań POIR. Beneficjenci koordynatorzy klastrów działający na rzecz rozwoju klastra i jego członków; konsorcja członków klastra, czyli: przedsiębiorstwa, jednostki edukacyjne i naukowe, instytucje otoczenia biznesu i inne (w tym koordynatorzy), które mogą wnioskować o współfinansowanie wiązki projektów rozwojowych, wynikających z uzgodnionej i przyjętej strategii rozwojowej klastra; spółki celowe – powołane przez członków klastra do realizacji zadań inwestycyjnych i projektów B+R, w wyniku których powstaną nowe aktywa.

Regionalne Programy Operacyjne 2014-2020 (1) Możliwe wsparcie klastrów w ramach Priorytetu Inwestycyjnego 1b(1.2) pn. Promowanie inwestycji przedsiębiorstw w badania i innowacje, rozwijanie powiązań i synergii między przedsiębiorstwami, ośrodkami badawczo-rozwojowymi i sektorem szkolnictwa wyższego, w szczególności promowanie inwestycji w zakresie rozwoju produktów i usług, transferu technologii, innowacji społecznych, ekoinnowacji, zastosowań w dziedzinie usług publicznych, tworzenia sieci, pobudzania popytu, klastrów i otwartych innowacji poprzez inteligentną specjalizację, oraz wspieranie badań technologicznych i stosowanych, linii pilotażowych, działań w zakresie wczesnej walidacji produktów, zaawansowanych zdolności produkcyjnych i pierwszej produkcji, w szczególności w dziedzinie kluczowych technologii wspomagających, oraz rozpowszechnianie technologii o ogólnym przeznaczeniu Wszystkie województwa zaplanowały wdrażanie tego priorytetu; Typy projektów: projekty realizowane przez przedsiębiorstwa samodzielnie, w ramach partnerstw przedsiębiorstw, w partnerstwie przedsiębiorstw z innymi podmiotami lub w formule konsorcjum z udziałem innych podmiotów (np. jednostki naukowej), w ramach którego liderem jest przedsiębiorstwo; projekty dotyczące wsparcia w zakresie rozwoju powiązań między przedsiębiorstwami, centrami B+R i szkołami wyższymi, projekty dotyczące kompleksowego wsparcia działalności innowacyjnej przedsiębiorstw, zarówno bezpośrednio działalności B+R w przedsiębiorstwach, jak i tworzeniem zewnętrznych warunków (np. wspólnej infrastruktury B+R) wspierających rozwój innowacyjnych rozwiązań w biznesie; projekty zgodne z założeniami polityki klastrowej zawartej w RIS, a także projekty partnerskie, wzmacniające współpracę sieciową oraz wynikających z porozumień na rzecz inteligentnych specjalizacji regionu.

Regionalne Programy Operacyjne 2014-2020 (2) Regionalne klastry kluczowe nie występują; Możliwe wsparcie kooperacji w ramach Priorytetów Inwestycyjnych Celu Tematycznego 3: PI 3a Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności poprzez ułatwianie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym również poprzez inkubatory przedsiębiorczości; PI 3b Opracowywanie i wdrażanie nowych modeli biznesowych dla MŚP, w szczególności w celu umiędzynarodowienia; PI 3c Wspieranie tworzenia i poszerzania zaawansowanych zdolności w zakresie rozwoju produktów i usług. dotyczące m.in. tworzenia wspólnej oferty rynkowej, a także udostępniania informacji o możliwościach kooperacji i warunkach inwestowania na określonych rynkach; Wsparcie dla projektów wpisujących się w Regionalne Inteligentne Specjalizacje.

Regionalne Inteligentne Specjalizacje bezpieczna i zdrowa żywność została wskazana jako RIS w przypadku 10 województw tj. dolnośląskiego, kujawsko- pomorskiego, łódzkiego, małopolskiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko- mazurskiego oraz wielkopolskiego; turystyka została wskazana jako RIS w przypadku 5 województw, tj. kujawsko-pomorskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego.

Podsumowanie Wsparcie klastrów w programach operacyjnych na lata 2014-2020 jest przewidziane głównie pod kątem wzrostu innowacyjności; Na poziomie programów krajowych wsparcie dotyczy głównie Krajowych Klastrów Kluczowych oraz ponadregionalnych powiązań kooperacyjnych; Na poziomie regionalnych programów operacyjnych wsparcie jest możliwe w ramach Priorytetu Inwestycyjnego 1b (1.2) dotyczącego inwestycji przedsiębiorstw w badania i innowacje; Inteligentne specjalizacje regionu są ściśle powiązane z innowacyjnością i warunkują wsparcie dla klastrów

Dziękuję bardzo www.fapa.org.pl z.giersz@fapa.org.pl tel. 22 623 19 72